Ñöùc Thaùnh Cha tieáp kieán
ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh
Ñöùc Thaùnh Cha tieáp kieán ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (Vatican News 09-01-2020) - Trong buoåi tieáp kieán ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh, ñeán chuùc möøng ngaøi nhaân dòp ñaàu naêm môùi, saùng ngaøy 09/01/2020, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ trình baøy laäp tröôøng vaø nhöõng mong öôùc cuûa Toøa Thaùnh veà tình hình theá giôùi hieän nay.
Hieän dieän trong buoåi tieáp kieán luùc 10 giôø röôõi, coù ñaïi dieän cuûa 183 quoác gia vaø moät soá toå chöùc quoác teá coù quan heä vôùi Toøa Thaùnh treân caáp ñaïi söù, cuøng vôùi ñaïi dieän cuûa chính quyeàn Palestine. Ngoaøi ra, cuõng coù ñaïi dieän cuûa Lieân Hieäp AÂu Chaâu vaø Hoäi Hieäp Só Malta. Coù 89 vò ñaïi söù thöôøng truù vaø gaàn 100 vò khaùc töø caùc nhieäm sôû khaùc ôû AÂu Chaâu cuõng ñeán Vatican trong dòp naøy.
Hy voïng duø coù nhöõng caêng thaúng vaø baïo löïc gia taêng
Sau lôøi chaøo môû ñaàu cuûa vò Nieân tröôûng ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh, laø Ñaïi Söù nöôùc Cipro, OÂng George Poulides, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ leân tieáng chaøo thaêm vaø chuùc möøng naêm môùi taát caû caùc vò ñaïi söù, vaø ñaëc bieät caùm ôn vò nieân tröôûng ngoaïi giao ñoaøn. Ngaøi môøi goïi moïi ngöôøi haõy coù thaùi ñoä hy voïng trong tinh thaàn thöïc teá, duø naêm môùi naøy döôøng nhö khoâng coù nhöõng daáu chæ khích leä, nhöng ñuùng hôn coù nhöõng caêng thaúng vaø baïo löïc gia taêng.
Nhöõng ñieåm noùng vaø mong öôùc
Döïa vaøo 7 cuoäc toâng du cuûa ngaøi taïi 4 chaâu luïc trong naêm 2019, Ñöùc Thaùnh Cha laàn löôït ñeà caäp ñeán nhöõng vaán ñeà chính yeáu cuõng nhö tình hình cuûa caùc nöôùc lieân heä, keøm theo nhöõng mong öôùc.
Toá giaùc teä naïn laïm duïng treû em vaø thaêng tieán giaùo duïc
Nhaéc ñeán Ngaøy Quoác Teá giôùi treû laàn thöù 34 hoài thaùng gieâng naêm 2019 ôû Panama, Ñöùc Thaùnh Cha taùi leân aùn teä naïn laïm duïng tính duïc ngöôøi treû do nhöõng ngöôøi lôùn, keå caû moät soá thaønh phaàn cuûa haøng giaùo só. Ngaøi noùi: hoï phaïm "nhöõng toäi aùc raát naëng neà choáng laïi phaåm giaù cuûa ngöôøi treû, caùc treû em vaø thieáu nieân, vi phaïm söï hoàn nhieân vaø thaân maät cuûa caùc em. Ñoù laø nhöõng toäi aùc xuùc phaïm ñeán Thieân Chuùa, gaây thieät haïi theå lyù, taâm lyù vaø tinh thaàn cho caùc naïn nhaân vaø laøm thieät haïi ñeán cuoäc soáng cuûa toaøn theå coäng ñoaøn".
Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc ñeán nhöõng bieän phaùp cuûa Toøa Thaùnh choáng laïi teä naïn naøy vôùi caùc qui luaät thích hôïp ñeå ñoái phoù trong laõnh vöïc giaùo luaät vaø coäng taùc vôùi caùc chính quyeàn daân söï. Ngaøi cuõng nhaán maïnh nghóa vuï giaùo duïc ngöôøi treû, vaø trong yù höôùng ñoù, ngaøy 14 thaùng 5 naêm 2020, Ñöùc Thaùnh Cha coå voõ moät cuoäc gaëp gôõ quoác teá vôùi chuû ñeà "Taùi taïo Hieäp Öôùc giaùo duïc hoaøn caàu".
