Khuûng hoaûng nhaân ñaïo nghieâm troïng
trong cuoäc chieán ôû Yemen
Khuûng hoaûng nhaân ñaïo nghieâm troïng trong cuoäc chieán ôû Yemen.
Ñöùc Trí
Yemen (WGPSG 21-02-2020) / CNA -- Theo baùo caùo cuûa Trung taâm Nghieân cöùu chieán löôïc vaø quoác teá, hoã trôï nhaân ñaïo ñang laø vaán ñeà voâ cuøng caáp baùch ñoái vôùi khoaûng 24 trieäu thöôøng daân ôû Yemen.
Ngaøy 9 thaùng 1 naêm 2020, trong moät cuoäc hoïp vôùi caùc nhaø ngoaïi giao chính thöùc taïi Toøa Thaùnh, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ goïi tình hình hieän taïi ôû Yemen laø "moät trong nhöõng cuoäc khuûng hoaûng nhaân ñaïo nghieâm troïng nhaát trong lòch söû caän ñaïi".
Cuoäc noäi chieán Yemen giöõa lieân quaân do AÛ Raäp Xeâ-uùt laõnh ñaïo vaø phieán quaân Houthi do Iran haäu thuaãn ñaõ khieán hôn 100,000 ngöôøi cheát keå töø naêm 2015, vaø haøng trieäu ngöôøi khaùc laâm vaøo caûnh caàn trôï giuùp löông thöïc vaø vaät phaåm y teá. Trong cuoäc xung ñoät, vieäc AÛ Raäp Xeâ-uùt khoâng kích vaøo beänh vieän vaø tröôøng hoïc trong khi löïc löôïng Houthi caàm giöõ con tin (caùc nhaân vieân vieän trôï) ñeàu laø caùc haønh ñoäng vi phaïm luaät nhaân ñaïo quoác teá.
Trong baøi phaùt bieåu tröôùc caùc nhaø ngoaïi giao hoài thaùng tröôùc, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ chæ trích "söï thôø ô cuûa moät boä phaän coäng ñoàng quoác teá" ñoái vôùi söï ñau khoå cuûa ngöôøi daân Yemen.
Trong naêm 2019, Lieân Hôïp Quoác thieáu 1.2 tyû Myõ kim so vôùi muïc tieâu ñeà ra laø 4.2 tyû töø caùc khoaûn quyeân goùp cuûa coäng ñoàng quoác teá ñeå giaûi quyeát tình hình ôû Yemen. Tuy nhieân, vieän trôï löông thöïc vaø y teá laø nhöõng thaùch thöùc caáp baùch hôn ñoái vôùi cho haøng trieäu ngöôøi Yemen trong luùc naøy.
Löïc löôïng ñaëc nhieäm CSIS veà Tieáp caän Nhaân ñaïo cho bieát, leänh giôùi nghieâm (haïn cheá di chuyeån) gaét gao ñoái vôùi caùc toå chöùc nhaân ñaïo, phi cô oanh taïc vaø haïn cheá nhaäp khaåu ñaõ khieán 80% daân soá Yemen laâm vaøo caûnh thieáu thoán löông thöïc, nhieân lieäu vaø thuoác men.
Vaøo ngaøy 19 thaùng 2 naêm 2020, tôø baùo Associated Press baùo caùo raèng moät nöûa caùc chöông trình cung caáp vieän trôï cuûa Lieân Hôïp Quoác (LHQ) ñaõ bò phieán quaân Houthi chaën laïi. Phieán quaân yeâu caàu laáy 2% cuûa toaøn boä khoaûn ngaân saùch vieän trôï, ñieàu naøy laøm taêng theâm moái lo ngaïi raèng hoï ñaõ vaø ñang duøng caùc khoaûn vieän trôï nhaân ñaïo ñeå taêng cöôøng cho cuoäc chieán.
Ngöôøi phaùt ngoân cuûa toå chöùc USAID noùi vôùi ñaøi AP: "Vieäc ñaùnh thueá vaøo caùc khoaûn vieän trôï nhaân ñaïo laø khoâng theå chaáp nhaän vaø ñi ngöôïc laïi caùc nguyeân taéc nhaân ñaïo quoác teá".
