Kieán thöùc cuûa chuùng ta veà Chuùa Thaùnh Thaàn ñöôïc caên cöù vaøo nhöõng gì Chuùa Gieâsu noùi cho chuùng ta hay veà Ngaøi, nhaát laø khi Chuùa Gieâsu noùi veà vieäc Ngöôøi ra ñi cuûa mình vaø vieäc Ngöôøi trôû veà cuøng Cha Ngöôøi: "Khi naøo Thaøy ra ñi... Thaùnh Thaàn seõ ñeán cuøng caùc con" (x Jn.16:7). Cuoäc "ra ñi" cuûa Chuùa Kitoâ vöôït qua thaäp giaù, phuïc sinh vaø thaêng thieân ñaït tôùi tuyeät ñænh cuûa mình nôi ngaøy Leã Hieän Xuoáng, töùc laø nôi vieäc Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng treân caùc toâng ñoà. Caùc vò ñaõ "ñoàng taâm nhaát trí chuyeân chuù nguyeän caàu" nôi nhaø tieäc ly "cuøng vôùi meï cuûa Chuùa Gieâsu" (x.Acts 1:14) cuõng nhö vôùi nhoùm ngöôøi laäp thaønh nhaân trung cuûa Giaùo Hoäi nguyeân thuûy.
Trong bieán coá naøy, Chuùa Thaùnh Thaàn vaãn laø moät Thieân Chuùa kín nhieäm (x.Is.45:15), vaø Ngaøi cöù nhö theá qua troïn lòch söû cuûa Giaùo Hoäi cuõng nhö cuûa theá giôùi. Coù theå noùi raèng Ngaøi aån mình nôi boùng daùng cuûa Chuùa Kitoâ, Lôøi Thieân Chuùa Ngoâi Con, Ñaáng cuøng baûn theå vôùi Chuùa Cha, Ñaáng "ñaõ hoùa thaønh nhuïc theå vaø ôû giöõa chuùng ta" (Jn.1:14) trong moät daïng thöùc höõu hình.
Nôi maàu nhieäm Nhaäp Theå, Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ khoâng toû mình ra moät caùch höõu hình - Ngaøi vaãn laø moät Thieân Chuùa aån thaân - vaø Ngaøi ñaõ bao phuû Meï Maria caùch maàu nhieäm. Thieân thaàn ñaõ noùi cuøng Ñöùc Trinh Nöõ, ngöôøi nöõ ñöôïc ñaëc tuyeån cho vieäc Thieân Chuùa ñeán vôùi con ngöôøi laø: "Thaùnh Thaàn seõ ñeán treân trinh nöõ vaø quyeàn pheùp cuûa Ñaáng Toái Cao seõ bao phuû trinh nöõ" (Lk.1:35).
Töông töï nhö theá, vaøo ngaøy Leã Hieän Xuoáng, Chuùa Thaùnh Thaàn "bao phuû" Giaùo Hoäi sô sinh, ñeå, döôùi aûnh höôûng cuûa Ngaøi, Giaùo Hoäi ñöôïc ban quyeàn naêng ñeå "loan baùo nhöõng coâng vieäc quyeàn uy cuûa Thieân Chuùa" (x. Acts 2:11). Ñieàu ñaõ xaåy ra nôi cung daï Meï Maria trong maàu nhieäm Nhaäp Theå giôø ñaây caøng ñöôïc neân troïn. Thaàn Linh taùc haønh nhö moät vò "Thieân Chuùa aån thaân", voâ hình theo thaân phaän cuûa mình.
Tuy nhieân, Ngaøy Leã Hieän Xuoáng cuõng laø moät cuoäc hieån linh, noùi caùch khaùc, laø moät cuoäc toû hieän thaàn linh ñaày quyeàn naêng. Cuoäc toû hieän naøy hoaøn taát cuoäc toû hieän ôû nuùi Sinai, luùc maø daân Yeán Duyeân sau khi ñaõ ñöôïc Moisen laõnh ñaïo giaûi thoaùt cho khoûi caûnh laøm toâi cho ngöôøi Ai Caäp. Theo truyeàn thoáng cuûa daân Do Thaùi thì cuoäc toû hieän ôû nuùi Sinai ñaõ xaåy ra 50 ngaøy sau bieán coá Vöôït Qua trong cuoäc Xuaát Ai Caäp, ñoù laø Ngaøy Leã Nguõ Tuaàn.
