"Caàn chuù yù ñeán vieäc
giaùo duïc löông taâm cho ngöôøi treû"
Cha Gioan Leâ Quang Vieät: "Caàn chuù yù ñeán vieäc giaùo duïc löông taâm cho ngöôøi treû".
Gioan Leâ Quang Vinh
Saøigoøn (WHÑ 19-02-2020) - Cha Gioan Leâ Quang Vieät laø Toång Thö kyù UÛy ban Giôùi treû vaø Thieáu nhi tröïc thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam. Website Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc xin phoûng vaán ngaøi veà moät soá vaán ñeà lieân quan ñeán ñònh höôùng Muïc vuï Giôùi Treû cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam trong ba naêm 2020-2022.
Website HÑGM: Kính thöa Cha, sau Ñaïi Hoäi laàn thöù XIV, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam ñaõ ra moät thö chung gôûi coäng ñoàng daân Chuùa veà ñònh höôùng muïc vuï ba naêm tôùi (2020-2022), theo ñoù, Muïc vuï Giôùi treû laø chuû ñeà ñöôïc choïn. Xin Cha cho chuùng con bieát chi tieát veà ñònh höôùng naøy?
Cha Gioan Leâ Quang Vieät: Thö chung cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam ñaõ nhìn nhaän haønh trình Emmaus nhö laø moät vaên baûn kieåu maãu ñeå hieåu söù vuï cuûa Giaùo hoäi trong töông quan vôùi caùc theá heä treû. Trang Kinh Thaùnh naøy dieãn taû nhöõng gì maø caùc nghò phuï ñaõ caûm nghieäm ôû Thöôïng Hoäi Ñoàng laàn thöù XV, vaø cuõng laø nhöõng ñieàu Thöôïng Hoäi Ñoàng mong muoán caùc Hoäi Thaùnh ñòa phöông theå hieän trong moái lieân heä vôùi ngöôøi treû.
Qua ñoù Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam môøi goïi caùc thaønh phaàn Daân Chuùa trôû neân baïn ñoàng haønh vôùi ngöôøi treû. Ñeå trôû neân baïn ñoàng haønh vôùi hoï, Chuùa Gieâsu ñaõ cuøng ñi vôùi hoï treân ñöôøng, hoûi han hoï, kieân nhaãn laéng nghe caâu chuyeän cuûa hoï, coâng boá Lôøi Chuùa cho hoï, giaûi thích nhöõng bieán coá döôùi aùnh saùng cuûa Thaùnh Kinh, chaáp nhaän lôøi môøi ngöøng laïi vôùi hoï khi maøn ñeâm buoâng xuoáng,... Ngöôøi böôùc vaøo ñeâm ñen cuûa coõi loøng ngöôøi treû.
Ngöôøi treû haõy ñeán vôùi Giaùo hoäi duø chöa hieåu heát yù nghóa cuûa nhöõng gì ñaõ vaø ñang xaûy ra, trong ñoù coù nhöõng ngöôøi treû ñang "taùch rôøi nhoùm vaø rôøi boû Gieârusalem". Döôùi aùnh saùng Lôøi Chuùa vaø qua caùc hoaït ñoäng muïc vuï giôùi treû, tinh thaàn seõ böøng saùng.
Khi Ñöùc Gieâsu beû baùnh, maét hoï môû ra. Ngay luùc ñoù, chính hoï ñaõ choïn ñi con ñöôøng ngöôïc laïi, ñeå trôû veà vôùi nhoùm vaø chia seû kinh nghieäm veà cuoäc gaëp gôõ vôùi Ñaáng Phuïc sinh.
Website HÑGM: Thöa Cha, caùc giaùm muïc cuøng vôùi Ñöùc Thaùnh Cha trong Toâng huaán Christus Vivit môøi goïi caùc baïn treû chieâm ngaém tuoåi treû cuûa Ñöùc Gieâsu ñeå lôùn leân vaø tröôûng thaønh caùch toaøn dieän, ñieàu naøy coù yù nghóa nhö theá naøo?
