Chôø ñôïi nhöõng ñoåi môùi
trong Giaùo Trieàu Roma
Chôø ñôïi nhöõng ñoåi môùi trong Giaùo Trieàu Roma.
G. Traàn Ñöùc Anh OP
Vatican (Vatican News 19-07-2020) - Theo moät nguoàn tin, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ kyù Toâng Hieán môùi veà Giaùo Trieàu Roma, ñaùnh daáu moät giai ñoaïn quan troïng trong vieäc caûi toå caùc cô quan trung öông Toøa Thaùnh, ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khôûi söï caùch ñaây 7 naêm.
Thaùng 7 vaø thaùng 8 thöôøng laø thôøi kyø "im lìm" nhaát ôû Vatican vaø trong thôøi kyø ñaïi dòch hieän nay, söï thinh laëng döôøng nhö caøng lôùn hôn. Thöïc vaäy,ñaây laø kyø nghæ heø, caùc hoaït ñoäng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø caùc cô quan trung öông Toøa Thaùnh giaûm bôùt toái ña. Theâm vaøo ñoù, nöôùc YÙ chæ môùi môû cöûa cho caùc nöôùc thuoäc Lieân hieäp AÂu Chaâu, neân nhöõng ngöôøi ñeán töø ñaïi luïc khaùc, vaø caû moät soá nöôùc AÂu Chaâu, bò lieät vaøo "soå ñen"; nhö vaøi nöôùc vuøng Balcan, khi ñeán YÙ, phaûi caùch ly taïi gia 14 ngaøy. Ngoaøi ra, vì caùc chuyeán bay lieân luïc ñòa chöa ñöôïc môû laïi, neân söï hieän dieän cuûa caùc du khaùch ôû khu vöïc Vatican noùi rieâng vaø ôû Roma noùi chung vaãn coøn raát thöa thôùt.
Döï thaûo chung keát Toâng Hieán môùi veà giaùo trieàu
Trong boái caûnh treân ñaây, ngöôøi ta ñaëc bieät chuù yù ñeán moät baøi cuûa kyù giaû Robert Mickens, ngöôøi Myõ, ñaêng treân baùo "La Croix quoác teá" soá ra ngaøy 10 thaùng 07 naêm 2020. OÂng trích thuaät "moät nguoàn tin töø Vatican" cho bieát Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ kyù Toâng Hieán môùi veà giaùo trieàu Roma vôùi töïa ñeà ñöôïc noùi ñeán cho ñeán nay laø "Praedicate Evangelium" (Caùc con haõy loan baùo Tin Möøng), vaø ñang ñöôïc dòch ra caùc sinh ngöõ chính. Moät vò laõnh ñaïo khaùc trong giaùo trieàu cho bieát khoaûng hoâm 25 thaùng 06 naêm 2020 ñaõ nhaän ñöôïc döï thaûo chung keát cuûa Toâng Hieán naøy.
Döï aùn to lôùn
Ñieàu chaéc chaén laø cho ñeán luùc naøy, ngöôøi ta chöa bieát khi naøo Toâng Hieán môùi seõ ñöôïc coâng boá. Kyù giaû Mickens nhaän xeùt raèng "Ñaây coù leõ laø döï aùn lôùn nhaát cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, nhaém caûi toå naõo traïng vaø caùc cô caáu cuûa trung öông Giaùo Hoäi Coâng Giaùo". Thöïc vaäy, 1 thaùng sau khi ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng, hoài thaùng 3 naêm 2013, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ thieát laäp Hoäi ñoàng Hoàng Y coá vaán, goàm 9 vò, ñeå giuùp ngaøi caûi toå giaùo trieàu Roma vaø ñeà ra nhöõng thay ñoåi khaùc trong Giaùo Hoäi hoaøn vuõ.