"Nuùi Sinai ñöôïc phuû khoùi, vì Chuùa ôû trong löûa maø xuoáng treân noù; vaø khoùi cuûa noù boác leân nhö khoùi cuûa moät loø ñuùc, toaøn theå ngoïn nuùi chuyeån ñoäng maõnh lieät" (Ex.19:18). Söï sieâu vieät tuyeät ñoái cuûa "Ñaáng hieän höõu" (x.Ex.3:14) baáy giôø ñaõ bieåu loä ra. ÔÛ chaân Nuùi Horeb, Moisen ñaõ nghe thaáy töø giöõa buïi gai chaùy nhöõng lôøi: "Chôù ñeán gaàn; haõy côûi giaày ra, vì nôi ngöôi ñang ñöùng laø thaùnh ñòa" (Ex.3:5). Giôø ñaây, taïi chaân Nuùi Sinai, Chuùa cuõng phaùn cuøng oâng: "Haõy ñi xuoáng caûnh giaùc daân chuùng keûo hoï tranh nhau nhìn xem Chuùa maø phaûi cheát" (Ex.19:21).
Cuoäc hieån linh cuûa Ngaøy Leã Nguõ Tuaàn laø cuoäc hieån linh cuoái cuøng trong caùc cuoäc toû hieän Thieân Chuùa ñaõ tuaàn töï toû mình ra cho con ngöôøi bieát. Vôùi cuoäc toû hieän naøy, vieäc töï maïc khaûi mình ra cuûa Thieân Chuùa ñaõ ñaït ñeán toät ñænh; nhôø cuoäc toû hieän naøy, Ngaøi muoán laøm cho con ngöôøi tin vaøo uy linh vaø söï sieâu vieät cuûa Ngaøi, cuõng nhö vaøo söï hieän dieän hoøa nhaäp cuûa Ñaáng "Emmanuel", cuûa moät vò "Thieân Chuùa ôû cuøng chuùng ta".
Cuoäc hieån linh vaøo Ngaøy Leã Hieän Xuoáng, cuøng vôùi Meï Maria, ñaõ tröïc tieáp chaïm ñeán toaøn theå Giaùo Hoäïi nôi nhöõng thaønh phaàn noàng coát ban ñaàu cuûa Giaùo Hoäi, nhôø ñoù laøm hoaøn taát caùi tieán trình keùo daøi ñöôïc baét ñaàu döôùi thôøi cöïu öôùc. Neáu phaân tích nhöõng chi tieát cuûa bieán coá dieãn ra taïi nhaø tieäc ly ñöôïc saùch Toâng Ñoà Coâng Vuï (2:1-13) ghi nhaän naøy, chuùng ta thaáy coù nhöõng yeáu toá khaùc nhau gôïi laïi nhöõng cuoäc hieån linh tröôùc ñoù, nhaát laø cuoäc hieån linh ôû nuùi Sinai, cuoäc hieån linh maø thaùnh Luca döôøng nhö ñaõ lieân töôûng ñeán khi trình thuaät laïi cuoäc hieän xuoáng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Theo thaùnh Luca dieãn taû thì cuoäc toû hieän ôû nhaø tieäc ly ñaõ dieãn ra baèng nhöõng theå thöùc cuûa moät hieän töôïng töông töï nhö nhöõng gì ôû nuùi Sinai: "Ñeán ngaøy Leã Nguõ Tuaàn, khi maø caùc vò taát caû ñang cuøng nhau ôû moät nôi. Thình lình moät tieáng phaùt ra töø trôøi nhö gioù thoåi maïnh, traøn vaøo ñaày nhaø nôi caùc vò ñang ôû. Theá roài coù nhöõng löôõi nhö löûa xuaát hieän vaø taûn ra ñaäu treân moãi moät ngöôøi trong caùc vò. Vaäy caùc vò ñöôïc ñaày Thaùnh Linh vaø baét ñaàu noùi tieáng laï, nhö Thaàn Linh cho hoï noùi" (Acts 2:1-4).
