Thôø ô, vöïc thaúm vaø bi kòch cuûa ngöôøi giaøu
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: Thôø ô, vöïc thaúm vaø bi kòch cuûa ngöôøi giaøu.
Traàn Ñænh, SJ
Vatican (Vatican News 12-03-2020) - Trong thaùnh leã saùng thöù Naêm 12 thaùng 3 naêm 2020, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ môøi goïi moïi ngöôøi caàu nguyeän cho nhöõng nhaø caàm quyeàn, nhöõng ngöôøi chòu traùch nhieäm ñöa ra quyeát ñònh veà ñaïi dòch virus corona. Ngaøi cuõng keâu goïi moïi ngöôøi ñöøng queân nhöõng ngöôøi khoán khoù, nhöõng treû em ñang chòu ñoùi khaùt vaø nhöõng ai ñang phaûi troán chaïy vì chieán tranh.
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ tieáp tuïc ñoàng haønh vôùi chuùng ta trong thôøi khaéc khoù khaên naøy cuûa ñaïi dòch corona. Ngaøi ñaõ daâng Thaùnh leã taïi Nhaø nguyeän Thaùnh Marta daâng kính Chuùa Thaùnh Thaàn. Trong phaàn ñaàu leã, ngaøi ñaëc bieät môøi goïi caàu nguyeän cho caùc caáp chính quyeàn.
Caàu nguyeän cho nhöõng nhaø caàm quyeàn
Trong thôøi ñieåm ñaïi dòch naøy, chuùng ta tieáp tuïc cuøng caàu nguyeän cho caùc beänh nhaân, cho caùc thaønh vieân gia ñình, cho caùc cha meï coù con caùi ôû nhaø ... Nhöng treân heát, toâi môøi goïi anh chò em caàu nguyeän cho caùc caáp chính quyeàn, nhöõng ngöôøi phaûi quyeát ñònh vaø nhieàu laàn phaûi ñöa ra caùc bieän phaùp khoâng theo yù thích cuûa moïi ngöôøi, nhöng vì lôïi ích chung cuûa chuùng ta. Vaø nhieàu khi, hoï caûm thaáy ñôn ñoäc. Chuùng ta caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi cai trò ñaát nöôùc ñeå hoï luoân caûm thaáy raèng hoï luoân ñöôïc nhöõng lôøi caàu nguyeän cuûa ngöôøi daân ñoàng haønh.
Trong baøi giaûng thaùnh leã, Ñöùc Thaùnh Cha taäp trung vaøo ñoaïn Tin Möøng veà anh Lazaro ngheøo khoù vaø oâng phuù hoä. Ngaøi khuyeân chuùng ta ñöøng thôø ô vôùi nhöõng bi kòch cuoäc ñôøi cuûa nhöõng ngöôøi khoán khoù, ñaëc bieät laø caùc treû em, nhöõng ngöôøi ñang phaûi chòu ñoùi khaùt, hay nhöõng ai ñang phaûi troán chaïy chieán tranh maø tröôùc maét chæ thaáy nhöõng böùc töôøng.
OÂng nhaø giaøu vaø anh Lazaro
Duï ngoân cuûa Chuùa Gieâsu hoâm nay raát roõ raøng, thaäm chí, noù gioáng nhö caâu chuyeän cho treû em: noù raát ñôn giaûn. Chuùa Gieâsu muoán chæ ra raèng ñaây khoâng chæ laø moät caâu chuyeän, maø coù leõ ñaây laø caùch maø toaøn nhaân loaïi ñang soáng, vaø taát caû chuùng ta ñeàu soáng nhö theá. Coù hai ngöôøi ñaøn oâng, moät ngöôøi soáng thoaûi maùi, bieát caùch aên maëc sao cho ñeïp, coù leõ oâng cuõng ñang tìm nhöõng nhaø taïo maãu noåi tieáng thôøi baáy giôø. OÂng maëc nhöõng boä quaàn aùo ñaét tieàn. Vaø moãi ngaøy, oâng ñi ñeán nhöõng böõa tieäc sang troïng. OÂng haïnh phuùc vì cuoäc soáng cuûa mình nhö theá. OÂng khoâng phaûi lo laéng gì caû. OÂng thaäm chí coøn thöïc hieän moät soá bieän phaùp phoøng ngöøa beänh taät, vôùi nhöõng vieân thuoác choáng taêng löôïng cholesterol ñeå giöõ cuoäc soáng oån ñònh. Moïi thöù thaät söï bình yeân.
