Bình ñaúng veà quyeàn
giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ
Bình ñaúng veà quyeàn giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ.
Lm. Phao-loâ Nguyeãn Thaønh Sang
Saøigoøn (WHÑ 08-03-2020) - Bình ñaúng veà quyeàn giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ. (Nguyeân taùc: "EÙgaliteù des droits entre hommes et femmes", trong Conseil Pontifical pour la Famille, Lexique des termes ambigus et controverseùs sur la famille, la vie et les questions eùthiques, Paris, Pierre Teùqui, 2005, tr. 317- 321.)
Söï phaân bieät veà maët sinh hoïc vaø giôùi tính giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ thöôøng ñöôïc vieän daãn ñeå nhaán maïnh söï baát bình ñaúng giöõa hoï vôùi nhau. Ngöôøi nöõ thì thaáp keùm hôn ngöôøi nam, khoâng chæ veà maët theå lyù maø coøn veà maët phaåm giaù. Vì theá, ngöôøi nöõ phaûi chaáp nhaän leä thuoäc vaøo ngöôøi nam, vaø khoâng neân coá söùc tranh ñua vôùi ngöôøi nam. Chuùng ta hieåu lyù do nhöõng phong traøo nöõ quyeàn ñaõ noåi leân ñeå choáng laïi hình thöùc phaân bieät ñoái xöû sai laïc naøy. Thöïc teá, vieäc phaân bieät ñoái xöû naøy döïa treân söï laãn loän lan traøn veà bình ñaúng vaø caên tính. Chaúng coù gì ñoøi buoäc con ngöôøi phaûi ñoàng nhaát môùi coù theå trôû neân bình ñaúng. Söï bình ñaúng bao haøm caû yù töôûng khaùc bieät, ñaëc thuø, ñoäc ñaùo. Caùc caù theå hieän höõu trong hình thaùi cuûa moät nhaân vò. Moïi ngöôøi ñeàu thoâng döï caùch duy nhaát vaøo söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa Taïo Hoùa, vaø nhaän ñöôïc phaåm giaù cuûa mình töø söï thoâng döï vaøo söï hieän höõu thaàn linh naøy. Bôûi yù muoán cuûa Ñaáng Taïo Hoùa, con ngöôøi ñaõ ñöôïc taïo döïng theo hai giôùi tính, nam vaø nöõ. Chính ñieàu ñoù ban caáp cho nhöõng con ngöôøi khaùc bieät veà maët giôùi tính moät phaåm giaù bình ñaúng, ñöôïc laøm noåi baät nhôø nhaân caùch rieâng cuûa moãi ngöôøi.
1. Thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gio-an XXIII, Pacem in terris (1963), ñaõ chaøo ñoùn, nhö moät daáu chæ lôùn lao cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, söï tham gia cuûa nhöõng ngöôøi nöõ trong ñôøi soáng coäng ñoàng, vaø ñoøi hoûi cuûa hoï ñöôïc nhìn nhaän vaø ñoái xöû nhö laø nhöõng nhaân vò chöù khoâng phaûi laø nhöõng "coâng cuï", trong ñôøi soáng caù nhaân cuõng nhö ñôøi soáng xaõ hoäi (x. PT, soá 41, cuõng x. soá 15).
