Baøi phoûng vaán
Boä tröôûng Boä Kinh teá Toøa Thaùnh
Baøi phoûng vaán Boä tröôûng Boä Kinh teá Toøa Thaùnh.
ANDREA TORNIELLI - toång bieân taäp Vatican News
Vatican (Vatican News 16-05-2020) - Vatican khoâng coù nguy cô vôõ nôï, Vatican khoâng phaûi laø moät coâng ty vaø moïi thöù khoâng theå ñöôïc ño löôøng nhö laø söï thaâm huït. Vatican soáng nhôø vaøo söï giuùp ñôõ cuûa caùc tín höõu vaø moãi naêm Vatican phaûi traû 17 trieäu euro tieàn thueá cho YÙ. Chuùng toâi laøm vieäc ñeå taïo neân moät heä thoáng minh baïch vaø taäp trung ñaàu tö.
Moät vaøi thaùng tröôùc, cha Juan Antonio Guerrero Alves, SJ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ boå nhieäm ñöùng ñaàu cô quan taøi chính kinh teá cuûa Vatican vaø keâu goïi thöïc hieän moät cuoäc caûi caùch nhaèm muïc ñích minh baïch kinh teá cuûa Toøa thaùnh vaø söû duïng ngaøy caøng hieäu quaû caùc taøi saûn vaø nguoàn taøi nguyeân, phuïc vuï cho söù maïng loan baùo Tin Möøng. Hieän nay, cha Juan Antonio Guerrero Alves ñang phaûi ñoái phoù vôùi cuoäc khuûng hoaûng do Covid-19 gaây ra.
Ñaây laø moät cuoäc phoûng vaán cha khoâng muoán. Lyù do cha ñöa ra laø trong Giaùo hoäi coù nhöõng ñieàu khaùc quan troïng hôn caàn phaûi thöïc hieän. Vaø cha cuõng muoán caàn theâm thôøi gian tröôùc khi noùi ra. Nhöng thôøi gian naøy laø moät thaùch ñoá cho taát caû moïi ngöôøi, vaø dó nhieân laø cho caû Vatican. Noù ñoøi hoûi söï roõ raøng:
- Thöa cha Guerrero, trong nhöõng ngaøy vöøa qua coù moät cuoäc hoïp lieân ngaønh baøn veà tình hình taøi chính cuûa Quoác gia Thaønh Vatican vaø cuûa Toøa Thaùnh. Xin Cha cho bieát tình hình hieän nay nhö theá naøo?
+ Caû theá giôùi ñang traûi qua moät cuoäc khuûng hoaûng vôùi hai ñieåm ñaëc thuø: vì tính chaát ngoaïi leä cuûa noù vaø khoâng bieát khi naøo noù keát thuùc. Nhöõng gì chuùng ta ñang traûi qua laø moät thôøi gian coù moät khoâng hai. Moät thôøi gian khoù khaên ñoøi hoûi chuùng toâi phaûi coù traùch nhieäm. Chuùng toâi phaûi tìm caùch ñeå ñaûm baûo söù maïng. Nhöng chuùng toâi cuõng phaûi hieåu caùi gì laø thieát yeáu vaø caùi gì khoâng quan troïng. Ñoàng thôøi, khoâng phaûi moïi thöù coù theå ñöôïc ño löôøng chæ nhö söï thaâm huït, vaø thaäm chí khoâng phaûi ñôn thuaàn chi phí, trong neàn kinh teá cuûa chuùng ta.
- Theo nghóa naøo thöa cha?
+ Chuùng toâi khoâng phaûi laø moät coâng ty hay moät doanh nghieäp. Muïc ñích cuûa chuùng toâi khoâng phaûi laø kieám lôïi töùc. Moãi Boä, moãi Cô quan, ñeàu thöïc hieän moät laõnh vöïc phuïc vuï. Vaø moãi laõnh vöïc phuïc vuï ñeàu caàn nhöõng chi phí. Söï daán thaân cuûa chuùng toâi phaûi coù ñaëc tính tieát cheá vaø minh baïch toái ña. Ngaân saùch cuûa chuùng ta phaûi laø ngaân saùch cuûa söù maïng. Nghóa laø, moät ngaân saùch lieân quan ñeán caùc con soá cho söù maïng cuûa Toøa thaùnh. Ñaây döôøng nhö laø moät tieàn ñeà, laø baûn chaát cuûa vaán ñeà. Vaø do ñoù, khoâng bao giôø ñöôïc ñi ra khoûi taàm nhìn naøy.
