Taøi chaùnh Vatican tröôùc
khuûng hoaûng ñaïi dòch Covid-19
Taøi chaùnh Vatican tröôùc khuûng hoaûng ñaïi dòch Covid-19.
G. Traàn Ñöùc Anh OP - CTV
Vatican (Vatican News 17-05-2020) - Tình traïng taøi chaùnh cuûa Toøa Thaùnh voán gaëp khoù khaên töø nhieàu naêm, nay trôû neân traàm troïng hôn nöõa vì ñaïi dòch Covid-19, cuøng vôùi söï suy giaûm khaû naêng taøi chaùnh cuûa Quoác Gia Thaønh Vatican, nhöng Linh Muïc Boä tröôûng kinh teá cuûa Toøa Thaùnh baùc boû vieãn töôïng "phaù saûn" cuûa Toøa Thaùnh.
Baùo ñoäng cuûa giôùi truyeàn thoâng
Trong nhöõng ngaøy qua, baùo chí ñaõ noùi nhieàu veà "chaân trôøi u aùm" trong tình traïng taøi chaùnh cuûa Toøa Thaùnh vaø Quoác gia thaønh Vatican. Baét ñaàu laø moät baøi daøi cuûa baùo Il Messaggero (Ngöôøi Söù Giaû), soá ra chuùa nhaät 10 thaùng 5 naêm 2020, thuaät laïi noäi dung cuoäc hoïp trong tuaàn tröôùc ñoù cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø caùc vò Boä tröôûng cuõng nhö caùc vò laõnh ñaïo khaùc cuûa Toøa Thaùnh. Sau cuoäc hoïp ñoù, khoâng coù thoâng caùo chính thöùc naøo ñöôïc coâng boá, nhöng baùo "Ngöôøi Söù Giaû" ñaõ ñöa tin veà noäi dung cuoäc hoïp, theo ñoù trong cuoäc hoïp thöôïng ñænh aáy, caùc vò höõu traùch ñaõ ñöa ra nhöõng döï baùo cho naêm 2020 naøy vaø "chaân trôøi coù nhöõng ñaùm maây daày ñaëc".
Theo baùo naøy, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ yeâu caàu taát caû moïi cô quan haõy "deø xeûn", khoâng thu nhaän nhaân vieân môùi, loaïi boû nhöõng chi phí khoâng caàn thieát, khoâng du haønh vaø khoâng toå chöùc caùc hoäi nghò vaø taäp trung taát caû tieàn baïc cuûa caùc cô quan nôi Apsa, töùc laø sôû quaûn trò taøi saûn cuûa Toøa Thaùnh.
Thieáu huït traàm troïng
Theo moät nghieân cöùu do Boä Kinh teá cuûa Toøa Thaùnh thöïc hieän, tình traïng teä nhaát coù theå xaûy ra cho naêm 2020 naøy laø caùc bieän phaùp haïn cheá chi phí khoâng höõu hieäu vaø soá thu nhaäp cuûa Toøa Thaùnh seõ giaûm töø 50 ñeán 80%, khieán cho möùc thieáu huït seõ leân tôùi 175%.
Caùc vò ñaëc traùch taøi chaùnh vaø kinh teá cuûa Vatican ñeà nghò Ñöùc Thaùnh Cha cuûng coá vai troø cuûa Cô quan quaûn trò taøi saûn cuûa Toøa Thaùnh (Apsa) laø cô quan coù nhieäm vuï trang traûi caùc chi phí cuûa Toøa Thaùnh, baét ñaàu töø vieäc traû löông cho caùc nhaân vieân: cuûng coá baèng caùch taäp trung caùc tieàn baïc cuûa caùc cô quan Toøa Thaùnh vaøo Apsa, keå caû soá tieàn cuûa caùc boä ñang naèm trong ngaân haøng Vatican, cuõng ñöôïc goïi laø Vieän Giaùo Vuï (IOR).
Vieäc taäp trung naøy seõ giuùp quaûn lyù höõu hieäu hôn caùc nguoàn taøi chaùnh, gia taêng khaû naêng ñaàu tö, deã daøng theo doõi vaø haïn cheá caùc ruûi ro, baûo ñaûm toân troïng caùc nguyeân taéc luaân lyù ñaïo ñöùc.
