Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page
Caûm nghieäm nhöõng lôøi tieân tri trong Cöïu Öôùc ñaõ cho thaáy moái lieân laïc ñaëc bieät giöõa lôøi Chuùa vaø thaàn linh. Vò tieân tri noùi nhaân danh Chuùa vaø bôûi thaàn linh. Saùch Thaùnh töï mình cuõng laø lôøi Chuùa bôûi Thaàn Linh maø coù, moät ghi nhaän cuûa thaàn linh qua caùc theá heä. Cuoán saùch naøy laø thaùnh do bôûi thaàn linh, Ñaáng laøm cho noù mang laïi hieäu naêng nhôø lôøi phaùt bieåu cuõng nhö lôøi ghi cheùp.
Ngay caû nôi thaønh phaàn khoâng phaûi laø tieân tri, thaàn linh cuõng nhuùng tay vaøo vieäc hoï tuyeân phaùn lôøi Chuùa. Cuoán Saùch Kyù Söû Thöù Nhaát keå laïi raèng, nhöõng "keû anh duõng" yù thöùc ñöôïc loøng trung thaønh cuûa mình ñaõ tham gia vôùi Ñavít. Saùch vieát raèng "thaàn linh bao phuû Amasai, vò laõnh ñaïo cuûa 30 (ngöôøi anh duõng)" vaø ñaõ khieán oâng noùi cuøng Ñavít nhöõng lôøi naøy: "Chuùng toâi thuoäc veà ngaøi... Bình an, an bình cho ngaøi, vaø bình an cho ai trôï giuùp ngaøi; Thieân Chuùa cuûa ngaøi chính laø Ñaáng cöùu giuùp ngaøi". Vaø "Ñavít ñaõ tieáp nhaän hoï roài cho hoï laøm thaønh phaàn chæ huy ñaïo quaân cuûa mình" (1Chr.12:19). Moät tröôøng hôïp khaùc coøn huøng hoàn hôn nöõa ñöôïc Cuoán Kyù Söû Thöù Hai keå laïi, tröôøng hôïp maø Chuùa Gieâsu ñaõ nhaéc ñeán (x.Mt.23:35; Lk.11:51). Tröôøng hôïp naøy xaåy ra vaøo luùc vieäc thôø phöôïng nôi ñeàn thôø ñang xuoáng doác vaø daân Yeán Duyeân ñang chieàu theo chöôùc caùm doã toân thôø ngaãu töôïng. Baáy giôø caùc vò tieân tri ñöôïc Thieân Chuùa sai ñeán vôùi daân Yeán Duyeân ñeå daân naøy coù theå trôû veà vôùi Ngaøi khoâng chòu nghe theo caùc vò, thì "luùc aáy Thaàn Linh Thieân Chuùa chieám cöù Zacharia, con cuûa tö teá Jehoiada, Vò naøy ñöùng treân daân maø noùi cuøng hoï raèng: 'Thieân Chuùa phaùn: Taïi sao caùc ngöôi ñaõ loãi ñeán caùc meänh leänh cuûa Chuùa, moät vieäc loãi laàm ñaõ laøm cho caùc ngöôi khoâng sao trieån phaùt ñöôïc? Taïi vì caùc ngöôi ñaõ lìa boû Chuùa neân Ngaøi ñaõ boû maëc caùc ngöôi". Theá nhöng, hoï ñaõ aâm möu choáng laïi vò tieân tri, vaø theo leänh vua, hoï ñaõ neùm ñaù gieát cheát vò naøy trong noäi cung ñeàn thôø Chuùa" (2Chr.24:20-21). Ñaáy laø nhöõng tröôøng hôïp noùi leân yù nghóa veà moái lieân heä giöõa thaàn linh vaø lôøi Chuùa, hieän dieän nôi taâm tö vaø töø vöïng cuûa daân Yeán Duyeân.