- Cha coù theå neâu ra vaøi con soá?
+ Veà nhöõng con soá, con soá chi thu cuûa Toøa Thaùnh nhoû beù hôn nhieàu so vôùi nhieàu ngöôøi töôûng töôïng. Nhöõng con soá naøy nhoû hôn chi thu cuûa moät ñaïi hoïc trung bình ôû Myõ. Vaø ñaây cuõng laø moät söï thaät thöôøng bò boû qua. Trong moïi tröôøng hôïp, caùc taøi khoaûn cho chuùng ta bieát töø naêm 2016 ñeán 2020, caû thu nhaäp vaø chi tieâu ñeàu khoâng ñoåi. Soá thu khoaûng 270 trieäu. Soá chi tieâu trung bình khoaûng 320 trieäu, tuøy theo naêm.
Soá thu nhaäp ñeán töø nhöõng tieàn daâng cuùng vaø ñoùng goùp, töø tieàn cho thueâ caùc baát ñoäng saûn vaø tieàn lôøi cho caùc hoaït ñoäng taøi chaùnh cuûa moät soá cô quan. Moät trong nhöõng ñoùng goùp quan troïng ñeán töø phuû Thoáng ñoác thaønh Vatican; vaø noù phuï thuoäc phaàn lôùn (nhöng khoâng phaûi duy nhaát) vaøo thu nhaäp cuûa Baûo taøng Vatican maø hieän nay bò ñoùng, vaø nhieàu khaû naêng seõ tieáp tuïc gaëp khoù khaên trong naêm nay do söï phuïc hoài chaäm.
Veà chi tieâu, neáu chæ nhìn vaøo caùc con soá vaø tyû leä phaàn traêm, toâi coù theå noùi raèng caùc khoaûn ñöôïc phaân boå ít nhieàu nhö sau: 45% daønh ñeå traû löông nhaân vieân, 45% cho caùc chi phí hoaït ñoäng vaø quaûn trò, 7.5% cho caùc hoaït ñoäng baùc aùi. Hoaëc toâi coù theå noùi raèng trong nhöõng naêm gaàn ñaây söï thieáu huït (cheânh leäch giöõa thu vaø chi) ñaõ dao ñoäng trong khoaûng töø 60 ñeán 70 trieäu. Nhöng chæ döïa treân nhöõng con soá naøy, moät soá ngöôøi coù theå nghó raèng thieáu huït laø moät loã hoång do quaûn lyù sai. Hoaëc taøi chính cuûa Toøa Thaùnh laø moät boä maùy quan lieâu baát ñoäng. Khoâng phaûi nhö theá. Ñaèng sau nhöõng con soá naøy laø söù maïng cuûa Toøa thaùnh vaø cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, ñaày söùc soáng vaø tinh thaàn phuïc vuï cuûa Giaùo hoäi. Khoâng ñuùng khi noùi raèng khoaûn thieáu huït ñöôïc buø ñaép bôûi Ñoàng tieàn thaùnh Pheâroâ nhö theå Ñoàng tieàn thaùnh Pheâroâ laáp ñaày moät loã hoång. Ñoàng tieàn thaùnh Pheâroâ laø tieàn caùc tín höõu daâng cuùng ñeå hoã trôï söù maïng cuûa Toøa Thaùnh, trong ñoù coù caû caùc hoaït ñoäng baùc aùi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, vaø thöôøng khoâng ñuû.
Nhöõng con soá luoân luoân phaûi ñöôïc hieåu. Ñaèng sau nhöõng con soá naøy laø moät muïc ñích. Trong ngaân saùch coù söù maïng, vieäc phuïc vuï maø nhôø caùc chi phí naøy coù theå thöïc hieän ñöôïc. Coù leõ chuùng toâi caàn giaûi thích roõ hôn, keå caâu chuyeän roõ raøng hôn. Chaéc chaén chuùng toâi phaûi minh baïch hôn.
