Coâng giaùo taïi Hoa Kyø tham gia
ngaøy khoùc thöông Hagia Sophia
Coâng giaùo taïi Hoa Kyø tham gia ngaøy khoùc thöông Hagia Sophia.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Washington (RVA News 24-07-2020) - Hoäi ñoàng Coâng giaùo Hoa Kyø cuøng vôùi caùc Giaùo hoäi Chính thoáng taïi Myõ, tham gia "Ngaøy thöông khoùc Hagia Sophia" bò bieán thaønh ñeàn thôø Hoài giaùo, taïi Istanbul Thoå Nhó Kyø vaøo ngaøy 24 thaùng 7 naêm 2020.
Ñeàn thôø Hagia Sophia, trong tieáng Hy Laïp coù nghóa "Khoân ngoan thaùnh thieâng" ñöôïc xaây caát hoài theá kyû thöù VI vaø hoài ñoù laø thaùnh ñöôøng lôùn nhaát theá giôùi. Sau khi chieám ñoaït thaønh Constantinople, nay laø Istanbul, ñeá quoác Ottoman ñaõ bieán thaùnh ñöôøng Kitoâ naøy thaønh moät ñeàn thôø Hoài giaùo, hoài naêm 1453. Döôùi thôøi oâng Mustafa Kemal, ngöôøi laäp coäng hoøa Thoå Nhó Kyø, ñeàn thôø naøy bò bieán thaønh moät baûo taøng vieän, hoài naêm 1934 vaø keùo daøi ñeán nay. Ngaøy 10 thaùng 7 naêm 2020, toång thoáng Erdogan cuûa Thoå Nhó Kyø ñaõ bieán Baûo taøng vieän naøy thaønh ñeàn thôø Hoài giaùo vaø baét ñaàu vieäc phuïng töï töø ngaøy 24 thaùng 7 naêm 2020.
Trong söù ñieäp ngaén, truyeàn ñi ngaøy 21 thaùng 7 naêm 2020, Hoäi ñoàng Giaùm muïc Hoa Kyø cho bieát seõ hieäp vôùi Toång giaùo phaän Chính thoáng Hy Laïp taïi Myõ, vaøo ngaøy 24 thaùng 7 naêm 2020 ñeå caàu nguyeän cho vieäc taùi laäp Hagia Sophia thaønh nôi caàu nguyeän vaø suy tö cho taát caû moïi ngöôøi.
Hoâm 22 thaùng 7 naêm 2020, Ñaïi söù quaùn Thoå Nhó Kyø caïnh Toøa Thaùnh ñaõ caûi chính tin cuûa ñaøi CNN noùi raèng Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ cuõng ôû trong danh saùch 2,000 ngöôøi ñöôïc chính phuû Thoå môøi tham döï buoåi caàu nguyeän ñaàu tieân vaøo ngaøy thöù Saùu 24 thaùng 7 naêm 2020. Baùo chí ñöa tin ñoù, vì phaùt ngoân vieân cuûa Toång thoáng Thoå, oâng Ibrahim Kalin, tuyeân boá hoâm 14 thaùng 7 naêm 2020 raèng taát caû moïi ngöôøi khoâng phaân bieät tín ngöôõng, ñeàu ñöôïc môøi ñeán Hagia Sophía, keå caû Ñöùc Giaùo hoaøng".
Cho ñeán nay, Toøa Thaùnh khoâng heà chính thöùc leân tieáng veà vieäc chính phuû Thoå bieán Hagia Sophia thaønh ñeàn thôø Hoài giaùo, ngoaïi tröø hoâm Chuùa nhaät 12 thaùng 7 naêm 2020, trong buoåi ñoïc kinh Truyeàn tin, taïi Quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ, Ñöùc Thaùnh cha öùng khaåu baøy toû ñau buoàn veà "Söï kieän töø Istanbul".
Hoâm 14 thaùng 7 naêm 2020, Ñöùc Toång giaùm muïc Joseù Gomez cuûa giaùo phaän Los Angeles, Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Myõ, cuøng vôùi Ñöùc cha Joseph Bambera, Giaùm muïc giaùo phaän Scranton, Chuû tòch UÛy ban Giaùm muïc Myõ veà ñaïi keát, tuyeân boá raèng: "Chuùng toâi hieäp vôùi Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ vaø anh chò em Chính Thoáng giaùo baøy toû ñau buoàn saâu ñaäm veà saéc leänh cuûa toång thoáng Thoå Nhó Kyø, bieán Hagia Sophia thaønh moät ñeàn thôø Hoài giaùo. Töø nhieàu naêm nay, ngoâi ñeàn ñeïp ñeõ naøy ñöôïc duøng laøm baûo taøng vieän, nôi maø tín ñoà thuoäc moïi tín ngöôõng ñeán ñeå caûm nghieäm söï hieän dieän cao vôøi cuûa Thieân Chuùa. Ñoù cuõng laø moät daáu chæ thieän chí vaø söï soáng chung hoøa bình giöõa caùc tín höõu Kitoâ vaø Hoài giaùo, vaø laø moät bieåu hieän mong öôùc hieäp nhaát vaø yeâu thöông cuûa nhaân loaïi".
Maët khaùc, hoâm 20 thaùng 7 naêm 2020, toång thoáng Hy Laïp, baø Katerina Sakellaropoulou ñaõ ñieän thoaïi cho Ñöùc Thaùnh cha ñeå xin ngaøi taïo söùc eùp treân Thoå Nhó Kyø veà vuï ñeàn thôø Hagia Sophia. Baø noùi: "Quyeát ñònh cuûa Thoå Nhó Kyø laø ñieàu "laøm thöông toån traàm troïng cho nhöõng ngöôøi coi bieåu töôïng cao caû naøy cuûa Kitoâ giaùo thuoäc veà nhaân loaïi vaø gia saûn vaên hoùa cuûa theá giôùi".
Baø toång thoáng Hy Laïp noùi raèng: "Vieäc laøm cuûa Thoå Nhó Kyø phaûi bò coäng ñoàng quoác teá leân aùn moät caùch minh baïch vaø roõ raøng" vaø baø xin Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ giuùp lieân keát söï hoã trôï cuûa quoác teá ñeå giôùi laõnh ñaïo Thoå Nhó Kyø ruùt laïi quyeát ñònh vaø taùi laäp quy cheá cuûa ñeàn thôø Hagia Sophia nhö moät ñeàn ñaøi ñöôïc baûo veä".
Theo thoâng caùo cuûa Phuû toång thoáng Hy Laïp, Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ nhìn nhaän coù nhöõng ñoäng löïc chính trò trong quyeát ñònh cuûa toång thoáng Thoå Nhó Kyø Recep Tayyip Erdogan, quyeát ñònh maø baø toång thoáng Sakellaropoulou goïi laø "ñieàu ñaåy Thoå Nhó Kyø ra khoûi nhöõng giaù trò cuûa moät nhaø nöôùc ñôøi vaø caùc nguyeân taéc bao dung vaø ña nguyeân."
Trong cuoäc noùi chuyeän, Ñöùc Giaùo hoaøng cuõng caùm ôn nhöõng coá gaéng cuûa Hy Laïp trong vieäc ñoùn nhaän nhöõng ngöôøi di daân vaø tò naïn, vaø ngaøi hy voïng coù nhöõng ñieàu kieän, ñeå ngaøi coù theå nhaän lôøi môøi cuûa Hy Laïp ñeán vieáng thaêm nöôùc naøy vaøo naêm 2021.
(CNA 21-7-2020)