Maïch Nöôùc Voït Leân
Söï Soáng Ñôøi Ñôøi

Loaït Baøi Giaùo Lyù Naêm Thaùnh 2000
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II
Ñaminh Maria Cao Taán Tónh, BVL, soaïn dòch

Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan

Thöù Tö, 31-10-1990
Baøi 2

Chuùa Thaùnh Thaàn
theo Kinh Tin Kính

"Toâi tin kính Chuùa Thaùnh Thaàn laø Chuùa vaø laø Ñaáng Ban söï soáng, Ngöôøi bôûi Chuùa Cha vaø Chuùa Con maø ra. Ngöôøi cuøng ñöôïc phuïng thôø vaø toân vinh vôùi Chuùa Cha vaø Chuùa Con; Ngöôøi ñaõ duøng caùc tieân tri maø phaùn daïy". Baèng nhöõng lôøi naøy, Kinh Tin Kính Coâng Ñoàng Chung Niceâa-Contantinoâpoâli xaùc ñònh nieàm tin cuûa Giaùo Hoäi veà Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ñöôïc coâng nhaän laø Thieân Chuùa thaät cuøng vôùi Chuùa Cha vaø Chuùa Con, trong söï hieäp nhaát ba ngoâi nôi Thieân Chuùa. Ñaây laø moät tín ñieàu ñöùc tin ñöôïc Coâng Ñoàng Chung Contantinoâpoâli Thöù Nhaát (381) phaùc hoïa, caên cöù treân baûn tuyeân xöng tröôùc ñoù, ñeå hoaøn taát Kinh Tin Kính Niceâa (325).

Ñöùc tin cuûa Giaùo Hoäi naøy ñöôïc lieân tuïc laäp laïi trong phuïng vuï, moät vieäc laäp laïi khoâng phaûi chæ ñeå tuyeân xöng maø coøn ñeå chöùng toû ñöùc tin. Vieäc naøy, chaúng haïn, ñaõ theå hieän nôi maãu tuyeân ngoân ba ngoâi vaãn ñöôïc duøng ñeå keát thuùc caùc kinh nguyeän phuïng vuï: "Saùng danh Chuùa Cha vaø Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn". Cuõng theá, vieäc naøy coøn ôû nôi caùc caâu nguyeän chuyeån caàu cuøng Chuùa Cha: "nhôø Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng con, Ñaáng haèng soáng vaø hieån trò cuøng Cha trong söï hieäp nhaát vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn, ñeán muoân thuôû muoân ñôøi".

Baøi ca "Vinh danh Thieân Chuùa treân caùc taàng trôøi" cuõng coù moät keát caáu ba ngoâi. Baøi ca naøy giuùp chuùng ta cöû haønh vinh quang cuûa Thieân Chuùa vaø cuûa Chuùa Con cuøng vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn: "Chæ coù Chuùa laø Ñaáng Toái Cao, cuøng vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn trong vinh quang cuûa Thieân Chuùa Cha".

Ñöùc tin cuûa Giaùo Hoäi naøy ñöôïc baét nguoàn vaø caên cöù vaøo maïc khaûi. Thieân Chuùa cuoái cuøng ñaõ toû chính mình ra laø Cha nôi Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ngöôøi Con ñoàng baûn theå, Ñaáng nhôø coâng vieäc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ laøm ngöôøi vaø ñöôïc haï sinh bôûi Ñöùc Trinh Nöõ Maria. Nhôø Chuùa Con Chuùa Thaùnh Thaàn cuõng ñaõ ñöôïc maïc khaûi. Thieân Chuùa duy nhaát ñaõ maïc khaûi mình laø Thieân Chuùa Ba Ngoâi: Cha, Con vaø Thaùnh Thaàn. Lôøi cuoái cuøng cuûa Chuùa Con ñöôïc Cha sai ñeán traàn gian laø moät huaán duï truyeàn caùc toâng ñoà ñi "ñeå giaûng daïy caùc daân toäc, röûa toäi cho hoï nhaân danh Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn" (Mt.28:19). Chuùng ta ñaõ nghe nôi caùc baøi giaùo lyù tröôùc ñaây nhöõng daãn chöùng maïc khaûi lieân quan ñeán Chuùa Thaùnh Thaàn cuõng nhö ñeán Ba Ngoâi theo giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ.

