Taïi sao ñình chæ vieäc cöû haønh Thaùnh Leã
giöõa côn ñaïi dòch?
Taïi sao ñình chæ vieäc cöû haønh Thaùnh Leã giöõa côn ñaïi dòch?
Gia An, SJ - CTV
(Vatican News 25-03-2020)
Khi moät soá quoác gia tuyeân boá taïm ñình chæ vieäc cöû haønh Thaùnh Leã coù ñoâng ngöôøi tham döï giöõa côn ñaïi dòch, ñaõ coù nhieàu tieáng noùi chæ trích vaø cöôøi côït vang leân. Nhieàu ngöôøi khoâng hieåu taïi sao phaûi ñeán noãi ñình chæ Thaùnh Leã. Hoï ñaët caâu hoûi: Chaúng phaûi khi con ngöôøi haõi sôï vaø hoang mang laø luùc hoï caàn ñeán Chuùa vaø Thaùnh Leã nhaát ñoù sao? Ñình chæ Thaùnh Leã phaûi chaêng chæ laø daáu chæ cuûa söï nhöôïng boä vì sôï haõi? Chaúng phaûi ñoù laø daáu hieäu cuûa vieäc thieáu tin töôûng vaø phoù thaùc vaøo söï quan phoøng cuûa Chuùa? Coù ngöôøi coøn nhìn vieäc khoâng daùm cöû haønh Thaùnh Leã giöõa côn ñaïi dòch nhö laø daáu chæ thaát baïi cuûa nieàm tin toân giaùo tröôùc bieán coá tai hoaï vaø ñau khoå cuûa nhaân loaïi. Moät soá ngöôøi noái keát chuyeän caùc Giaùo Phaän töï yù ñoùng cöûa nhaø thôø vôùi vieäc caám ñaïo ôû nhöõng nöôùc ñoäc taøi. Nhieàu ngöôøi quaù khích coøn dieãn dòch xa hôn khi cho raèng vieäc ñình chæ Thaùnh Leã bò laø quyeát ñònh cuûa Satan ñang hoaït ñoäng trong Giaùo Hoäi...
Haún ñaây phaûi laø tieáng noùi cuûa nhöõng ngöôøi giaøu loøng ñaïo ñöùc. Hôn nöõa, coù theå nhöõng tieáng noùi naøy ñeàu xuaát phaùt töø yù toát, töø loøng yeâu meán Giaùo Hoäi vaø yeâu meán Thaùnh Leã. Tuy nhieân, caàn ñuû bình taâm hôn ñeå suy xeùt laïi nhöõng tình caûm ñaïo ñöùc aáy thì môùi coù theå coù moät caùi nhìn quaân bình vaø thieâng lieâng thaät söï. Baèng khoâng, loøng tin theo caûm tính luoân coù nguy cô daãn ngöôøi ta ñi sai ñöôøng.
Cöû haønh Thaùnh Leã theo moät caùch khaùc
Thaùnh Leã laø nôi con ngöôøi gaëp gôõ Thieân Chuùa vaø gaëp gôõ Thieân Chuùa vôùi tö caùch laø moät coäng ñoaøn. Noùi caùch khaùc, Thaùnh Leã khoâng chæ laø nôi con ngöôøi gaëp gôõ Thieân Chuùa, maø coøn laø nôi con ngöôøi gaëp gôõ nhau. Chieàu kích coäng ñoaøn vaø yeáu toá con ngöôøi quan troïng ñeán ñoä neáu khoâng giaûi quyeát ñöôïc nhöõng khuùc maéc töø yeáu toá con ngöôøi, raát khoù ñeå chuùng ta coù theå daâng Leã leân tröôùc toân nhan Thieân Chuùa. Chaúng haïn, Ñöùc Gieâ-su coù laàn daïy raèng neáu moät ngöôøi muoán daâng leã vaät tröôùc baøn thôø Thieân Chuùa, maø chôït nhôù ra mình coøn coù chuyeän baát hoaø vôùi ngöôøi anh em cuûa mình, thì haõy ñeå cuûa leã laïi ñoù tröôùc baøn thôø, ñi laøm hoaø vôùi ngöôøi anh em, roài trôû laïi daâng leã vaät cuûa mình cho Thieân Chuùa (x. Mt 5,23-24). Lôøi daïy cuûa Ñöùc Gieâ-su khoâng coù nghóa laø vieäc daâng leã vaät tröôùc baøn thôø Thieân Chuùa khoâng quan troïng, nhöng vieäc aáy vaãn coù theå taïm hoaõn laïi, cho ñeán khi nhöõng khuùc maéc töø phía con ngöôøi ñöôïc giaûi quyeát.
