Chôø ñôïi Toâng Hieán môùi
veà Giaùo Trieàu Roma
Chôø ñôïi Toâng Hieán môùi veà Giaùo Trieàu Roma.
G. Traàn Ñöùc Anh OP
Vatican (Vatican News 5-01-2020) - Moät trong nhöõng chôø ñôïi lôùn cuûa nhieàu ngöôøi ñoái vôùi Toøa Thaùnh trong naêm 2020 laø vieäc coâng boá Toâng Hieán môùi, ñuùc keát thaønh quaû 7 naêm caûi toå do Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khôûi xöôùng vaø tieán haønh.
Vaøo ngaøy 13 thaùng 3 naêm 2020, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ kyû nieäm 7 naêm ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng. Trong boái caûnh naøy, ngöôøi ta hy voïng ñöôïc thaáy moät vaên kieän ñuùc keát thaønh quaû cuoäc caûi toå Giaùo trieàu Roma ngaøi ñaõ khôûi xöôùng, theo lôøi yeâu caàu cuûa Hoàng y ñoaøn trong nhöõng phieân hoïp tröôùc maät nghò Hoàng Y baàu giaùo hoaøng.
Tieán trình khôûi ñaàu
Caùc hoaït ñoäng ban ñaàu cuûa Hoäi ñoàng Hoàng Y, goàm 8 vò coá vaán do Ñöùc Thaùnh Cha choïn, taát caû haàu nhö laø nhöõng vò ñaïi dieän cho caùc chaâu luïc (Italia, Honduras, Chile, Ñöùc, Myõ, Australia, Congo Kinshasa vaø AÁn ñoä), nhöng khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi am töôøng guoàng maùy giaùo trieàu. Vò Hoàng Y coá vaán duy nhaát ngöôøi YÙ trong soá ñoù laø Ñöùc Hoàng Y Giuseppe Bertello, laøm söù thaàn Toøa Thaùnh ôû nhieàu nôi, vaø hieän laø Chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà quoác gia thaønh Vatican, moät chöùc vuï khoâng thuoäc giaùo trieàu ñuùng nghóa. Vì theá giai ñoaïn ban ñaàu coù nhieàu ñieàu khoâng chính xaùc vaø coù nhöõng tín toaùn sai. Sau ñoù, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ boå nhieäm theâm Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin, quoác vuï khanh Toøa Thaùnh, thöïc söï laø ngöôøi beân trong guoàng maùy. Vôùi thôøi gian, soá Hoàng Y coá vaán giaûm daàn, maát ñi 3 thaønh vieân töø Chile, Australia vaø Congo, vaø Ñöùc Thaùnh Cha khoâng boå ngöôøi thay theá.
Cho ñeán nay, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ daønh 7 baøi dieãn vaên vôùi Giaùo trieàu Roma vaøo dòp cuoái naêm ñeå ñeà ra nhöõng tieâu chuaån caàn theo ñeå caûi toå giaùo trieàu: töø vieäc vaïch roõ nhöõng caùm doã, nhöõng caên beänh caàn chöõa trò, vaø nhöõng nhaân ñöùc caàn thöïc hieän, cho ñeán söï hoaùn caûi baûn thaân vaø muïc vuï, nhöõng öu tieân caàn theo ñuoåi, nhöõng töông quan vôùi caùc thöïc theå beân ngoaøi..
32 khoùa hoïp cuûa Hoäi ñoàng Hoàng Y coá vaán
Trong gaàn 7 naêm qua, Hoäi ñoàng Hoàng Y coá vaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhoùm 32 khoùa hoïp ñeå giuùp ngaøi trong coâng trình caûi toå, vaø ñaõ ñi ñeán döï thaûo Toâng hieán môùi, vôùi danh xöng taïm thôøi laø "Praedicate Evangelcum" (Caùc con haõy loan baùo Tin Möøng). Maáy laàn Hoäi ñoàng Hoàng Y ñaõ tieân baùo vaên kieän naøy coù theå ñöôïc coâng boá, laàn ñaàu tieân vaøo naêm 2018, roài sau ñoù, döï kieán vaøo thaùng 6 naêm ngoaùi, 2019, nhöng roài, con ñöôøng coù nhieàu chöôùng ngaïi caàn vöôït qua.
Vaãn coøn chöôùng ngaïi
Thöïc vaäy, trong thoâng caùo vaøo cuoái khoùa hoïp thöù 30 hoài haï tuaàn thaùng 6 naêm 2019, caùc Hoàng Y Coá Vaán cho bieát döï thaûo Toâng Hieán seõ ñöôïc ñeä trình Ñöùc Thaùnh Cha vaøo cuoái thaùng 9 cuøng naêm 2019, hoaëc neáu treã laø cuoái naêm 2019, sau khi nhaän ñöôïc nhöõng goùp yù cuûa caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, caùc doøng tu vaø Ñaïi hoïc Coâng giaùo cuõng nhö caùc chuyeân gia. Tieáp ñoù Hoäi ñoàng ñaõ nhaän ñöôïc 200 trang töø caùc nôi göûi veà goùp yù, pheâ bình vaø ñeà nghò caûi tieán döï thaûo vaø trong muøa heø vöøa qua, caùc yù kieán naøy ñaõ ñöôïc cöùu xeùt.
