60 naêm Giaùo phaän Myõ Tho:
Caùc vò Chuû Chaên ñaùng kính
60 naêm Giaùo phaän Myõ Tho: Caùc vò Chuû Chaên ñaùng kính.
Gm. Pheâroâ Nguyeãn Vaên Khaûm
Myõ Tho (WHÑ 04-02-2020) - 60 naêm Giaùo phaän Myõ Tho. Caùc vò Chuû Chaên ñaùng kính:
Ñöùc Cha Giuse Traàn Vaên Thieän (1908-1989)
Ngaøy 24 thaùng 11 naêm 1960, khi Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan XXIII ban haønh saéc chæ Venerabilium Nostrorum thieát laäp Haøng Giaùo phaåm Vieät Nam, ngaøi cuõng quyeát ñònh thaønh laäp ba Giaùo phaän môùi thuoäc Giaùo tænh Saøi Goøn laø Ñaø Laït, Myõ Tho, Long Xuyeân; ñoàng thôøi chính thöùc boå nhieäm Cha Giuse Traàn Vaên Thieän laøm Giaùm muïc chính toøa tieân khôûi Giaùo phaän Myõ Tho.
Ñöùc Cha Giuse Traàn Vaên Thieän sinh ngaøy 1 thaùng 10 naêm 1908 taïi Nguõ Hieäp (Cuø lao Naêm thoân), huyeän Cai Laäy, tænh Tieàn Giang. Sau thôøi gian ñaøo taïo taïi Tieåu vaø Ñaïi chuûng vieän Thaùnh Giuse Saøi Goøn, ngaøi ñöôïc thuï phong linh muïc ngaøy 21 thaùng 9 naêm 1935, sau ñoù ñöôïc ñaët laøm Cha Phoù Giaùo xöù Maëc Baéc.
Naêm 1938, Giaùo phaän Vónh Long ñöôïc thaønh laäp vaø Cha Giuse Traàn Vaên Thieän trôû thaønh linh muïc Giaùo phaän Vónh Long. Naêm 1940, Ñöùc Cha Pheâroâ Ngoâ Ñình Thuïc, Giaùm muïc Vónh Long, cöû ngaøi du hoïc taïi Phaùp vaø ñeán naêm 1947, ngaøi toát nghieäp Cöû nhaân Vaên chöông Phaùp. Trôû veà Vieät Nam, ngaøi ñöôïc ñaët laøm Giaùm ñoác Tieåu chuûng vieän AÙ thaùnh Philippheâ Minh môùi ñöôïc thaønh laäp naêm 1947. Naêm 1956, Cha Giuse giuùp hoï Baõi Xan, Giaùo phaän Vónh Long. Naêm 1958, Hoäi ñoàng giaùm muïc Mieàn Nam Vieät Nam quyeát ñònh thaønh laäp Vieän Ñaïi hoïc Ñaø Laït vaø ñaët Cha Giuse Traàn Vaên Thieän laøm Vieän tröôûng tieân khôûi cuûa Ñaïi hoïc.
Ngaøy 24 thaùng 11 naêm 1960, Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan XXIII ban Saéc chæ thieát laäp Haøng Giaùo phaåm Vieät Nam. Cuõng trong Saéc chæ naøy, ngaøi quyeát ñònh thaønh laäp Giaùo phaän Myõ Tho, taùch ra töø Giaùo phaän Saøi Goøn, ñoàng thôøi boå nhieäm Cha Giuse Traàn Vaên Thieän laøm Giaùm muïc chính toøa tieân khôûi cuûa Giaùo phaän Myõ Tho. Nghi thöùc phong chöùc giaùm muïc ñöôïc cöû haønh taïi Nhaø thôø Ñöùc Baø Saøi Goøn ngaøy 22 thaùng 1 naêm 1961. Khaåu hieäu cuûa vò Taân Giaùm muïc laø "Phaàn roãi trong Thaùnh Giaù". Ngaøy 5 thaùng 4 naêm 1961, Ñöùc Cha Giuse Traàn Vaên Thieän chính thöùc veà nhaän Giaùo phaän taïi Nhaø thôø chính toøa Myõ Tho, danh hieäu Ñöùc Meï Voâ nhieãm nguyeân toäi.