Sau ñoù, ñaëc bieät laø thôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Gio-an Phao-loâ II, Huaán quyeàn laëp laïi nhieàu laàn chuû ñeà naøy. Söï nhìn nhaän ñaày ñuû phaåm giaù cuûa phuï nöõ laø ñoái töôïng cuûa moät khaùt voïng saâu xa, ñöôïc baøy toû ôû nhöõng möùc ñoä khaùc nhau treân khaép theá giôùi. Caàn naém baét töø khaùt voïng naøy nguoàn caûm höùng ñaàu tieân, ñöôïc noái keát vôùi nhöõng ñoøi hoûi cuûa Tin Möøng trong möùc ñoä nhöõng ñoøi hoûi naøy luoân muoán thaám nhaäp vaøo toaøn theå lòch söû nhaân loaïi ngaøy caøng soáng ñoäng hôn. Ñoâi khi khaùt voïng nhö vaäy ñöôïc theå hieän baèng nhöõng hình thöùc hung haêng, nhöng khoâng ñöôïc vì theá maø phuû nhaän tính chính ñaùng cuûa khaùt voïng. Khoâng nghi ngôø gì nöõa, nguoàn goác cuûa nhöõng hình thöùc hung haêng naøy phaùt xuaát töø gaùnh naëng laâu ñôøi cuûa ñau khoå, töôùc ñoaït vaø nhuïc nhaõ maø caùc phuï nöõ thöôøng ñaõ vaø coøn tieáp tuïc laø naïn nhaân. Chính vì theá, vieäc yù thöùc veà khaùt voïng ñöôïc nhìn nhaän phaåm giaù rieâng bieät ñaõ khôi leân nhöõng yeâu saùch baïo löïc nôi moät soá phong traøo nöõ quyeàn. Hai yeáu toá trí thöùc vaø yù thöùc heä cuõng ñaõ goùp phaàn vaøo söï phaãn noä naøy. Thaät vaäy, vieäc khaúng ñònh nhöõng quyeàn cuûa phuï nöõ ñaõ vay möôïn nhöõng khaùi nieäm vaø ngoân ngöõ nôi hoïc thuyeát Maùc-xít veà ñaáu tranh giai caáp. Vì theá, söï khaùc bieät giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ ñaõ ñöôïc trình baøy nhö moät ñoái khaùng vaø moät caïnh tranh. Haäu quaû laø söï nghieäp cuûa phuï nöõ ñaõ bò ñoàng hoùa vôùi cuoäc ñaáu tranh choáng nhöõng keû aùp böùc nhaèm giaûi phoùng baûn thaân. Ñaøn oâng laø keû thoáng trò, vaø caàn phaûi coù moät ñoái quyeàn nöõ giôùi choáng laïi söï thoáng trò naøy. Nhö theá ngöôøi ta ñaõ sa vaøo bieän chöùng buoäc phaûi ñaûo loän caùc vai troø.
Vôùi yù ñònh giaûn löôïc caùc quan heä nam-nöõ vaøo trong caùc moái töông quan thoáng trò, beà treân-beà döôùi, ngöôøi ta töï buoäc mình phaûi phuû nhaän nhöõng neùt phong phuù ñaëc thuø cuûa nöõ tính. Ñieån hình cho vaán ñeà naøy laø yù kieán cuûa Simone de Beauvoir, theo ñoù "nöõ tính khoâng phaûi laø baûn chaát cuõng chaúng phaûi laø töï nhieân", nhöng laø moät thöïc taïi vaên hoùa vaø lòch söû, coù theå ñöôïc bieán ñoåi caùch trieät ñeå. Tuy nhieân, Simone de Beauvoir theâm raèng, moät "hoaøn caûnh" nhö theá ñaõ ñöôïc "taïo ra töø moät soá döõ kieän sinh lyù". Chuùng ta coù theå töï hoûi phaûi chaêng cuoäc ñaáu tranh choáng laïi söï thoáng trò cuûa nam giôùi, ñöôïc hieåu nhö theá, suy cho cuøng laïi chaúng che ñaäy söï choái boû vaø söï thuø haèn nöõ tính cuûa rieâng mình, moät loaïi nhò nguyeân voâ thöùc, moät loaïi choái töø chính thaân xaùc mình.
Löôïc ñoà ñaáu tranh coù nguoàn goác Maùc-xít thöôøng ñöôïc lieân keát vôùi moät döõ kieän yù thöùc heä khaùc: khaùi nieäm duy töï do caù nhaân. Phuï nöõ ñoøi hoûi "nhöõng quyeàn giôùi tính vaø sinh saûn" cuûa mình, hieåu nhö laø nhöõng quyeàn cuûa caù nhaân gaén lieàn vôùi söï töï laäp cuûa rieâng mình.