Coøn moät moái lieân heä khaùc töông töï nhö theá, ñoù laø moái lieân heä giöõa thaàn linh vaø ñöùc khoân ngoan. Ñieàu naøy ñöôïc thaáy trong Saùch Tieân Tri Daniel, treân cöûa mieäng cuûa vua Nebuchadnezzar. Trong vieäc keå laïi giaác mô cuûa mình vaø ñöôïc Daniel giaûi thích cho bieát, vua ñaõ nhaän bieát vò tieân tri nhö "moät ngöôøi coù thaàn linh cuûa Thieân Chuùa thaùnh haûo" (Dan.4:5,x.4:6,15,5:11,14), töùc laø coù thaàn höùng, ñieàu maø vua pharao vaøo thôøi cuûa mình cuõng ñaõ nhaän thaáy nôi Giuse qua ñöùc khoân ngoan huaán duï cuûa vò toå phuï naøy (x.Gn.41:38-39). Theo töø vöïng daân ngoaïi, vua Babylon laäp ñi laäp laïi "thaàn linh cuûa caùc thaàn thaùnh haûo", tuy nhieân, trong phaàn keát thuùc, vua laïi noùi veà "vua trôøi" ôû soá ít (theo ngöõ vöïng vaø vaên phaïm). Daàu sao ñi nöõa, vua ñaõ coâng nhaän raèng thaàn linh Thieân Chuùa toû hieän nôi Daniel, nhö chính vua Belshazzar cuõng coâng nhaän: "Ta ñaõ nghe thaáy raèng thaàn linh cuûa caùc thaàn thaùnh haûo ôû nôi ngöôi, do ñoù, ngöôi coù ñöôïc moät kieán thöùc tinh thoâng vaø moät söï khoân ngoan phi thöôøng" (Dan.5:14). Roài taùc giaû cuûa cuoán saùch nhaán maïnh raèng "Daniel ñaõ qua maët taát caû nhöõng vò giaùm saùt mình cuõng nhö nhöõng vò thuoäc quan, vì nôi Daniel coù moät thaàn linh sieâu vieät, vaø nhaø vua ñaõ nghó ñeán vieäc ban cho Daniel quyeàn bính treân toaøn coõi vöông quoác cuûa vua" (Dan.6:3).
"Söï khoân ngoan phi thöôøng" vaø "thaàn linh sieâu vieät" ñöôïc gaùn cho Daniel raát ñuùng. Noù chöùng thöïc cho moái lieân heä giöõa hai tính chaát naøy nôi Do Thaùi giaùo ôû theá kyû thöù hai tröôùc coâng nguyeân (luùc maø cuoán saùch naøy ñöôïc vieát ra), ñeå naâng ñôõ ñöùc tin vaø loøng caäy troâng cuûa nhöõng ngöôøi Do Thaùi bò Antiochus Epiphanes baét bôù.
Theo Saùch Khoân Ngoan, moät baûn vaên ñöôïc tìm hieåu gaàn nhö troïn veïn tröôùc ngöôõng cöûa cuûa Taân Öôùc - töùc laø, theo moät soá taùc giaû hieän ñaïi, vaøo haï baùn theá kyû thöù nhaát tröôùc coâng nguyeân vaø vaøo giai ñoaïn Hellenistic - thì moái lieân heä giöõa khoân ngoan vaø thaàn linh ñöôïc nhaán maïnh ñeán noãi caû hai haàu nhö trôû thaønh ñoàng nhaát. Ngay ñaàu saùch chuùng ta ñaõ ñoïc thaáy caâu "khoân ngoan laø moät thaàn linh töø aùi" (Wis.1:6). Thaàn linh töø aùi naøy ñöôïc hieän toû vaø thoâng truyeàn nhôø söùc maïnh cuûa tình yeâu saâu xa ñoái vôùi nhaân loaïi. Theá nhöng, thaàn linh töø aùi naøy khoâng muø quaùng cuõng khoâng chaáp nhaän söï döõ nôi con ngöôøi, cho duø laø söï döõ aån kín ñi nöõa. "Khoân ngoan khoâng nhaäp vaøo moät linh hoàn möu ñoà gian aùc, cuõng khoâng ngöï trong moät xaùc thaân naëng nôï toäi loãi. Vì thaùnh thaàn cuûa kyû cöông traùnh laùnh giaû töôûng vaø ruùt khoûi nhöõng daãn duï mô hoà... Khoân ngoan khoâng dung thöù keû duøng moâi mieäng noùi loäng ngoân, vì Thieân Chuùa chöùng giaùm thaâm cung cuûa hoï, thaáu suoát taâm can cuûa hoï vaø nghe thaáu lôøi leõ cuûa hoï" (Wis.1:4,6).
