Vaøi suy tö veà vieäc phaân ñònh ôn goïi linh muïc
döôùi goùc nhìn cuûa ratio 2016
Vaøi suy tö veà vieäc phaân ñònh ôn goïi linh muïc döôùi goùc nhìn cuûa ratio 2016.
Giuse Nguyeãn Troïng Sôn
Saøigoøn (WHÑ 20-02-2020) - Vaøi suy tö veà vieäc phaân ñònh ôn goïi linh muïc döôùi goùc nhìn cuûa ratio 2016. [1]
I. Tieáp noái vaø ñaøo saâu moät goùc nhìn
Tính chaát "truyeàn thoáng" trong giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc theå hieän qua caùch trình baøy yù töôûng nôi caùc vaên kieän: caùc tham chieáu töø nhöõng vaên kieän tröôùc ñoù ñöôïc löu yù caùch ñaëc bieät.Tính chaát "truyeàn thoáng" aáy giuùp giöõ gìn tính toâng truyeàn trong giaùo huaán, nhöng khoâng vì theá maø thieáu ñi tính chaát ñoäc ñaùo cuûa caùc vaên kieän ñeán sau. Giaùo Hoäi vaãn suy tö vaø khaùm phaù khi ñöùng tröôùc nhöõng tình hình môùi cuûa ñôøi soáng Giaùo Hoäi, cuûa ñôøi soáng nhaân loaïi. Nhö theá, khi ñoïc moät vaên kieän ñeán sau, beân caïnh caùi nhìn "tieáp noái" caàn phaûi khai thaùc nhöõng goùc nhìn ñöôïc ñaøo saâu, ñöôïc khaùm phaù nôi vaên kieän môùi ñoù.
Trong caùch nhìn ñoù, toâi muoán suy tö veà vieäc phaân ñònh ôn goïi linh muïc döôùi goùc nhìn cuûa Ratio 2016 cuûa Boä Giaùo Só. Caùch nhìn cuûa Ratio 2016 khoâng loaïi tröø nhöõng caùch nhìn, nhöõng tieâu chuaån cuûa caùc vaên kieän tröôùc, nhöng ñöa ra moät goùc nhìn khaù ñaëc saéc ñeå vaän duïng nhöõng thaønh quaû ñi tröôùc, ñoàng thôøi cuõng cho thaáy nhöõng ñieàu heát söùc coát yeáu, quan troïng.
II. Goùc nhìn cuûa Ratio 2016: ngöôøi moân ñeä
Thieát nghó tröôùc heát caàn phaûi nhaéc ñeán dieãn bieán laøm phaùt sinh goùc nhìn cuûa Ratio 2016.
Töø tröôùc ñeán nay, caùc chuûng vieän ñöôïc giao cho Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo chòu traùch nhieäm. Ñeán ngaøy 16.01.2013, Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñictoâ XVI trong töï saéc Ministrorum Institutio ñaõ tuyeân boá giao cho Boä Giaùo Só ñaûm traùch caùc chuûng vieän. Nguyeân do ñöôïc neâu ra laø vì Boä Giaùo Só tröôùc nay voán chòu traùch nhieäm veà vieäc thöôøng huaán linh muïc, nay trao cho Boä naøy vieäc ñaøo taïo caùc öùng vieân linh muïc ñeå laøm thaønh moät coâng cuoäc ñaøo taïo "duy nhaát". [2]
Vieäc thay ñoåi cô quan chòu traùch nhieäm veà caùc chuûng vieän ñöa ñeán moät caùch nhìn khaùc veà vieäc ñaøo taïo linh muïc. Vôùi "sôû tröôøng" cuûa mình, xem ra Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo löu yù nhieàu ñeán vieäc ñaøo taïo tri thöùc. Ñieàu aáy aûnh höôûng ñeán caùc chuûng vieän, caùc hoïc vieän ñaøo taïo linh muïc. Boán chieàu kích cuûa vieäc ñaøo taïo toaøn dieän ñöôïc noùi ñeán trong toâng huaán Pastores dabo vobis cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II naêm 1992 (laø keát quaû cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Theá Giôùi naêm 1990) ñaõ ñöôïc caùc nôi löu taâm, nhöng chæ vôùi Ratio 2016 naøy thì nhöõng löu taâm aáy môùi ñöôïc Boä ñaëc traùch trình baøy caùch chính thöùc vaø ñaày ñuû trong moät höôùng daãn ñaøo taïo linh muïc (Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis). [3]
Vôùi baän taâm veà vieäc ñaøo taïo toaøn veïn, Ratio 2016 ñaõ ñöa ra caùch nhìn veà linh muïc nhö laø ngöôøi moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ Muïc Töû. Vì theá, toâi cuõng muoán suy tö veà vieäc phaân ñònh ôn goïi töø goùc nhìn veà linh muïc nhö laø ngöôøi moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ Muïc Töû. Neáu linh muïc nhö laø ngöôøi moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ thì ngöôøi ñöôïc coi laø coù ôn goïi cuõng phaûi mang nhöõng tính chaát cuûa ngöôøi moân ñeä aáy.
