"Nhöõng öôùc mô lôùn"
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho Amazon
"Nhöõng öôùc mô lôùn" cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho Amazon.
Bình luaän cuûa Andrea Tornielli
Vatican (Vatican News 12-02-2020) - Caùi nhìn cuûa Ñöùc Thaùnh Cha veà vuøng Amazon: nhöõng con ñöôøng cuï theå cho moät heä sinh thaùi con ngöôøi ñaëc bieät quan taâm ñeán ngöôøi ngheøo, cho vieäc chaân nhaän nhöõng giaù trò vaên hoùa vaø cho moät Giaùo hoäi truyeàn giaùo coù khuoân maët Amazon.
"Giaác mô laø moät nôi ñaëc bieät ñeå tìm kieám söï thaät. Vaø ngay caû Thieân Chuùa cuõng nhieàu laàn choïn noùi veà nhöõng giaác mô." Ñaây laø nhöõng lôøi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ noùi hoài thaùng 12 naêm 2018 trong baøi giaûng Thaùnh Leã taïi nhaø nguyeän Santa Marta khi noùi veà Thaùnh Giuse, moät ngöôøi thinh laëng vaø cuï theå. Nhöõng lôøi naøy giuùp chuùng ta hieåu ñöôïc caùi nhìn cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng veà Amazon qua Toâng huaán haäu Thöôïng hoäi ñoàng. Moät baûn vaên ñöôïc vieát nhö moät böùc thö tình, trong ñoù coù nhieàu trích daãn töø caùc nhaø thô, giuùp ngöôøi ñoïc tieáp xuùc vôùi veû ñeïp tuyeät myõ cuûa mieàn naøy nhöng cuøng vôùi nhöõng thaûm kòch haèng ngaøy cuûa noù. Taïi sao vò Giaùm muïc Roma muoán moät Thöôïng hoäi ñoàng cho moät mieàn cuï theå laïi coù moät giaù trò phoå quaùt? Taïi sao Amazon vaø soá phaän cuûa noù lieân quan ñeán chuùng ta?
Laät qua caùc trang cuûa Toâng huaán, caâu traû lôøi ñöôïc saùng toû. Tröôùc heát, vì moïi thöù ñeàu lieân keát vôùi nhau: söï caân baèng cuûa haønh tinh chuùng ta cuõng phuï thuoäc vaøo tình traïng söùc khoûe cuûa Amazon. Keá ñeán, vì söï chaêm soùc con ngöôøi vaø chaêm soùc heä sinh thaùi khoâng theå taùch rôøi, neân khoâng theå döûng döng tröôùc söï huûy hoaïi söï phong phuù con ngöôøi vaø vaên hoùa cuûa ngöôøi daân baûn ñòa, cuõng nhö tröôùc söï taøn phaù vaø chính saùch khai thaùc phaù huûy röøng. Nhöng coù moät yeáu toá khaùc khieán Amazon trôû neân phoå quaùt. Moät caùch naøo ñoù, coù nhöõng ñoäng löïc tieân baùo veà nhöõng thaùch thöùc gaàn vôùi chuùng ta: nhöõng taùc ñoäng cuûa neàn kinh teá toaøn caàu hoùa vaø moät heä thoáng taøi chính ngaøy caøng keùm beàn vöõng ñoái vôùi cuoäc soáng con ngöôøi vaø moâi tröôøng; söï chung soáng giöõa caùc daân toäc vaø vaên hoùa khaùc nhau saâu saéc; di cö; söï caàn thieát phaûi baûo veä coâng trình saùng taïo voán ñang coù nguy cô bò toån thöông khoâng theå phuïc hoài.