Theá neân, thaàn linh Chuùa laø moät thaùnh thaàn, ñaáng muoán thoâng truyeàn söï thaùnh haûo cuûa mình ra vaø thöïc hieän phaän söï giaùo duïc cuûa mình: "Thaùnh thaàn laø ñaáng daïy doã" (Wis.1:5). Thaàn linh choáng laïi baát coâng. Ñieàu naøy khoâng laøm haïn heïp tình yeâu cuûa thaàn linh, maø laø moät ñoøi hoûi cuûa tình yeâu naøy. Trong vieäc choáng laïi söï döõ, thaàn linh choáng laïi taát caû moïi khieám khuyeát, song khoâng bao giôø ñeå mình bò leøo laùi, vì khoâng moät söï gì coù theå thoaùt noåi thaàn linh, "ngay caû nhöõng lôøi noùi kín maät ñi nöõa" (Wis.1:11). Thaàn linh "traøn lan hoaøn vuõ"; moät thaàn linh toaøn hieän (omnipresent). "Vaø vì goàm toùm moïi söï, thaàn linh bieát ñieàu con ngöôøi noùi" (Wis.1:7). Vieäc thaàn linh toaøn hieän phaùt sinh moät söï hieåu bieát veà taát caû moïi söï vaät, keå caû nhöõng gì kín nhieäm nhaát.
Laø moät "thaàn linh töø aùi", thaàn linh khoâng chæ coù yù troâng coi con ngöôøi maø coøn laøm cho hoï traøn ñaày tieáng noùi vaø söï thaùnh thieän cuûa Ngaøi. "Thieân Chuùa khoâng taïo neân söï cheát, vaø Ngaøi cuõng khoâng vui möøng nôi söï huûy dieät cuûa sinh vaät. Vì Ngaøi hình thaønh moïi söï vaät laø ñeå cho chuùng ñöôïc soáng..." (Wis.1:13-14). Ñieàu xaùc nhaän tính chaát taïo döïng tích cöïc naøy ñaõ phaûn aûnh yù nieäm thaùnh kinh veà Thieân Chuùa nhö laø "Ñaáng hieän höõu" vaø laø Ñaáng Taïo Thaønh toaøn theå vuõ truï (x.Gn.1:1ff). Ñieàu xaùc nhaän naøy coøn hieán moät caên baûn ñaïo lyù cho quan nieäm veà trieát lyù vaø cho caû luaân lyù veà moái lieân heä vôùi caùc söï vaät; hôn heát, noù gôïi yù cho moät luaän baøn veà cuøng ñích cuûa con ngöôøi, moät luaän baøn khoâng trieát lyù naøo coù theå khai trieån maø khoâng ñöôïc maïc khaûi thaàn linh hoã trôï. Bôûi theá, sau naøy Thaùnh Phaoloâ môùi noùi raèng neáu söï cheát coù laø do toäi loãi cuûa moät ngöôøi thì Ñöùc Kitoâ, nhö moät Adong môùi, ñaõ ñeán ñeå cöùu chuoäc nhaân loaïi khoûi toäi loãi vaø giaûi thoaùt nhaân loaïi khoûi söï cheát (x.Rm.5:12-21). Thaùnh Toâng Ñoà coøn theâm laø Ñöùc Kitoâ mang laïi moät söï soáng môùi trong Chuùa Thaùnh Thaàn (x.Rm.8:1ff), khi thaùnh nhaân goïi teân, ñuùng hôn, cho bieát söù meänh cuûa Ngoâi Vò thaàn linh ñöôïc haøm chaát maàu nhieäm nôi nhöõng trang Saùch Khoân Ngoan.
Vua Solomon, ngöôøi ñöôïc coi nhö taùc giaû cuûa cuoán saùch naøy qua caùch keát caáu töø chöông kheùo leùo, vaøo moät luùc kia, ñaõ noùi vôùi ñoàng lieâu cuûa mình raèng: "OÂi caùc vua, haõy laéng nghe..." (Wis.6:1), baèng caùch keâu môøi hoï nhaän laáy söï khoân ngoan laø caùi bí maät vaø laø tieâu chuaån cuûa loøng trung thaønh, vaø baèng vieäc caét nghóa "khoân ngoan laø gì..." (Wis.6:22). Vua ñaõ chuùc tuïng söï khoân ngoan qua moät chuoãi daøi veà caùc ñaëc ñieåm cuûa thaàn linh maø vua gaùn cho söï khoân ngoan, haàu nhö nhaân caùch hoùa söï khoân ngoan naøy: "Thaàn linh ôû nôi naøng, tinh thoâng, thaùnh haûo, chuyeân nhaát, ña dieän ..." (Wis.7:22-23). Coù 21 (3 laàn 7) phaåm chaát ñöôïc keå ñeán, bao goàm nhöõng lôøi ñöôïc trích moät phaàn töø trieát lyù Hy Laïp vaø moät phaàn töø Thaùnh Kinh. Sau ñaây laø nhöõng phaåm chaát quan troïng nhaát:
Thaàn linh "tinh thoâng", töùc khoâng phaûi laø moät thoâi thuùc muø quaùng maø laø moät ñoäng löïc do nhaän thöùc chaân lyù ñieàu khieån. Thaàn linh laø moät thaàn linh "thaùnh haûo", vì noù chaúng nhöõng muoán saùng soi con ngöôøi maø coøn laøm cho hoï neân thaùnh haûo nöõa. Thaàn linh "chuyeân nhaát vaø ña dieän", ñeå coù theå thaáu nhaäp vaøo trong moïi söï. Thaàn linh "tinh teá" vaø thaám nhaäp vaøo caùc thaàn trí. Bôûi theá, hoaït ñoäng cuûa thaàn linh chính yeáu laø noäi taâm, nhö chính söï hieän dieän cuûa thaàn linh. Thaàn linh "toaøn naêng vaø toaøn kieán", nhöng khoâng taïo neân moät quyeàn löïc baïo taøn vaø huûy dieät, vì thaàn linh thì "töø aùi vaø laø baïn cuûa nhaân loaïi", mong söï laønh cho hoï vaø coù thoùi quen laøm hoï "neân baïn höõu cuûa Thieân Chuùa". Tình yeâu naâng ñôõ vaø höôùng daãn vieäc thöïc thi quyeàn naêng cuûa thaàn linh.