Noùi nhö theá khoâng coù nghóa laø Ratio 2016 ñaõ thay ñoåi "nhöõng tieâu chuaån" ñeå choïn löïa öùng vieân chöùc thaùnh. Nhöõng tieâu chuaån tröôùc nay vaãn coøn ñoù: moät con ngöôøi coù nhöõng ñöùc tính nhaân baûn, coù noäi taâm saâu saéc, moät öùng vieân coù khaû naêng trí thöùc vaø coù khaû naêng trong vieäc muïc vuï. Ñieàu Ratio 2016 ñöa ra laø moät "daáu nhaán". Hay noùi ñuùng hôn, töø goùc nhìn veà linh muïc nhö ngöôøi moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ratio 2016 ñaõ vaän duïng nhöõng tieâu chuaån kia thaønh moät toång hôïp môùi.
III. Vieäc phaân ñònh ôn goïi theo caùch nhìn veà linh muïc nhö ngöôøi moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ Muïc Töû [4]
Ratio 2016 ñöa ra caùi nhìn xuyeân suoát veà vieäc ñaøo taïo vôùi hình aûnh ngöôøi moân ñeä: toaøn boä ñôøi soáng cuûa kitoâ höõu ñeàu laø moân ñeä cuûa Chuùa Kitoâ:
"Coâng cuoäc ñaøo taïo linh muïc tieáp noái 'haønh trình ñaøo taïo [duy nhaát] cuûa ngöôøi moân ñeä'. Haønh trình naøy baét ñaàu vôùi bí tích Thaùnh taåy, ñöôïc neân hoaøn thieän vôùi caùc bí tích khai taâm Kitoâ giaùo khaùc, ñöôïc ñoùn nhaän nhö taâm ñieåm cuûa ñôøi soáng luùc vaøo chuûng vieän, vaø ñöôïc tieáp tuïc trong suoát cuoäc ñôøi. Ñöông nhieân laø ñaøo taïo khôûi ñaàu ôû chuûng vieän khaùc bieät vôùi thöôøng huaán, do coù nhöõng thôøi haïn, phöông thöùc vaø muïc tieâu rieâng bieät, nhöng ñaøo taïo khôûi ñaàu cuøng vôùi thöôøng huaán laøm neân moät quaù trình ñaøo taïo tieäm tieán duy nhaát ñöôïc thöïc hieän trong cuoäc ñôøi ngöôøi moân ñeä linh muïc; ngöôøi moân ñeä linh muïc maõi vaãn luoân hoïc theo Thaày vaø seõ khoâng bao giôø ngöng laøm cho mình trôû neân ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Thaày." [5]
Nhö theá, vieäc ñaøo taïo chuûng sinh khoâng phaûi laø baét ñaàu vaøo giai ñoaïn ñöôïc ñaøo taïo laøm moân ñeä, nhöng ñaõ phaûi baét ñaàu töø tröôùc ñoù; vaø hoaøn taát giai ñoaïn ñaøo taïo naøy, khi ñaõ laøm linh muïc, khoâng coù nghóa laø töø nay khoâng coøn laøm moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ nöõa! Ratio 2016 duøng töø "moân ñeä linh muïc" (le disciple preâtre) [6] ñeå noùi leân ñieàu ñoù. Ratio naøy goïi giai ñoaïn ñaøo taïo ôû chuûng vieän laø "ñaøo taïo tieân khôûi" vaø giai ñoaïn thöôøng