Chuùng ta cuõng thaáy raèng Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ maïc khaûi Chuùa Thaùnh Thaàn khi Ngöôøi ñang thi haønh söù vuï thieân sai cuûa Ngöôøi. Ngöôøi ñaõ tuyeân boá raèng Ngöôøi laøm vieäc "vôùi quyeàn pheùp cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn" (chaúng haïn trong tröôøng hôïp Ngöôøi khu tröø ma quûi, xem Matheâu 12:28). Nhöng ngöôøi ta cuõng coù theå noùi raèng maïc khaûi naøy ñöôïc taäp trung vaø toùm goïn vaøo luùc keát thuùc söù vuï cuûa Ngöôøi, baèng vieäc Ngöôøi loan baùo Ngöôøi trôû veà cuøng Cha. Sau khi Chuùa Gieâsu ra ñi, Chuùa Thaùnh Thaàn seõ ñeán nhö "moät Ñaáng An UÛi khaùc". Ñoù chính laø Ngaøi, laø "Thaàn chaân lyù", Ñaáng seõ höôùng daãn caùc toâng ñoà vaø Giaùo Hoäi qua gioøng lòch söû: "Thaøy seõ xin Cha vaø Cha seõ ban cho caùc con moät Ñaáng An uûi khaùc ñeå maõi ôû vôùi caùc con, Ngaøi laø Thaàn chaân lyù, Ñaáng maø theá gian khoâng theå naøo chaáp nhaän, vì hoï khoâng thaáy cuõng chaúng bieát Ngaøi" (Jn.14:16-17). Ngaøi laø Ñaáng seõ töø Cha maø ñeán nhaân danh Ñöùc Kitoâ, "seõ daïy caùc con moïi söï vaø seõ nhaéc cho caùc con taát caû nhöõng gì Thaøy ñaõ truyeàn daïy caùc con" (Jn.14:26). Cuõng theá, "khi Ngaøi ñeán, Ngaøi seõ laøm cho theá gian nhaän thöùc ñöôïc nhöõng gì lieân quan ñeán toäi loãi, ñeán söï soâng chính vaø ñeán vieäc luaän phaït" (Jn.16:8). Ñaây laø moät lôøi höùa. Ngöôøi ta cuõng coù theå noùi, ñaây laø moät öôùc heïn, cuøng vôùi ñöùc aùi vaø Thaùnh Theå, Chuùa Gieâsu ñeå laïi cho thaønh phaàn thuoäc veà Ngöôøi trong Böõa Tieäc Ly.

Sau cuoäc töû naïn, phuïc sinh vaø thaêng thieân cuûa Chuùa Kitoâ, bieán coá Hieän Xuoáng laø vieäc hoaøn thaønh lôøi loan baùo cuûa Ngöôøi cho caùc toâng ñoà vaø cuõng laø khôûi ñaàu cho hoaït ñoäng cuûa Ngöôøi nôi caùc theá heä lai thôøi, vì Chuùa Thaùnh Thaàn "vónh vieãn" (Jn.14:16) ôû laïi vôùi Giaùo Hoäi. Chuùng ta ñaõ noùi nhieàu veà ñieàu naøy ôû nhöõng baøi giaùo lyù tröôùc ñaây.