Moät vieân chöùc cuûa Lieân Hieäp Quoác cho bieát, vieäc hoï (LHQ) vaø caùc nhaø taøi trôï khaùc töø choái traû khoaûn ñoøi hoûi 2% cuûa phieán quaân ñaõ khieán hôn 300,000 thai phuï vaø baø meï ñang cho con buù cuøng nhöõng treû em döôùi 5 tuoåi khoâng ñöôïc boå sung döôõng chaát trong suoát saùu thaùng.
Caùc cuoäc khoâng kích cuûa lieân quaân do AÛ Raäp Xeâ-uùt daãn ñaàu ñaõ nhaèm vaøo caùc beänh vieän ôû Yemen, vi phaïm luaät nhaân ñaïo quoác teá. Vaøo ngaøy 10 thaùng 2 naêm 2020, Lieân Hieäp Quoác baùo caùo raèng theâm hai beänh vieän nöõa ôû phía baéc thaønh phoá Marib ñaõ bò taán coâng.
Cuoäc xung ñoät ñaõ laøm hö haïi nghieâm troïng caùc cô sôû y teá quan troïng, khieán cho hôn 19.7 trieäu ngöôøi ôû Yemen khoâng theå nhaän ñöôïc caùc dòch vuï chaêm soùc söùc khoûe cô baûn.
Moät ñôït dòch taû ôû Yemen ñaõ aûnh höôûng ñeán haøng chuïc ngaøn ngöôøi, nhöng caùc tröôøng hôïp nhieãm beänh ñaõ giaûm ñaùng keå keå töø thaùng 9 naêm 2019 khi Toå chöùc Y teá Theá giôùi baùo caùo coù 86,000 tröôøng hôïp vaøo thôøi ñieåm ñoù. Ñeán thaùng 1 naêm 2020, WHO baùo caùo coù 35,000 tröôøng hôïp nghi ngôø maéc beänh dòch taû ôû Yemen.
Vaøo ngaøy 18 thaùng 2 naêm 2020, phaùt ngoân vieân cuûa Lieân Hôïp Quoác baùo caùo raèng, caùc nhaân vieân vieän trôï ñaõ khoâng nghe thaáy coù baùo caùo veà "nhöõng tình traïng gioáng naïn ñoùi" trong naêm 2020 nhö ñaõ töøng xaûy ra vaøo naêm 2018. Tuy nhieân, 7 trieäu ngöôøi daân Yemen vaãn ñang bò suy dinh döôõng do nöôùc naøy phuï thuoäc vaøo 90% nguoàn nguõ coác vaø thöïc phaåm khaùc töø nhaäp khaåu.
Theo thoâng tin töø Lieân Hôïp Quoác, cuoäc xung ñoät ñaõ laøm cho 26,800 ngöôøi ôû mieàn baéc Yemen phaûi rôøi boû nhaø cöûa trong nhöõng thaùng ñaàu naêm 2020.
Trong thaùng 1 naêm 2020, ngöôøi ñaïi dieän cuûa Phaùi boä Quan saùt vieân Thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh taïi Lieân Hôïp Quoác ñaõ coù baøi phaùt bieåu trong moät cuoäc tranh luaän dieãn ra taïi Hoäi ñoàng Baûo an Lieân Hôïp Quoác.
Nhaø ngoaïi giao Vatican - oâng Fredrik Hansen - noùi vôùi Hoäi ñoàng Baûo an raèng, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ lo ngaïi veà "söï tieáp tuïc im laëng vaø thôø ô" veà tình hình ôû Yemen, cuøng moái traên trôû cuûa Ngaøi vì söï voâ taâm cuûa coäng ñoàng quoác teá coù theå gaây theâm ñau khoå vaø nhieàu ngöôøi phaûi maát maïng.
Nhöõng naêm gaàn ñaây, Ñöùc Thaùnh Cha thöôøng naøi xin nhöõng lôøi caàu nguyeän cho ngöôøi daân Yemen trong nhöõng buoåi tieáp kieán chung cuûa Ngaøi.
Ngöôøi noùi trong moät buoåi ñoïc kinh Truyeàn Tin vaøo thaùng 2 naêm 2019: "Caùc con haõy caàu nguyeän lieân læ, vì coù nhöõng ñöùa treû ñang ñoùi, khaùt, khoâng coù thuoác men vaø ñang cheát daàn".
Courtney Mares (CNA) / Ñöùc Trí chuyeån ngöõ
(Nguoàn: WGPSG)