- Khi noùi "ngaân saùch cuûa söù maïng", cha muoán noùi veà ñieàu gì?
+ Toâi muoán giaûi thích nhöõng gì beân trong nhöõng con soá ñoù. Ví duï: truyeàn taûi thoâng tin nhöõng hoaït ñoäng vaø giaùo huaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha baèng 36 thöù tieáng qua ñaøi phaùt thanh, TV, web, phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi, baùo, nhaø in, nhaø xuaát baûn, phoøng baùo chí (v.v.) laø moät coâng vieäc khoâng theå so saùnh treân theá giôùi. Taát nhieân noù caàn moät chi phí vaø cuõng coù thu nhaäp. Hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan naøy chieám khoaûng 15% ngaân saùch vaø coù hôn 500 ngöôøi laøm vieäc trong laõnh vöïc naøy. Toâi khoâng bieát coù theå laøm toát hôn khoâng. Luoân luoân coù theå. Nhöng neáu chuùng ta laøm moät pheùp so saùnh, thì toâi khoâng tin laø coù nhöõng nôi khaùc taïo ra nhieàu saûn phaåm truyeàn thoâng vôùi moät chi phí nhoû nhö theá.
10% ngaân saùch daønh cho caùc Söù quaùn cuûa Toøa Thaùnh. Ngöôøi ta coù theå hoûi ñeå laøm gì. Ñoù laø nhöõng söù quaùn beù nhoû nhöng giöõ vai troø quan troïng trong caùc quan heä quoác teá, beânh vöïc quyeàn lôïi cuûa ngöôøi ngheøo, thöïc hieän chính saùch ñoái thoaïi, nhöõng coá gaéng kieán taïo hoøa bình, chaêm soùc traùi ñaát nhö ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta.
10% khaùc daønh cho caùc Giaùo hoäi Coâng giaùo Ñoâng phöông, thöôøng bò baùch haïi. Hoaït ñoäng cuûa Boä Truyeàn giaùo chieám 8.5%. Sau ñoù laø chi phí cho vieäc baûo veä söï hieäp nhaát cuûa giaùo thuyeát vaø caùc aùn phong thaùnh. Chi tieâu cho vieäc baûo toàn di saûn cuûa nhaân loaïi nhö Thö vieän vaø Vaên khoá Toøa Thaùnh. Vaø ñieàu caàn thieát laø baûo trì caùc toaø nhaø: khoaûn naøy chieám 10%. Lieân quan ñeán caùc khoaûn thueá ñoái vôùi YÙ, chuùng toâi traû khoaûng 6% ngaân saùch, nghóa laø 17 trieäu.v.v...
- Ñaây laø tình hình tröôùc Covid, coøn baây giôø theá naøo? Moät soá giaû thuyeát ñaõ ñöôïc ñöa ra, moät laïc quan hôn vaø moät bi quan hôn: Cha coù theå giaûi thích roõ hôn veà caû hai giaû thuyeát naøy?
+ Chuùng toâi ñaõ thöïc hieän moät soá döï ñoaùn, moät soá ñaùnh giaù. Theo döï ñoaùn laïc quan nhaát thì thu nhaäp seõ giaûm khoaûng 25% vaø döï ñoaùn bi quan thì khoaûng 45%. Hieän nay, chuùng toâi khoâng theå noùi lieäu vieäc daâng cuùng Ñoàng tieàn Thaùnh Pheâroâ cuûa caùc tín höõu vaø nhöõng ñoùng goùp cuûa caùc Giaùo phaän seõ giaûm hay khoâng.
Tuy nhieân, nhö chuùng ta bieát, bôûi vì chuùng toâi ñaõ quyeát ñònh döïa treân khoù khaên chi traû cuûa moät soá ngöôøi thueâ nhaø neân thu nhaäp töø vieäc cho thueâ caùc toøa nhaø seõ giaûm. Trong vieäc pheâ duyeät ngaân saùch naêm nay, chuùng toâi ñaõ quyeát ñònh giaûm chi phí nhaèm giaûm thaâm huït.