huaán khi ñaõ laøm linh muïc laø "ñaøo taïo thöôøng xuyeân". Nhö theá, giai ñoaïn thöôøng huaán khoâng ñoùng vai troø phuï theâm, boå tuùc ñöôïc bao nhieâu hay baáy nhieâu, nhöng thöïc söï laø quan troïng, bôûi vì keùo daøi suoát caû cuoäc ñôøi linh muïc. Toùm laïi, taâm theá cuûa ngöôøi moân ñeä phaûi laø taâm theá thöôøng haèng nôi ngöôøi ñi theo ôn goïi (sequela Christi).
Trong tieán trình duy nhaát nhö vaäy, öùng vieân ôn goïi khoâng theå khoâng coù thaùi ñoä cuûa ngöôøi moân ñeä ñöôïc. Ñoù laø ñieàu kieän phaûi coù vaø coù caùch vöõng beàn nôi öùng vieân.
Linh muïc giaùo sö Amedeo Cencini, khi trình baøy caùch hieåu veà töø ngöõ "docibilitas", ñaõ goïi ñoù laø "bí maät lôùn" (le grand secret) cuûa ñaøo taïo. Ngaøi giaûi thích docibilitas laø "apprendre aø apprendre" (ñaøo taïo cho bieát hoïc, ñeå cho mình ñöôïc ñaøo taïo/ teachableness, aptness in learning). [7]
Nhöõng chuaån möïc trong vieäc ñaøo taïo ñöôïc trình baøy nôi boán chieàu kích cuûa Pastores dabo vobis (nhaân baûn, taâm linh, tri thöùc vaø muïc vuï) laø raát caàn thieát. Toâi xin laëp laïi: raát laø caàn thieát, caàn phaûi duy trì. [8] Tuy nhieân, trong khi thöïc haønh, do loãi cuûa mình, chuùng ta "khung hoùa", "soá hoùa" ñeå deã löôïng giaù. ÖÙng vieân lòch söï, leã pheùp, giöõ kyû luaät toát; ñi leã khoâng boû ngaøy naøo, laøm caùc vieäc ñaïo ñöùc, soå saùch thieâng lieâng ñaày ñuû; ñieåm soá caùc moân hoïc cao, döï lôùp-hoïc taäp chuyeân caàn; laøm vieäc muïc vuï thaønh coâng, quy tuï ñöôïc nhieàu ngöôøi, xaây ñöôïc nhieàu coâng trình. Nhöng theo cha Cencini, ñieàu ñoù khoâng ñuû.
Nhöõng ñaùnh giaù theo khung ñieåm, theo maãu möïc... deã laøm cho ngöôøi ñöôïc ñaøo taïo vaø caû nhaø ñaøo taïo caûm thaáy haøi loøng, an taâm, vaø döøng laïi ôû ñoù. Ngöôøi hoïc cao khoâng muoán nghe ngöôøi khaùc, ngöôøi ñaõ hoïc ñeán trình ñoä ñöôïc coâng nhaän naøo ñoù thì khoâng muoán hoïc nöõa;ngöôøi ñöôïc ñaùnh giaù (hay töï ñaùnh giaù) laø ñaïo ñöùc, tu laâu naêm khoâng muoán nghe nhöõng ngöôøi "hæ muõi chöa saïch" trong ñöôøng tu; nhöõng ngöôøi chöùc vuï cao trong Giaùo Hoäi töï xem minh (hay ñöôïc xem) laø ñoàng nghóa vôùi loøng ñaïo ñöùc cao hôn, nhieàu ôn Chuùa Thaùnh Thaàn hôn, neân khoâng chòu nghe ngöôøi döôùi.! Ñoù laø "loái ñaøo taïo cöùng".
