Maïch Nöôùc Voït Leân
Söï Soáng Ñôøi Ñôøi

Loaït Baøi Giaùo Lyù Naêm Thaùnh 2000
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II
Ñaminh Maria Cao Taán Tónh, BVL, soaïn dòch

Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan

Thöù Tö, 14-11-1990
Baøi 12

Thaàn Linh
laø Tình Yeâu Xuaát Thaân

Hoâm nay chuùng ta baét ñaàu buoåi giaùo lyù baèng vieäc laäp laïi caâu phaùt bieåu tröôùc ñaây chuùng ta ñaõ tuyeân xöng khi noùi ñeán ñeà taøi Moät Thieân Chuùa duy nhaát laø Ñaáng ñöùc tin Kitoâ giaùo daïy chuùng ta phaûi nhaän bieát vaø toân thôø nhö Thieân Chuùa Ba Ngoâi. "Tình yeâu hoã töông giöõa Chuùa Cha vaø Chuùa Con ñaõ laøm xuaát thaân nôi caùc Ngaøi vaø töø caùc Ngaøi moät Ngoâi Vò: Chuùa Cha vaø Chuùa Con 'nhieäm xuaát' (spirate) Thaàn Linh Yeâu Thöông cuøng baûn theå vôùi caùc Ngaøi". Töø ban ñaàu Giaùo Hoäi ñaõ xaùc tín raèng Chuùa Thaùnh Thaàn nhö Tình Yeâu xuaát thaân töø Chuùa Cha vaø Chuùa Con.

Neàn taûng ñöôïc löu truyeàn töø caùc Giaùo Phuï vaø Tieán Só Hoäi Thaùnh ñöôïc caên cöù vaøo Taân Öôùc, nhaát laø vaøo nhöõng lôøi cuûa Thaùnh Gioan trong böùc thö thöù nhaát cuûa thaùnh nhaân: "Thieân Chuùa laø Tình Yeâu" (1Jn.4:8).

Nhöõng lôøi naøy coù yù noùi ñeán chính yeáu tính cuûa Thieân Chuùa, vôùi yeáu tính naøy Ba Ngoâi chæ coù moät baûn theå duy nhaát vaø taát caû ba ñeàu laø Tình Yeâu, töùc laø ñeàu muoán toát cho nhau, moät taùc löïc noäi taïi höôùng veà ñoái töôïng ñöôïc yeâu, ôû beân trong cuõng nhö beân ngoaøi söï soáng cuûa Ba Ngoâi.

Theá nhöng, cuøng vôùi Thaùnh Toâma chuùng ta phaûi nhaän ñònh raèng ngoân ngöõ cuûa chuùng ta ngheøo naøn chöõ nghóa ñeå coù theå noùi leân taùc ñoäng cuûa loøng muoán laø taùc ñoäng keùo chuû theå yeâu ñeán vôùi ñoái töôïng yeâu. Taùc ñoäng naøy laø do baûn chaát noäi taïi cuûa tình yeâu. Bôûi noù xuaát phaùt töø loøng muoán hay con tim, do ñoù, noù khoâng roõ raøng vaø töï thöùc nhö moät tö töôûng xuaát phaùt töø lyù trí. Trong laõnh vöïc taâm thöùc, chuùng ta coù nhöõng chöõ khaùc nhau ñeå dieãn ñaït, caû veà moái lieân heä giöõa chuû theå bieát vôùi ñoái töôïng bieát (bieát, hieåu), laãn veà vieäc phaùt hieän tö töôûng töø trí khoân theo taùc ñoäng bieát (phaùt ngoân hay verbum, lôøi noùi tieán haønh töø trí khoân). Tröôøng hôïp thuoäc laõnh vöïc loøng muoán vaø con tim thì laïi khaùc. Ñuùng theá, "giaû söû ngöôøi ta yeâu moät vaät gì ñoù thì seõ coù moät aán töôïng löu laïi nôi ngöôøi ñoù, nôi caûm tình cuûa anh ta hay chò ta, moät aán töôïng veà vaät ñöôïc yeâu, vì vaät ñöôïc yeâu ôû trong con ngöôøi yeâu cuõng nhö ñoái töôïng bieát ôû trong con ngöôøi bieát noù.

"Vaäy neáu moät ngöôøi bieát mình vaø yeâu mình thì ngöôøi aáy ôû trong chính mình, khoâng phaûi chæ vì ngöôøi ñoù ñoàng nhaát vôùi chính mình, maø vì ngöôøi aáy coøn laø ñoái töôïng nhaän bieát cuõng nhö yeâu thöông cuûa chính hoï". Tuy theá, theo ngoân ngöõ loaøi ngöôøi, "coù nhöõng töø ngöõ khaùc chöa ñöôïc taïo ra ñeå dieãn ñaït moái lieân heä hieän höõu giöõa tình caûm, hay aán töôïng cuûa ñoái töôïng yeâu cuõng theá, vôùi nguyeân lyù (noäi taïi) laøm cho caûm tình naøy phaùt hieän, hoaëc ngöôïc laïi. Bôûi theá, vì töø vöïng ngheøo naøn (propter vocabulorum inopiam), maø nhöõng moái lieân heä kia cuõng ñöôïc dieãn taû baèng nhöõng töø ngöõ yeâu thöông vaø hoan laïc. Nhö ngöôøi ta ñaõ goïi Ngoâi Lôøi laø nhaän thöùc ñöôïc cöu mang hay khoân ngoan ñöôïc haï sinh".