Caâu truyeän khôûi söï veà nguoàn goác cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc saùch Toâng Ñoà Coâng Vuï ghi laïi cho chuùng ta thaáy raèng caùc toâng ñoà "ñöôïc ñaày Thaùnh Thaàn" vaø "hieân ngang coâng boá lôøi cuûa Thieân Chuùa" (Acts 2:4;4:31). Noù cuõng cho chuùng ta bieát raèng töø thôøi caùc toâng ñoà "theá gian" ñaõ choáng laïi hoaït ñoäng khoâng nhöõng cuûa caùc toâng ñoà maø coøn caû cuûa Ñaáng taùc haønh voâ hình ñang hoaït ñoäng qua caùc vò nöõa, nhö lôøi caùc vò toá giaùc nhöõng keû baét bôù mình: "Caùc ngöôøi luoân luoân choáng laïi Thaùnh Thaàn" (Acts 7:51). Hieän töôïng naøy cuõng xaåy ra caû ôû nhöõng thôøi kyø sau ñoù. Vieäc choáng laïi Thaùnh Thaàn naøy coù theå tieán ñeán choã phaïm moät toäi ñaëc bieät ñöôïc goïi laø toäi "loäng ngoân phaïm ñeán Thaùnh Thaàn". Chính Chuùa Gieâsu nhaán maïnh raèng ñaây laø toäi seõ khoâng ñöôïc thöù tha (x.Mt.12:31; Lk.12:10).

Nhö Chuùa Gieâsu tieân baùo vaø ñoan höùa, Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ laø moät Ñaáng ban phaùt taát caû nhöõng taëng aân thaàn linh trong Giaùo Hoäi ngay töø ban ñaàu vaø cöù tieáp tuïc nhö theá trong Giaùo Hoäi qua moïi thôøi (Dator munerum, nhö chuùng ta vaãn goïi Ngaøi trong Ca Tieáp Lieân Leã Hieän Xuoáng). Ngaøi laø Ñaáng höôùng daãn cho caû nhöõng taëng aân nhaém ñeán vieäc tröïc tieáp thaùnh hoùa caù nhaân laãn nhöõng taëng aân ñöôïc ban cho moät soá ngöôøi vì lôïi ích cuûa nhau (nhö tröôøng hôïp cuûa moät ít ñaëc suûng). "Theá nhöng, cuøng moät Thaàn Linh laøm phaùt sinh taát caû nhöõng taëng aân naøy, phaân phoái chuùng rieâng cho töøng ngöôøi nhö Ngaøi muoán" (1Cor.12:11). Ngay caû "nhöõng taëng aân veà phaåm traät", nhö chuùng ta coù theå cuøng vôùi Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II (Hieán Cheá LumenGentium, ñoaïn 4) goïi nhö vaäy, nhöõng taëng aân khoâng theå thieáu trong vieäc höôùng daãn Giaùo Hoäi, cuõng töø Ngaøi maø coù (x.Acts 20:28).

Caên cöù vaøo maïc khaûi cuûa Chuùa Gieâsu ñöôïc truyeàn ñaït cho caùc toâng ñoà, tin tin kính tuyeân xöng ñöùc tin vaøo Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ñöôïc nhaän laø "Chuùa", nhö Lôøi maëc laáy xaùc theå laø Chuùa: "Chæ coù Chuùa laø Chuùa... cuøng vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn". Kinh tin kính coøn theâm Chuùa Thaùnh Thaàn ban söï soáng. Chæ Thieân Chuùa môùi coù theå ban söï soáng cho nhaân loaïi. Chuùa Thaùnh Thaàn laø Thieân Chuùa. Vaø, vì laø Thieân Chuùa, Thaàn Linh laø taùc giaû cuûa söï soáng con ngöôøi. Ngaøi laø taùc giaû cuûa moät söï soáng môùi ñôøi ñôøi do Chuùa Gieâsu mang ñeán, ñoàng thôøi Ngaøi cuõng laø taùc giaû cuûa söï soáng trong taát caû daïng theå cuûa noù: söï soáng con ngöôøi vaø söï soáng cuûa taát caû moïi vaät (Creator Spiritus).

