Hoøa bình laø öôùc voïng raát khaùt mong cuûa nhaân loaïi ngaøy nay. Noù hieän thaân nôi hai theå thöùc chính, ñoù laø vieäc loaïi tröø chieán tranh nhö chính saùch ñeå giaûi quyeát nhöõng tranh chaáp giöõa caùc daân nöôùc hay chính quyeàn, vaø vieäc söû duïng coâng lyù ñeå giaûi quyeát nhöõng xung ñoät veà xaõ hoäi. Ai coù theå phuû nhaän söï kieän tieán trieån trong taâm lyù xaõ hoäi, trong taâm thöùc chính trò vaø trong chính cô caáu toå chöùc song haønh giöõa quoác gia vaø quoác teá, ñöôïc theå hieän laø nhôø söï baønh tröôùng cuûa nhöõng caûm tình mong öôùc naøy? Nhaát laø ñoái vôùi nhöõng kinh nghieäm bi thaûm tröôùc ñaây, Giaùo Hoäi, vôùi nhieäm vuï giaûng daïy vaø nguyeän caàu cho hoøa bình, khoâng theå naøo khoâng vui möøng khi thaáy coù nhöõng thaønh ñaït môùi trong luaät leä, trong caùc cô caáu xaõ hoäi vaø chính trò, vaø nhaát laø trong chính nhaän thöùc con ngöôøi veà hoøa bình.
Tuy nhieân, nhöõng xung ñoät vaãn coøn treân theá giôùi cho ñeán ngaøy hoâm nay, vaø laø caên nguyeân gaây ra nhieàu tranh chaáp veà saéc toäc vaø vaên hoùa, theâm vaøo nhöõng tranh chaáp veà kinh teá vaø chính trò. Thöïc teá vaø thaønh thöïc maø noùi, ngöôøi ta khoâng theå khoâng nhaän thaáy caùi khoù khaên, neáu khoâng muoán noùi laø baát khaû, trong vieäc baûo trì hoøa bình maø khoâng caàn ñeán moät nguyeân lyù cao hôn coù theå taùc ñoäng saâu xa trong taâm trí con ngöôøi baèng quyeàn löïc thaàn linh.
Theo giaùo huaán maïc khaûi thì nguyeân lyù naøy laø Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ban bình an thieâng lieâng cho moãi ngöôøi, moät bình an noäi taâm laø neàn taûng cho hoøa bình trong xaõ hoäi.
Chính Chuùa Gieâsu, khi noùi vôùi caùc moân ñeä cuûa mình ôû nhaø tieäc ly, ñaõ loan baùo bình an cuûa Ngöôøi: "Thaøy ban cho caùc con bình an cuûa Thaøy" (Jn.14:27). Bình an naøy ñöôïc Ngöôøi chia seû vôùi caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi nhôø taëng aân cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ban cho coõi loøng con ngöôøi nieàm bình an aáy. Theo baûn vaên cuûa thaùnh Gioan, lôøi höùa ban bình an theo sau lôøi höùa veà vieäc Ñaáng An UÛi ñeán (x.Jn.14:26). Coâng vieäc taïo bình an cuûa Chuùa Kitoâ ñöôïc thöïc hieän do Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ñöôïc sai ñeán ñeå hoaøn taát söù vuï cuûa Ñaáng Cöùu Theá.
Neân chuù yù laø bình an cuûa Chuùa Kitoâ ñöôïc loan baùo vaø taëng ban cuøng vôùi vieäc thöù tha toäi loãi, nhö ñaõ thaáy qua nhöõng lôøi Chuùa Gieâsu phuïc sinh noùi vôùi caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi: "Bình an cho caùc con... Caùc con haõy nhaän laáy Chuùa Thaùnh Thaàn. Caùc con tha toäi cho ai thì hoï seõ ñöôïc tha toäi" (Jn.20:21-23). Bình an naøy laø keát quûa cuûa hieán teá cöùu chuoäc ñöôïc hoaøn taát treân thaäp giaù, moät hieán teá vieân troïn ñeå laøm vinh danh Chuùa Kitoâ.