Maãu ngöôøi caàn ñöôïc ñaøo taïo laø ngöôøi bieát luoân saün saøng ñeå hoïc, bieát laéng nghe, bieát nhìn xem, bieát suy tö, tìm kieám moät ñieàu gì ñoù. Ñoù laø "loái ñaøo taïo meàm". Ñaøo taïo xong maø laïi chöa xong! Ngöôøi ñoù nhìn nhöõng gì ñang dieãn ra chung quanh, nghe ngöôøi khaùc noùi, ñoùn nhaän hoaøn caûnh soáng trong thaùi ñoä tìm kieám, suy nghó xem ñaâu laø ñieàu Chuùa muoán, ñaâu laø con ñöôøng Chuùa ñang daãn minh ñi. Ñoù laø thaùi ñoä cuûa ngöôøi moân ñeä. Caùc moân ñeä ñi rao giaûng veà, keå laïi cho Thaày Gieâsu nghe "nhöõng thaønh coâng vang doäi" cuûa minh, nhöng hoï laïi ñöôïc Thaày Gieâsu daïy cho bieát phaûi vui möøng vì ñieàu gì môùi ñuùng (x. Lc 10,17-20).
Töôûng cuõng caàn nhaéc laïi ôû ñaây laø vieäc laøm theo thaùnh yù Chuùa trong cuoäc soáng vaø söù vuï laø heát söùc quan troïng. Coù theå toâi raát nhieät thaønh trong vieäc muïc vuï, thu ñöôïc nhieàu "thaønh coâng", nhöng vaãn coù theå ñoù chæ laø laøm theo yù minh, chöông trinh cuûa minh, duø yù ñoù, chöông trình ñoù coù veû toát laønh, thaùnh thieän! Nhö theá, thaùi ñoä bieát nhìn, bieát nghe, bieát suy nghó, bieát tìm kieám laø raát caàn thieát ñeå khaùm phaù thaùnh yù Chuùa vaø laøm theo yù Ngaøi.
Ngöôøi ñi theo ôn goïi laø ngöôøi ñöôïc goïi ñeå thöïc hieän coâng trình cuûa Thieân Chuùa, khoâng phaûi laø coâng trình cuûa baûn thaân, ngay caû coâng trình cuûa Giaùo Hoäi theo nghóa traàn theá cuõng khoâng phaûi. [9]
Do ñoù, ñeå phaân ñònh ôn goïi nôi öùng vieân chöùc thaùnh, nhöõng ñaùnh giaù, "nhöõng thang ñieåm" laø caàn thieát vaø mang tính tham khaûo. Caàn löu yù nhieàu hôn ñeán thaùi ñoä moân ñeä cuûa öùng vieân. Ñoù coù phaûi laø moät ngöôøi bieát laéng nghe caùch thieän chí caùc yù kieán cuûa ngöôøi khaùc (cuûa baát cöù ai), bieát phuïc thieän? Ngöôøi aáy coù bieát ñoái thoaïi ñeå tìm chaân lyù, tim ñieàu ñuùng (hay chæ "caõi coá", "caõi laáy ñöôïc", duø bieát minh sai). Ngöôøi aáy coù bieát tìm lôïi ích chung hay chæ lyù luaän vaø laøm theo ích lôïi cuûa baûn thaân? Ngöôøi aáy coù bieát nhìn caùi hay nôi ngöôøi khaùc ñeå hoïc hoûi hay chæ khoe khoang caùi hay cuûa minh (caùi maø mình töôûng laø hay!). Ngöôøi aáy coù bieát nhìn ra nhöõng lôøi môøi goïi nôi caùc hoaøn caûnh soáng, nôi caùc bieán coá, nôi moâi tröôøng ñaøo taïo, nôi caùc chæ daãn cuûa nhaø ñaøo taïo? Noùi chung, ñoù laø ngöôøi "deã baûo", "ngoan nguøy" theo ñuùng nghóa coù töø ngöõ aáy.