Tröôùc cöûa nhaø cuûa oâng, coù moät ngöôøi ñaøn oâng toäi nghieäp: anh ñöôïc goïi laø Lazaro. OÂng bieát coù moät ngöôøi ngheøo ôû ñoù: oâng bieát ñieàu ñoù. Nhöng vôùi oâng, ñieàu ñoù döôøng nhö laø hieån nhieân vaø bình thöôøng: "Cuoäc soáng laø theá maø." Vaø cuøng laém thì, - duø Tin Möøng khoâng noùi ñeán - thænh thoaûng, oâng cho chaøng trai ngheøo kia moät vaøi thöù, nhöõng maåu baùnh vuïn.
Caùi keát khoâng traùnh khoûi
Vaø cöù theá, cuoäc ñôøi cuûa hai con ngöôøi aáy troâi qua vaø troâi qua. Caû hai ñeàu phaûi tuaân theo quy luaät laøm ngöôøi, ñoù laø caùi cheát. Ngöôøi giaøu coù cheát vaø anh Lazaro cuõng cheát. Tin Möøng noùi raèng Lazaro ñaõ ñöôïc ñöa leân Thieân ñaøng, ôû trong loøng toå phuï AÙp-ra-ham ... Coøn vôùi ngöôøi giaøu coù, Tin Möøng chæ noùi: "OÂng ñaõ ñöôïc choân caát". Chaám heát. Vaø keát thuùc nhö theá.
Hoá thaúm lôùn
Coù hai ñieàu ñaùng chuù yù: thöïc teá cho thaáy oâng nhaø giaøu bieát raèng coù ngöôøi ngheøo aáy vaø oâng bieát teân anh laø Lazaro. Nhöng noù khoâng thaønh vaán ñeà. Vaø coù leõ oâng nhaø giaøu cuõng tieáp tuïc coâng vieäc cuûa oâng, ñoâi khi ñi ngöôïc laïi vôùi lôïi ích cuûa ngöôøi ngheøo. OÂng bieát roõ ñieàu ñoù, vaø oâng ñöôïc noùi cho bieát veà thöïc teá naøy.
Vaø ñieàu thöù hai khieán toâi rung caûm raát nhieàu ñoù laø töø "vöïc thaúm lôùn" - töø maø AÙp-ra-ham noùi vôùi oâng nhaø giaøu: "giöõa chuùng ta ñaây vaø caùc con ñaõ coù moät vöïc thaúm lôùn, ñeán noãi beân naøy muoán qua beân caùc con cuõng khoâng ñöôïc, maø beân ñoù coù qua beân chuùng ta ñaây cuõng khoâng ñöôïc." Ñoù laø cuõng chính laø vöïc thaúm giöõa oâng nhaø giaøu vaø anh Lazaro trong cuoäc soáng traàn theá cuûa hoï: vöïc thaúm khoâng baét ñaàu sau ñoù, vöïc thaúm baét ñaàu töø ngay cuoäc soáng naøy.
Bi kòch cuûa söï thôø ô
Toâi nghó veà bi kòch cuûa cuoäc ñôøi oâng nhaø giaøu: bi kòch aáy chính laø vieäc oâng bieát raát nhieàu thoâng tin, nhöng laïi ñeå con tim kheùp kín. Thoâng tin maø oâng bieát khoâng ñeán ñöôïc vôùi traùi tim oâng. OÂng ñaõ khoâng rung ñoäng tröôùc nhöõng bi kòch cuûa ngöôøi khaùc. Thaäm chí, oâng ñaõ chaúng noùi vôùi caäu beù haàu baøn trong nhaø mình raèng haõy ñem caùi naøy cho anh ta, ñem caùi kia cho anh ta. Nhöõng thoâng tin aáy khoâng ñeán ñöôïc vôùi con tim oâng.
Ñieàu naøy cuõng xaûy ra vôùi moãi ngöôøi chuùng ta. Chuùng ta nghe tin töùc treân baùo ñaøi vaø truyeàn hình vaø chuùng ta ñeàu bieát raèng ngaøy nay, treân theá giôùi, coù raát nhieàu treû em ñang bò ñoùi; ñang thieáu thuoác men caàn thieát; vaø raát nhieàu treû em khoâng theå ñeán tröôøng taïi caùc chaâu luïc khaùc nhau. Chuùng ta nghe bieát nhöõng ñieàu naøy vaø thoát leân: "OÂi! Ngheøo quaù, thaät toäi nghieäp"# vaø roài, chuùng ta tieáp tuïc cuoäc soáng cuûa rieâng mình.
