Quoác gia Vatican "xanh" ñeán möùc ñoä naøo
Quoác gia Vatican "xanh" ñeán möùc ñoä naøo?
G. Traàn Ñöùc Anh OP
Vatican (Vatican News 28-06-2020) - Quoác gia Thaønh Vatican ñang chöùng toû mình thöïc thi giaùo huaán cuûa caùc vò Giaùo Hoaøng veà nghóa vuï baûo veä moâi tröôøng.
Coâng boá Vaên kieän lieân boä
Thoâng ñieäp "Laudato sì" ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ban haønh caùch ñaây 5 naêm baûo veä traùi ñaát nhö caên nhaø chung cuûa nhaân loaïi, ñöôïc lieät vaøo haøng nhöõng vaên kieän coù aâm vang lôùn nhaát cuûa ngaøi. Nhaân kyû nieäm 5 naêm Thoâng ñieäp, Toøa Thaùnh ñaõ coâng boá moät vaên kieän lieân boä taùi khaúng ñònh quyeát taâm baûo veä moâi tröôøng theo ñöôøng höôùng Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeà ra, ñoàng thôøi ñöa ra nhöõng ñeà nghò cuï theå ñeå ñaåy maïnh coâng trình naøy.
Hoïp baùo giôùi thieäu
Vaên kieän daøi hôn 200 trang ñaõ ñöôïc giôùi thieäu trong cuoäc hoïp baùo ngaøy 18 thaùng 6 naêm 2020 taïi Vatican do caùc vò ñaïi dieän caùc cô quan Toøa Thaùnh. Vaên kieän nhaán maïnh söï caàn thieát phaûi thay ñoåi naõo traïng, ñeå tieán tôùi söï chaêm soùc cuoäc soáng vaø coâng trình taïo döïng, ñoái thoaïi vaø yù thöùc veà moái lieân heä maät thieát giöõa caùc vaán ñeà cuûa theá giôùi vôùi nhau. Cuï theå laø Vaên kieän ñeà nghò cuûng coá caùc saùng kieán nhaém gaây yù thöùc nôi dö luaän quaàn chuùng veà vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng, cuõng nhö bieán ñoåi cuoäc soáng theo chieàu saâu. Kitoâ giaùo ñaõ coù saün nhöõng phöông theá thöïc haønh qua caùc truyeàn thoáng ñan tu, daïy veà söï chieâm nieäm, caàu nguyeän, lao taùc vaø phuïc vuï.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Toång thö kyù Phuû Thoáng ñoác Vatican
Hieän dieän trong cuoäc hoïp baùo, cuõng coù Ñöùc Cha Fernando Veùrgez Alzaga, ngöôøi Taây Ban Nha, thuoäc doøng ñaïo binh Chuùa Kitoâ, Toång thö kyù Phuû Thoáng ñoác Quoác gia thaønh Vatican. Ngaøi cho bieát caùc bieän phaùp cuï theå ñöôïc aùp duïng taïi Vatican trong nhieàu laõnh vöïc theo ñöôøng höôùng baûo veä moâi tröôøng. Nhöõng aùp duïng naøy chöùng toû Vatican thöïc thi ñöôøng höôùng do ÑTC coå voõ, vaø ñoàng thôøi cuõng coù theå laø moät khích leä cho caùc tín höõu trong coâng trình naøy.
Baét ñaàu töø Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc 16
Ñöùc Cha Vergeøz cho bieát töø laâu tröôùc khi coù thoâng ñieäp Laudato sì, ngay töø thôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc 16, Vatican ñaõ coá gaéng goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng, hôïp vôùi sinh thaùi hôn, qua caùc bieän phaùp nhö duøng naêng löôïng maët trôøi, thu raùc phaân loaïi, taùi cheá nöôùc, xe hôi chaïy ñieän, caùc ñeøn tieát kieäm naêng löôïng. Ñöùc Bieån Ñöùc 16 ñaõ töøng ñöôïc baùo chí goïi laø "Giaùo Hoaøng xanh".
Tröôùc tieân laø caùc bieän phaùp gaén caùc baûng duøng naêng löôïng maët trôøi treân maùi ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ 6. Heä thoáng naøy baét ñaàu hoaït ñoäng töø thaùng 11 naêm 2008 nhö moät quaø cuûa haõng Solarworld ôû Ñöùc taëng cho Ñöùc Giaùo Hoaøng ngöôøi Ñöùc. Baáy giôø haõng naøy laø moät trong nhöõng haõng lôùn trong coâng nghieäp quang ñieän.