Veà maët töø ngöõ, Ratio 2016 nhaéc 11 laàn nhöõng töø cuøng gia ñình aáy: docibilitas, dociliteù, docile. Nhieàu choã khaùc, vaên kieän khoâng duøng thuaät ngöõ naøy, nhöng coù cuøng yù töôûng.
- Chöông V noùi vieäc ñaøo taïo chuûng sinh ñi ñeán choã ñeå cho minh ñöôïc ñaøo taïo, nhìn laïi ñôøi soáng vaø ñeå minh saün saøng ñöôïc söûa loãi bôûi anh em haàu thích hôïp vôùi thuùc ñaåy cuûa aân suûng (xem giôùi thieäu cuûa soá 58).
- Trong chieàu kích taâm linh: töông quan ñích thöïc vôùi Chuùa Kitoâ vaø trôû neân deã baûo vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn (soá 42), muïc ñích cuûa vieäc
ñoàng haønh caù nhaân laø giuùp trôû neân deã baûo vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn(soá 45-46).
- Toaøn boä ñôøi soáng trong ôn goïi laø moät cuoäc ñaøo taïo lieân tuïc ñeå trôû neân moân ñeä vaø ñöôïc daïy baûo bôûi Chuùa Thaùnh Thaàn (soá 68), giai ñoaïn ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Chuùa Gieâsu laø trôû neân deã baûo vôùi hoaït ñoäng cuûa Thieân Chuùa (soá 69).
- Giai ñoaïn phoù teá vaø linh muïc: trôû neân deã baûo vôùi nhöõng quyeát ñònh cuûa giaùm muïc (soá 77).
- Trôû neân deã baûo vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn (soá 101), vieäc linh höôùng chæ höõu hieäu khi chuûng sinh trôû neân deã baûo (soá 107), söï ngheøo khoù giuùp trôû neân deã baûo (soá 111), chöùng töø cuûa coäng ñoaøn nhöõng nhaø ñaøo taïo bieát trao ñoåi seõ giuùp chuûng sinh deã baûo trong vieäc ñaøo taïo (soá 132).
Ñoù laø nhöõng höôùng daãn cuï theå cuûa Ratio 2016 trong vieäc ñaøo taïo chuûng sinh trôû neân deã baûo, trôû neân moân ñeä cuûa Thaày Gieâsu.
Ratio 2016 chia giai ñoaïn ñaøo taïo taïi chuûng vieän thaønh 2 giai ñoaïn nhoû vaø goïi teân laø "giai ñoaïn ñaøo taïo ngöôøi moân ñeä" vaø "giai ñoaïn ñoàng hình ñoàng daïng". Hai giai ñoaïn naøy noái keát vôùi nhau raát chaët cheõ, bôûi vì ngöôøi moân ñeä ñích thöïc coi thaày mình laø khoân ngoan nhaát, laø vò thaày duy nhaát, thì cuõng laø ngöôøi muoán neân gioáng thaày mình trong moïi söï, töø suy nghó, choïn löïa ñeán moïi haønh vi trong cuoäc soáng cuûa mình.
