Khaùm phaù nhaø thôø 1 ngaøn 700 naêm ôû Ethiopia
vaø thôøi gian Kitoâ giaùo ñöôïc truyeàn ñeán nöôùc naøy
Khaùm phaù nhaø thôø 1 ngaøn 700 naêm ôû Ethiopia vaø thôøi gian Kitoâ giaùo ñöôïc truyeàn ñeán nöôùc naøy.
Hoàng Thuûy
Ethiopia (Vatican News 3-01-2020) - Di tích cuûa moät ñeàn thôø coù töø 1,700 naêm ñaõ ñöôïc khaùm phaù taïi Ethiopia. Khaùm phaù naøy mang ñeán cho caùc nhaø khaûo coå caùi nhìn môùi saâu saéc veà thôøi gian Kitoâ giaùo ñöôïc truyeàn ñeán chaâu Phi vuøng nam Sahara.
Theo moät baøi baùo ñöôïc ñaêng treân taïp chí Antiquity, moät ñeàn thôø theo kieán truùc Roma, coù töø theá kyû thöù tö, ñaõ ñöôïc tìm thaáy ôû Beta Samati, moät thò traán coå, nôi töøng laø moät phaàn cuûa neàn vaên minh Aksum. Di tích cuûa toøa nhaø daøi khoaûng 18 meùt, roäng hôn 12 meùt, coù nieân ñaïi töø thôøi Kitoâ giaùo trôû thaønh toân giaùo chính thöùc cuûa ñeá cheá Aksum.
Daáu chöùng Kitoâ giaùo hieän dieän töø raát sôùm taïi Ethiopia
Toøa nhaø ban ñaàu ñöôïc phaùt trieån bôûi ñeá quoác Roma vôùi muïc ñích haønh chính. Nhaø thôø Kitoâ giaùo noåi tieáng laâu ñôøi nhaát ôû chaâu Phi caän Sahara coù theå ñaõ ñöôïc caùc Kitoâ höõu söû duïng vaøo thôøi hoaøng ñeá Constantino, ñeå laøm nôi thôø phöôïng cuûa hoï. Theo Smithsonian, söï khaùm phaù cuûa nhaø thôø vaø noäi dung cuûa noù "khaúng ñònh truyeàn thoáng Ethiopia, theo ñoù Kitoâ giaùo ñöôïc truyeàn ñeán nôi naøy, caùch Roma gaàn 3000 daëm, vaøo moät thôøi ñieåm raát sôùm." Nhôø khaùm phaù môùi naøy, giôø ñaây caùc nhaø nghieân cöùu coù theå caûm thaáy töï tin hôn trong vieäc ghi nhaän thôøi gian Kitoâ giaùo ñeán Ethiopia truøng vôùi thôøi gian cuûa nhaø thôø.
Trong khi laø moät trong nhöõng neàn vaên minh coå ñaïi aûnh höôûng nhaát, thì ñeá cheá Askum laïi ít ñöôïc bieát ñeán nhaát. Vieäc khai quaät thò traán Beta Samati giuùp boå sung vaøo caùc khoaûng troáng trong vieäc hieåu bieát veà neàn vaên minh tieàn Askum vaø Askum.
Caùc daáu hieäu Kitoâ giaùo
Caû caùc coå vaät ñôøi vaø toân giaùo ñöôïc phaùt hieän trong vaø xung quanh vöông cung thaùnh ñöôøng, bao goàm moät chieác nhaãn vaøng, caùc töôïng gia suùc nhoû, thaùnh giaù, con con daáu coù theå ñöôïc söû duïng cho thöông maïi vaø quaûn trò. Caùc nhaø nghieân cöùu cuõng phaùt hieän ra moät maët daây chuyeàn baèng ñaù coù khaéc moät caây thaùnh giaù vaø chöõ "toân kính" ñöôïc vieát theo chöõ cuûa ngöôøi Ethiopia coå, cuõng nhö caùc bình ñoát nhang. Gaàn böùc töôøng ñeàn thôø phía ñoâng, nhoùm nghieân cöùu ñaõ tìm thaáy moät doøng chöõ caàu xin "xin Chuùa Kitoâ ban aân hueä cho chuùng con." (The Christian Post 31/12/2019)