Ñoù laø kieåu bình an thöù nhaát maø con ngöôøi caàn: bình an ñaït ñöôïc baèng vieäc thaéng vöôït chöôùng ngaïi toäi loãi. Noù laø moät nieàm bình an chæ Thieân Chuùa ban cho môùi coù, baèng vieäc Ngaøi nhôø hy hieán cuûa Chuùa Kitoâ thöù tha toäi loãi. Ñoái vôùi con ngöôøi, Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng thöïc hieän vieäc tha toäi naøy nôi moãi ngöôøi, laø nguyeân lyù taùc ñoäng cuûa nieàm bình an saâu xa naøy, moät nieàm an bình ôû taïi vieäc laøm hoøa vôùi Thieân Chuùa.
Theo Thaùnh Phaoloâ, bình an laø moät "hoa traùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn" coù lieân heä vôùi ñöùc aùi: "Hoa traùi cuûa Thaàn Linh laø yeâu thöông, hoan laïc vaø bình an..." (Gal 5:22). Noù nghòch laïi vôùi caùc vieäc laøm cuûa xaùc thòt, trong ñoù, theo thaùnh Toâng Ñoà, coù "haän thuø, caõi coï, ghen hôøn, noåi giaän, tranh giaønh, baát hoøa, beø phaùi, ganh tò..." (Gal.5:20). Ñoù laø danh saùch lieät keâ nhöõng chöôùng ngaïi noäi taâm caên baûn laøm caûn trôû bình an taâm hoàn vaø hoøa bình xaõ hoäi. Chính Chuùa Thaùnh Thaàn cuõng khôi daäy moät thaùi ñoä bình an caên baûn treân theá giôùi ñeå bieán ñoåi nhöõng tình traïng noäi taâm. Thaùnh Phaoloâ ñaõ noùi veà Chuùa Kitoâ raèng "Ngöôøi laø nieàm bình an cuûa chuùng ta" (Eph.2:14), vaø caét nghóa laø Chuùa Kitoâ ñaõ thöïc hieän nieàm bình an baèng vieäc hoøa giaûi moïi ngöôøi vôùi Thieân Chuùa baèng hy hieán cuûa Ngöôøi, nhôø ñoù ñaõ sinh ra moät con ngöôøi môùi töø tro buïi baát hoøa vaø thuø haän con ngöôøi. Theá nhöng, chính thaùnh Toâng Ñoà nhaán maïnh laø nieàm bình an naøy ñöôïc thaønh ñaït trong Chuùa Thaùnh Thaàn: "Nhôø Chuùa Kitoâ chuùng ta ñeán cuøng Chuùa Cha trong Chuùa Thaùnh Thaàn" (Eph.2:18). Bao giôø cuõng chæ coù moät nieàm bình an chaân thaät cuûa Chuùa Kitoâ, song laïi ñöôïc ñoå vaøo loøng vaø ñöôïc caûm nghieäm döôùi aûnh höôûng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
Trong Thö göûi giaùo ñoaøn Philipheâ, thaùnh Toâng Ñoà noùi veà nieàm bình an naøy nhö moät taëng vaät ñöôïc ban cho nhöõng ai, cho duø gaëp nhöõng noãi khoù khaên nôi cuoäc soáng, höôùng veà Thieân Chuùa "baèng moïi kieåu caùch nguyeän caàu vaø keâu khaán ñaày loøng bieát ôn..." Thaùnh nhaân baûo ñaûm vôùi hoï raèng: "Bình an rieâng cuûa Thieân Chuùa, moät bình an ngoaøi moïi hieåu bieát, seõ canh giöõ loøng trí anh em trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ" (Phil 4:6-7).
Ñôøi soáng cuûa caùc thaùnh laø chöùng minh vaø chöùng côù cuûa caên nguyeân bình an thaàn linh. Caùc ngaøi cho chuùng ta thaáy moät söï bình laëng giöõa nhöõng côn thöû thaùch vaø baõo toá thöông ñau nhaát coù theå nhaän chìm caùc ngaøi xuoáng. Coù moät caùi gì ñoù - ñuùng hôn laø Moät Ai Ñoù - ñang hieän dieän vaø laøm vieäc nôi hoï ñeå baûo veä hoï chaúng nhöõng khoûi nhöõng côn soùng cuûa bieán coá beân ngoaøi noåi leân, maø coøn khoûi chính noãi yeáu heøn vaø sôï haõi cuûa hoï nöõa. Chính Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng laø taùc giaû cuûa nieàm bình an naøy, nieàm bình an laø hoa traùi cuûa tình yeâu Ngaøi tuoân ñoå vaøo loøng con ngöôøi (x.Summa Theol., II-II,q.29,aa.3-4).