Chaân lyù naøy cuûa ñöùc tin ñöôïc phaùc hoïa trong Kinh Tin Kính Niceâa-Contantinoâpoâli. Noù ñöôïc hieåu vaø chaáp nhaän nhö maïc khaûi bôûi Thieân Chuùa qua Chuùa Gieâsu Kitoâ, vaø thuoäc veà "kho taøng maïc khaûi" ñöôïc truyeàn ñaït töø caùc toâng ñoà cho nhöõng coäng ñoaøn ñaàu tieân baèng giaùo huaán ñoàng nhaát cuûa caùc Giaùo Phuï. Theo lòch söû, ngöôøi ta coù theå noùi raèng tín ñieàu naøy ñöôïc theâm thaét vaøo Kinh Tin Kính Niceâa bôûi Coâng Ñoàng Chung Contantinoâpoâli Thöù Nhaát. Noù ñaõ phaûi ñoái ñaàu vôùi moät soá ngöôøi choái boû thaàn tính cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, cuõng nhö ñaõ phaûi ñoái ñaàu vôùi nhöõng ngöôøi, nhaát laø phaùi Arioâ, choáng laïi thaàn tính cuûa Ñöùc Kitoâ Lôøi Ngoâi Con. Trong caû hai tröôøng hôïp, hoï haàu nhö laïc maát lyù trí cuûa mình theo lyù luaän giaû töôûng tröôùc maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi!

Thaønh phaàn ñoái phöông khoâng coâng nhaän thaàn tính cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñöôïc goïi laø "pneumatomachians" (nghóa laø ñoái phöông cuûa Thaàn Linh), hay "Macedonians" (danh xöng laáy töø Macedonius, teân ngöôøi xöôùng phaùt). Vôùi quyeàn bính cuûa mình, caùc vò Ñaïi Giaùo Phuï ñaõ phaûn khaùng laïi nhöõng yù nieäm sai laàm naøy; trong soá caùc vò giaùo phuï naøy coù thaùnh Anathasioâ (+373), vò ñaõ xaùc ñònh, ñaëc bieät trong Böùc Thö göûi cho Serapion, söï bình ñaúng giöõa Chuùa Thaùnh Thaàn vôùi hai ngoâi vò thaàn linh kia trong söï hieäp nhaát cuûa Ba Ngoâi. Thaùnh nhaân chuû tröông nhö theá khi caên cöù vaøo "truyeàn thoáng coå kính, tín ñieàu vaø ñöùc tin cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, nhöõng gì chuùng ta bieát laø ñöôïc Chuùa ban cho chuùng ta, vaø ñöôïc caùc toâng ñoà rao giaûng cuøng ñöôïc caùc Giaùo Phuï baûo trì..." (x. PG 26, 594-595).

Nhöõng vò Giaùo Phuï naøy laø nhöõng vò ñaõ laøm cho giaù trò maïc khaûi chöùa ñöïng trong Saùch Thaùnh ñöôïc neân troïn vôùi ñaày ñuû yù nghóa cuûa noù, chöù khoâng phaûi chæ baûo toaøn yù nieäm chính thöïc vaø hoaøn toaøn veà Chuùa Ba Ngoâi maø thoâi. Caùc vò cuõng nhaän thaáy raèng neáu choái boû thaàn tính cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, thì vieäc naâng nhaân loaïi leân ñeå thoâng phaàn vaøo söï soáng cuûa Thieân Chuùa - töùc laø vieäc "thaàn linh hoùa" con ngöôøi baèng aân suûng - cuõng seõ bò loaïi boû. Theo Phuùc AÂm, caû vieäc thaàn linh hoùa nhaân loaïi naøy cuõng laø vieäc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Chæ coù moät mình Ñaáng laø Thieân Chuùa môùi coù theå thöïc hieän vieäc thoâng phaàn söï soáng thaàn linh naøy thoâi. Theo lôøi cuûa Chuùa Gieâsu noùi (x.Jn.6:63), Chuùa Thaùnh Thaàn chính laø Ñaáng "ban söï soáng".