Veà nhöõng vaán ñeà naøy, Kinh Thaùnh mang ñeán cho chuùng ta nhöõng aùnh saùng quyù giaù. Theá neân tröôùc tieân chuùng ta caàn tra cöùu Kinh Thaùnh.
2. Lyù trí töï nhieân ñaõ coù theå nhaän ra yù nghóa cuûa phaåm giaù phuï nöõ. Lyù trí töï nhieân laïi ñöôïc cuûng coá theâm nhôø Lôøi Chuùa, nguoàn maëc khaûi söï toaøn veïn vaø nhöõng heä luaän cuûa phaåm giaù phuï nöõ. Chuùng ta trích moät vaøi baûn vaên quan troïng trong Kinh Thaùnh. Tröôùc heát laø hai trình thuaät veà saùng taïo (St 1,27; 2,21-24). "Thieân Chuùa saùng taïo con ngöôøi theo hình aûnh mình, Thieân Chuùa saùng taïo con ngöôøi theo hình aûnh Thieân Chuùa, Thieân Chuùa saùng taïo con ngöôøi coù nam coù nöõ". Khi Thieân Chuùa nhìn coâng trình cuûa Ngöôøi, "Thieân Chuùa thaáy moïi söï Ngöôøi ñaõ laøm ra quaû laø raát toát ñeïp" (St 1,31).
Theo hình aûnh Thieân Chuùa coù nghóa con ngöôøi laø moät nhaân vò, laø "thuï taïo duy nhaát ôû traàn gian ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân vì chính hoï..." (GS, 24), nhö Coâng ñoàng Va-ti-ca-noâ II giaûi thích. Ngöôøi nam cuõng nhö ngöôøi nöõ ñeàu laø nhöõng nhaân vò: trong phaåm giaù naøy, hoï bình ñaúng vôùi nhau. Nguyeân lyù naøy soi saùng moïi caùch ñaët vaán ñeà. Baûn vaên theâm vaøo lôøi giaûi thích roõ raøng coù taàm quan troïng treân heát: ngay töø ban ñaàu, Thieân Chuùa '"saùng taïo con ngöôøi coù nam coù nöõ". Söï phaân bieät giôùi tính laø moät döõ kieän tích cöïc, "quaû laø raát toát ñeïp".
Trình thuaät thöù hai giaûi thích ñaëc tính cuûa söï phaân bieät giôùi tính vöøa neâu: khi ngöôøi nam thaáy ngöôøi nöõ xuaát hieän tröôùc maët mình, ngöôøi nam thoát leân moät tieáng keâu ñaày ngöôõng voïng. Nôi ngöôøi nöõ, ngöôøi nam nhaän bieát raèng xaõ hoäi cuûa hoï taïo neân moâ hình hieäp thoâng ñaàu tieân: "Ngöôøi ñaøn oâng [...] gaén boù vôùi vôï mình, vaø caû hai thaønh moät xöông moät thòt" (St 2,24). Coâng ñoàng giaûi thích hai baûn vaên coát yeáu naøy: " Thieân Chuùa ñaõ khoâng döïng neân con ngöôøi coâ ñoäc [.]. Thaät vaäy, töï baûn tính thaâm saâu cuûa mình, con ngöôøi laø moät höõu theå coù xaõ hoäi tính [.]" (GS, 12). Vaø Coâng ñoàng theâm: "hoï chæ coù theå gaëp laïi baûn thaân khi chaân thaønh trao ban chính mình" (GS, 24). Nhö theá, theo yù ñònh saùng taïo cuûa Thieân Chuùa, ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ laø nhöõng nhaân vò, vaø vôùi danh phaän ñaàu tieân vaø neàn taûng naøy, hoï sôû höõu moät phaåm giaù bình ñaúng. Söï phaân bieät giôùi tính, nghóa laø söï khaùc bieät giöõa hoï, laø phuø hôïp vôùi yù ñònh cuûa Thieân Chuùa vaø laø ñieàu raát toát ñeïp. Thieân Chuùa muoán söï khaùc bieät giôùi tính vaø höôùng söï khaùc bieät naøy ñeán moái hieäp thoâng vôùi nhau, ñeán söï töï hieán cho nhau. YÙ nghóa cuûa khaùc bieät chính laø boå tuùc.