Khuùc maéc maø caû theá giôùi ñang phaûi ñoái maët baây giôø laø chuyeän laây nhieãm theo caáp soá nhaân cuûa beänh dòch. Khi hoäi hoïp ñoâng ngöôøi trong moät khoâng gian heïp, nguy cô beänh dòch bò lan truyeàn vaø nhaân roäng laø ñieàu khoâng ai coù theå phuû nhaän. Giaùo Hoäi Coâng Giaùo luoân xaùc tín raèng Thaùnh Leã laø taâm ñieåm trong ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa moïi tín höõu. Nhöng Giaùo Hoäi chöa bao giôø daïy raèng Thaùnh Leã laø moät cöû haønh pheùp thuaät coù khaû naêng giuùp con ngöôøi mieãn nhieãm khoûi beänh dòch. Nhaø thôø cuõng khoâng phaûi laø nôi baát khaû xaâm phaïm ñoái vôùi virus. Theá neân trong hoaøn caûnh hieän taïi, caàn phaûi laéng nghe tieáng noùi cuûa nhöõng ngöôøi coù chuyeân moân hôn laø chæ haønh ñoäng theo caûm tính ñaïo ñöùc. Tinh thaàn traùch nhieäm vaø caûm thöùc veà söï lieân ñôùi khoâng cho pheùp chuùng ta nhaém maét laøm ngô nhö theå khoâng coù chuyeän gì xaûy ra. Nhö theá, ôû nhöõng nôi xaûy ra beänh dòch, taïm ñình chæ vieäc cöû haønh Thaùnh Leã coù ñoâng ngöôøi tham döï laø moät quyeát ñònh ñuùng ñaén vaø khoân ngoan.
Daãu vaäy, caàn phaûi minh ñònh raèng ôû ñaây khoâng phaûi laø khoâng cöû haønh Thaùnh Leã maø laø Thaùnh Leã ñöôïc cöû haønh theo moät caùch khaùc. Trong hoaøn caûnh baát khaû khaùng, ngöôøi tham döï Thaùnh Leã khoâng theå hoïp nhau thaønh moät coäng ñoaøn ñoâng ñuùc taïi nhaø thôø, nhöng vaãn coù theå hieäp thoâng ñeå theo doõi vaø tham döï Thaùnh Leã qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng. Khoâng neân queân raèng ñaây thaät ra laø caùch tham döï Thaùnh Leã thöôøng xuyeân cuûa caùc beänh nhaân, nhöõng ngöôøi giaø, hay nhöõng ngöôøi baïi lieät. Hoï laø nhöõng ngöôøi khoâng ñeán nhaø thôø ñöôïc vì lyù do söùc khoeû, vaø phaûi tham döï Thaùnh Leã töø xa. Khoâng ai noùi raèng hoï "maát Thaùnh Leã", hoaëc hoï tham döï Thaùnh Leã nhö theá laø khoâng xöùng ñaùng trong hoaøn caûnh cuûa hoï. Vì vaäy, ôû nhöõng vuøng taâm ñieåm cuûa dòch beänh, khi moïi ngöôøi bò caùch ly vaø vieäc cöû haønh Thaùnh Leã bò taïm ñình chæ, ñaây laø thôøi ñieåm ñaëc bieät maø caû nhöõng ngöôøi "khoeû maïnh" cuõng ñöôïc môøi goïi thoâng phaàn tham döï Thaùnh Leã töø xa. Ñaây laø caùch hieäp thoâng höõu hieäu ñeå caàu nguyeän cho mình vaø cho caû theá giôùi. Ñaây cuõng laø caùch caùc Kitoâ höõu coäng taùc höõu hieäu vôùi nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm trong veäc ñeà phoøng beänh dòch laây lan, traùnh gaây theâm nhieàu haäu quaû nghieâm troïng.