Chuùng ta caàn phaûi nhaán maïnh raèng ñöùc tin nôi Chuùa Thaùnh Thaàn nhö moät Ngoâi Vò thaàn linh, ñöôïc tuyeân xöng trong Kinh Tin Kính Niceâa-Contantinoâpoâli, ñaõ ñöôïc xaùc nhaän nhieàu laàn bôûi huaán quyeàn long troïng cuûa Giaùo Hoäi. Chaúng haïn, nhöõng khoaûn cuûa Coâng Ñoàng Roâma naêm 382 laø moät baèng chöùng. Nhöõng khoaûn naøy ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Ñamascoâ I ban haønh, maø chuùng ta ñoïc thaáy raèng Chuùa Thaùnh Thaàn "laø baûn theå thaàn linh vaø laø Thieân Chuùa thaät", cuõng nhö ñoïc thaáy "nhö Chuùa Con vaø Chuùa Cha, Chuùa Thaùnh Thaàn cuõng coù theå laøm ñöôïc heát moïi söï, bieát heát moïi söï vaø toaøn höõu" (DS 168-169).

Maãu thöùc ngaén goïn cuûa Kinh Tin Kính naêm 381, khi coâng nhaän thaàn tính cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn thì tuyeân xöng "Ngaøi laø Chuùa" nhö Chuùa Cha vaø Chuùa Con laø Chuùa, ñaõ hôïp lyù theâm caâu "Ngaøi cuõng ñöôïc phuïng thôø vaø toân vinh vôùi Chuùa Cha vaø Chuùa Con". Chuùa Thaùnh Thaàn laø Ñaáng ban "söï soáng". Nghóa laø, cuøng vôùi Chuùa Cha vaø Chuùa Con, Ngaøi cuõng coù quyeàn naêng saùng taïo, nhaát laø quyeàn naêng thaùnh hoùa vaø ban söï soáng trong caáp traät sieâu nhieân cuûa aân suûng. Quyeàn naêng naøy ñöôïc ban cho Ngoâi Vò cuûa Ngaøi. Chính vì theá maø Ngaøi ñöôïc phuïng thôø vaø toân vinh nhö hai Ngoâi Nhaát vaø Hai trong Ba Ngoâi, thöïc taïi maø töø ñoù Ngaøi nhieäm xuaát nhö taän ñieåm cuûa tình yeâu vónh haèng nôi caùc Vò, hoaøn toaøn bình ñaúng vaø hieäp nhaát baûn theå.

Kinh tin kính coøn ñaëc bieät qui veà Ngoâi thöù ba trong Ba Ngoâi naøy vai troø laø taùc giaû thaàn linh cuûa vieäc noùi tieân tri. Ngaøi laø Ñaáng "vaãn duøng caùc tieân tri maø phaùn daïy". Nhö theá laø coâng nhaän nguoàn thaàn höùng Cöïu Öôùc cuûa caùc vò tieân tri, keå töø Moisen (x.Dt.34:10) tôùi heát Malachi. Caùc vò ñaõ ñeå laïi cho chuùng ta nhöõng huaán daãn cuûa Thieân Chuùa baèng hình thöùc vaên baûn. Caùc vò ñaõ ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn linh öùng. Ñavít, vò cuõng laø moät "tieân tri" (Acts 2:30), ñaõ coâng nhaän veà mình nhö theá (2Sam.22:2); Ezekien cuõng noùi nhö theá (Ez.11:5). Trong dieãn töø ñaàu tieân cuûa mình, thaùnh Pheâroâ ñaõ noùi leân cuøng moät nieàm tin naøy, khi xaùc quyeát raèng "Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ noùi qua mieäng cuûa Ñavít" (Acts 1:16). Taùc giaû cuûa Böùc Thö göûi giaùo ñoaøn Do Thaùi dieãn taû veà mình töông töï nhö theá (x.Heb.3:7;10:15). Vôùi loøng bieát ôn saâu xa, Giaùo Hoäi laõnh nhaän caùc Saùch Thaùnh Kinh tieân tri nhö moät taëng aân quùi giaù bôûi Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng vaãn toû mình ra raát gaàn guõi vaø linh hoaït ngay töø ban ñaàu cuûa lòch söû cöùu ñoä.

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page