Ñöùc Thaùnh Cha traû lôøi phoûng vaán
lieân quan ñeán ñaïi dòch Covid-19
Ñöùc Thaùnh Cha traû lôøi phoûng vaán lieân quan ñeán ñaïi dòch Covid-19.
Vatican (Vatican News 2-05-2020) - Trong cuoäc phoûng vaán daøi vôùi nhaø baùo Austen Ivereigh cuûa tôø baùo The Tablet cuûa Anh, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ traû lôøi nhöõng caâu hoûi lieân quan ñeán ñaïi dòch Covid-19.
Vatican News Tieáng Vieät trích ñaêng moät caâu traû lôøi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha lieân quan ñeán caâu hoûi "lieäu trong cuoäc khuûng hoaûng vaø taùc ñoäng kinh teá cuûa noù, ta coù theå nhìn thaáy cô hoäi trong vieäc hoaùn caûi sinh thaùi khoâng, ñeå xem xeùt nhöõng öu tieân vaø caùch soáng cuûa chuùng ta?"
Coù moät caâu ngaïn ngöõ Taây Ban Nha noùi raèng: "Thieân Chuùa thì luoân luoân tha thöù, con ngöôøi thì thænh thoaûng tha thöù, vaø thieân nhieân thì khoâng bao giôø tha thöù". Chuùng ta ñaõ khoâng laéng nghe nhöõng thaûm hoïa nôi naøy nôi khaùc. Ngaøy nay coù ai nhaéc veà vuï chaùy röøng ôû UÙc? Vaø thöïc teá laø moät naêm röôõi tröôùc, coù moät con taøu ñaõ vöôït qua ñöôïc Baéc Cöïc, bôûi vì ôû ñoù baêng ñaõ tan chaûy vaø taøu coù theå ñi laïi ñöôïc. Vaäy ai ñaõ noùi veà nhöõng traän luõ luït? Toâi khoâng bieát ñoù coù phaûi laø söï traû thuø cuûa thieân nhieân khoâng, nhöng ñoù chaéc chaén laø caâu traû lôøi cuûa thieân nhieân.
Caàn nhôù veà kyù öùc
Chuùng ta coù moät boä nhôù choïn loïc. Toâi muoán nhaán maïnh veà ñieàu naøy. Toâi ñaõ raát aán töôïng bôûi leã kyû nieäm 70 naêm cuoäc ñoå boä Normandia (Phaùp). Ñaõ coù nhöõng nhaân vaät haøng ñaàu veà chính trò vaø vaên hoùa quoác teá. Vaø hoï ñaõ aên möøng. Taát nhieân, ñoù ñuùng laø söï khôûi ñaàu cuûa moät keát thuùc cho moät cheá ñoä ñoäc taøi, nhöng khoâng coù baát kyø ai nhôù ñeán 10,000 chaøng trai ñaõ ngaõ xuoáng treân baõi bieån ñoù.
Khi toâi ôû Redipuglia, trong dòp moät traêm naêm keát thuùc Chieán tranh theá giôùi laàn thöù nhaát, ngöôøi ta chæ thaáy coù moät töôïng ñaøi thaät ñeïp vôùi nhöõng caùi teân khaéc treân bia ñaù, vaø chaúng coù gì hôn. Toâi ñaõ khoùc khi nghó veà Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XV (veà "cuoäc taøn saùt voâ ích"). Töông töï nhö theá ôû Anzio, vaøo ngaøy leã caàu cho nhöõng ngöôøi ñaõ qua ñôøi, toâi nhôù ñeán nhöõng ngöôøi lính Baéc Myõ ñaõ ñöôïc choân caát ôû ñoù. Moãi ngöôøi hoï ñeàu coù moät gia ñình, vaø toâi coù theå ôû vò trí cuûa moät trong soá hoï.