AÛnh höôûng cuûa ñaïi dòch Covid-19
Gioáng nhö nhieàu quoác gia khaùc, Toøa Thaùnh cuõng phaûi chòu haäu quaû cuûa cuoäc khuûng hoaûng quoác teá hieän nay, nhöng coù ñieàu khaùc laø Toøa Thaùnh chæ coù theå caäy döïa vaøo söï daâng cuùng vaø ñoùng goùp haûo taâm cuûa caùc tín höõu, vaø moät phaàn nhôø nhöõng hoaït ñoäng thöông maïi qua nhöõng cuoäc ñaàu tö. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, lôïi töùc haøng naêm cuûa Toøa Thaùnh vaøo khoaûng 270 trieäu myõ kim, trong khi soá chi bình quaân leân tôùi 320 trieäu myõ kim. 45% soá chi daønh ñeå traû löông cho khoaûng 3 ngaøn nhaân vieân, theâm vaøo ñoù coù chi phí cho caùc toøa söù thaàn, vieäc baûo trì caùc baát ñoäng saûn. Soá tieàn chi cho caùc hoaït ñoäng baùc aùi cuûa Toøa Thaùnh vaøo khoaûng 24 trieäu myõ kim moät naêm. (Il Messaggero 10-5-2020)
Boä tröôûng Kinh teá cuûa Toøa Thaùnh leân tieáng
Baøi cuûa baùo "Ngöôøi Söù Giaû" taïo neân lo aâu trong dö luaän, vaø nhieàu ngöôøi e ngaïi Vatican coù theå seõ bò "saäp tieäm" hoaëc "phaù saûn" sau ñaïi dòch Covid-19 naøy. Vì theá, hoâm 13-5 vöøa qua, cha Juan Antonio Guerrero Alves, doøng Teân, môùi laøm Boä tröôûng Boä Kinh Teá cuûa Toøa Thaùnh töø thaùng gieâng naêm nay, ñaõ phaûi leân tieáng qua moät cuoäc phoûng vaán daønh cho ñaøi Vatican vaø moät vaøi cô quan khaùc, qua ñoù Cha noùi roõ hôn veà vaán ñeà taøi chaùnh cuûa Vatican, nhaát laø xaùc quyeát tình hình naøy voán ñaõ khoù khaên töø nhieàu naêm roài, nay laïi bò ñaïi dòch Coronavirus laøm gia taêng cöôøng ñoä, nhöng khoâng coù nguy cô Toøa Thaùnh bò "saäp tieäm". Cha cuõng hy voïng keát toaùn chi thu cuûa Toøa Thaùnh vaø Quoác gia thaønh Vatican seõ ñöôïc coâng boá trong naêm nay, sau khi bò ngöng töø naêm 2015 ñeán nay.
Caàn hieåu ñuùng vai troø vaø söù vuï cuûa Toøa Thaùnh
Cha Guerrero nhaán maïnh raèng "Vatican khoâng phaûi laø moät xí nghieäp, muïc ñích cuûa Toøa Thaùnh vaø Quoác gia thaønh Vatican khoâng phaûi laø kieám lôïi töùc. Moãi boä, moãi cô quan cuûa Toøa Thaùnh laø moät dòch vuï vaø moãi dòch vuï ñeàu coù toán phí. Söï daán thaân cuûa chuùng toâi phaûi coù ñaëc tính ñieàu ñoä vaø minh baïch toái ña. Caàn phaûi ñeå yù ñeán ñaëc tính cuûa Toøa Thaùnh nhö moät söù vuï."
Cha Guerrero cuõng nhaéc nhôû raèng con soá chi thu cuûa Toøa Thaùnh nhoû beù hôn nhieàu so vôùi nhöõng gì ngöôøi ta töôûng töôïng, ví duï nhoû hôn chi thu cuûa moät ñaïi hoïc trung bình ôû Myõ.