La Giaùm muïc tieân khôûi cuûa Giaùo phaän, Ñöùc Cha Giuse Traàn Vaên Thieän chính laø ngöôøi ñaët neàn moùng cho vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån Giaùo phaän Myõ Tho veà moïi maët, trong ñoù coù theå quan taâm ñeán moät soá laõnh vöïc noåi baät (x. Kyû yeáu 50 naêm Giaùo phaän Myõ Tho, 266-272).
1. Ôn goïi linh muïc vaø tu só
Trong Saéc chæ quyeát ñònh thaønh laäp Giaùo phaän Myõ Tho, Thaùnh Gioan XXIII nhaán maïnh ñaëc bieät ñeán vieäc ñaøo taïo caùc linh muïc töông lai: "Caùc vò laõnh ñaïo phaûi löu yù ñaëc bieät ñeán vieäc ñaøo luyeän nhöõng thanh nieân coù trieån voïng leân chöùc linh muïc, vì hoï laø nhöõng höôùng ñaïo töông lai cuûa giaùo daân". Vì theá coâng vieäc ñaàu tieân cuûa Ñöùc Cha Giuse laø môû Chuûng vieän. Naêm 1961, Ñöùc Cha Giuse cuøng vôùi Ñöùc Cha Philippheâ Nguyeãn Kim Ñieàn, Giaùo phaän Caàn Thô, thaønh laäp Ñeä töû vieän truyeàn giaùo taïi ñòa chæ 23 Lyù Thöôøng Kieät, Thaønh phoá Myõ Tho ngaøy nay. Töø naêm 1965, Ñöùc Cha Giuse thaønh laäp Tieåu chuûng vieän Thaùnh Gioan XXIII vaø ñaõ chuyeån Ban Giaùo sö cuõng nhö nhaân söï cuûa Ñeä töû vieän sang Tieåu chuûng vieän. Caùc ñeä töû goác Caàn Thô ñöôïc ñöa veà hoïc taïi Tieåu chuûng vieän AÙ thaùnh Quyù, Caàn Thô.
Nhôø söï quan taâm naøy, soá linh muïc trong Giaùo phaän gia taêng khaù nhanh. Naêm 1960 khi môùi thaønh laäp Giaùo phaän, coù 43 linh muïc phuïc vuï taïi 39 giaùo xöù. Naêm 1974, soá linh muïc laø 71 laøm vieäc taïi 41 giaùo xöù vaø trong nhöõng laõnh vöïc khaùc, ngoaøi ra coøn coù 78 chuûng sinh ñang ñöôïc ñaøo taïo taïi caùc ñaïi chuûng vieän.
2. Giaùo duïc
Khi Hoäi ñoàng giaùm muïc Mieàn Nam Vieät Nam quyeát ñònh thaønh laäp Ñaïi hoïc Ñaø Laït naêm 1958, cha Giuse Traàn Vaên Thieän ñaõ ñöôïc ñaët laøm Vieän tröôûng ñaàu tieân cuûa Ñaïi hoïc. Söï kieän naøy noùi leân trình ñoä trí thöùc cuõng nhö moái quan taâm cuûa Ñöùc Cha Giuse veà vaán ñeà giaùo duïc. Moái quan taâm ñoù ñöôïc theå hieän roõ neùt khi ngaøi nhaän traùch nhieäm cai quaûn Giaùo phaän Myõ Tho.
Naêm 1964, Giaùo phaän coù 7 tröôøng Trung hoïc vaø 36 tröôøng Tieåu hoïc. Ñeán naêm 1969, taát caû caùc Giaùo xöù trong Giaùo phaän ñeàu coù tröôøng Tieåu hoïc, haàu heát caùc Giaùo xöù lôùn ñeàu coù tröôøng Trung hoïc. Giaùo phaän coøn coá gaéng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc em hoïc sinh ngheøo, nhaát laø caùc em ôû vuøng queâ, baèng caùch xaây döïng nhöõng hoïc xaù cho hoïc sinh trung hoïc.