Ngaøy nay, ôû Chaâu AÂu, khi ngöôøi ta baét ñaàu nghe nhöõng baøi phaùt bieåu daân tuùy hay nhöõng quyeát ñònh chính trò coù choïn loïc, khoâng khoù ñeå ngöôøi ta nhôù ñeán nhöõng phaùt bieåu cuûa Hitler vaøo naêm 1933, ít nhieàu chuùng cuõng gioáng nhö caùch laøm cuûa moät soá chính trò gia ngaøy nay.
Toâi vaãn coøn nhôù moät caâu thô cuûa Virgilio: [forsan et haec olim] meminisse iubavit (Coù leõ seõ ñeán moät ngaøy thích hôïp ñeå nhôù nhöõng ñieàu naøy). Chuùng ta caàn phuïc hoài kyù öùc, bôûi vì kyù öùc seõ giuùp chuùng ta. Ñaây laø luùc ñeå phuïc hoài laïi kyù öùc. Ñaây khoâng phaûi laø dòch beänh ñaàu tieân cuûa nhaân loaïi. Nhöõng beänh dòch tröôùc ñoù giôø ñaây ñaõ ñöôïc bieán thaønh nhöõng giai thoaïi. Chuùng ta caàn phaûi phuïc hoài laïi nhöõng kyù öùc veà nguoàn coäi, veà truyeàn thoáng, vì chuùng laø nhöõng ñieàu ñaùng nhôù. Trong Linh Thao cuûa Thaùnh Inhaxio, toaøn boä tuaàn thöù nhaát cuûa linh thao vaø sau ñoù laø phaàn chieâm nieäm ñeå ñaït ñöôïc tình yeâu trong tuaàn thöù tö ñeàu hoaøn toaøn laàn theo daáu chæ cuûa kyù öùc. Ñoù laø moät cuoäc hoaùn caûi ngang qua kyù öùc.
Caàn hoaùn caûi khoûi söï khoâng nhaát quaùn
Cuoäc khuûng hoaûng naøy aûnh höôûng ñeán taát caû chuùng ta: duø giaøu hay ngheøo. Ñaây laø moät lôøi keâu goïi söï chuù yù choáng laïi thoùi ñaïo ñöùc giaû. Toâi lo ngaïi veà söï giaû hình cuûa moät soá nhaân vaät chính trò khi hoï noùi raèng hoï muoán ñoái maët vôùi khuûng hoaûng, khi hoï noùi veà söï ngheøo ñoùi treân theá giôùi, vaø trong khi noùi veà nhöõng ñieàu ñoù, hoï cuõng ñoàng thôøi saûn xuaát vuõ khí haøng loaït. Ñaõ ñeán luùc phaûi hoaùn caûi nhöõng giaû hình naøy thaønh nhöõng haønh ñoäng. Ñaây laø thôøi gian cho söï nhaát quaùn, hoaëc laø chuùng ta nhaát quaùn hoaëc chuùng ta maát taát caû.
Anh hoûi toâi veà vieäc hoaùn caûi. Thöïc ra, moãi cuoäc khuûng hoaûng laø moät moái nguy hieåm, nhöng ñoàng thôøi noù cuõng laø moät cô hoäi. Vaø ñoù laø cô hoäi ñeå thoaùt khoûi nguy hieåm. Hoâm nay toâi tin raèng chuùng ta phaûi laøm chaäm laïi moät nhòp nhaát ñònh veà vieäc tieâu duøng vaø vieäc saûn xuaát (Laudato si ', soá 191). Ta phaûi hoïc caùch hieåu vaø chieâm ngaém thieân nhieân ñeå keát noái laïi vôùi moâi tröôøng thöïc teá cuûa chuùng ta. Ñaây laø moät cô hoäi hoaùn caûi.