Bôûi theá, khoân ngoan coù nhöõng phaåm chaát cuûa thaàn linh vaø thöïc thi nhöõng vai troø voán ñöôïc gaùn cho thaàn linh: "thaàn linh khoân ngoan vaø thoâng bieát... v.v." (Is.11:2f), vì khoân ngoan vôùi thaàn linh nhö laø moät trong thaúm cung huyeàn nhieäm cuûa thöïc taïi thaàn linh.
Trong soá nhöõng chöùc naêng cuûa Thaàn-Linh-Khoân-Ngoan coù moät chöùc naêng laø laøm cho yù muoán thaàn linh ñöôïc nhaän bieát: "Ai ñaõ töøng bieát ñöôïc yù muoán cuûa Chuùa, tröø phi Chuùa ban Khoân Ngoan cho vaø göûi thaùnh linh cuûa Chuùa töø trôøi ñeán cho" (Wis.9:17). Khoâng ñöôïc trôï giuùp, con ngöôøi khoâng theå naøo bieát ñöôïc yù muoán cuûa Thieân Chuùa: "Ngöôøi naøo bieát ñöôïc huaán duï cuûa Thieân Chuùa?" (Wis.9:13). Baèng thaùnh linh cuûa mình, Thieân Chuùa ñaõ toû yù muoán cuûa Ngaøi ra, toû döï aùn cuûa Ngaøi ra cho cuoäc soáng con ngöôøi, coøn saâu xa vaø vöõng chaéc hôn laø vieäc ban boá luaät leä thaønh vaên theo ngoân ngöõ loaøi ngöôøi. Taùc ñoäng töø beân trong qua taëng aân cuûa Chuùa Thaùnh Linh, Thieân Chuùa khieán cho "nhöõng leà loái cuûa nhöõng ai soáng treân traùi ñaát ñöôïc ngay thaúng; vaø con ngöôøi bieát ñöôïc ñieàu laøm haøi loøng Chuùa ñeå nhôø khoân ngoan maø ñöôïc cöùu" (Wis.9:18). Ñeán ñaây, taùc giaû Saùch Khoân Ngoan ñaõ duøng 10 chöông ñeå trình thuaät coâng vieäc cuûa Thaàn-Linh-Khoân-Ngoan ñaõ thöïc hieän nôi lòch söû, töø Adong cho tôùi Moisen, tôùi vieäc thieát laäp giao öôùc vôùi daân Yeán Duyeân, tôùi vieäc giaûi phoùng, ñöôïc bieåu loä qua vieäc lieân tuïc chaêm soùc cho daân cuûa Thieân Chuùa. Roài taùc giaû keát luaän: "OÂi Chuùa, baèng moïi caùch, Chuùa ñaõ laøm cho daân Chuùa lôùn maïnh vaø vinh quang; Chuùa khoâng thoâi ñöùng keà beân hoï moïi luùc vaø moïi nôi..." (Wis.19:22).
Trong phaàn töôøng thuaät vaên chöông khoân ngoan theo lòch söû naøy coù moät ñoaïn vaên noùi veà Chuùa maø taùc giaû ñaõ nhaéc tôùi thaàn linh toaøn hieän cuûa Thieân Chuùa, moät thaàn linh yeâu thöông vaø baûo boïc cuoäc soáng con ngöôøi. Ñieàu naøy cuõng bao goàm caû caùc ñòch thuø cuûa daân Thieân Chuùa, noùi chung, bao goàm caû thaønh phaàn voâ ñaïo, thaønh phaàn toäi nhaân. Nôi caû nhöõng ngöôøi naøy nöõa, cuõng coù thaùnh linh yeâu thöông vaø söï soáng: "Chuùa dung tha cho taát caû moïi söï, vì chuùng laø cuûa Chuùa, OÂi Chuùa, tình quaân cuûa caùc linh hoàn, vì thaàn linh baát dieät cuûa Chuùa ôû trong taát caû moïi vaät" (Wis.11:26,12:1).