Ñöùc Cha Veùrgez Alzaga noùi: "Caùc pin maët trôøi saûn xuaát naêng löôïng maø khoâng laøm oâ nhieãm. Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi caùc muïc tieâu chuùng toâi ñeà ra laø giaûm tieâu thuï taøi nguyeân. Ñoù laø lyù do taïi sao pin maët trôøi treân maùi Ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ 6 chæ laø böôùc ñaàu tieân trong moät loaït caùc bieän phaùp ñöôïc aùp duïng. Bieän phaùp duøng naêng löôïng maët trôøi cuõng ñöôïc aùp duïng töø laâu taïi Ñaøi thieân vaên Vatican ôû treân nuùi gaàn Tucson, bang Arizona, Hoa Kyø, roài taïi dinh thöï giaùo hoaøng ôû Castel Gandolfo, nhôø ñoù Vatican tieát kieäm ñaùng keå chi phí naêng löôïng vaø giaûm bôùt löôïng thaùn khí."
Taïi Vatican, töø naêm 2009, coù moät heä thoáng ñieàu hoøa khoâng khí ñöôïc thieát laäp cho nhaø aên cho caùc coâng nhaân vieân.
Thay heä thoáng ñeøn ñieän coå ñieån
Vatican voán tieâu thuï nhieàu naêng löôïng ñieän ñeå thaép saùng, vaø ñeå caûi tieán trong laõnh vöïc naøy, töø laâu coù chöông trình thay ñoåi heä thoáng ñeøn, thöôøng baèng ñeøn LED, ñeøn hoaøng hoân vaø caùc maùy caûm bieán môùi nhaát, ñeå ñieàu chænh cöôøng ñoä aùnh saùng thích öùng vôùi söï dao ñoäng cuûa aùnh saùng töï nhieân. Thí duï ñieån hình veà vieäc naøy laø traàn nhaø nguyeän Sistina trong dinh Toâng Toøa. Nhôø heä thoáng môùi, Vatican giaûm ñöôïc 60% tieàn ñieän vaø thaùn khí. Giaûm 80% toán phí ñieän cho Ñeàn Thôø vaø Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ. Ngoaøi ra, vaøo cuoái ngaøy laøm vieäc, caùc ñeøn töï ñoäng taét ñi. Caû trong laõnh vöïc naøy moät coâng ty cuûa Ñöùc laø haõng ñeøn Osram ñaõ thöôøng xuyeân göûi caùc chuyeân gia aùnh saùng ñeán Vatican.
Vöôøn Vatcian
Veà Vöôøn Vatican thì sao? Caû veà phöông dieän naøy, Vatican cuõng phaûn aùnh muïc ñích Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ coå voõ, ñoù laø baûo veä caên nhaø chung cuûa nhaân loaïi. Ñöùc Cha Veùrgez noùi: "vôùi döï aùn Vöôøn caây hôïp sinh thaùi, töø 3 naêm nay, chuùng toâi ñaõ töø boû vieäc söû duïng caùc thuoác saùt truøng trong vieäc dieät coû daïi; chuùng toâi daønh choã cho chuû tröông ña daïng sinh hoïc vaø ñang söû duïng nhöõng saûn phaåm coù nguoàn goác töï nhieân ñeå loaïi boû coû daïi vaø ñoàng thôøi duøng phaân boùn höõu cô... Ngoaøi ra, chuùng toâi thi haønh chöông trình troàng 250 caây lôùn ñeå thay nhöõng caây ñaõ bò ñoán ñi trong quaù khöù, ñoàng thôøi ñoåi môùi 2.300 caây cho caùc haøng vaøo vöôøn Vatican."