Trong hôn 7 naêm qua, Hoäi ñoàng Hoàng Y coá vaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha (vôùi thôøi gian, coøn laïi 6 vò), ñaõ nhoùm 32 khoùa hoïp ñeå giuùp ngaøi trong coâng trình caûi toå, vaø ñaõ ñi ñeán döï thaûo Toâng hieán môùi. Maáy laàn Hoäi ñoàng Hoàng Y coá vaán ñaõ tieân baùo Toâng Hieán naøy coù theå ñöôïc coâng boá, laàn ñaàu tieân vaøo naêm 2018, roài sau ñoù, döï kieán vaøo thaùng 6 naêm ngoaùi, 2019, nhöng roài, con ñöôøng coù nhieàu chöôùng ngaïi caàn vöôït qua. Coù theâm nhieàu yù kieán quan troïng ñöôïc ñoùng goùp. Vaø nhieàu ngöôøi ñaõ döï ñoaùn Vaên kieän quan troïng naøy seõ ñöôïc coâng boá vaøo dòp leã kính thaùnh Pheâroâ vaø Phaoloâ, ngaøy 29 thaùng 06 naêm 2020. Nhöng ñaïi dòch Covid-19 ñaõ laøm thay ñoåi chöông trình.
Toâng hieán môùi, sau khi ñöôïc coâng boá, seõ thay theá Toâng Hieán "Pastor Bonus", Muïc Töû nhaân laønh, ñöôïc coâng boá hoài cuoái thaùng 06 naêm 1988 vaø ñaõ chi phoái hoaït ñoäng cuûa giaùo trieàu trong 32 naêm qua.
Seõ coù nhieàu thay ñoåi nhaân söï
Baøi cuûa kyù giaû Robert Mickens khoâng cung caáp chi tieát naøo ñaùng keå veà noäi dung cuûa Toâng hieán môùi, nhöng phaàn lôùn baøi baùo noùi veà nhöõng thay ñoåi maø Vaên kieän naøy coù theå ñöa tôùi, ngay trong giai ñoaïn ñaàu, cuï theå laø haøng chuïc Hoàng Y vaø GM thuoäc haøng nguõ laõnh ñaïo caùc cô quan trung öông Toøa Thaùnh hieän nay seõ veà höu. Haàu heát laø nhöõng vò ñaõ treân 75 tuoåi, laø tuoåi veà höu theo Toâng Hieán "Muïc Töû Nhaân Laønh" nhöng Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ coøn löu caùc vò laïi, coù leõ ñeå chôø aùp duïng Toâng Hieán môùi.
Nhieàu vò seõ veà höu
Kyù giaû Mickens, thuoäc khuynh höôùng caáp tieán, ñaëc bieät nhaéc ñeán Ñöùc Hoàng Y Robert Sarah, Toång tröôûng Boä Phuïng töï vaø kyû luaät bí tích, ngöôøi Guinea Equatoriale beân Phi chaâu. Tuy ñaët Ñöùc Hoàng Y ôû vò trí naøy, vaø môùi ñaây ñaõ tieáp tuïc löu giöõ Ñöùc Hoàng Y ôû chöùc vuï Toång tröôûng cho ñeán khi coù leänh môùi, nhöng Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ nhieàu laàn söûa sai Ñöùc Hoàng Y vì nhöõng tuyeân boá veà phuïng vuï...
Raát coù theå Ñöùc Hoàng Y Sarah seõ veà höu sau khi Toâng Hieán môùi ra ñôøi. Cuõng vaäy, Ñöùc Hoàng Y Toång tröôûng Boä Giaùm Muïc Marc Ouellet, 76 tuoåi, thuoäc Tu ñoaøn Xuaân Bích, ngöôøi Canada, Ñöùc Hoàng Y Leoardo Sandri, 76 tuoåi, ngöôøi Argentina, Toång tröôûng Boä caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng phöông, Ñöùc Hoàng Y Giuseppe Versaldi ngöôøi YÙ, 77 tuoåi, Toång tröôûng Boä giaùo duïc Coâng Giaùo, Ñöùc Hoàng Y Beniamino Stella, ngöôøi YÙ, 79 tuoåi, Toång tröôûng Boä giaùo só, vaø vò Toång thö kyù cuûa Boä naøy laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Joel Mercier, 75 tuoåi ngöôøi Phaùp. Cuõng vaäy, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Marcello Bartolucci ngöôøi YÙ, 76 tuoåi, Toång thö kyù Boä Phong Thaùnh; Ñöùc Hoàng Y Giuseppe Bertello, 78 tuoåi, Chuû tòch UÛy ban Toøa Thaùnh veà Quoác gia thaønh Vatican vaø vò Toång thö kyù Phuû Thoáng ñoác Vatican laø Ñöùc Cha Fernando Veùrgez Alzaga, ngöôøi Taây Ban nha, 75 tuoåi, thuoäc doøng Ñaïo binh Chuùa Kitoâ.