Nhöõng thoâng tin aáy khoâng vaøo ñöôïc traùi tim cuûa chuùng ta. Nhieàu nhoùm ngöôøi soáng taùch bieät giöõa nhöõng ñieàu hoï nghó, nhöõng gì hoï bieát vaø nhöõng gì ñieàu hoï caûm: traùi tim taùch rôøi taâm trí. Hoï thôø ô, voâ caûm. Gioáng nhö oâng nhaø giaøu, oâng thôø ô vôùi noãi ñau cuûa Lazaro. Vöïc thaúm cuûa söï thôø ô laø coù thaät.
"Toaøn caàu hoùa thôø ô"
Khi toâi ñeán Lampedusa laàn ñaàu tieân, coù moät töø ñaõ laøm toâi chuù yù: "toaøn caàu hoùa thôø ô" (chöù khoâng phaûi toaøn caàu hoùa kinh teá). Coù leõ trong nhöõng ngaøy naøy, taïi Roma, chuùng ta ñang lo laéng vì "döôøng nhö caùc cöûa haøng ñeàu ñaõ ñoùng cöûa, toâi phaûi ñi mua caùi naøy, caùi khaùc, roài toâi khoâng theå ñi daïo moãi ngaøy vaø v.v... ". Toâi baän taâm veà nhöõng vaán ñeà cuûa toâi. Vaø chuùng ta queân ñi nhöõng treû em ñang ñoùi khaùt, chuùng ta queân ñi nhöõng ngöôøi ngheøo ñang ôû bieân giôùi caùc nöôùc, hoï ñang tìm kieám töï do, nhöõng ngöôøi bò buoäc phaûi di cö, chaïy troán khoûi ñoùi khaùt, khoûi chieán tranh, nhöng hoï chæ thaáy nhöõng böùc töôøng tröôùc maët, nhöõng böùc töôøng laøm baèng saét, nhöõng böùc töôøng laøm baèng daây theùp gai, nhöõng böùc töôøng khoâng cho pheùp hoï ñi qua. Chuùng ta bieát ñieàu naøy ñang xaûy ra, nhöng noù khoâng ñi vaøo con tim cuûa chuùng ta... Chuùng ta soáng thôø ô. Ñaây chính laø vöïc thaúm: vöïc thaúm cuûa söï thôø ô.
Nhöõng ngöôøi giaøu voâ danh
Vaø coù moät ñieàu khaùc khieán chuùng ta phaûi chuù yù. Chuùng ta bieát teân cuûa anh ngöôøi ngheøo: teân anh laø Lazaro. OÂng nhaø giaøu cuõng bieát ñieàu ñoù. Döôùi aâm phuû, khi chòu cöïc hình, oâng ñaõ xin toå phuï AÙp-ra-ham laøm cho oâng vaøi ñieàu. OÂng nhaän ra anh ôû ñoù. Nhöng chuùng ta khoâng bieát teân cuûa oâng nhaø giaøu. Tin Möøng khoâng cho chuùng ta bieát teân cuûa ngöôøi ñaøn oâng naøy laø gì. OÂng khoâng coù teân. Noùi ñuùng hôn, oâng ñaõ bò maát teân. Cuoäc ñôøi oâng gaén lieàn vôùi nhöõng tính: giaøu coù, quyeàn löïc,# vaø raát nhieàu tính töø khaùc. Ñoù laø nhöõng ñieàu thoùi vò kyû khieán cuoäc ñôøi chuùng ta maát ñi baûn saéc thöïc söï, maát ñi teân cuûa mình vaø ñöa chuùng ta ñeán vieäc coi troïng caùc tính töø. Tinh thaàn theá gian giuùp chuùng ta trong vieäc naøy. Chuùng ta rôi vaøo vaên hoùa cuûa tính töø, vaên hoùa maø giaù trò cuûa baïn laø nhöõng gì baïn coù, nhöõng gì baïn coù theå..., chöù khoâng phaûi "teân baïn laø gì?". Söï thôø ô daãn ñeán ñieàu naøy: ñaùnh maát teân cuûa mình. Roát cuïc, hoï chæ coøn noùi raèng chuùng ta laø nhöõng ngöôøi giaøu, chuùng ta laø nhöõng ngöôøi naøy, ngöôøi kia. Chuùng ta laø nhöõng tính töø.
Vaø Ñöùc Thaùnh Cha keát thuùc vôùi lôøi caàu nguyeän: "Hoâm nay chuùng ta cuøng caàu xin Chuùa ban aân suûng, ñeå chuùng ta khoâng rôi vaøo tình traïng thôø ô. Chuùng ta xin aân suûng ñeå taát caû nhöõng thoâng tin veà nhöõng ñau khoå cuûa ngöôøi khaùc maø chuùng ta bieát, ñi vaøo con tim cuûa chuùng ta vaø thuùc ñaåy chuùng ta laøm ñieàu gì ñoù cho ngöôøi khaùc."