Vaâng, toâi coù thaáy nhöõng daáu hieäu baét ñaàu cuûa moät neàn kinh teá ít thanh khoaûn vaø theâm nhaân vaên. Nhöng chuùng ta khoâng ñöôïc pheùp queân noù moät khi tình huoáng hieän taïi qua ñi, chuùng ta khoâng ñöôïc ñem noù boû vaøo kho löu tröõ vaø quay trôû laïi nhö tröôùc kia. Ñaây laø luùc ñeå tieán böôùc, ñeå chuyeån töø vieäc söû duïng vaø laïm duïng thieân nhieân sang vieäc chieâm ngaém noù, suy ngaãm veà noù. Con ngöôøi chuùng ta ñaõ ñaùnh maát ñi chieàu kích chieâm nieäm, vaø ñaây laø luùc ñeå chuùng ta tìm laïi vaø phuïc hoài noù.
Nhìn nhaän veà ngöôøi ngheøo
Vaø nhaéc ñeán vieäc suy ngaãm, toâi muoán döøng laïi ôû moät ñieåm, ñoù laø: ñaõ ñeán luùc nhìn nhaän veà ngöôøi ngheøo. Chuùa Gieâsu noùi vôùi chuùng ta raèng "nhöõng ngöôøi ngheøo, anh em luoân coù ôû beân mình". Vaø thaät söï laø nhö theá. Ñoù laø moät thöïc teá maø chuùng ta khoâng theå choái boû. Hoï bò che giaáu ñi, vì ngheøo ñoùi laø xaáu hoå. ÔÛ Roma, trong luùc ñi kieåm dòch, moät anh caûnh saùt noùi vôùi moät ngöôøi ñaøn oâng raèng: "Anh khoâng ñöôïc ôû treân ñöôøng phoá, haõy veà nhaø cuûa anh". Vaø caâu traû lôøi laø: "Toâi khoâng coù nhaø. Toâi soáng treân heø phoá". Khaùm phaù bieát bao nhieâu ngöôøi bò gaït sang beân leà... vaø bôûi leõ söï ngheøo ñoùi khieán ta xaáu hoå neân ta khoâng nhìn vaøo noù. Hoï ôû ñoù, chuùng ta löôùt qua hoï, nhöng ta khoâng nhìn hoï. Hoï chæ nhö moät phaàn cuûa caûnh quan, nhö nhöõng vaät theå. Thaùnh Teâreâsa Cacutta ñaõ nhìn thaáy hoï vaø ñaõ quyeát ñònh daán thaân vaøo haønh trình bieán ñoåi.
Nhìn thaáy nhöõng ngöôøi ngheøo coù nghóa laø trao traû laïi cho hoï nhaân phaåm. Hoï khoâng phaûi nhöõng vaät phaåm, khoâng phaûi nhöõng pheá thaûi, hoï laø nhöõng nhaân vò. Chuùng ta khoâng theå xaây döïng moät chính saùch hoã trôï nhö daønh cho caùc ñoäng vaät bò boû rôi. Ngöôïc laïi, raát nhieàu laàn chuùng ta ñoái xöû vôùi ngöôøi ngheøo nhö vôùi nhöõng con vaät bò boû rôi. Chuùng ta khoâng theå xaây döïng moät chính saùch mang tính hoã trôï vaø cuïc boä.