Tröôøng hôïp khaån caáp sau Covid buoäc chuùng toâi phaûi laøm ñieàu ñoù vôùi quyeát taâm cao hôn. Kòch baûn laïc quan hay bi quan phuï thuoäc moät phaàn vaøo chuùng toâi (vaøo khaû naêng chuùng toâi seõ coù theå giaûm chi phí) vaø moät phaàn vaøo caùc yeáu toá beân ngoaøi, doanh thu thöïc söï seõ giaûm bao nhieâu (thu nhaäp khoâng phuï thuoäc vaøo chuùng toâi). Trong moïi tröôøng hôïp, neáu khoâng coù thu nhaäp baát thöôøng, hieån nhieân seõ coù gia taêng thaâm huït.
- Coù phaûi Vatican ñang coù nguy cô vôõ nôï, nhö ai ñoù ñaõ vieát?
+ Khoâng, toâi khoâng nghó vaäy. Vatican khoâng coù nguy cô vôõ nôï. Tuy nhieân, ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø chuùng toâi khoâng phaûi ñoái dieän vôùi khuûng hoaûng. Chaéc chaén trong nhöõng naêm tôùi chuùng toâi seõ coù nhöõng khoù khaên. Giaùo hoäi hoaøn thaønh söù maïng vôùi söï giuùp ñôõ cuûa caùc tín höõu. Vaø chuùng toâi khoâng bieát caùc tín höõu seõ daâng cuùng bao nhieâu. Chính vì lyù do naøy maø chuùng toâi phaûi tieát cheá vaø nghieâm khaéc. Chuùng toâi phaûi quaûn lyù vôùi söï yeâu meán vaø sieâng naêng cuûa moät ngöôøi cha trong gia ñình. Coù ba ñieàu khoâng caàn baøn caõi, ngay caû trong thôøi kyø khuûng hoaûng naøy: tieàn löông cuûa nhaân vieân, trôï giuùp cho nhöõng ngöôøi gaëp khoù khaên vaø hoã trôï cho caùc Giaùo hoäi khoù khaên. Taát caû seõ khoâng bò caét giaûm, vì neáu khoâng seõ aûnh höôûng ñeán nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông.
Chuùng toâi khoâng soáng ñeå tieát kieäm ngaân saùch. Chuùng toâi tin töôûng vaøo loøng quaûng ñaïi cuûa caùc tín höõu. Nhöng chuùng toâi phaûi cho nhöõng ngöôøi ñaõ cho chuùng toâi moät phaàn tieàn tieát kieäm cuûa hoï ñöôïc bieát, raèng tieàn cuûa hoï ñaõ ñöôïc söû duïng ñuùng. Coù nhieàu ngöôøi Coâng giaùo treân theá giôùi saün saøng quyeân goùp ñeå giuùp Ñöùc Thaùnh Cha vaø Toøa Thaùnh thöïc hieän söù maïng. Chuùng toâi coù traùch nhieäm ñoái vôùi hoï. Vaø hoï coù theå chaát vaán chuùng toâi veà ñieàu naøy.
- Tình hình cuûa Vatican khoâng khaùc tình hình ôû nhieàu quoác gia khaùc; do ñaïi dòch phaûi ñoái phoù vôùi moät cuoäc khuûng hoaûng kinh teá nghieâm troïng. Vatican coù keá hoaïch cuï theå naøo cho tình traïng naøy?
+ Ñuùng laø tình hình khoâng coù gì khaùc bieät, nhöng cuõng ñuùng laø chuùng toâi khoâng coù ñoøn baåy cuûa chính saùch tieàn teä cuõng nhö cuûa chính saùch taøi khoùa. Chuùng toâi chæ coù theå tin töôûng vaøo loøng quaûng ñaïi cuûa tín höõu, vaøo moät taøi saûn nhoû vaø khaû naêng chi tieâu ít hôn. Traùi vôùi nhöõng gì nhieàu ngöôøi nghó, ôû ñaây khoâng coù möùc löông lôùn.