Cha Gioan Leâ Quang Vieät: Theo Ñöùc Thaùnh Cha trong Toâng huaán Christus Vivit- soá 22, Ñöùc Gieâsu laø "ngöôøi treû giöõa nhöõng ngöôøi treû ñeå neân maãu göông cho ngöôøi treû vaø thaùnh hieán hoï cho Chuùa". Chính Ñöùc Gieâsu ñaõ traûi nghieäm moät thôøi treû ñöôïc lôùn leân vaø tröôûng thaønh caùch toaøn dieän, "ñöôïc huaán luyeän" ñeå thöïc thi keá hoaïch cuûa Chuùa Cha. Chuùa Gieâsu khoâng daïy ngöôøi treû töø xa hay töø beân ngoaøi, nhöng töø chính tuoåi treû maø Ngaøi ñaõ töøng traûi qua. Nhöõng khía caïnh trong cuoäc ñôøi cuûa Chuùa Gieâsu taïo nieàm caûm höùng cho ngöôøi treû ñang lôùn leân vaø chuaån bò ñoùn nhaän söù vuï trong cuoäc ñôøi.
Website HÑGM: Caùc Giaùm muïc muoán göûi gaém cho caùc baïn treû ñieàu gì khi gôïi leân hình aûnh cuûa hai ngöôøi treû treân ñöôøng Emmaus?
Cha Gioan Leâ Quang Vieät: Khi gôïi leân hình aûnh cuûa hai ngöôøi treû treân ñöôøng Emmaus trong thö chung, caùc giaùm muïc môøi goïi ngöôøi treû: Caùc con haõy ñeán vôùi Chuùa Gieâsu, taâm söï vôùi Ngöôøi trong caàu nguyeän, laéng nghe lôøi Ngöôøi trong Saùch thaùnh, ñoùn nhaän söùc soáng cuûa Ngöôøi trong Thaùnh Theå, nhôø ñoù bieát nhìn cuoäc ñôøi vôùi caëp maét môùi vaø nhaän ra Chuùa luoân ñoàng haønh vôùi caùc con.
Nhö hai ngöôøi treû treân döôøng Emmaus, caùc con haõy ñeán vôùi coäng ñoaøn Giaùo hoäi ôû nôi caùc con ñang sinh soáng, hoïc haønh, laøm vieäc. Ñöùc tin Kitoâ giaùo luoân mang chieàu kích coäng ñoaøn. Caùc con khoâng soáng ñöùc tin moät mình, nhöng vôùi coäng ñoaøn vaø trong coäng ñoaøn. Haõy tích cöïc tham gia caùc sinh hoaït cuûa giaùo xöù, hoäi ñoaøn, hoaëc coäng ñoaøn Kitoâ höõu nhoû, nhôø ñoù caùc con caûm nhaän ñöôïc söï naâng ñôõ trong nhöõng luùc khoù khaên, ñoàng thôøi hoïc môû loøng ra tröôùc nhu caàu cuûa tha nhaân.
Nhö hai ngöôøi treû treân ñöôøng Emmaus, caùc con haõy maïnh daïn keå laïi cho caùc baïn treû khaùc veà kinh nghieäm ñöùc tin cuûa mình, keå baèng lôøi vaø baèng chính cuoäc soáng toát laønh cuûa caùc con. Hôn ai heát, chính caùc con phaûi laø toâng ñoà cho ngöôøi treû, nhöõng ngöôøi cuøng trang löùa, soáng trong cuøng moät thôøi ñaïi vaø moâi tröôøng vôùi caùc con. Ñöôïc nhö theá, caùc con seõ trôû thaønh nhöõng söù giaû loan baùo Tin Möøng cuûa Chuùa Kitoâ Phuïc Sinh cho moïi ngöôøi, ñoàng thôøi goùp phaàn döïng xaây queâ höông vaø daân toäc Vieät Nam thònh vöôïng, coâng baèng vaø haïnh phuùc.
Website HÑGM: Thöa Cha, UÛy Ban Muïc Vuï Giôùi Treû ñaõ coù chöông trình cuï theå cho ba naêm tôùi nhö theá naøo aï?
Cha Gioan Leâ Quang Vieät: Theo ñònh höôùng chung cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam, Ñöùc Cha chuû tòch ñaõ höôùng daãn UÛy Ban Muïc Vuï Giôùi Treû ñöa ra chöông trình cho ba naêm tôùi laø:
- Moãi thaùng hoïc hoûi vaø suy tö moät hình aûnh hay töôùc hieäu cuûa Ñöùc Gieâsu theo noäi dung ñöùc tin Kitoâ giaùo.