Dó nhieân, tieán trình ñaøo taïo ngöôøi moân ñeä vaø neân ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Chuùa Kitoâ dieãn ra trong suoát cuoäc ñôøi. Nhöõng caùch goïi "giai ñoaïn ñaøo taïo ngöôøi moân ñeä" vaø "giai ñoaïn ñoàng hình ñoàng daïng" nhaèm ñeà nghò, trong hai giai ñoaïn ñaøo taïo khôûi ñaàu, phaûi chuù yù ñaëc bieät ñeán vieäc yù thöùc mình laø ngöôøi moân ñeä cuõng nhö phaûi hieåu lôøi goïi vaøo thöøa taùc vuï vaø ñôøi soáng linh muïc nhö coâng cuoäc neân ñoàng hình ñoàng daïng lieân læ vôùi Chuùa Kitoâ. [10]
Nhö vaäy, öùng vieân ôn goïi cuõng phaûi theå hieän cho thaáy mình caøng ngaøy caøng xaùc tín hôn trong vieäc choïn löïa söï khoân ngoan cuûa Tin Möøng hôn laø khoân ngoan cuûa ngöôøi ñôøi, choïn löïa Chuùa Gieâsu laøm Thaày cuûa mình, muoán neân gioáng Thaày Gieâsu ngaøy caøng hôn, muoán böôùc theo Chuùa Gieâsu Kitoâ (sequela Christi).
Hoaøn thaønh giai ñoaïn Ñaøo Taïo Ngöôøi Moân Ñeä (Trieát hoïc) phaûi ñöa chuûng sinh ñeán xaùc tín choïn Chuùa Gieâsu laøm Thaày vaø ñeán öôùc muoán ngaøy caøng trôû neân ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Thaày Gieâsu. Tuy nhieân, hai ñieàu aáy (moân ñeä vaø ñoàng hình ñoàng daïng) cuõng phaûi ñöôïc theå hieän theo nhöõng möùc ñoä khaùc nhau trong giai ñoaïn tìm hieåu tröôùc chuûng vieän vaø khi ñaõ laøm linh muïc nöõa.
Neáu chuûng sinh khoâng coù xaùc tín choïn Chuùa Gieâsu laøm Thaày cuûa mình, khoâng muoán soáng gioáng nhö Thaày Gieâsu, vaø coù khi coøn cöôøi ngaïo nhöõng ngöôøi muoán soáng theo saùt Tin Möøng hôn, thì hoï seõ laø ai (khoâng theå laø moân ñeä cuûa Thaày Gieâsu) vaø hoï seõ rao giaûng veà ai trong söù vuï linh muïc cuûa mình?!
Ñaây laø moät tieán trình mang tính tích cöïc vaø daán thaân. Ñaõ ñaønh laø khoâng bao giôø hoï ñaït tôùi ñích ñöôïc, nhöng luoân öôùc muoán ñi tôùi vaø ñi tôùi maõi. Vì theá, nhöõng chuûng sinh giöõ kyû luaät, laøm caùc vieäc boån phaän "ñaày ñuû", nhöng mang tính "vöøa phaûi", "caàm chöøng", thì chöa ñuû cho haønh trình laøm moân ñeä vaø neân ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Thaày Gieâsu ñöôïc! Ngöôøi ñöôïc phaân ñònh laø coù ôn goïi khoâng phaûi laø ngöôøi khoâng sai phaïm nhöõng quy ñònh, laøm ñuû nhöõng vieäc ñöôïc ñeà ra, nhöng phaûi laø ngöôøi luoân thao thöùc, baên khoaên, luoân tìm kieám nhöõng con ñöôøng ñeå theo saùt Thaày Gieâsu hôn.
Keát luaän
Linh muïc laø moät ôn goïi khoâng phaûi laø moät ngheà nghieäp. Do ñoù, ñaøo taïo linh muïc khoâng chæ laø thöïc haønh moät soá coâng vieäc, tuaân theo moät soá coâng thöùc, quy ñònh vaø löôïng giaù vieäc ñaøo taïo aáy theo moät soá thang ñieåm coù saün. Ñöôïc môøi goïi vaøo ñôøi soáng linh muïc laø ñöôïc môøi goïi ñi vaøo moät töông giao, laø trôû neân moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ: hoïc cuøng Ngaøi, soáng nhö Ngaøi vaø thi haønh söù vuï muïc töû trong ngoâi vò cuûa Ngaøi (in persona Christi). Nhö vaäy, ngöôøi ñi theo ôn goïi khoâng phaûi chæ laø ngöôøi gioûi veà kieán thöùc, kheùo veà kyõ naêng, nhöng coøn phaûi vaø treân heát phaûi laø ngöôøi coù theå vaø muoán ñi vaøo moái töông giao Thaày-troø vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ, ñeå mình trôû neân ngöôøi ñöôïc thuùc ñaåy bôûi Thaùnh Thaàn cuûa Ñaáng Phuïc Sinh haàu laøm cho Nöôùc Thieân Chuùa ñöôïc theå hieän ngay trong cuoäc soáng hoâm nay vôùi nhöõng ngöôøi chung quanh.