Ba yeáu toá ñaùnh daáu bieán coá naøy laø tieáng gioù maïnh, nhöõng löôõi nhö löûa, vaø ñaëc suûng noùi nhöõng ngoân ngöõ khaùc nhau. Taát caû nhöõng yeáu toá naøy ñeàu coù moät giaù trò tieâu bieåu phong phuù caàn phaûi löu yù. Theo yù nghóa cuûa nhöõng söï kieän naøy, ngöôøi ta hieåu roõ hôn ñieàu maø taùc giaû saùch Toâng Ñoà Coâng Vuï nghó töôûng khi vieát raèng nhöõng ngöôøi hieän dieän ôû nhaø tieäc ly baáy giôø "ñöôïc traøn ñaày Thaùnh Linh".
"Moät tieáng nhö gioù thoåi maïnh". Theo quan ñieåm ngoân ngöõ hoïc, ôû ñaây coù moät söï lieân heä giöõa gioù (hôi gioù) vaø "thaàn trí". Theo tieáng Do Thaùi, cuõng nhö tieáng Hy Laïp, "gioù" ñoàng nghóa vôùi "thaàn trí": "ruah - pneuma". Chuùng ta ñaõ ñoïc thaáy trong saùch Khôûi Nguyeân (1:2): "Thaàn trí (ruah) cuûa Thieân Chuùa baáy giôø chuyeån vaän treân maët cuûa caùc gioøng nöôùc", vaø trong Phuùc AÂm thaùnh Gioan: "Gioù (pneuma) thoåi ñaâu thì thoåi" (Jn.3:8).
Theo Thaùnh Kinh, luoàng gioù maïnh "loan baùo" söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa. Noù laø daáu hieäu cuûa moät cuoäc hieån linh. Chuùng ta ñaõ ñoïc thaáy trong Quyeån Samuen Thöù Hai: "Ngaøi ñöôïc thaáy treân nhöõng caùnh gioù" (22:11). "Naøy, moät côn gioù maïnh thoåi ñeán töø phía baéc, moät ñaùm maây lôùn quang toûa, vaø moät ngoïn löûa lieân tuïc chôùp chôùp" laø moät cuoäc toû hieän ñöôïc dieãn taû ngay ñaàu cuoán Saùch Tieân Tri Ezekien (1:4). Hôi gioù laø moät bieåu hieäu ñaëc bieät cho quyeàn löïc thaàn linh laø quyeàn löïc laøm cho cuoäc bieán ñoäng trôû thaønh neà neáp taïo döïng (x.Gn.1:2). Noù coøn laø bieåu hieäu cho töï do cuûa Thaàn Linh: "Gioù thoåi ñaâu thì thoåi, oâng nghe ñöôïc tieáng noù, song oâng khoâng bieát noù töø ñaâu ñeán vaø seõ ñi ñaâu" (Jn.3:8). "Moät tieáng nhö gioù thoåi maïnh" laø yeáu toá thöù nhaát trong cuoäc hieån linh cuûa Ngaøy Leã Nguõ Tuaàn, moät cuoäc toû hieän cuûa quyeàn naêng thaàn linh toû töôøng trong Chuùa Thaùnh Thaàn.