- Trieån khai Youcat, Docat, Christus Vivit, Evangelii Gaudium qua caùc baøi vieát vaø caùc taøi lieäu khaùc lieân quan ñeán chuû ñeà moãi naêm.
- Muïc vuï giôùi treû moãi giaùo phaän gôûi baøi vieát moãi thaùng.
- ÖÙng duïng coâng ngheä vôùi ngöôøi treû trong caùc laõnh vöïc cuûa muïc vuï giôùi treû.
- Thaêng tieán muïc vuï giôùi treû taïi caùc giaùo xöù vôùi chöông trình huaán luyeän nhaân söï noøng coát.
- Quan taâm ñeán Ñaïi Hoäi Giôùi Treû Toaøn Quoác 2020 veà chaát löôïng hôn laø soá löôïng.
Website HÑGM: Theo Cha thì vieäc giaùo duïc ñöùc tin cho giôùi treû ngaøy nay caàn chuù yù ñeán khía caïnh naøo nhaát aï?
Cha Gioan Leâ Quang Vieät: Döôùi aùnh saùng Lôøi Chuùa, caàn chuù yù ñeán vieäc giaùo duïc löông taâm cho ngöôøi treû, giaùo duïc nhöõng giaù trò nhaân baûn döïa treân nhaân phaåm, coâng ích, lieân ñôùi vaø boå trôï.
Website HÑGM: Cha ñaõ ñoàng haønh vôùi giôùi treû nhieàu naêm, vaø kinh nghieäm muïc vuï giôùi treû cuûa Cha cuõng ñaõ khaù "daøy". Xin Cha giaûi thích theâm veà yù nghóa lôøi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: "Ngöôøi treû khoâng chæ laø töông lai cuûa theá giôùi. Hoï ñaõ laø hieän taïi cuûa theá giôùi"?
Cha Gioan Leâ Quang Vieät: Khi noùi "Ngöôøi treû khoâng chæ laø töông lai cuûa theá giôùi. Hoï ñaõ laø hieän taïi cuûa theá giôùi", Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ muoán nhaán maïnh ñeán vai troø chuû theå cuûa ngöôøi treû. Vì theá, khi ñoàng haønh vôùi ngöôøi treû vöøa phaûi quan taâm ñeán ngöôøi treû nhö laø ñoái töôïng caàn ñöôïc chaêm soùc, vöøa phaûi xem hoï laø chuû theå naêng ñoäng trong coâng cuoäc loan baùo Tin Möøng. Ngöôøi treû loan baùo Tin Möøng cho ngöôøi treû baèng nhöõng caùch theá cuûa ngöôøi treû.
Thoâng thöôøng thì ngöôøi lôùn thích laøm caùi gì ñoù cho ngöôøi treû, ví duï nhö ban cho lôøi daïy doã, chæ baûo cho caùch laøm,... Vôùi lôøi noùi treân ñaây thì ngöôøi lôùn coøn caàn laøm caùi gì ñoù vôùi ngöôøi treû, ví duï nhö cuøng vôùi ngöôøi treû leân keá hoaïch cho moät chöông trình, cuøng nhau laéng nghe, suy nghó vaø tìm caùch giaûi quyeát moät vaán ñeà naøo ñoù,...
Website HÑGM: Ngaøy 18 thaùng 11 naêm 2019 vöøa qua, Cha ñaõ coâng boá logo Naêm Giôùi Treû, xin Cha giaûi thích cho chuùng con veà logo naøy?
Cha Gioan Leâ Quang Vieät: Haønh trình Emmaus (Lc 24,13-35) nhö laø moät vaên baûn kieåu maãu ñeå hieåu söù vuï cuûa Hoäi thaùnh trong töông quan vôùi caùc theá heä treû vaø giuùp taùi hieän laïi cuoäc ñoái thoaïi cuûa Ñöùc Gieâsu vôùi ngöôøi treû hoâm nay. Baûn vaên laø yù töôûng neàn taûng cuûa logo, gôïi yù cho nhoùm Catholic Design saùng taïo vaø thieát keá.
- Hình troøn cuûa logo laø caùch ñieäu hình aûnh ñòa caàu vôùi Thaäp Giaù vöôn cao toaû aùnh saùng Phuïc Sinh.