Cho pheùp toâi ñöôïc ñöa ra moät lôøi khuyeân: ñaõ ñeán luùc ñi saâu vaøo loøng ñaát. Ñoù laø moät cuoán tieåu thuyeát raát noåi tieáng cuûa nhaø vaên ngöôøi Nga Dostoevslij, Kyù öùc veà loøng ñaát. Vaø coù moät cuoán khaùc ngaén hôn, ñoù laø Hoài öùc veà moät ngoâi nhaø cheát choùc, noù keå veà nhöõng ngöôøi quaûn thuùc cuûa moät beänh vieän nhaø tuø, hoï ñoái xöû vôùi nhöõng tuø nhaân ngheøo nhö nhöõng ñoà vaät. Khi nhìn thaáy hoï ñoái xöû nhö vaäy ñoái vôùi moät tuø nhaân vöøa môùi cheát, moät tuø nhaân khaùc ñaõ heùt leân: "Ñuû roài! Anh ta cuõng coù moät ngöôøi meï!". Chuùng ta phaûi nhaéc laïi ñieàu naøy raát nhieàu laàn raèng: ngöôøi ngheøo naøo cuõng coù moät ngöôøi meï, ngöôøi ñaõ döôõng duïc anh ta baèng tình yeâu. Chuùng ta khoâng bieát ñieàu gì seõ xaûy ra trong cuoäc soáng. Nhöng noù giuùp ta suy nghó veà tình thöông maø anh ta nhaän ñöôïc, veà nhöõng kyø voïng cuûa moät ngöôøi meï.
Chuùng ta laøm suy yeáu nhöõng ngöôøi ngheøo, chuùng ta töôùc ñi caùi quyeàn mô veà meï cuûa hoï. Hoï chaúng ñöôïc bieát theá naøo laø tình thöông, raát nhieàu trong soá hoï nghieän ngaäp. Nhìn thaáy hoï nhö theá seõ giuùp chuùng ta khaùm phaù ra loøng traéc aån, chính loøng traéc aån naøy laø chieàu kích keát noái chuùng ta vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi tha nhaân.
Ñi saâu vaøo loøng ñaát vaø chuyeån töø moät xaõ hoäi soáng aûo hoùa, soáng hôøi hôït sang nhaäp theå vaøo nhöõng xaùc thòt ñau khoå cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo. Ñaây laø moät söï hoaùn caûi caàn phaûi coù, vì neáu chuùng ta khoâng baét ñaàu töø ñaáy thì seõ chaúng coù baát kyø söï hoaùn caûi naøo xaûy ra trong töông lai.
Nhöõng anh huøng hieän nay
Toâi nghó ñeán nhöõng vò thaùnh keà caän trong thôøi ñieåm khoù khaên naøy. Hoï laø nhöõng anh huøng! Caùc baùc só, nhöõng tình nguyeän vieân, nhöõng nöõ tu, linh muïc, nhöõng nhaân vieân hoï thöïc hieän nhöõng traùch vuï cuûa hoï ñeå cho xaõ hoäi naøy hoaït ñoäng. Coù bieát bao nhieâu baùc só vaø y taù ñaõ ra ñi! Bao nhieâu linh muïc, bao nhieâu nöõ tu ñaõ cheát! Vì phuïc vuï, trong phuïc vuï.
Toâi nhôù ñeán moät caâu cuûa ngöôøi thôï may trong cuoán "I promessi sposi", theo toâi thì ñaây laø moät trong nhöõng nhaân vaät ñôn sô vaø kieân ñònh nhaát. Anh ta noùi: "Toâi chaúng bao giôø thaáy Chuùa baét ñaàu laøm moät pheùp laï maø khoâng hoaøn thaønh noù". Neáu chuùng ta nhaän bieát raèng ngang qua nhöõng vò thaùnh keà caän beân mình, nhöõng nam nöõ anh huøng naøy, neáu chuùng ta bieát theo göông hoï, pheùp laï naøy seõ hoaøn thaønh, moät keát thuùc coù haäu cho taát caû. Thieân Chuùa khoâng bao giôø boû dôû dang nhöõng gì Ngöôøi laøm. Chæ coù chuùng ta, chuùng ta ñeå dôû nhöõng vieäc mình laøm vaø boû ñi.
Nhöõng gì chuùng ta ñang traûi qua laø moät cô hoäi ñeå chuùng ta hoaùn caûi vaø bieán ñoåi. Chuùng ta coù cô hoäi ñeå laøm ñieàu ñoù. Vì theá, chuùng ta haõy nhaän laáy traùch nhieäm vaø tieán veà phía tröôùc.