Yeáu toá thöù hai cuûa bieán coá Leã Nguõ Tuaàn laø löûa: "Coù nhöõng löôõi nhö löûa xuaát hieän" (Acts 2:3). Löûa luoân luoân hieän dieän trong caùc cuoäc toû hieän cuûa Thieân Chuùa nôi Cöïu Öôùc. Chuùng ta thaáy ñieàu naøy ôû cuoäc giao öôùc giöõa Thieân Chuùa vaø Abraham (x.Gn.15:17); cuõng theá, khi Thieân Chuùa töï toû mình cho Moisen trong buïi caây chaùy maø khoâng bò thieâu ruïi (x.Ex.3:2); roài trong caùc coät löûa daãn daân Yeán Duyeân qua sa maïc ban ñeâm (x.Ex.13:21-22). Löûa ñaëc bieät hieän dieän nôi cuoäc toû hieän cuûa Thieân Chuùa ôû Nuùi Sinai (x.Ex.19:18), cuõng nhö ôû nhöõng cuoäc hieån linh ñöôïc caùc tieân tri dieãn taû (x.Is.4:5,64:1; Dan.7:9 v.v.). Bôûi theá, löûa laø bieåu hieäu cho söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa. ÔÛ moät vaøi nôi, Saùch Thaùnh coøn noùi raèng "Thieân Chuùa cuûa chuùng ta laø moät ngoïn löûa thieâu" (Heb.12:29; Dt.4:24,9:3). Nôi nhöõng leã nghi toaøn thieâu, vieäc tieâu huûy cuûa vaät ñöôïc hieán daâng khoâng quan troïng baèng muøi thôm ngoït ngaøo töôïng tröng cho vieäc hieán daâng leã vaät leân Thieân Chuùa, trong khi ñoù, löûa, cuõng ñöôïc goïi laø "thöøa taùc vieân cuûa Thieân Chuùa" (x.Ps.104:4), bieåu hieäu cho vieäc thanh taåy saïch toäi loãi cuûa con ngöôøi, gioáng nhö baïc ñöôïc nung vaø vaøng ñöôïc thöû baèng löûa vaäy (x.Zech.13:8-9).
Nôi cuoäc hieån linh ôû Ngaøy Leã Nguõ Tuaàn coøn coù moät bieåu hieäu laø nhöõng löôõi nhö löûa ñaäu treân moãi moät ngöôøi hieän dieän taïi nhaø tieäc ly. Neáu löûa bieåu hieäu cho söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa, thì nhöõng löôõi löûa phaân taùn vaø ñaäu treân ñaàu cuûa caùc vò nhö noùi leân vieäc "ngöï xuoáng" cuûa Thaùnh Thaàn Thieân Chuùa treân thaønh phaàn hieän dieän, hieán ban chính mình cho töøng ngöôøi trong caùc vò ñeå söûa soaïn caùc vò thöïc hieän söù vuï cuûa mình.
Taëng aân cuûa Thaàn Linh, löûa cuûa Thieân Chuùa, maëc laáy moät hình theå ñaëc bieät, ñoù laø hình theå cuûa "löôõi". YÙ nghóa cuûa noù ñöôïc caét nghóa ngay sau ñoù khi taùc giaû theâm: "Caùc vò baét ñaàu noùi tieáng laï, nhö Thaàn Linh cho caùc vò noùi" (Acts 2:4). Nhöõng lôøi noùi phaùt xuaát töø Thaùnh Linh maø ra thì "nhö löûa" (x.Jer.5:14,23:29). Chuùng coù moät hieäu naêng maø nhöõng lôøi noùi thuaàn tuùy loaøi ngöôøi khoâng coù ñöôïc. Nôi yeáu toá thöù ba cuûa cuoäc Thieân Chuùa toû hieän trong Ngaøy Leã Nguõ Tuaàn naøy, Thaùnh Thaàn Thieân Chuùa, trong vieäc ban mình cho con ngöôøi, ñaõ laøm phaùt sinh nôi hoï moät hieäu quûa vöøa thöïc höõu vöøa bieåu tröng. Noù thöïc höõu ôû choã noù lieân quan ñeán cô naêng phaùt ngoân laø sôû höõu töï nhieân cuûa con ngöôøi. Tuy nhieân, noù cuõng coù tính caùch bieåu tröng vì nhöõng con ngöôøi "töø Galileâa" naøy, trong khi noùi tieáng cuûa hoï hay thoå aâm cuûa hoï, laïi noùi "baèng nhöõng ngoân ngöõ khaùc", laøm cho ñaùm tuï hoïp caøng ñoâng thì moãi ngöôøi ñeàu "nghe thaáy tieáng cuûa mình", maëc duø baáy giôø coù caùc ñaïi dieän cuûa nhieàu daân khaùc nhau chöùng döï (x.Acts 2:6).
