Ñöùc Toång giaùm muïc ngoaïi tröôûng nhaän ñònh raèng:
Töø Vaên khoá ngöôøi ta thaáy söï cao caû cuûa Ñöùc Pioâ XII
Ñöùc Toång giaùm muïc ngoaïi tröôûng nhaän ñònh raèng: Töø Vaên khoá ngöôøi ta thaáy söï cao caû cuûa Ñöùc Pioâ XII.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 04-03-2020) - Ñöùc Toång giaùm muïc Paul Gallagher, ngoaïi tröôûng Toøa Thaùnh, nhaän ñònh raèng töø Vaên khoá Toøa Thaùnh trieàu ñaïi Ñöùc Pioâ XII ñöôïc môû cho caùc söû gia vaø hoïc gia nghieân cöùu töø ngaøy 02 thaùng 03 naêm 2020, ngöôøi ta seõ thaáy söï cao caû cuûa Ñöùc Pioâ XII.
Vaên khoá boä ngoaïi giao Toøa Thaùnh
Trong cuoäc phoûng vaán daønh cho Vatican News, truyeàn ñi ngaøy 02/03 vöøa qua, Ñöùc Toång giaùm muïc Gallagher, ngöôøi Anh, cho bieát Vaên khoá lòch söû cuûa Boä ngoaïi giao Toøa Thaùnh laø moät cô cheá coù lòch söû töông ñoái gaàn ñaây, nghóa laø töø naêm 1814, döïa treân söï phaùt trieån vaø hoaït ñoäng cuûa Phuû Quoác vuï khanh Toøa Thaùnh treân bình dieän quoác teá, caùc hoaït ñoäng ngoaïi giao cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng ñeå baûo veä hoøa bình vaø coâng lyù cho caùc daân toäc. Caùc vaên kieän naøy, tröôùc kia thuoäc Thaùnh Boä giaùo vuï ngoaïi thöôøng (Affari Ecclesiastici Straordinari) vaø sau naêm 1960 thì ñöôïc ñoåi teân thaønh Hoäi ñoàng coâng vuï cuûa Giaùo hoäi (Consiglio per gli Affari Pubblici della Chiesa).
Ngoaøi ra, Vaên khoá Boä ngoaïi giao Toøa Thaùnh cuõng löu tröõ caùc taøi lieäu veà caùc khoùa hoïp cuûa caùc hoàng y thuoäc Thaùnh Boä giaùo vuï ngoaïi thöôøng; caùc hoà sô taøi lieäu veà Caprano vaø veà Ñöùc Hoàng y Agostino Casaroli.
Trieàu ñaïi Ñöùc Pioâ XII
Rieâng veà trieàu ñaïi Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ XII, töø 1939 ñeán 1958, Vaên khoá Boä ngoaïi giao Toøa Thaùnh löu giöõ caùc taøi lieäu töø theá chieán thöù hai cho ñeán chieán tranh laïnh, khoaûng thôøi gian laø 20 naêm. Caùc taøi lieäu thuoäc trieàu ñaïi Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ XII vaøo khoaûng 2 trieäu tôø, neáu xeáp thaønh haøng thì daøi khoaûng 323 meùt. Caùc taøi lieäu naøy keå laïi hoaït ñoäng cuûa Toøa Thaùnh trong theá chieán, nhöõng phuùc trình ngoaïi giao, caùc vaán ñeà hieäp ñònh giöõa Toøa Thaùnh vaø caùc nöôùc, caùc hieäp öôùc, vaên kieän pheâ chuaån, caùc hoaït ñoäng nhaân ñaïo vaø töø thieän, nhöõng phuùc trình ñònh kyø veà tình traïng chính trò toân giaùo, caùc vaán ñeà hoïc ñöôøng, nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán Quoác gia thaønh Vatican; hoaït ñoäng cuûa moät soá nhaân vaät, nhö Ñöùc Hoàng y Maglione, Ñöùc oâng Tardini, Montini, v.v.
Caùc taøi lieäu daïng kyõ thuaät soá
Trong cuoäc phoûng vaán, Ñöùc Toång giaùm muïc Gallagher cho bieát ngaøy 2 thaùng 3 naêm 2020, 1 trieäu 300 ngaøn vaên kieän ôû daïng kyõ thuaät soá (digitali), giao dieän cuøng vôùi baûn muïc luïc seõ ñöôïc ñaët cho caùc hoïc giaû nghieân cöùu. Taát caû caùc taøi lieäu 10 naêm ñaàu tieân cuûa trieàu ñaïi Ñöùc Pioâ XII ñaõ ñöôïc chuyeån sang daïng kyõ thuaät soá, phaàn coøn laïi, töùc laø sau naêm 1948 thì ñang ñöôïc chuyeån daàn daàn. Vieäc bieán sang daïng kyõ thuaät soá coù nhieàu lôïi ñieåm nhö vieäc baûo trì, traùnh ñöôïc söï hao moøn taøi lieäu do vieäc di chuyeån vaø tham khaûo treân giaáy, tieáp ñeán laø vieäc tham khaûo deã daøng: khaû naêng chöùa cuûa Phoøng tham khaûo laø 20 coäng 2 ngöôøi. Taïi moãi choã, hoïc giaû coù theå tham khaûo toaøn boä vaø ñoàng thôøi caùc taøi lieäu döôùi daïng kyõ thuaät soá, tieát kieäm ñöôïc thôøi gian chôø ñôïi... Ngoaøi ra, phoøng tham khaûo Pioâ XII taïi thaùp Borgia, cuõng coù caùc thieát bò ñeå xem.
Söï cao caû cuûa Ñöùc Pioâ XII
Sau cuøng, Ñöùc Toång giaùm muïc ngoaïi tröôûng xaùc quyeát raèng qua vieäc môû vaên khoá naøy, ngöôøi ta seõ thaáy roõ Ñöùc Pioâ XII ngöôøi moät vò baûo veä nhaân loaïi vaø laø moät muïc töû hoaøn vuõ ñích thöïc. Ñöùc Pacelli laø moät nhaø ngoaïi giao can ñaûm. Khi laøm giaùo hoaøng, ngaøi ñaõ chöùng toû moät loøng baùc aùi voâ bieân, tuy khoâng luoân luoân ñöôïc hieåu vaø ñoàng yù, keå caû trong noäi thaønh Vatican. Caùc taøi lieäu cho thaáy nhöõng noã löïc cuûa Ñöùc Pioâ XII tìm caùch ñaùp öùng nhöõng lôøi xin giuùp ñôõ cuûa nhöõng ngöôøi bò baùch haïi vaø nhöõng ngöôøi tuùng thieáu ñang bò nguy hieåm tôùi tính maïng. Chaéc chaén raèng qua caùc taøi lieäu ñoù ngöôøi ta cuõng thaáy roõ söï oaùn gheùt cuûa cheá ñoä Ñöùc quoác xaõ ñoái vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø chính Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ XII.
(Vatican News 2-3-2020)