Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomaios ñau buoàn
tröôùc tranh luaän veà ñeàn thôø Sophia
Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomaios ñau buoàn tröôùc tranh luaän veà ñeàn thôø Sophia.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Istanbul (RVA News 28-06-2020) - Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomaios I, Giaùo chuû Chính thoáng Constantinople baøy toû ñau buoàn vaø "soác", tröôùc cuoäc tranh luaän hieän nay veà döï aùn cuûa toång thoáng Thoå Nhó Kyø Recep Tayyip Erdogan bieán thaùnh ñöôøng Hagia Sophia thaønh moät ñeàn thôø Hoài giaùo.
Hagia Sophia, trong tieáng Hy Laïp coù nghóa "Khoân ngoan thaùnh thieâng", ñöôïc xaây caát hoài theá kyû thöù VI vaø hoài ñoù laø thaùnh ñöôøng lôùn nhaát theá giôùi. Sau khi chieám ñoaït thaønh Constantinople, nay laø Istanbul, ñeá quoác Ottoman ñaõ bieán thaùnh ñöôøng Kitoâ naøy thaønh moät ñeàn thôø Hoài giaùo, hoài naêm 1453. Döôùi thôøi oâng Mustafa Kemal, ngöôøi laäp coäng hoøa Thoå Nhó Kyø, ñeàn thôø naøy bò bieán thaønh moät baûo taøng vieän hoài naêm 1934 vaø keùo daøi ñeán nay.
Trong nhöõng tuaàn qua, toång thoáng Erdogan tuyeân boá keá hoaïch bieán Hagia Sophia trôû thaønh moät ñeàn thôø Hoài giaùo. Ngaøy 2 thaùng 7 naêm 2020, toøa aùn haønh chaùnh toái cao cuûa Thoå Nhó Kyø seõ phaùn quyeát veà qui cheá töông lai cuûa ñeàn thôø naøy.
Keá hoaïch cuûa chính phuû Thoå ñaõ gaây phaûn öùng maïnh cuûa chính phuû Hy Laïp. Caû ñaïi söù ñaëc bieät cuûa Myõ veà töï do toân giaùo, oâng Sam Brownback, cuõng keâu goïi chính phuû Thoå haõy duy trì qui cheá cuûa Hagia Sophia nhö baûo taøng vieän ñeå moïi ngöôøi coù theå lui tôùi vieáng thaêm. OÂng noùi: "Ñoái vôùi haøng tyû tín höõu thuoäc caùc toân giaùo treân theá giôùi, Hagia Sophia coù moät yù nghóa raát lôùn veà tinh thaàn vaø vaên hoùa".
Phaûn öùng cuûa Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomaios
Tuyeân boá vôùi kyù giaû tôø Washington Post, hoâm 25 thaùng 6 naêm 2020, Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomaios, ñöôïc coi laø Giaùo chuû danh döï chung cuûa Chính thoáng giaùo, noùi raèng: "Trong tö caùch laø moät giaùo só Kitoâ vaø laø Thöôïng phuï Chính thoáng taïi Constantinople, toâi phaûi noùi gì ñaây? Moät gia saûn coå kính coù töø 1.500 naêm nay, thay vì lieân keát chuùng ta thì laïi chia reõ. Giaùo hoäi Constantinople ñaõ soáng coøn töø 17 theá kyû vaø neáu Chuùa muoán, chuùng toâi seõ luoân ôû laïi eo bieån Bosphorus naøy".
Trong nhöõng ngaøy qua, töø 23 ñeán 25 thaùng 6 naêm 2020, Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomaios ñaõ nhoùm hoïp Thaùnh Hoäi ñoàng cuûa Toøa Thöôïng phuï taïi Trung taâm ñaïi keát ôû Chambesy, gaàn Geneøve, Thuïy Só. Khoùa hoïp baøn veà caùc vaán ñeà noäi boä Chính Thoáng giaùo, lieân quan ñeán ñaïi dòch Covid-19 vaø caû vaán ñeà ñeàn thôø Hagia Sophia.
(KNA 26-6-2020)