Tieát kieäm nöôùc
Veà vaán ñeà nöôùc taïi Vatican, moät ñeà taøi ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaëc bieät quan taâm trong thoâng ñieäp "Laudato sì", khaåu hieäu ñöôïc theo ñuoåi laø: "tieát kieäm nöôùc". Hieän nay moät heä thoáng daãn nöôùc ñang ñöôïc thöïc hieän ñeå xöû lyù nöôùc töø 100 gieáng trong caùc vöôøn Vatican. Ñoù cuõng laø nöôùc ñöôïc duøng cho vieäc chöõa löûa trong noäi thaønh Vatican. Hieän nay caùc kyõ sö cuõng ñang ñoåi môùi heä thoáng töôùi vöôøn Vatican, heä thoáng naøy ñaõ coù töø 81 naêm nay roài (1929). Trong laõnh vöïc naøy, kyõ thuaät môùi cuõng ñöôïc taän duïng ñeå töï ñoäng hoùa vaø tieát kieäm ñöôïc 60% caùc nguoàn nöôùc.
Canh noâng "xanh"
Ñöùc Cha Vergeøz cuõng noùi veà neàn canh noâng "xanh" ôû Castel Gandolfo, laõnh thoå ngoaïi ñòa cuûa Vatican, caùch Roma khoaûng 25 caây soá, nôi coù dinh thöï muøa heø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Taïi ñaây, Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ 11 cuõng cho xaây moät noâng traïi trong thaäp nieân 1930 ñeå cung caáp thöïc phaåm an toaøn cho giaùo trieàu trong tröôøng hôïp khaån caáp. "Trong vieäc troàng caáy cuõng nhö nuoâi boø taïi ñaây, ngöôøi ta söû duïng caùc heä thoáng vaø kyõ thuaät toân troïng ñaát ñai vaø ñoàng thôøi baûo ñaûm chaát löôïng cao cuûa saûn phaåm".
Giaûm bôùt xe coä vaø duøng xe ñieän
Trôû laïi noäi thaønh Vatican, veà caùc xe coä. Chæ tieâu sinh thaùi cuõng ñöôïc quan taâm. Töø naêm 2014, xe coä cuûa caùc nhaân vieân Phuû Thoáng ñoác Vatican bò giôùi haïn. Töø nay, chæ nhöõng ngöôøi soáng xa quaù 2 caây soá môùi ñöôïc ñaäu xe ôû trong noäi thaønh Vatican. Vaø cuõng nhö nhieàu nöôùc taân tieán khaùc, Vatican daàn daàn chuyeån sang xe chaïy ñieän vaø caùc xe vöøa chaïy xaêng vöøa chaïy ñieän. Caùch ñaây 2 naêm (2018), caùc traïm saïc bình ñieän xe ñaõ baét ñaàu ñöôïc thieát laäp vaø nay ñoù coù 20 traïm saïc bình ñieän trong Vatican. Caùc xe taïi ñaây cuõng daàn daàn ñöôïc naâng caáp vôùi 2 loaïi xe vöøa noùi.
Söôûi vaø ñieàu hoøa khoâng khí
Vaán ñeà söôûi vaø ñieàu hoøa khoâng khí caùc toøa nhaø trong noäi thaønh Vatican cuõng ñöôïc quan taâm, vôùi caùc maùy moùc theo caùc tieâu chuaån quoác teá nghieâm ngaët: nhaø maùy nhieät ñieän cuõ ñaõ ñöôïc hieän ñaïi hoùa vaø heä thoáng cuõ ñieàu hoøa khoâng khí coù haïi cho moâi tröôøng ñaõ ñöôïc thay theá.
Phaân loaïi ñoà pheá thaûi
Vieäc phaân loaïi caùc raùc röôûi cuõng ñöôïc tieán haønh, theo tieâu chuaån "raùc röôûi khoâng phaûi chæ laø ñoà pheá thaûi, nhöng laø vaät lieäu coù theå taùi cheá, coù giaù trò": giaáy, thuûy tinh, nhöïa, chaát thaûi höõu cô, chaát thaûi coøn laïi.. Vì theá, Vatican ñaõ toå chöùc laïi khu xöû lyù caùc chaát pheá thaûi. Keát quaû thaät khaû quan. Ngay caû chaát thaûi ñaëc bieät, nguy hieåm hoaëc khoâng nguy hieåm, nay coù theå ñöôïc phaân loaïi tôùi 99%. Ngoaøi ra khoaûng 600 taán raùc höõu cô ñöôïc traû laïi thieân nhieân döôùi daïng ñaát. Ñoù laø moät tyû leä cao gaáp ñoâi so vôùi tyû leä 45% ôû beân ngoaøi (katholisch.de 16/6/2020)