Toâng huaán "Querida Amazonia" (Amazon Yeâu Quyù) treân heát trình baøy moät thaùch thöùc ñoái vôùi Giaùo hoäi, moät Giaùo hoäi ñöôïc môøi goïi tìm ra nhöõng con ñöôøng môùi cho vieäc loan baùo Tin Möøng, loan baùo ñieàu coát loõi cuûa thoâng ñieäp Kitoâ giaùo, laø kerygma veà loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng yeâu theá gian ñeán noãi hy sinh Con cuûa Ngaøi treân thaäp giaù. Con ngöôøi, ôû Amazon, khoâng phaûi laø caên beänh caàn phaûi chieán ñaáu ñeå chöõa trò moâi tröôøng. Caùc daân toäc baûn ñòa cuûa Amazon phaûi ñöôïc baûo toàn vôùi vaên hoùa vaø truyeàn thoáng cuûa hoï. Nhöng hoï cuõng coù quyeàn veà chöùng taù Tin Möøng. Hoï khoâng theå bò loaïi tröø khoûi söù maïng vaø khoûi vieäc chaêm soùc muïc vuï cuûa moät Giaùo hoäi ñöôïc theå hieän nôi khuoân maët chaùy naéng cuûa nhieàu nhaø truyeàn giaùo lôùn tuoåi, thöôøng cheøo thuyeàn ngaøy qua ngaøy ñeå gaëp gôõ caùc nhoùm thaät nhoû vaø mang ñeán cho hoï söï aâu yeám cuûa Thieân Chuùa cuøng vôùi söï naâng ñôõ taùi sinh töø caùc bí tích.
Vôùi toâng huaán cuûa mình, Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ laøm chöùng veà moät caùi nhìn vöôït leân treân nhöõng phaân trích bieän chöùng nhaém moâ taû Thöôïng hoäi ñoàng nhö laø moät cuoäc tröng caàu daân yù veà khaû theå phong chöùc linh muïc cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng ñaõ keát hoân. Vaán ñeà naøy ñaõ ñöôïc thaûo luaän trong moät thôøi gian daøi vaø coù theå vaãn coøn trong töông lai, bôûi vì "söï tieát duïc hoaøn toaøn vaø vónh vieãn" khoâng phaûi laø "ñoøi hoûi chaéc chaén töø chính baûn chaát cuûa chöùc tö teá", nhö khaúng ñònh cuûa Coâng ñoàng chung Vaticanoâ II. Vaán ñeà ñöôïc ñaáng keá vò thaùnh Pheâroâ, sau khi caàu nguyeän vaø suy gaãm, quyeát ñònh traû lôøi khoâng phaûi laø ñöa ra nhöõng thay ñoåi hoaëc khaû theå khoâng toân troïng nhöõng ñieàu ñaõ ñöôïc thieát laäp bôûi kyû luaät giaùo hoäi hieän taïi, nhöng laø môøi goïi trôû laïi vôùi nhöõng ñieàu coát yeáu, töø moät ñöùc tin soáng vaø nhaäp theå, töø moät cuoäc truyeàn giaùo ñaày hoa traùi ñöôïc ñoåi môùi, nghóa laø ñeå khoâng gian cho Thieân Chuùa hoaït ñoäng, chöù khoâng phaûi töø caùc chieán löôïc tieáp thò hoaëc kyõ thuaät truyeàn thoâng cuûa nhöõng ngöôøi coù aûnh höôûng toân giaùo.
"Amazon Yeâu Quyù" môøi goïi moät lôøi ñaùp traû "cuï theå vaø can ñaûm" trong vieäc xem xeùt laïi toå chöùc vaø söù vuï giaùo hoäi. Toâng huaán môøi goïi toaøn theå Giaùo hoäi Coâng giaùo ñaûm laáy traùch nhieäm, ñeå caûm nhaän nôi mình nhöõng thöông tích cuûa nhöõng daân toäc naøy vaø nhöõng khoù khaên cuûa caùc coäng ñoaøn ñoù khi khoâng theå cöû haønh Thaùnh Theå Chuùa nhaät, vaø ñeå ñaùp laïi baèng loøng quaûng ñaïi baèng caùch göûi caùc nhaø truyeàn giaùo môùi, ñeå nhaän ra giaù trò cuûa caùc ñaëc suûng vaø chuù taâm nhieàu hôn ñeán vieäc phuïc vuï vaø söù vuï khoâng chöùc thaùnh vaø coù theå trao phoù cho giaùo daân vaø phuï nöõ moät caùch oån ñònh vaø ñöôïc coâng nhaän. Veà nhöõng ñoùng goùp khoâng theå thay theá vöøa noùi, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaéc nhôù raèng taïi Amazon ñöùc tin ñaõ ñöôïc chuyeån trao vaø duy trì söùc soáng nhôø söï hieän dieän cuûa nhöõng phuï nöõ "maïnh meõ vaø quaûng ñaïi" nôi khoâng coù "baát kyø linh muïc naøo ñeán ñoù".