Tính caùch bieåu tröng cuûa "vieäc noùi nhieàu ngoân ngöõ" naøy raát laø quan troïng. Theo Thaùnh Kinh, tình traïng khaùc bieät nhau veà ngoân ngöõ laø moät daáu hieäu taêng theâm caùc thöù daân vaø caùc nöôùc, maø hoï ñaõ thöïc söï taûn maùc ra sau bieán coá xaây thaùp Babel (x.Gn.11:5-9). Baáy giôø moät ngoân ngöõ chung moïi ngöôøi hieåu ñöôïc bò chia thaønh nhieàu thöù ngoân töø khaùc nhau, do ñoù, gaây ra tình traïng laàm laãn trong vieäc thaáu hieåu nhau. Nay tính caùch bieåu tröng cuûa thaùp Babel ñöôïc thay theá baèng bieåu tröng cuûa moät thöù ngoân ngöõ cuûa Ngaøy Leã Nguõ Tuaàn, moät thöù ngoân ngöõ ngöôïc laïi vôùi tình traïng laàm laãn trong ngoân töø. Ngöôøi ta coù theå noùi raèng nhieàu thöù ngoân ngöõ khoâng hieåu ñöôïc ñaõ bò maát ñi ñaëc tính rieâng cuûa mình, hay ít laø, ñaõ khoâng coøn laø bieåu hieäu cho söï chia reõ nöõa. Chuùng ñaõ nhöôøng böôùc cho coâng vieäc môùi meû cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng maø qua caùc toâng ñoà vaø Giaùo Hoäi mang laïi söï hieäp nhaát linh thieâng cho caùc daân nöôùc khaùc noøi gioáng, ngoân ngöõ vaø vaên hoùa, theo yù nieäm hieäp thoâng troïn veïn trong Thieân Chuùa nhö Chuùa Gieâsu loan baùo vaø nguyeän caàu (x.Jn.17:11,21-22).
Ñeå keát luaän chuùng ta haõy ñoïc laïi nhöõng lôøi cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II qua Hieán Cheá veà Maïc Khaûi Thaàn Linh: "Chuùa Kitoâ ñaõ thieát laäp vöông quoác cuûa Thieân Chuùa treân traùi ñaát, ñaõ toû Cha cuûa Ngöôøi vaø chính Ngöôøi ra baèng vieäc laøm cuõng nhö baèng lôøi noùi, vaø ñaõ hoaøn taát coâng cuoäc cuûa Ngöôøi baèng vieäc cheát ñi, phuïc sinh vaø thaêng thieân vinh hieån cuûa Ngöôøi, cuõng nhö baèng vieäc sai ñeán Chuùa Thaùnh Thaàn. Ñöôïc treo leân khoûi maët ñaát Ngöôøi ñaõ keùo taát caû con ngöôøi leân vôùi Ngöôøi (x.Jn.12:32), chæ moät mình Ngöôøi laø Ñaáng coù nhöõng lôøi söï soáng ñôøi ñôøi (x.Jn.6:68). Maàu nhieäm naøy ñaõ khoâng ñöôïc toû ra cho caùc theá heä naøo khaùc nhö baáy giôø ñaõ ñöôïc toû ra cho caùc thaùnh toâng ñoà vaø tieân tri trong Chuùa Thaùnh Thaàn (x.Eph.3:4-6), ñeå caùc vò coù theå rao giaûng Phuùc AÂm, khôi leân loøng tin nôi Chuùa Gieâsu laø Ñöùc Kitoâ vaø laø Chuùa, vaø tuï hoïp hoï laïi thaønh Giaùo Hoäi" (ñoaïn 17). Ñaây laø moät coâng vieäc cao caû cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn cuõng nhö cuûa Giaùo Hoäi nôi coõi loøng con ngöôøi vaø nôi lòch söû.
(Baøi Giaùo Lyù thöù 8 cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II, chia seû ngaøy Thöù Tö, 12-7-1989, trong loaït 80 baøi veà chuû ñeà Chuùa Thaùnh Thaàn)