Tín thaùc hay thöû thaùch?
Dó nhieân, vaãn coù nhieàu ngöôøi ñaïo ñöùc muoán ñöôïc tham döï Thaùnh Leã moät caùch tröïc tieáp vaø bình thöôøng. Hoï coù lo sôï, nhöng vaãn saün saøng ñeán tham döï Thaùnh Leã ñoâng ngöôøi vaø cho raèng nhö theá môùi laø heát loøng ñaët troïn nieàm tín thaùc vaøo Chuùa Quan Phoøng. Neáu nhöõng ngöôøi naøy coøn ñöôïc soáng trong vuøng ñaûm baûo an toaøn thì khoâng sao. Nhöng neáu chung quanh moïi ngöôøi ñeàu ñang phaûi coá gaéng laøm heát söùc coù theå ñeå caùch ly, ñeå haïn cheá ñi laïi vaø tieáp xuùc, ñeå khoâng laøm beänh dòch laây lan... thì vieäc "tuyeân xöng ñöùc tin" theo loøng ñaïo ñöùc thaùi quaù seõ laø raát sai laàm. Ñoù khoâng phaûi laø tín thaùc. Ñuùng hôn, ñoù laø thöû thaùch Thieân Chuùa.
Tin Möøng cuûa ngaøy Chuùa nhaät I Muøa Chay keå laïi vieäc Chuùa Gieâ-su chòu caùm doã. Thaùnh Maùt-theâu keå raèng trong côn caùm doã (Lc 4,9-12) quyû ñöa Ñöùc Gieâ-su leân noùc cao cuûa Ñeàn Thôø, nghóa laø doàn Ngöôøi vaøo choán nguy hieåm, roài thaùch Ngöôøi nhaûy xuoáng. Lyù luaän cuûa ma quyû laø theá naøy: phaûi tín thaùc vaøo söï quan phoøng cuûa Thieân Chuùa, vì chính Thieân Chuùa seõ sai thieân thaàn cuûa Ngöôøi gìn giöõ, naâng ñôõ vaø khoâng ñeå cho keû tín thaùc vaøo Ngöôøi bò toån haïi gì. Ñöùc Gieâ-su ñöông nhieân khoâng chieàu theo loái thaùch thöùc ñaày ngaïo maïn nhö theá. Ñaây laø caâu traû lôøi cuûa Ngöôøi: "Ngöôi chôù thöû thaùch Ñöùc Chuùa laø Thieân Chuùa cuûa ngöôi" (Lc 4,12).
Raát nhieàu ngöôøi hieåu sai laàm veà söï quan phoøng cuûa Thieân Chuùa, cöù cho raèng Chuùa quan phoøng theo kieåu saün saøng ra tay thöïc hieän pheùp laï ñeå cöùu nhöõng ngöôøi ñang gaëp nguy hieåm. Ñöông nhieân, Thieân Chuùa quan phoøng laø ñieàu nhöõng ngöôøi coù ñöùc tin khoâng theå choái caõi. Nhöng quan phoøng khoâng coù nghóa laø Thieân Chuùa phaûi laøm taát caû, vaø con ngöôøi khoâng caàn laøm gì. Bieát coù nguy hieåm maø ngöôøi ta vaãn coá chaáp lao ñaàu vaøo nguy hieåm, thì söï coá chaáp aáy khoâng theå nhaân danh nieàm tin vaøo söï quan phoøng. Moät caùch cuï theå, trong thôøi gian naøy, söï quan phoøng cuûa Thieân Chuùa ñöôïc theå hieän qua höôùng daãn cuûa nhöõng ngöôøi coù chuyeân moân, qua lôøi khuyeân vaø chæ daãn cuûa nhöõng ngöôøi coù thaåm quyeàn. Moät ngöôøi tín thaùc vaøo Thieân Chuùa laø ngöôøi bieát coäng taùc vôùi nhöõng höôùng daãn thieát thöïc aáy ñeå khoâng trôû neân sai laàm vì chuû quan hoaëc vì ñaïo ñöùc cuoàng tín. Sau khi ñaõ laøm taát caû nhöõng gì coù theå trong khaû naêng cuûa mình, luùc ñoù con ngöôøi môùi coù theå bình an ñaët troïn veïn moïi söï vaøo trong baøn tay quan phoøng yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa.