- Hình ngöôøi chính giöõa: laø hình aûnh caùch ñieäu Chuùa Gieâsu Phuïc Sinh trong trang phuïc aùo thuïng daøi vôùi maûnh vaûi hình chöõ S vaét qua vai. Maûnh vaûi vöøa theå hieän roõ neùt vaø laøm soáng ñoäng hình aûnh Chuùa Phuïc Sinh; vöøa veõ neân hình aûnh con ñöôøng khuùc khuyûu - ñöôøng Emmaus maø Ngaøi ñang böôùc ñi cuøng hai moân ñeä. Neùn trong daûi vaûi luïa caùch ñieäu hình chöõ S, ñoù coøn laø bieåu töôïng ñaëc tröng mang baûn saéc daân toäc Vieät, theå hieän khao khaùt caùch rieâng cuûa ngöôøi treû Vieät Nam.
- Hình ngöôøi hai beân phaûi traùi: töôïng tröng cho hai moân ñeä treân ñöôøng Emmaus. Caùnh tay vöôn leân cao nhö caùch theå hieän söï vui möøng, hoan hyû cuûa hai moân ñeä vì ñöôïc Chuùa Gieâsu naém giöõ vaø ñoàng haønh vôùi hoï treân ñöôøng Emmaus. Noù cuõng dieãn taû söï vöôn leân vaø tröôûng thaønh veà Ñöùc tin cuûa hai moân ñeä sau khi ñöôïc gaëp gôõ Chuùa.
- Maøu saéc cuûa logo ñöôïc söû duïng döïa treân 5 maøu chuû ñaïo mang maøu saéc treû trung, töôi vui, dieãn taû yù nghóa nieàm hy voïng cuûa maàu nhieäm Phuïc Sinh.
+ Saéc Cam cuûa löûa - bieåu töôïng nguoàn ôn Chuùa Thaùnh Thaàn, cuûa nhieät huyeát, ñöôïc choïn toâ cho hình aûnh Chuùa Gieâsu, nhö muoán taäp trung nguoàn ôn söùc maïnh maø ngöôøi treû caàn tìm kieám cho cuoäc ñôøi mình chính laø Chuùa Gieâsu.
+ Saéc Xanh Döông dieãn taû saéc xanh cuûa hy voïng, söï mong chôø nieàm vui cuûa ôn cöùu ñoä.
+ Saéc Xanh Laù mang söùc soáng tinh thaàn cuûa ngöôøi treû, maøu saéc cuûa söï töôi maùt vaø tinh thaàn soáng xanh nhaéc nhôù ngöôøi treû trong vieäc chung tay baûo veä ngoâi nhaø chung.
+ Söï hoaø quyeän cuûa 3 saéc maøu treân höôùng tôùi Thaùnh Giaù maøu Ñoû - bieåu töôïng cuûa tình yeâu, nhaéc nhôù veà söï hy sinh cuûa Chuùa treân Thaäp Giaù, veà Bí tích Tình Yeâu vaø con ñöôøng Traéng dieãn taû söï Phuïc Sinh - con ñöôøng höôùng ngöôøi treû veà queâ trôøi trong haân hoan vaø vöõng tin vaøo maàu nhieäm soáng laïi cuûa Chuùa Gieâsu.
Website HÑGM: Thöa Cha, Ñöùc Cha Chuû tòch UÛy Ban Muïc Vuï Giôùi Treû coù ñöa ra Chöông trình muïc vuï Giôùi Treû 2020-2022: Moãi thaùng moät hình aûnh hay töôùc hieäu Ñöùc Gieâsu. Xin Cha cho chuùng con bieát theâm chi tieát veà chöông trình naøy aï?
Cha Gioan Leâ Quang Vieät: Ñöùc Cha Pheâroâ Nguyeãn Vaên Vieân, Chuû tòch UÛy ban Muïc vuï Giôùi treû vaø Thieáu nhi tröïc thuoäc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam, ñaõ ñöa ra "Chöông trình muïc vuï giôùi treû 2020-2022: Moãi thaùng moät hình aûnh hay töôùc hieäu Ñöùc Gieâsu".