Moái quan taâm veà giaùo duïc cuûa Ñöùc Cha Giuse phaûn aùnh taàm nhìn roäng veà söï lieân keát chaët cheõ giöõa giaùo duïc vaên hoùa vaø giaùo duïc ñöùc tin, cuõng nhö giöõa giaùo duïc vaên hoùa vaø söù meänh Phuùc-AÂm-hoùa : "Ñöùc Giaùm Muïc luoân luoân ñaët coâng vieäc môû mang caùc tröôøng, khai hoùa nhaân taâm leân haøng ñaàu, vì theo ngaøi, ñoù laø phöông phaùp tieáp xuùc truyeàn giaùo höõu hieäu" (Nguyeät san Ñoàng Thaùp soá 6 - Thaùng 10-1960).
3. Hoaït ñoäng baùc aùi, xaõ hoäi
Theo thoáng keâ naêm 1964, töùc laø sau 4 naêm thaønh laäp, Giaùo phaän Myõ Tho ñaõ coù 5 Nhaø thöông vôùi 651 giöôøng beänh, 6 Coâ nhi vieän vôùi 713 treû, 1 Vieän döôõng laõo vôùi 207 ngöôøi, 6 Phoøng phaùt thuoác caáp thuoác cho 63,000 ngöôøi, 6 Nhaø hoä sinh ñaõ tieáp nhaän 219 saûn phuï. Ngoaøi ra, Caritas Giaùo phaän coøn quan taâm trôï giuùp nhöõng ngöôøi ngheøo, caáp hoïc boång cho hoïc sinh ngheøo, môû caùc khoùa daïy ngheà, khoâng phaân bieät toân giaùo hay ñòa phöông.
Nhöõng hoaït ñoäng ñöôïc Ñöùc Cha Giuse quan taâm vaø phaùt trieån caùch ñaây gaàn 60 naêm vaãn laø nhöõng hoaït ñoäng caàn ñöôïc tieáp noái ngaøy nay cho duø hoaøn caûnh vaø moâi tröôøng xaõ hoäi coù nhieàu thay ñoåi. Vì theá, duø ngaøy nay Giaùo phaän khoâng ñöôïc pheùp môû tröôøng nhö xöa nhöng caùc Doøng tu vaãn coá gaéng môû Nhaø treû vaø aâm thaàm trôï giuùp caùc hoïc sinh ngheøo ñeå caùc em coù cô hoäi hoïc haønh. Ngaøy nay Giaùo phaän khoâng theå môû Beänh vieän nhö xöa nhöng vaãn coá gaéng laøm nhöõng gì trong hoaøn caûnh cho pheùp ñeå phuïc vuï ngöôøi ngheøo: môû Tröôøng khuyeát taät, Nhaø döôõng laõo, phoøng phaùt thuoác, thuùc ñaåy coâng taùc baùc aùi xaõ hoäi.
* * *
Cuoäc ñôøi giaùm muïc cuûa Ñöùc Cha Giuse coù theå ñöôïc chia thaønh hai giai ñoaïn: 14 naêm ñaàu (1961-1975) laø nhöõng naêm hoaït ñoäng maïnh meõ trong nhieàu laõnh vöïc, 14 naêm sau (1975-1989) laø nhöõng naêm soáng aâm thaàm trong hi sinh vaø caàu nguyeän. Ñöùc Cha Giuse Traàn Vaên Thieän qua ñôøi ngaøy 24 thaùng 2 naêm 1989, höôûng thoï 81 tuoåi, 54 naêm linh muïc, 28 naêm phuïc vuï trong cöông vò Giaùm muïc chính toøa Giaùo phaän Myõ Tho. Thaùnh Leã an taùng ñöôïc cöû haønh ngaøy 27 thaùng 2 naêm 1989 vaø moä phaàn Ñöùc Cha ñöôïc ñaët treân cung thaùnh Nhaø thôø chính toøa cuûa Giaùo phaän.
+ Gm. Pheâroâ Nguyeãn Vaên Khaûm
(Nguoàn: giaophanmytho.net)