Chôù keâu teân Ñöùc Chuùa Trôøi voâ côù
Khoân ngoan theo truyeàn thoáng Kinh Thaùnh daïy raèng con ngöôøi khoâng ñöôïc naïi vaøo Danh Thieân Chuùa ñeå giaûi quyeát chuyeän cuûa con ngöôøi. "Ngöôi khoâng ñöôïc duøng Danh Ñöùc Chuùa, Thieân Chuùa cuûa ngöôi, moät caùch baát xöùng" (Xh 20:7, Ñnl 5:11). Con ngöôøi khoâng ñöôïc naïi vaøo Thieân Chuùa ñeå chaïy troán vaø choái boû traùch nhieäm cuûa mình. Coù nhöõng ngöôøi raát deã keùo Chuùa vaøo ñeå ñoå loãi cho baát cöù chuyeän gì. Caû khi chính mình laø ngöôøi sai laàm vaø gaây ra haäu quaû, hoï vaãn traùch Chuùa taïi sao khoâng quan phoøng phuø trôï. Ñoù laø daáu chæ cuûa nhöõng ñöùc tin vaø loøng ñaïo ñöùc chöa tröôûng thaønh: gioáng nhö con nít, hay hôøn doãi vaø thích ñoå loãi, chöù khoâng bieát nhaän traùch nhieäm veà mình.
Trong thôøi gian qua, ñeå traán an nhau, ngöôøi ta chuyeàn nhau böùc hình Chuùa Gieâ-su vôùi doøng chöõ: "Ñöøng lo bò nhieãm Virus Corona, vì ñaõ coù Chuùa ôû cuøng". Caàn phaûi traán an nhau ñeå traùnh taâm lyù hoaûng loaïn laø ñieàu neân laøm. Tuy nhieân, neáu khoâng kheùo, ñieàu ngöôøi ta ñang laøm khoâng phaûi laø traán an maø laø duøng nieàm tin sai laàm vaø loøng ñaïo ñöùc thaùi quaù ñeå ru nguû nhau. Noùi raèng mình coù Chuùa ôû cuøng neân khoâng sôï bò nhieãm virus, vaäy phaûi giaûi thích theá naøo vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ bò nhieãm virus? Chuùa khoâng ôû cuøng hoï hay sao? Coù Chuùa - khoâng lo bò nhieãm virus, laø moät coâng thöùc raát treû con, vöøa phaûn khoa hoïc vöøa phaûn ñöùc tin. Ñöøng naïi vaøo Danh Chuùa moät caùch baát xöùng nhö theá!
Cha Anthony de Mello keå laïi moät caâu chuyeän ngaén nhö sau. Coù moät chaøng trai treû tìm ñeán vôùi moät nhaø thoâng thaùi ñeå xin hoïc veà Thieân Chuùa. Chaøng trai böôùc vaøo caên leàu cuûa nhaø thoâng thaùi vaø thöa:
- Thöa thaày, con laø ngöôøi tín thaùc vaøo söï quan phoøng cuûa Thieân Chuùa. Ñeå chöùng minh ñieàu ñoù, con ñaõ ñeå con löøa cuûa con beân ngoaøi maø khoâng caàn phaûi coät daây laïi, duø con bieát ôû ñaây coù nhieàu keû troäm caép. Con tin Chuùa quan phoøng seõ giuùp giöõ con löøa cuûa con.
Nhaø thoâng thaùi ngöôùc maét leân nhìn chaøng trai roài hoûi:
- Naøy con, töø bao giôø maø Thieân Chuùa bò bieán thaønh keû giöõ löøa cho con theá?
Naøy baïn laø ngöôøi ñaïo ñöùc thaùi quaù vaø cuoàng tín, töø bao giôø Thieân Chuùa bò giaûn löôïc thaønh taám buøa hoä meänh choáng virus cho baïn theá?