Bình ñaúng, khaùc bieät trong boå tuùc: ñoù laø nhöõng yeáu toá caáu thaønh nguoàn goác cuûa tính duïc con ngöôøi.
3. Kinh Thaùnh coøn soi saùng cho chuùng ta moät chieàu kích khaùc cuûa vaán ñeà: chieàu kích lòch söû. Bôûi toäi loãi, con ngöôøi ñaõ hoäi nhaäp vaøo baûn thaân mình moät söï xaùo troän traàm troïng. Nhöõng haäu quaû cuûa söï xaùo troän naøy laïi ñeø naëng leân con ngöôøi. Nhöõng haäu quaû naøy coù giaù trò nhö laø söï tröøng phaït. Ñoái vôùi ngöôøi nöõ, ñoù laø söï ñau ñôùn khi sinh nôû vaø söï tuøng phuïc ñaày khoù khaên ñoái vôùi ngöôøi nam: " Ngöôi seõ theøm muoán choàng ngöôi, vaø noù seõ thoáng trò ngöôi" (St 3,16b). Tuy nhieân, söï tröøng phaït khoâng phaûi laø lôøi cuoái cuøng; söï tröøng phaït ñöôïc ñoàng haønh bôûi lôøi höùa cöùu ñoä.
ÔÛ ñaây chuùng ta hieåu ñöôïc khoù khaên rieâng cho vaán ñeà laøm chuùng ta baän taâm. Bôûi toäi loãi mình gaây ra, con ngöôøi töï lìa xa baûn tính rieâng cuûa mình vaø nhöõng muïc ñích cuûa ñôøi mình, nhöõng muïc ñích voán ñöôïc Thieân Chuùa muoán. Ngoân ngöõ khoâng coøn laø ngoân ngöõ cuûa hieäp thoâng caùc nhaân vò, nhöng laø ngoân ngöõ cuûa thoáng trò taïo ra moái töông quan baát bình ñaúng, trong ñoù nhöõng ñaëc quyeàn cuûa ngöôøi bò thoáng trò khoâng coøn ñöôïc kính troïng. Trong hoaøn caûnh naøy, nhöõng khaùc bieät giôùi tính maø chuùng ta nhaän ra trong lòch söû vaø trong caùc taäp tuïc xaõ hoäi phaûi chaêng laø nhöõng bieåu hieän cuûa söï boå tuùc coù töø nguyeân thuyû, hay chæ laø nhöõng töông quan thoáng trò do toäi loãi gaây ra? Caùc ñònh kieán coù söùc naëng cuûa noù, neân vieäc giaûi thích söï khaùc bieät giôùi tính khoâng luoân deã daøng.
Vôùi ñieåm xuaát phaùt naøy, hai baûn vaên cuûa Taân Öôùc môû ra nhöõng vieãn caûnh giaûi thoaùt. Baûn vaên thöù nhaát lieân quan ñeán giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâ-su veà hoân nhaân vaø li dò (Mt 19,1-12; x. Mc 10,1-12). Cô hoäi ñöôïc taïo ra vôùi caâu hoûi cuûa nhöõng ngöôøi bieät phaùi lieân quan ñeán vieäc raãy vôï. Chuùa Gieâ-su nhaéc cho nhöõng ngöôøi chaát vaán Ngöôøi caùc trình thuaät saùng taïo. "Vaäy, söï gì Thieân Chuùa ñaõ phoái hôïp, loaøi ngöôøi khoâng ñöôïc phaân ly" (Mt 19, 6). Hoï baét beû Ngöôøi taïi sao luaät Moâ-seâ laïi cho pheùp raãy vôï. Chuùa Gieâ-su traû lôøi hoï raèng "Vì caùc oâng loøng chai daï ñaù, neân oâng Moâ-seâ ñaõ cho pheùp caùc oâng raãy vôï, chöù thuôû ban ñaàu khoâng coù theá ñaâu" (Mt 19,8). Loøng chai daï ñaù phaûn aùnh ñieàu kieän lòch söû cuûa con ngöôøi toäi loãi, giuùp giaûi thích söï mieãn thöù cuûa Luaät cuõ. Nhöng döôùi cheá ñoä cuûa Luaät môùi, con ngöôøi coù khaû naêng tìm gaëp laïi yù ñònh cuûa thuôû ban ñaàu vaø soáng theo nhöõng ñoøi hoûi cuûa baûn tính ñích thöïc cuûa mình. Luaät Tin Möøng laøm cho nhöõng mieãn thöù cuûa Luaät cuõ trôû thaønh voâ hieäu. Khi xem xeùt caùc hoaøn caûnh xaõ hoäi vaø vaên hoùa, moãi laàn nhö theá phaûi ñaët caâu hoûi: hoaøn caûnh naøy coù phuø hôïp vôùi luaät ñaõ coù töø thuôû ban ñaàu, hay naûy sinh töø "loøng chai daï ñaù"?