"Chuùa dung tha..." nhöõng ñòch thuø cuûa daân Yeán Duyeân, thaønh phaàn coù theå ñaõ bò tröøng phaït coøn khuûng khieáp hôn laø noù ñaõ thöïc söï xaåy ra. Hoï coù theå ñaõ bò "vaêng ñi bôûi thaàn linh maõnh löïc cuûa Chuùa, nhöng Chuùa ñaõ xeáp ñaët moïi söï theo taàm voùc, vaät soá vaø troïng löôïng" (Wis.11:20). Saùch Khoân Ngoan chuùc tuïng "neùt haøi hoøa" cuûa Thieân Chuùa döïa vaøo lyù do sau ñaây: thaàn linh cuûa Thieân Chuùa khoâng chæ taùc haønh nhö moät luoàng gioù maïnh, coù theå huûy dieät toäi loãi, maø laø nhö moät thaàn linh khoân ngoan mong muoán söï soáng ñeå toû baøy tình yeâu cuûa mình ra. "Theá nhöng Chuùa ñaõ xoùt thöông taát caû, vì Chuùa coù theå laøm ñöôïc moïi söï; Chuùa boû qua toäi loãi con ngöôøi ñeå hoï aên naên thoáng hoái. Vì Chuùa yeâu thöông taát caû moïi söï hieän höõu vaø khoâng gheâ tôûm söï gì Chuùa ñaõ taïo neân; neáu Chuùa gheùt boû Chuùa ñaõ khoâng taïo thaønh. Maø moät vaät toàn taïi theá naøo ñöôïc neáu Chuùa khoâng öng muoán; hay ñöôïc baûo trì neáu noù khoâng ñöôïc Chuùa truyeàn khieán" (Wis.11:23-25).
Chuùng ta tieán ñeán toät ñænh cuûa trieát lyù ñaïo ñöùc khoâng nhöõng cuûa daân Yeán Duyeân maø cuûa taát caû caùc ngöôøi xöa nöõa. ÔÛ ñaây, truyeàn thoáng thaùnh kinh, nhö ñöôïc trình baøy nôi saùch Khôûi Nguyeân, ñaõ giaûi ñaùp ñöôïc nhöõng vaán naïn lôùn voán nan giaûi, keå caû vaên hoùa Hy Laïp (töø theá kyû thöù 4 tôùi 1 BC) cuõng chòu. ÔÛ ñaây, tình thöông cuûa Thieân Chuùa ñaõ lieân keát vôùi söï thaät veà vieäc Ngaøi taïo döïng neân taát caû moïi söï. Tính caùch phoå quaùt cuûa vieäc taïo döïng haøm chöùa tính caùch phoå quaùt cuûa tình thöông. Vaø taát caû ñeàu bò chi phoái bôûi quyeàn löïc cuûa tình yeâu vónh haèng Thieân Chuùa yeâu thöông taát caû moïi taïo vaät cuûa Ngaøi: moät tình yeâu maø giôø ñaây chuùng ta nhaän thaáy ñöôïc nôi ngoâi vò cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
Saùch Khoân Ngoan ñaõ giuùp chuùng ta nhaän thaáy Thaàn-Linh-Tình-Yeâu maø, nhö Khoân Ngoan, maëc laáy caùc phaåm chaát cuûa moät ngoâi vò, vôùi nhöõng ñaëc tính sau ñaây: moät thaàn linh bieát heát moïi söï vaø toû cho con ngöôøi bieát nhöõng döï ñònh cuûa Thieân Chuùa; moät thaàn linh khoâng theå chaáp nhaän söï döõ; moät thaàn linh maø, qua moâi giôùi cuûa khoân ngoan, muoán ñöa taát caû tôùi ôn cöùu roãi; moät thaàn linh yeâu thöông mong muoán söï soáng; moät thaàn linh laøm vuõ truï traøn ñaày söï hieän dieän hoàng phuùc cuûa mình.
(Baøi Giaùo Lyù thöù 33 cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II, chia seû ngaøy Thöù Tö, 14-3-1990, trong loaït 80 baøi veà chuû ñeà Chuùa Thaùnh Thaàn)
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page