Baûo veä moâi tröôøng
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ca ngôïi söï daán thaân cuûa nhieàu ngöôøi treû cho chính nghóa baûo veä moâi tröôøng vaø söï hoaùn caûi veà moâi sinh. Ngaøi laáy laøm tieác vì chính trò quoác teá vaãn chöa mang laïi nhöõng caâu traû lôøi thích ñaùng cho caùc vaán ñeà do söï thay ñoåi khí haäu. Hoäi nghò theá giôùi COP25 ôû Madrid hoài thaùng 12 naêm 2019 veà vaán ñeà naøy, laø moät tieáng chuoâng caûnh giaùc maïnh meõ veà söï thieáu yù chí cuûa coäng ñoàng quoác teá trong vieäc ñöông ñaàu moät caùch khoân ngoan vaø höõu hieäu ñoái vôùi hieän töôïng haâm noùng traùi ñaát. Hieän töôïng naøy ñang ñoøi moät caâu traû lôøi taäp theå, coù khaû naêng laøm cho coâng ích troåi vöôït hôn caùc tö lôïi.
Quan taâm veà tình hình xung ñoät ôû Nam Myõ
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng noùi ñeán nhöõng quan taâm veà moâi sinh ñöôïc baøy toû trong dòp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc mieàn Amazzonia hoài thaùng 10 naêm 2019, vaø ngaøi baøy toû quan taâm vì söï gia taêng caùc cuoäc khuûng hoaûng chính trò taïi nhieàu quoác gia ôû Myõ chaâu, vôùi nhöõng caêng thaúng vaø nhöõng hình thöùc baïo löïc khaùc thöôøng, gia taêng nhöõng xung ñoät xaõ hoäi vaø taïo neân nhöõng haäu quaû traàm troïng veà xaõ hoäi, kinh teá vaø nhaân ñaïo. Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Söï phaân cöïc (polarizzazioni) ngaøy caøng maïnh ôû caùc nöôùc ñoù, khoâng giuùp giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà caáp thieát thöïc söï cuûa daân chuùng, nhaát laø nhöõng ngöôøi ngheøo vaø deã bò toån thöông nhaát. Caû baïo löïc cuõng chaúng giaûi quyeát ñöôïc caùc vaán ñeà aáy. Baïo löïc khoâng theå ñöôïc chaáp nhaän vì baát kyø lyù do gì nhö moät phöông theá ñeå ñöông ñaàu vôùi caùc vaán ñeà chính trò vaø xaõ hoäi".
Ñöùc Thaùnh Cha nhaän xeùt raèng: "noùi chung caùc xung ñoät ôû vuøng Nam Myõ, tuy coù nhieàu caên coäi khaùc nhau, nhöng ñeàu coù chung nguyeân do laø söï cheânh leäch saâu ñaäm, nhöõng baát coâng vaø tham nhuõng kinh nieân, vaø do nhöõng hình thöùc ngheøo ñoùi laøm thöông toån phaåm giaù con ngöôøi. Vì theá caùc vò laõnh ñaïo chính trò caàn coá gaéng caáp thieát taùi laäp moät neàn vaên hoùa ñoái thoaïi vì coâng ích vaø cuûng coá caùc cô cheá daân chuû, thaêng tieán söï toân troïng nhaø nöôùc phaùp quyeàn, ñeå phoøng ngöøa nhöõng sai traùi phaûn daân chuû, mî daân vaø cöïc ñoan".
Quan taâm veà Trung Ñoâng
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng keå laïi cuoäc vieáng thaêm cuûa ngaøi taïi Abu Dhabi vaø cuøng vôùi Ñaïi Imam al-Tayyeb kyù vaên kieän veà "Tình Huynh ñeä nhaân loaïi vì hoøa bình theá giôùi vaø söï soáng chung", nhaém thaêng tieán söï caûm thoâng giöõa caùc tín höõu Kitoâ vaø Hoài giaùo, cuõng nhö söï soáng chung trong nhöõng xaõ hoäi ngaøy caøng ña chuûng toäc vaø ña vaên hoùa.
Trong cuoäc vieáng thaêm Maroc, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ cuøng vôùi quoác vöông Mohammed VI ñöa ra lôøi goïi chung veà thaønh Jerusalem vaø ngaøi noùi theâm raèng:
"Toâi khoâng theå khoâng nghó ñeán toaøn theå Thaùnh Ñòa ñeå nhaéc nhôû ñieàu caáp thieát, laø Coäng ñoàng quoác teá caàn can caûm vaø chaân thaønh, trong nieàm toân troïng coâng phaùp quoác teá, taùi khaúng ñònh quyeát taâm hoã trôï tieán trình hoøa bình giöõa Israel vaø Palestine".