Baûn vaên thöù hai quy chieáu vaøo nhöõng lôøi cuûa Thaùnh Phao-loâ veà caáu truùc cuûa Luaät môùi maø chuùng ta ñoïc thaáy trong Thö gôûi tín höõu Ga-laùt (3,26-28): "Thaät vaäy, nhôø ñöùc tin taát caû anh em ñeàu laø con caùi Thieân Chuùa trong Ñöùc Gieâ-su Ki-toâ. Quaû theá, baát cöù ai trong anh em ñöôïc thaùnh taåy ñeå thuoäc veà Ñöùc Ki-toâ, ñeàu maëc laáy Ñöùc Ki- toâ. Khoâng coøn chuyeän phaân bieät Do-thaùi hay Hy-laïp, noâ leä hay töï do, ñaøn oâng hay ñaøn baø; nhöng taát caû anh em chæ laø moät trong Ñöùc Ki-toâ". Thaùnh Phao-loâ khôûi ñi töø nhöõng phaân bieät lòch söû toàn taïi nhö nhöõng yeáu toá chia reõ vaø ñoái khaùng, ñeå laøm noåi baät ñôøi soáng môùi trong Ñöùc Ki-toâ. Ñôøi soáng môùi naøy daãn ñöa vaøo moái hieäp nhaát, vaø nhöõng phaân bieät lòch söû trôû thaønh thöù yeáu so vôùi moái hieäp nhaát naøy. Thaùnh Phao-loâ chæ ghi nhaän söï toàn taïi cuûa nhöõng phaân bieät naøy, chöù khoâng coù yù phaân tích chuùng. Thöïc vaäy, nhöõng phaân bieät naøy coù baûn chaát raát khaùc nhau. "Ngöôøi Do-thaùi" vaø "Ngöôøi Hy-laïp" phaûn aùnh söï phaân bieät coát yeáu trong caáu truùc cuûa Luaät cuõ. Söï phaân bieät giöõa ngöôøi noâ leä vaø ngöôøi töï do laïi thuoäc veà ñieàu maø ngaøy nay chuùng ta goïi laø cô caáu toäi loãi. Khoâng chuùt nghi ngôø, söï phaân bieät nam-nöõ laïi ñöôïc xem xeùt theo quy öôùc xaõ hoäi thôøi baáy giôø. Vì theá qua baûn vaên cuûa Thaùnh Phao-loâ, chuùng ta coù ñöôïc moät khaúng ñònh maïnh meõ veà söï bình ñaúng.