Tin vui laø Boä Kinh teá (SPE), Cô quan quaûn trò taøi saûn cuûa Toøa Thaùnh (APSA), Phuû Quoác vuï Khanh, Boä Truyeàn giaûng Tin Möøng cho caùc Daân toäc, Hoäi ñoàng Kinh teá vaø Phuû thoáng ñoác ñang cuøng nhau laøm vieäc ñeå öùng phoù vôùi khuûng hoaûng vaø caûi caùch nhöõng gì caàn phaûi laøm. Chuùng toâi yeâu caàu moãi Cô quan laøm moïi ñieàu coù theå ñeå giaûm chi tieâu trong khi vaãn phaûi baûo veä söï caàn thieát cuûa söù maïng. ÔÛ caáp ñoä cô caáu hôn, vì söï thieáu huït laø cô caáu, chuùng toâi seõ phaûi taäp trung ñaàu tö taøi chính, caûi thieän quaûn lyù nhaân söï, caûi thieän quaûn lyù ñaáu thaàu, mua saém. Moät luaät veà ñaáu thaàu saép ñöôïc pheâ duyeät chaéc chaén seõ giuùp tieát kieäm. Chuùng toâi ñang laøm vieäc lieân tuïc keát noái vôùi taát caû caùc Boä, keát hôïp tính taäp trung vôùi söï boå trôï; töï chuû vôùi giaùm saùt; chuyeân moân vôùi ôn goïi.
- Vieäc taäp trung vaøo ñaàu tö naøy khi naøo baét ñaàu vaø noù seõ ñöôïc thöïc hieän nhö theá naøo?
+ Veà ñieàu naøy, chuùng toâi coù moät nhoùm laøm vieäc, hôïp taùc trong moät baàu khí thanh thaûn. Nhoùm caàn moät vaøi thaùng. Muïc tieâu khoâng chæ laø taäp trung maø coøn laøm caùch chuyeân nghieäp, khoâng coù xung ñoät lôïi ích vaø vôùi caùc tieâu chí ñaïo ñöùc. Chuùng toâi khoâng chæ traùnh caùc khoaûn ñaàu tö phi ñaïo ñöùc, maø coøn thuùc ñaåy caùc khoaûn ñaàu tö lieân quan ñeán moät taàm nhìn khaùc veà neàn kinh teá, heä sinh thaùi tích hôïp, beàn vöõng.
- Toøa Thaùnh laøm theá naøo ñeå coù theå ñaûm baûo cho caùc vieäc phuïc vuï vaø cung caáp löông cho caùc nhaân vieân, maëc duø thu nhaäp ñang giaûm?
+ Chuùng toâi khoâng phaûi laø moät quyeàn löïc lôùn. Ngöôøi ta thaûo luaän veà nhöõng khoù khaên ôû caùc nöôùc lôùn chaâu AÂu. Chuùng toâi hình dung veà mình vaø caàn phaûi khieâm toán. Chuùng toâi laø moät gia ñình coù moät taøi saûn nhoû vaø söï giuùp ñôõ quaûng ñaïi cuûa nhieàu ngöôøi. Chuùng toâi seõ cuøng nhau thöïc hieän, vôùi khaû naêng quaûn trò toát cuûa chuùng toâi, vôùi söï giuùp ñôõ cuûa Chuùa vaø caùc tín höõu. Toaøn theå Giaùo hoäi ñöôïc hoã trôï theo caùch naøy.
Chuùng toâi seõ baét ñaàu baèng caùch chia seû söï thaät cuûa tình hình kinh teá. Ñieàu toát nhaát chuùng toâi coù theå laøm laø chaêm chæ vaø minh baïch. Chuùng toâi seõ tính toaùn döïa theo soá tieàn chuùng toâi coù theå döïa vaøo. Chuùng toâi seõ xaây döïng ngaân saùch cho naêm 2021 döïa treân soá khoâng. Khôûi ñi töø söï caàn thieát cuûa söù maïng.
- Nhöng laøm theá naøo ñeå loøng tin cuûa tín höõu taêng leân sau nhöõng tin töùc naêm ngoaùi veà caùc cuoäc ñieàu tra lieân quan ñeán caùch thöùc maø moät soá khoaûn ñaàu tö ñaõ ñöôïc thöïc hieän?