Theo Thaùnh Phaoloâ, "vöông quoác cuûa Thieân Chuùa... laø söï coâng chính, nieàm bình an vaø noãi hoan laïc trong Chuùa Thaùnh Thaàn" (Rm.14:17). Thaùnh Toâng Ñoà phaùc leân nguyeân taéc naøy khi ngaøi khuyeân raên caùc Kitoâ höõu ñöøng phaùn ñoaùn nhöõng keû heøn keùm nhaát trong hoï moät caùch gaét gao, khi thaønh phaàn naøy khoâng traùnh ñöôïc nhöõng vieäc haõm mình theo chuû tröông sai laàm veà söï tinh tuyeàn, chaúng haïn caám khoâng ñöôïc aên thòt vaø uoáng röôïu laø nhöõng vieäc maø moät soá daân ngoaïi (nhö ngöôøi Pythagoreans) vaø moät soá ngöôøi Do Thaùi (nhö nhoùm Essenes) vaãn giöõ. Thaùnh Phaoloâ keâu goïi hoï tuaân theo leà luaät cuûa moät löông taâm khoân saùng vaø vöõng chaéc (x.Rm.14:5-6,23), nhaát laø ñöôïc ñöùc aùi thuùc ñaåy, moät ñöùc aùi phaûi ñieàu khieån vieäc laøm cuûa keû maïnh: "Khoâng gì töï noù laø oâ ueá... Neáu caùi anh em aên laïi laø caùi laøm haïi ñeán ngöôøi khaùc thì vieäc laøm cuûa anh em khoâng coøn hôïp vôùi tình yeâu thöông nhau nöõa. Anh em ñöùng vì cuûa aên uoáng cuûa mình maø huûy dieäït con ngöôøi ñaõ ñöôïc Chuùa Kitoâ cheát cho!" (Rm.14:14-15).
Nhö theá, lôøi khuyeân cuûa thaùnh Phaoloâ laø ñöøng taïo neân raéc roái trong coäng ñoaøn, ñöøng kheâu leân xung khaéc vaø ñöøng laøm göông muø cho keû khaùc. Thaùnh nhaân huaán duï: "Vaäy chuùng ta haõy theo ñuoåi nhöõng gì daãn ñeán bình an vaø xaây ñaép cho nhau" (Rm.14:19). Moïi ngöôøi phaûi quan taâm ñeán vieäc baûo trì söï hoøa hôïp, khoâng phaûi baèng caùch söû duïng töï do xuùc phaïm hay taùc haïi ñeán tha nhaân. Nguyeân taéc thaùnh Toâng Ñoà laäp neân naøy laø ôû choã ñöùc aùi phaûi ñieàu khieån vaø keøm keïp töï do. Khi ñöông ñaàu vôùi vaán ñeà chuyeân bieät, thaùnh Phaoloâ coâng boá moät nguyeân taéc chung: "Vöông quoác cuûa Thieân Chuùa laø bình an trong Chuùa Thaùnh Thaàn".
Kitoâ höõu phaûi noã löïc ñeå tuaân theo hoaït ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, baèng caùch nuoâi döôõng trong linh hoàn mình "höôùng chieàu Thaàn Linh veà söï soáng vaø bình an" (Rm.8:6). Ñoù laø lyù do laøm cho thaùnh Toâng Ñoà huaán duï Kitoâ höõu nhieàu laàn laø "phaûi baûo trì nieàmï hieäp nhaát phaùt xuaát töø Thaàn Linh vaø ñöôïc thaét noái baèng söï bình an" (Eph.4:3); taùc haønh "vôùi taám loøng hoaøn toaøn khieâm toán, hieàn hoøa vaø nhaãn naïi, öu aùi chòu ñöïng laãn nhau" (Eph.4:2); vaø tieáp tuïc traùnh laùnh "höôùng chieàu xaùc thòt ñoái nghòch vôùi Thieân Chuùa" cuõng nhö xung khaéc vôùi höôùng chieàu Thaàn Linh "veà söï soáng vaø bình an" (Rm.8:6-7). Chæ khi naøo ñöôïc hieäp nhaát trong "thaét noái bình an", Kitoâ höõu môùi "hieäp nhaát trong Thaàn Linh" vaø môùi laø moân ñoà ñích thöïc cuûa Ñaáng ñaõ mang bình an ñeán theá gian.