4. Töø nhöõng ñieàu vöøa trình baøy, chuùng ta coù theå ruùt ra vaøi ñieåm maáu choát. Tröôùc heát, moïi ngöôøi, nam cuõng nhö nöõ, ñeàu coù moät phaåm giaù nhaân vò baát khaû nhöôïng, vaø phaåm giaù naøy laø nguoàn goác cuûa nhöõng quyeàn khoâng theå bò töôùc ñoaït. Phaåm giaù naøy laø neàn taûng cho söï bình ñaúng giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ. Vaø ñoù laø döõ kieän ñaàu tieân. Keá ñeán, söï khaùc bieät giôùi tính laø söï giaøu coù cuûa nhaân loaïi. Söï khaùc bieät naøy phaûi ñöôïc hieåu nhö söï boå tuùc vaø nhö ôn goïi höôùng ñeán söï hieäp thoâng vaø söï töï hieán. Nhaän xeùt thöù ba döïa treân lòch söû nhaân loaïi, ñöôïc ghi daáu bôûi söï sa ngaõ nguyeân thuyû vaø ôn Cöùu ñoä. Nhôø söùc maïnh cuûa aân suûng, con ngöôøi coù theå tìm thaáy laïi con ñöôøng nguyeân thuyû theo yù ñònh cuûa Thieân Chuùa veà hoân nhaân.
Bình ñaúng trong khaùc bieät: laøm theá naøo hoøa hôïp hai khía caïnh coát yeáu naøy? Chaéc chaén caâu traû lôøi khoâng naèm trong söï raäp khuoân maùy moùc vaø moät thöù nam giôùi hoùa phuï nöõ. Ñoái vôùi phuï nöõ, nöõ tính ñöôïc coi laø bieåu hieän ñích thöïc cuûa "hình aûnh vaø gioáng nhö", hieåu laø gioáng nhö Thieân Chuùa. Khi chuù giaûi saùch Saùng theá chöông 1, caâu 27, Ñöùc Giaùo Hoaøng Gio-an Phao-loâ II ñaõ vieát leân ñieàu tuyeät vôøi naøy: "Chuùng ta noùi, taùc giaû Saùch thaùnh coù chuû taâm tuyeân boá raèng töï thaân ngöôøi nöõ gioáng vôùi Thieân Chuùa khoâng keùm gì so vôùi ngöôøi nam, vaø ngöôøi nöõ ñaõ ñöôïc taïo döïng theo hình aûnh Thieân Chuùa trong nhöõng ñieàu ñaëc thuø cho nhaân vò cuûa mình vôùi tö caùch laø ngöôøi nöõ, chöù khoâng chæ trong nhöõng ñieàu ngöôøi nöõ coù chung vôùi ngöôøi nam. Ñoù laø söï bình ñaúng trong khaùc bieät, moät söï bình ñaúng vaø khaùc bieät rieâng cho ngöôøi nöõ voán phaûi ñöôïc nhìn nhaän trong xaõ hoäi daân söï vaø trong Giaùo hoäi" (Tieáp kieán chung, ngaøy 22 thaùng 6 naêm 1994).
5. Nhìn nhaän nôi ngöôøi nöõ phaåm giaù bình ñaúng vaø quyeàn bình ñaúng môû ra cho hoï quyeàn lôïi töông xöùng vôùi moät traùch nhieäm bình ñaúng vaø söï tham gia bình ñaúng vaøo ñôøi soáng vaên hoùa, kinh teá, xaõ hoäi vaø chính trò. Nhöng vieäc thöïc thi quyeàn tham gia bình ñaúng phaûi ñi ñoâi vôùi vieäc nhìn nhaän ôn goïi nöõ tính ñaëc thuø. Vieäc thöïc thi quyeàn tham gia bình ñaúng seõ khoâng theå naøo coù ñöôïc neáu khoâng löu taâm ñeán ôn goïi naøy, baèng caùch gaây thieät haïi cho tình maãu töû vaø gia ñình, nhö vaãn thöôøng xaûy ra.
Caùc Ki-toâ höõu coù boån phaän ñaëc bieät phaûi toá giaùc nhöõng xuùc phaïm ñeán phaåm giaù cuûa phuï nöõ vaø phaûi haønh ñoäng nhaèm thaêng tieán höõu hieäu vieäc nhìn nhaän phaåm giaù cuûa phuï nöõ.