Veà ñieåm naøy, töø laâu ngöôøi ta vaãn ghi nhaän ngaân saùch cuûa Toøa Thaùnh chæ baèng 1 phaàn 4 so vôùi toång giaùo phaän Koeln beân Ñöùc, hoaëc gaàn baèng 1 phaàn 4 ngaân saùch cuûa Ñaïi hoïc Notre Dame cuûa doøng Thaùnh Giaù, bang Indiana ôû Myõ. Ñaïi hoïc naøy coù ngaân saùch moãi naêm khoaûng 1 tyû 300 trieäu myõ kim.
Thöïc traïng taøi chaùnh cuûa Vatican
Cha Guerreo xaùc nhaän raèng: trong nhöõng naêm töø 2016 ñeán 2020 hieän nay, soá thu cuûa Toøa Thaùnh khoaûng 270 trieäu myõ kim vaø soá chi laø 320 trieäu. Soá thu nhaäp ñeán töø nhöõng tieàn daâng cuùng vaø ñoùng goùp, töø tieàn cho thueâ caùc baát ñoäng saûn vaø tieàn lôøi cho caùc hoaït ñoäng taøi chaùnh cuûa moät soá cô quan. Ñoùng goùp quan troïng cho soá thu cuûa Toøa Thaùnh laø Quoác gia thaønh Vatican, ñaëc bieät laø tieàn thu nhaäp cuûa Baûo taøng vieän Vatican, vaø moät phaàn ñoùng goùp cuûa Ngaân haøng Vatican, cuõng goïi laø Vieän Giaùo Vuï.
Chi phí
Linh Muïc Boä tröôûng kinh teá cuûa Toøa Thaùnh cuõng xaùc nhaän veà soá chi: khoaûng 45% daønh ñeå traû löông nhaân vieân, 45% cho caùc chi phí hoaït ñoäng vaø quaûn trò, 7.5% cho caùc hoaït ñoäng baùc aùi. Trong nhöõng naêm qua, soá thieáu huït moãi naêm töø 60 ñeán 70 trieäu. Cha Guerrero nhaán maïnh raèng ñaèng sau soá thieáu huït aáy coù söù vuï cuûa Toøa Thaùnh, cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, phuïc vuï Giaùo Hoäi hoaøn vuõ.
Cha Guerro cuõng noùi theâm raèng: coù nhöõng ngöôøi noùi Toøa Thaùnh duøng ñoàng tieàn thaùnh Pheâroâ voán laø ñoàng tieàn baùc aùi, ñeå laáp ñaày loã hoång trong ngaân saùch. Nhöng noùi nhö vaäy laø khoâng ñuùng. Ñoàng tieàn thaùnh Pheâroâ laø tieàn caùc tín höõu daâng cuùng ñeå taøi trôï söù vuï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, trong ñoù coù caû caùc hoaït ñoäng baùc aùi cuûa ngaøi.
Nhìn nhaän caàn taêng cöôøng thoâng tin cho dö luaän
Tröôùc söï hieåu laàm nhö vöøa noùi cuûa dö luaän, Cha Guerrero nhìn nhaän raèng: "Coù leõ chuùng toâi phaûi giaûi thích roõ raøng hôn.. Ñaøng sau caùc con soá ñoù coù caùc chi phí cho caùc hoaït ñoäng truyeàn thoâng, thoâng tin cho Giaùo Hoäi hoaøn vuõ vaø theá giôùi nhöõng hoaït ñoäng vaø giaùo huaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, baèng 36 thöù tieáng. Hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan naøy chieám khoaûng 15% ngaân saùch vaø coù hôn 500 ngöôøi laøm vieäc trong laõnh vöïc naøy. 10% ngaân saùch daønh cho caùc Söù quaùn cuûa Toøa Thaùnh, voán beù nhoû, nhöng giöõ vai troø quan troïng trong caùc quan heä quoác teá, beânh vöïc quyeàn lôïi cuûa ngöôøi ngheøo, thöïc hieän chính saùch ñoái thoaïi, nhöõng coá gaéng kieán taïo hoøa bình. 10% khaùc daønh cho caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng phöông, thöôøng bò baùch haïi. Hoaït ñoäng cuûa Boä Truyeàn giaùo chieám 8.5% phuïc vuï hôn 1,100 giaùo phaän ôû caùc xöù truyeàn giaùo.