Trong chieàu höôùng naøy, Ñöùc Thaùnh Cha cuõng pheâ bình söï thinh laëng cuûa Coäng ñoàng quoác teá coù "nguy cô che ñaäy chieán tranh ñang taøn phaù Siria trong thaäp nieân naøy. Nhaát laø caàn tìm ra nhöõng giaûi phaùp thích hôïp vaø saùng suoát giuùp nhaân daân Siria, voán kieät queä vì chieán tranh, tìm laïi ñöôïc hoøa bình vaø khôûi söï taùi thieát ñaát nöôùc".
Ñöùc Thaùnh Cha taùi baøy toû quan taâm veà söï gia taêng caêng thaúng giöõa Iran vaø Hoa Kyø, coù nguy cô taïo neân nhöõng thöû thaùch cam go cho tieán trình chaäm chaïp trong vieäc taùi thieát Irak, vaø taïo ra nhöõng caên baûn cho moät cuoäc xung ñoät roäng lôùn hôn maø moïi ngöôøi ñeàu mong muoán coù theå ngaên chaën. Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Toâi taùi keâu goïi moïi phe lieân heä haõy traùnh gia taêng ñuïng ñoä vaø duy trì ngoïn löïa ñoái thoaïi vaø töï cheá, trong söï hoaøn toaøn toân troïng coâng phaùp quoác teá".
Keâu goïi cho Yemen vaø Libia
Ñöùc Thaùnh Cha noùi theâm raèng: "Toâi cuõng nghó ñeán Yemen ñang traûi qua moät trong nhöõng cuoäc khuûng hoaûng nhaân ñaïo traàm troïng nhaát trong lòch söû gaàn ñaây, giöõa moät baàu khoâng khí döûng döng cuûa Coäng ñoàng quoác teá, vaø toâi nghó ñeán Libia, töø nhieàu naêm nay, ñang traûi qua tình traïng xung ñoät. Tình traïng naøy traàm troïng theâm vì söï xaâm nhaäp cuûa caùc nhoùm cöïc ñoan vaø cöôøng ñoä baïo löïc taêng theâm trong nhöõng ngaøy gaàn ñaây. Boái caûnh ñoù taïo neân moâi tröôøng thuaän lôïi cho tai öông boùc loät vaø buoân ngöôøi, do nhöõng keû voâ löông taâm, khai thaùc ngheøo ñoùi vaø ñau khoå cuûa bao nhieâu ngöôøi troán chaïy nhöõng tình traïng xung ñoät hoaëc ngheøo ñoùi cuøng cöïc. Trong soá aáy, coù nhieàu ngöôøi trôû thaønh con moài cho nhöõng toå chöùc baát löông thöïc söï, giam caàm hoï trong nhöõng tình traïng voâ nhaân ñaïo, laøm suy thoaùi nhaân phaåm, tra taán, haõm hieáp vaø toáng tieàn hoï."
Moät soá kyû nieäm vaø söï kieän ñaùng chuù yù khaùc
Trong dieãn vaên tröôùc ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh, Ñöùc Thaùnh Cha cuõng nhaéc ñeán söï caàn thieát phaûi hoã trôï ñoái thoaïi vaø toân troïng coâng phaùp quoác teá ñeå giaûi quyeát nhöõng cuoäc xung ñoät aâm æ ôû AÂu Chaâu coù töø nhieàu thaäp nieân, vaø ñoøi ñöôïc giaûi quyeát, nhö tình traïng taïi mieàn taây baùn ñaûo Balcan, mieàn nam Caucase, trong ñoù coù nöôùc Georgia, tình traïng ñaûo Cipro caàn ñöôïc taùi thoáng nhaát, xung ñoät ôû mieàn ñoâng Ucraina.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaëc bieät nhaéc ñeán kyû nieäm 70 naêm (1949) thaønh laäp Hoäi ñoàng AÂu Chaâu vaø sau ñoù laø söï thoâng qua Hieäp Öôùc AÂu Chaâu veà caùc quyeàn con ngöôøi.