Giuse Nguyeãn Troïng Sôn
(Nguoàn: Taäp San Hieäp Thoâng / HÑGMVN soá 103, Thaùng 11 & 12 naêm 2017)
- - - - - - - - -
[1]. Boä Giaùo Só, Ñaøo taïo linh muïc. Hoàng aân ôn goïi linh muïc (Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis) (8/12/2016), baûn dòch cuûa UÛy Ban Giaùo Só vaø Chuûng Sinh tröïc thuoäc HÑGMVN, nxb. Toân Giaùo, 2017. Trong baøi naøy, xin vieát taét laø Ratio 2016.
[2]. x. Ratio 2016, Daãn nhaäp, soá 3.
[3]. Ratio tröôùc do Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo ban haønh naêm 1970 vaø ñöôïc caäp nhaät
naêm 1985 cho thích hôïp vôùi Boä Giaùo Luaät 1983.
[4]. Baøi vieát naøy nhaém ñeán caùc ñoái töôïng ñeå phaân ñònh ôn goïi laø caùc chuûng sinh ñang trong giai ñoaïn ñaøo taïo tröôùc chuûng vieän vaø trong thôøi kyø ôû chuûng vieän nöõa.
[5]. Boä Giaùo Só, Hoàng aân ôn goïi linh muïc (2016), Daãn nhaäp, soá 3 vaø Chöông IV. Ñaøo taïo khôûi ñaàu vaø thöôøng huaán, soá 57.
[6]. xem chuù thích ôû treân.
[7]. X. Amedeo Cencini, "Ayez entre vous les meâmes sentiments qui sont dans le Christ Jeùsus". Vers un modeøle actuel de formation initiale et permanente. Baøi trình baøy trong Session "La Premieøre Formation et le discernement de la vocation pradosienne", thaùng 7 naêm 2017.
Töø ngöõ "docibilitas" ñöôïc dòch trong tieáng Vieät laø "deã baûo", "ngoan nguøy". Trong tieáng Vieät, töø ngöõ naøy coù khi mang nghóa tieâu cöïc. Coù theå ñoù laø tính toát nôi treû em, nhöng cuõng coù nghóa laø ñieàu ñoù laø thuoäc tính cuûa treû em. Ngöôøi lôùn coù suy nghó, coù laäp tröôøng, coù quan ñieåm rieâng seõ khoâng nhö vaäy! Tuy nhieân, noùi ñuùng ra, ñoù laïi laø thaùi ñoä cuûa Tin Möøng: Nöôùc Trôøi ñöôïc maïc khaûi cho nhöõng ngöôøi beù moïn nhö vaäy (x. Mt 11,25). Chaân phöôùc Antoine Chevrier noùi raèng: ngöôøi ta lyù luaän nhieàu quaù neân ñaõ gieát cheát Tin Möøng!
[8]. Ratio 2016 cuõng trình baøy veà boán chieàu kích naøy vaø ñaùnh giaù theo caùc chieàu kích ñoù (x. soá 58).
[9] x. Phanxicoâ, toâng huaán Evangelii Gaudium (2013), phaàn "Traû lôøi khoâng vôùi tinh thaàn theá tuïc", soá 93-97.
[10] Boä Giaùo Só, Hoàng aân ôn goïi linh muïc (2016), Daãn nhaäp, soá 3.