+ Nieàm tin coù ñöôïc qua söï nghieâm khaéc, roõ raøng, tieát cheá. Vaø khieâm toán thöøa nhaän nhöõng sai laàm trong quaù khöù ñeå khoâng laëp laïi, vaø nhöõng sai laàm hieän taïi, neáu coù. Ñoâi khi ñieàu ñoù cuõng xaûy ra vôùi chuùng toâi, ví duï, ñaõ tin caäy vaøo nhöõng ngöôøi khoâng xöùng ñaùng vôùi söï tín nhieäm. Veà ñieàu naøy, chuùng ta luoân deã bò toån thöông. Minh baïch hôn, ít bí maät hôn, khieán cho vieäc phaïm sai laàm trôû neân khoù hôn. Chính vì lyù do naøy maø caùc khoaûn ñaàu tö chuùng toâi ñaët muïc tieâu coù moät uûy ban nghieâm tuùc goàm nhöõng ngöôøi caáp cao, khoâng coù xung ñoät lôïi ích, ñieàu naøy seõ giuùp chuùng toâi (bao nhieâu coù theå) khoâng maéc sai laàm.
- Khi naøo moät ngaân saùch chính thöùc tieáp theo seõ ñöôïc coâng boá laàn nöõa?
+ Toâi muoán naêm nay. Ñeå giaûi thích roõ caùch chuùng toâi söû duïng tieàn. Ñeå noùi raèng tieàn trong tay ñeå laøm ñieàu toát vaø phuïc vuï Giaùo hoäi. Chuùng toâi caàn noùi ñieàu naøy, giaûi thích roõ raøng. Thöïc teá trong nhöõng thaùng gaàn ñaây toâi ñaõ thaáy Toøa Thaùnh noùi veà ñieàu naøy. Chuùng ta phaûi tin töôûng. Söù maïng raát ñeïp naøy ñöôïc thöïc hieän vôùi loøng quaûng ñaïi cuûa nhieàu ngöôøi, nhöõng ngöôøi khoâng ai bieát ñeán.
- Cha caûm thaáy theá naøo ôû vò trí "Boä tröôûng Boä Kinh teá"? Trong giai ñoaïn khoù khaên naøy cha coù theå nguû ñöôïc khoâng?
+ Toâi nguû ngon. Cho ñeán nay khoâng coù khoù khaên naøo ñaõ laøm cho toâi maát nguû. Toâi phoù thaùc vaøo Chuùa Söï soáng vaø toâi bieát raèng Cuoäc soáng luoân keát thuùc ñeå môû cho chuùng ta con ñöôøng. Toâi khoâng caûm thaáy mình laø Boä tröôûng Kinh teá. Toâi caûm thaáy mình laø moät tu só Doøng Teân vaø moät linh muïc ñang thöïc hieän moät vieäc phuïc vuï cho Giaùo hoäi, coù leõ laø moät vieäc phuïc vuï haäu phöông, vaø coäng taùc vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Bao goàm giuùp ñôõ Ñöùc Thaùnh Cha vaø Toøa Thaùnh thöïc hieän söù maïng. Toâi coù moät nhieäm vuï. Toâi tieáp tuïc moät haønh trình. Toâi laøm vieäc trong moät nhoùm. Toâi laéng nghe lôøi khuyeân. Toâi hoïc. Toâi ñang tìm kieám ngöôøi coù khaû naêng. Toâi bieát nhöõng thay ñoåi khoâng ñöôïc thöïc hieän trong moät ngaøy. Vaø chuùng ta khoâng laøm ñieàu ñoù moät mình. Muïc tieâu laø laøm vieäc cuøng nhau. Toâi caûm thaáy ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha vaø Giaùo trieàu ñoùn nhaän, chöa keå caùc nhaân vieân cuûa Boä Kinh teá, taát caû caùc chuyeân gia xuaát saéc vaø hôïp thöùc. Chuùng toâi cam keát ñi treân con ñöôøng minh baïch, tieát cheá, sieâng naêng, caàn kieäm, trong vieäc thöïc hieän nhöõng gì ñang vaø vaãn laø moät söù maïng.