Öôùc mong cuûa thaùnh Toâng Ñoà laø hoï ñöôïc Thieân Chuùa ban cho taëng aân cao caû laøm neân yeáu toá chính cuûa ñôøi soáng trong Thaàn Linh: "Xin Thieân Chuùa cuûa nieàm caäy troâng laøm cho anh em traøn ñaày hoan laïc vaø bình an trong loøng tin töôûng... nhôø quyeàn naêng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn" (Rm.15:13).
Ñeå keát thuùc baøi giaùo lyù naøy, Toâi cuõng chuùc bình an trong Chuùa Thaùnh Thaàn cho moïi Kitoâ höõu cuõng nhö cho moïi ngöôøi. Vaø Toâi cuõng muoán nhaéc laïi moät laàn nöõa laø, theo giaùo huaán cuûa thaùnh Phaoloâ vaø chöùng taù cuûa caùc linh hoàn thaùnh thieän, Chuùa Thaùnh Thaàn laøm cho nhöõng soi ñoäng cuûa Ngöôøi ñöôïc nhaän bieát baèng söï bình an noäi taâm maø nhöõng soi ñoäng cuûa Ngaøi mang laïi cho coõi loøng. Nhöõng khôi ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng ñeán bình an chöù khoâng phaûi lo aâu, baát hoøa, baát maõn vaø thuø haän veà ñieàu thieän haûo. Khoâng traùnh ñöôïc coù nhöõng yù kieán khaùc nhau saâu xa veà nhöõng ñieåm ñaëc bieät vaø veà ñöôøng loái tieán ñeán coâng ích, nhöng vieäc phaán chaán cuûa ñöùc aùi ñöôïc thoâng phaàn vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn thì bao giôø cuõng höôùng chieàu veà söï hoøa hôïp vaø hieäp nhaát saâu xa trong söï thieän haûo nhö Chuùa muoán. Thaùnh Phaoloâ ñaõ phaân bieät: "Thieân Chuùa khoâng phaûi laø Thieân Chuùa cuûa baát hoøa maø laø cuûa bình an" (1Cor.14:33).
Ñieàu naøy raát ñuùng ñoái vôùi bình an cuûa taâm trí nôi caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo. Theá nhöng, khi Chuùa Thaùnh Thaàn cai trò coõi loøng, Ngaøi seõ khôi daäy öôùc voïng söû duïng moïi noã löïc ñeå thieát laäp bình an lieân quan ñeán ngöôøi khaùc treân moïi laõnh vöïc: gia ñình, daân söï, xaõ hoäi, chính trò, saéc toäc, quoác gia vaø quoùc teá (x.Rm.12:18; Heb.12:14). Nhaát laø, Ngaøi thuùc ñaåy Kitoâ höõu bieát suy nghó khoân ngoan ñeå hoøa giaûi xung khaéc giöõa con ngöôøi vaø duøng vieäc ñoái thoaïi nhö phöông tieän caàn phaûi coù thay cho nhöõng caùm doã caàn phaûi söû duïng ñeán chieán tranh vaø haêm doïa chieán tranh.
Chuùng ta haõy caàu nguyeän ñeå Kitoâ höõu, Giaùo Hoäi vaø taát caû moïi ngöôøi thieän chí ñöôïc caøng ngaøy caøng trung thaønh nghe theo Thaàn Linh bình an hôn nöõa.
(Baøi Giaùo Lyù thöù 77 cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II, chia seû ngaøy Thöù Tö, 29-5-1991, trong loaït 80 baøi veà chuû ñeà Chuùa Thaùnh Thaàn)