Trong thoâng caùo ngaøy 4 thaùng 12 naêm 2019, sau khoùa hoïp thöù 32, Hoäi Ñoàng Hoàng Y cho bieát töø thaùng 9 naêm 2019 vaø cho ñeán vaøi ngaøy tröôùc khi khoùa hoïp baét ñaàu hoài thaùng 12 naêm 2019, Hoäi ñoàng vaãn nhaän ñöôïc moät soá ñeà nghò vaø nhaän xeùt veà döï thaûo Toâng Hieán môùi lieân quan ñeán Giaùo Trieàu. Vieäc ñoïc vaø thaåm ñònh nhöõng nhaän xeùt seõ tieáp tuïc dieãn ra trong khoùa hoïp tôùi ñaây, laø khoùa hoïp thöù 33, seõ tieán haønh vaøo thaùng 2 naêm 2020. Giaû söû sau ñoù, Hoäi ñoàng Hoàng Y coá vaán ñeä trình döï thaûo leân Ñöùc Thaùnh Cha, khoâng coù nghóa laø ngaøi chaáp nhaän ngay vaø coâng boá, coù theå ngaøi seõ cöùu xeùt theâm vaø yeâu caàu boå tuùc. Vì theá ngöôøi ta chöa theå bieát chaéc chaén khi naøo Toâng Hieán môùi Praedicate Evangelium seõ ñöôïc coâng boá.
4 cuoäc caûi toå trong 430 naêm lòch söû Giaùo Trieàu
Trong hôn 430 naêm qua, töø khi ñöôïc chính thöùc thaønh laäp hoài naêm 1588 ñeán nay, chæ coù 3 vò Giaùo Hoaøng coù can ñaûm caûi toå guoàng maùy Giaùo Trieàu, tröôùc heát laø thaùnh Pioâ 10 vaøo naêm 1908, sau Coâng ñoàng chung Vatican I vaø maát nöôùc Toøa Thaùnh, keá ñeán laø Thaùnh Phaoloâ 6 vaøo naêm 1967 sau Coâng ñoàng chung Vatican 2. Sau cuøng laø Thaùnh Gioan Phaoloâ 2 vôùi Toâng hieán Pastor Bonus, Muïc Töû nhaân laønh, coâng boá naêm 1988, nhöng thöïc ra ngaøi chæ caûi tieán moät soá ñieåm nhoû maø thoâi.
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ laø vò tieán haønh vieäc caûi toå giaùo trieàu laàn thöù 4. Thöïc söï trong 7 naêm qua, ngaøi ñaõ thay ñoåi raát nhieàu, qua vieäc goäp caùc Hoäi ñoàng cuûa Toøa Thaùnh: 9 boä vaø 12 hoäi ñoàng, ñöôïc giaûm xuoáng thaønh 15 cô quan, goïi laø Dicasteri, coù phaåm giaù ngang nhau veà phaùp lyù. Coù döï aùn ban ñaàu laø giaûm vai troø cuûa Phuû Quoác Vuï Khanh, nhöng roài trong tieán trình nhö hieän nay, Phuû naøy caøng gia taêng quyeàn haønh vaø taàm quan troïng.
Moät soá döï aùn trong Toâng Hieán môùi
Coù moät soá döï aùn ñaõ ñöôïc noùi tôùi trong döï thaûo Toâng Hieán, ñoù laø Boä truyeàn giaùo seõ giöõ vai troø quan troïng nhaát vaø phaân laøm 2 phaân boä: moät lo veà caùc vaán ñeà cô baûn lieân quan ñeán vieäc loan baùo Tin Möøng trong theá giôùi ngaøy nay, vaø phaân boä thöù hai coù nhieäm vuï coáng hieán söï ñoàng haønh vaø naâng ñôõ caùc Giaùo phaän khoâng thuoäc thaåm quyeàn cuûa Boä caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông.
Boä giaùo lyù ñöùc tin khoâng coøn taàm quan troïng nhö tröôùc kia goïi laø boä toái cao. Nay Boä seõ nôùi roäng hoaït ñoäng, khoâng phaûi chæ kieåm soaùt ñaïo lyù nhöng coøn kích thích nhöõng nghieân cöùu thaàn hoïc.
Coù theå moät boä môùi ñöôïc thaønh laäp laø boä baùc aùi: cho ñeán nay ñaây chæ laø vaên phoøng töø thieän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, caáp caùc baèng pheùp laønh Toøa Thaùnh, ñeå laáy ngaân khoaûn giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo nhaân danh Ñöùc Thaùnh Cha, nay coù theå seõ trôû thaønh moät boä vôùi moät vò Boä tröôûng.
Boä Phuïng töï vaø kyû luaät bí tích seõ lo thaêng tieán phuïng vuï thaùnh theo giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng chung Vatican 2, seõ pheâ chuaån chöù khoâng cöùu xeùt hoaëc phaùn ñoaùn caùc baûn dòch phuïng vuï do caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc thi haønh.
Soá nhaân vieân cuûa giaùo trieàu hieän nay vaøo khoaûng 2,500 ngöôøi, khoâng nhöõng phuïc vuï Ñöùc Thaùnh Cha, nhöng ñoàng thôøi cuõng phuïc vuï caùc Giaùm Muïc nöõa. Caùc chöùc saéc cuûa giaùo trieàu phaûi coù ít laø 4 naêm kinh nghieäm muïc vuï.
Tinh thaàn caûi toå
Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh nguyeân taéc chuû yeáu naøy trong vieäc caûi toå, ñoù laø "caûi toå giaùo trieàu khoâng phaûi chæ laø thay ñoåi nhaân söï, - chaéc chaén laø ñieàu naøy ñang vaø ñöôïc tieán haønh - nhöng nhaát laø caûi toå baèng söï hoaùn caûi nôi nhaân söï. Trong thöïc teá, Ñöùc Thaùnh Cha noùi, khoâng phaûi chæ thöïc hieän vieäc thöôøng huaán, nhöng nhaát laø phaûi coù söï hoaùn caûi vaø thanh taåy lieân tuïc. Neáu khoâng coù söï thay ñoåi naõo traïng, thì nhöõng coá gaéng veà phöông dieän chöùc naêng seõ voâ ích".