Caû Ñöùc Hoàng Y Mauro Piacenza, Chaùnh toøa AÂn giaûi toái cao, ngöôøi YÙ, 76 tuoåi, cuõng seõ nhöôøng choã cho ngöôøi khaùc. Moät soá vò Hoàng Y vaø Giaùm Muïc treân 75 tuoåi trong giaùo trieàu cuõng coù theå khoâng ñöôïc löu nhieäm sau khi coù Toâng Hieán môùi, trong ñoù coù Ñöùc Hoàng Y Luis Ladaria, 76 tuoåi, doøng Teân, ngöôøi Taây Ban Nha, Toång tröôûng Boä giaùo lyù ñöùc tin, hoaëc Ñöùc Hoàng Y Angelo Comastri, 77 tuoåi ,Giaùm quaûn Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ. Môùi ñaây Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ cöû Ñöùc Toång Giaùm Muïc Mario Giordana, 78 tuoåi, cöïu Söù Thaàn Toøa Thaùnh, laøm ñaëc uûy ñeå ñieàu chænh laïi qui cheá cuûa cô quan ñaëc traùch baûo trì vaø quaûn lyù Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ vì coù nhöõng "khoâng oån" veà taøi chaùnh vaø quaûn trò cuûa cô quan naøy. Tuy nhieân vieäc thay theá caùc chöùc saéc vaãn tuøy thuoäc quyeát ñònh chung keát cuûa ÑTC vaø tuøy xem ngaøi coù tìm ñöôïc ngöôøi vöøa yù ñeå boå nhieäm hay khoâng.
Thay ñoåi danh xöng vaø vai troø cuûa moät soá Boä
Ngoaøi vieäc thay ñoåi nhaân söï coù theå coù, ngöôøi ta cuõng chôø ñôïi ñeå bieát chính xaùc noäi dung cuûa Toâng Hieán môùi veà moät soá tieát loä ñaõ ñöôïc phoå bieán trong thôøi gian qua. Ví duï:
Boä Truyeàn Giaùo seõ giöõ vai troø quan troïng nhaát vaø phaân laøm 2 phaân boä: moät lo veà caùc vaán ñeà cô baûn lieân quan ñeán vieäc loan baùo Tin Möøng trong theá giôùi ngaøy nay, vaø phaân boä thöù hai coù nhieäm vuï coáng hieán söï ñoàng haønh vaø naâng ñôõ caùc Giaùo phaän khoâng thuoäc thaåm quyeàn cuûa Boä caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông.
Boä giaùo lyù ñöùc tin khoâng coøn taàm quan troïng nhö tröôùc kia ñöôïc goïi laø boä toái cao. Nay Boä seõ nôùi roäng hoaït ñoäng, khoâng phaûi chæ kieåm soaùt ñaïo lyù nhöng coøn khuyeán khích nhöõng nghieân cöùu thaàn hoïc.
Coù theå moät boä môùi ñöôïc thaønh laäp laø boä baùc aùi: cho ñeán nay ñaây chæ laø vaên phoøng töø thieän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, caáp caùc baèng pheùp laønh Toøa Thaùnh, ñeå laáy ngaân khoaûn giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo nhaân danh Ñöùc Thaùnh Cha, nay coù theå seõ trôû thaønh moät boä vôùi moät vò Boä tröôûng.
Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh nguyeân taéc chuû yeáu naøy trong vieäc caûi toå, ñoù laø "caûi toå giaùo trieàu khoâng phaûi chæ laø thay ñoåi nhaân söï, - chaéc chaén laø ñieàu naøy ñang vaø ñöôïc tieán haønh - nhöng nhaát laø caûi toå baèng söï hoaùn caûi nôi nhaân söï. Trong thöïc teá, Ñöùc Thaùnh Cha noùi, khoâng phaûi chæ thöïc hieän vieäc thöôøng huaán, nhöng nhaát laø phaûi coù söï hoaùn caûi vaø thanh taåy lieân tuïc. Neáu khoâng coù söï thay ñoåi naõo traïng, thì nhöõng coá gaéng veà phöông dieän chöùc naêng seõ voâ ích".