Theo Ñöùc Thaùnh Cha, "Vuï hoûa hoaïn Nhaø thôø chính toøa Paris cho thaáy, thaät laø mong manh vaø deã phaù huûy ñieàu coù veû laø vöõng chaéc. Nhöõng thieät haïi gaây ra cho thaùnh ñöôøng quan troïng naøy ñoái vôùi caùc tín höõu Coâng Giaùo nhöng cho caû nöôùc Phaùp vaø nhaân loaïi, ñaõ khôi daäy ñeà taøi caùc giaù trò lòch söû vaø vaên hoùa cuûa AÂu Chaâu, cuõng nhö nhöõng caên coäi cuûa ñaïi luïc naøy. Trong boái caûnh aáy, vì thieáu nhöõng giaù trò tham chieáu, ngöôøi ta deã tìm thaáy nhöõng yeáu toá chia reõ, hôn laø nhöõng yeáu toá lieân keát vôùi nhau".
Nhaéc ñeán kyû nieäm 30 naêm böùc töôøng Berlin suïp ñoå, Ñöùc Thaùnh Cha toá giaùc söï kieän "ngoân töø oaùn gheùt ngaøy caøng ñöôïc phoå bieán treân Internet vaø caùc maïng xaõ hoäi. Chuùng ta mong öôùc nhöõng nhòp caàu hoøa giaûi vaø lieân ñôùi, hôn laø nhöõng haøng raøo oaùn gheùt, öôùc muoán nhöõng gì laøm chuùng ta xích laïi gaàn nhau, hôn laø ñieàu laøm cho chuùng ta xa caùch nhau, vôùi yù thöùc raèng "khoâng coù hoøa bình naøo coù theå ñöôïc cuûng coá [..], neáu ñoàng thôøi khoâng laøm cho nhöõng oaùn haän dòu bôùt ñi, nhôø söï hoøa giaûi döïa treân loøng yeâu thöông nhau", nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc 15 ñaõ vieát caùch ñaây 100 naêm.
Nhöõng daáu chæ hy voïng ôû Phi chaâu
Trong naêm 2019, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ vieáng thaêm Mozambique, Madagascar ôû Phi chaâu vaø quaàn ñaûo Mauritius trong AÁn ñoä döông. Vaø thaùng 11 naêm 2019, ngaøi thaêm Thaùi Lan vaø Nhaät Baûn.
Nhaéc ñeán caùc cuoäc toâng du naøy, Ñöùc Thaùnh Cha cho bieát ngaøi thaáy "nhöõng daáu chæ hoøa bình vaø hoøa giaûi taïi Mozambique qua vieäc kyù keát hieäp ñònh ñình chieán chung keát ngaøy 01 thaùng 8 naêm 2019...". Tuy nhieân, môû roäng taàm nhìn, ngaøi ñau loøng noùi ñeán baïo löïc coøn hoaønh haønh taïi caùc nöôùc Burkina Faso, Mali, Niger vaø Nigeria: bao nhieâu ngöôøi voâ toäi bò saùt haïi, trong ñoù coù nhieàu Kitoâ höõu bò gieát vì trung thaønh vôùi Tin Möøng. Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi coäng ñoàng quoác teá naâng ñôõ coá gaéng cuûa caùc nöôùc naøy trong vieäc ñaùnh baïi naïn khuûng boá ñang laøm ñoå maùu ngaøy caøng lan traøn taïi nhieàu nôi ôû Phi chaâu."
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng caàu mong cho nhaân daân Sudan, Coäng hoøa Trung Phi vaø Nam Sudan sôùm ñöôïc höôûng an bình.
Sau cuøng, nhaéc ñeán Nhaät Baûn, Ñöùc Thaùnh Cha taùi leân aùn voõ khí haït nhaân vaø caàu mong raèng "Trong Hoäi nghò thöù 10 veà vieäc cöùu xeùt Hieäp Öôùc choáng lan traøn loaïi voõ khí naøy, seõ nhoùm töø ngaøy 27 thaùng 4 ñeán 22 thaùng 5 naêm 2020 taïi New York, coäng ñoàng quoác teá seõ tìm ñöôïc moät söï ñoàng thuaän chung keát vaø höõu hieäu veà nhöõng theå thöùc thi haønh Hieäp Öôùc quoác teá choáng voõ khí haït nhaân.
(SS. Vat 9-1-2020)