Söù ñieäp Ki-toâ giaùo chaïm traùn vôùi naõo traïng nhìn moãi con ngöôøi khoâng nhö moät nhaân vò, nhöng nhö moät söï vaät, moät ñoái töôïng ñeå buoân baùn nhaèm truïc lôïi ích kyû vaø vui thuù. Phuï nöõ laø naïn nhaân ñaàu tieân cuûa naõo traïng naøy. Phuï nöõ chòu ñau khoå vì söï khinh mieät, aùp böùc vaø baïo löïc. Vieäc khieâu daâm laøm oâ hueá hình aûnh Thieân Chuùa. Vieäc maõi daâm, ñöôïc tieáp tay roäng raõi trong nhieàu laõnh vöïc cuûa xaõ hoäi, laø moät hình thöùc noâ leä ñaëc bieät gheâ tôûm, voán khai thaùc noãi cuøng khoán cuûa theá giôùi thöù ba vaø xaâm phaïm ngay caû caùc thieáu nieân. Chuùng ta cuõng nghó ñeán nhöõng phaân bieät ñoái xöû vôùi nhöõng thieáu nöõ trong laõnh vöïc giaùo duïc. Nhöõng xaõ hoäi coâng ngheä cuõng khoâng traùnh khoûi söï kyø thò trong laõnh vöïc lao ñoäng vaø tieàn löông chaúng haïn, hoaëc trong moät vaøi laõnh vöïc chæ daønh rieâng cho phuï nöõ. Phaûi ra söùc ñaáu tranh ñeå thay ñoåi naõo traïng voán nuoâi döôõng nhöõng baát bình ñaúng vaø khoâng nhìn nhaän phaåm giaù nhaân vò vaø söï bình quyeàn cuûa phuï nöõ.
Nhöng toá giaùc thoâi chöa ñuû. Treân heát coøn phaûi thaêng tieán söï kính troïng toaøn veïn nhöõng quyeàn cuûa phuï nöõ, treân bình dieän chính trò vaø phaùp lyù cuõng nhö treân bình dieän naõo traïng. Trong laõnh vöïc naøy, caùc Ki-toâ höõu phaûi trôû neân nhöõng ngöôøi tieân phong. Chuùng ta nghó ñeán vieäc saép xeáp thôøi gian laøm vieäc, ñeán vieäc nhìn nhaän ñaày ñuû coâng vieäc noäi trôï thöôøng bò coi nhö thaáp keùm hôn coâng vieäc beân ngoaøi, ñeán söï bình ñaúng giöõa vôï choàng trong quyeàn lôïi cuûa gia ñình, ñeán söï kính troïng vaø naâng ñôõ tình maãu töû vaø gia ñình, toùm laïi ñeán söï caûi tieán nhöõng ñieàu kieän lao ñoäng, cho pheùp phuï nöõ thöïc haønh ôn goïi ñaëc thuø cuûa mình, trong khung caûnh bình quyeàn.
6. Thöïc teá, ôû ñaâu phuï nöõ khoâng ñöôïc nhìn nhaän nhö moät nhaân vò vôùi quyeàn bình ñaúng, caùc moái töông quan con ngöôøi chæ coøn laø nhöõng moái töông quan baïo löïc khoâng theå traùnh khoûi. Phuï nöõ laø naïn nhaân ñaàu tieân cuûa hoaøn caûnh naøy, moät hoaøn caûnh laøm maát luoân caû phaåm giaù cuûa ngöôøi nam. Trong hoaøn caûnh ñoù, khoâng theå coù ñoái thoaïi vaø hieäp thoâng, vaø nhaân tính cuûa ngöôøi nam cuõng nhö cuûa ngöôøi nöõ ñeàu bò toån thöông.
Hoàng y Georges Cottier
Lm. Phao-loâ Nguyeãn Thaønh Sang chuyeån ngöõ theo baûn tieáng Phaùp
Trích Baûn tin Hieäp Thoâng / HÑGMVN soá 101 thaùng 7& 8 naêm 2017
(Nguoàn: Truyeàn thoâng HÑGMVN)