Hình aûnh hay töôùc hieäu raát phoå bieán trong ñôøi soáng con ngöôøi, giuùp con ngöôøi tieáp caän caùc thöïc taïi caùch deã daøng hôn. Nhôø ñoù, con ngöôøi coù theå lónh hoäi vaø coù ñöôïc nhöõng hieåu bieát nhaát ñònh veà thöïc taïi, ñoàng thôøi, coù theå chia seû vaø thoâng truyeàn thöïc taïi maø mình ñaõ lónh hoäi vaø hieåu bieát cho ngöôøi khaùc. Thöïc taïi luoân phong phuù vaø saâu nhieäm hôn nhöõng dieãn taû, giaûi thích hay toång hôïp veà noù. Thöïc taïi caøng tinh tuùy, saâu nhieäm, thì con ngöôøi caøng phaûi duøng nhieàu hình aûnh hay töôùc hieäu môùi coù theå tieáp caän vaø nhaän thöùc ñöôïc.
Ñöùc Thaùnh Cha coù noùi trong Christus Vivit, soá 86: "Caùch tieáp caän thöïc teá coù khuynh höôùng chuù troïng ñeán nhìn hôn laø nghe vaø ñoïc seõ aûnh höôûng ñeán caùch hoïc hoûi cuõng nhö ñeán söï phaùt trieån cuûa oùc pheâ phaùn".
Töø nhöõng gôïi yù qua baøi vieát moãi thaùng veà hình aûnh hay töôùc hieäu, vôùi kyõ thuaät soá trong tay ngöôøi treû seõ tieáp tuïc saùng taïo ñeå theå hieän hình aûnh hay töôùc hieäu qua caùc hình thöùc ña daïng hôn cuûa visual communication nhö video clip, intergram, infographic,...
Website HÑGM: Theo Cha nhaän ñònh thì ñaâu laø nhöõng thuaän lôïi vaø ñaâu laø nhöõng khoù khaên trong vieäc giôùi treû soáng ba naêm tôùi theo ñònh höôùng cuûa HÑGMVN?
Cha Gioan Leâ Quang Vieät: Thuaän lôïi lôùn nhaát laø Hoäi ñoàng Giaùm muïc quan taâm ñoàng haønh vôùi ngöôøi treû, qua ñoù caùc ngaøi môøi goïi toaøn theå daân Chuùa ôû Vieät Nam quan taâm vaø taïo ñieàu kieän cho ngöôøi treû tröôûng thaønh vaø phaùt trieån toaøn dieän.
Trong thö chung cuõng noùi tôùi vieäc "Nhöõng ngöôøi tham gia muïc vuï giôùi treû, ñaëc bieät caùc linh muïc, caàn ñoåi môùi caùch nhìn vaø caùch tieáp caän ngöôøi treû... Neáu bieát quan taâm ñuùng möùc vaø höôùng daãn ñuùng caùch, Giaùo hoäi seõ coù nhöõng ngöôøi treû vui töôi, can ñaûm, nhieät taâm daán thaân coáng hieán cho coâng cuoäc Phuùc aâm hoaù... Taïo ñieàu kieän cô sôû vaät chaát vaø khoâng gian phuø hôïp cho hoaït ñoäng giôùi treû nhö vaên phoøng muïc vuï, phoøng sinh hoaït, saân chôi theå thao, ca nhaïc..."
Christus vivit soá 202 coù ñeà caäp ñeán moät khoù khaên khaùc "Ngöôøi treû thöôøng khoâng thaáy caùc chöông trình thoâng thöôøng cuûa chuùng ta ñaùp öùng ñöôïc caùc moái quan taâm, caùc nhu caàu, caùc vaán ñeà, vaø caùc thöông toån cuûa hoï. Söï lan roäng vaø taêng tröôûng cuûa caùc hieäp hoäi vaø caùc phong traøo chuû yeáu gaén vôùi ngöôøi treû coù theå ñöôïc giaûi thích nhö laø coâng trình cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng khoâng ngöøng chæ cho chuùng ta nhöõng neûo ñöôøng môùi. Tuy nhieân, caàn phaûi xem xeùt kyõ löôõng caùch thöùc caùc nhoùm tham döï vaøo ñònh höôùng muïc vuï toång theå cuûa Hoäi Thaùnh, cuõng nhö caàn coù söï hieäp thoâng nhieàu hôn nöõa giöõa caùc nhoùm, vaø söï phoái hôïp toát hôn caùc hoaït ñoäng cuûa hoï".
Website HÑGM: Chuùng con xin caùm ôn Cha nhieàu. Xin Chuùa chuùc phuùc laønh ñaëc bieät cho Chöông trình muïc vuï Giôùi Treû.
Gioan Leâ Quang Vinh thöïc hieän
(Nguoàn: Truyeàn thoâng HÑGMVN)