Theá roài töø ñoù thaùnh Tieán Só Thieân Thaàn keát luaän: "Neáu trong nhöõng chöõ tình yeâu vaø yeâu thöông (diligere) ngöôøi ta chæ muoán noùi ñeán moái lieân heä giöõa ngöôøi yeâu vaø vaät ñöôïc yeâu, thì nhöõng chöõ naøy (nôi Ba Ngoâi), nhö chöõ bieát vaø chöõ hieåu, cuõng aùm chæ yeáu tính cuûa Thieân Chuùa. Ngoaøi ra, neáu chuùng ta cuõng söû duïng nhöõng chöõ naøy ñeå noùi ñeán moái lieân heä voán coù giöõa caùi phaùt xuaát bôûi hay tieán haønh töø taùc ñoäng cuøng ñoái töôïng yeâu thöông, vôùi nguyeân lyù töông heä, nhôø ñoù Tình Yeâu ñöôïc coi nhö laø Tình Yeâu xuaát thaân, vaø Yeâu Thöông ñöôïc coi nhö laø nhieäm xuaát tình yeâu xuaát thaân, thì Tình Yeâu laø danh xöng cuûa moät ngoâi vò..." vaø laø teân goïi cuûa chính Chuùa Thaùnh Thaàn (Summa Theol., I,q.37,a.1).

Vieäc Thaùnh Toâma phaân taùch ngöõ hoïc raát höõu duïng ñeå coù moät yù nieäm töông ñoái roõ raøng veà Chuùa Thaùnh Thaàn nhö Ngoâi-Vò-Tình-Yeâu trong loøng Thieân Chuùa Ba Ngoâi, taát caû Ba ñeàu "laø Tình Yeâu". Theá nhöng, phaûi noùi raèng, vieäc gaùn gheùp tình yeâu cho Chuùa Thaùnh Thaàn, nhö danh xöng xöùng hôïp cuûa Thaàn Linh, ñöôïc thaùnh Tieán Só Thieân Thaàn ruùt töø giaùo huaán cuûa caùc Giaùo Phuï Giaùo Hoäi. Phaàn caùc Giaùo Phuï, caùc vò laø nhöõng vò loan truyeàn maïc khaûi cuûa Chuùa Gieâsu vaø giaùo huaán cuûa caùc toâng ñoà, nhöõng gì chuùng ta cuõng ñaõ bieát qua nhöõng baûn vaên Taân Öôùc. Theá neân, trong lôøi caàu linh muïc daâng leân Chuùa Cha taïi Böõa Tieäc Ly, Chuùa Gieâsu nguyeän raèng: "Con ñaõ toû danh Cha cho hoï, vaø Con coøn toû ra nöõa, ñeå tình yeâu Cha yeâu Con cuõng ôû trong hoï vaø Con cuõng ôû trong hoï" (Jn.17:26). ÔÛ ñaây chuùng ta ñoái dieän vôùi tình yeâu Cha yeâu Con "tröôùc khi theá gian ñöôïc taïo döïng" (Jn.17:24). Theo moät soá nhaø chuù giaûi thaùnh kinh, nhöõng lôøi Chuùa Gieâsu aáy, moät caùch giaùn tieáp, chæ veà Chuùa Thaùnh Thaàn, Tình Yeâu Chuùa Cha ñôøi ñôøi yeâu Chuùa Con, Ñaáng ñôøi ñôøi ñöôïc Chuùa Cha yeâu. Tröôùc ñoù, Thaùnh Toâma ñaõ caån thaän nghieân cöùu moät baûn vaên cuûa Thaùnh Augustinoâ veà tình yeâu hoã töông naøy cuûa Chuùa Cha vaø Chuùa Con trong Chuùa Thaùnh Thaàn (x.De Trinitate, VI,5; XIV,7, PL 43,928,1065). Baûn vaên naøy cuõng ñöôïc caùc hoïc giaû khaùc baøn luaän ñeán vì noù ñaõ ñi vaøo neàn thaàn hoïc thôøi trung coå: "Utrum Pater et Filius diligant se Spiritu Sancto"; thaùnh nhaân ñaõ keát luaän vieäc phaân taùch vaên töï vaø giaùo thuyeát baèng moät giaûi thích tuyeät vôøi nhö sau: "Cuõng theá, chuùng ta noùi caây coái nôû hoa theá naøo thì chuùng ta cuõng noùi ñöôïc raèng Chuùa Cha noùi vôùi chính mình vaø noùi vôùi taïo vaät trong Lôøi laø Con Ngaøi, vaø Chuùa Cha vôùi Chuùa Con yeâu nhau vaø yeâu chuùng ta trong Chuùa Thaùnh Thaàn, ñoù laø trong Tình Yeâu nhieäm xuaát" (Summa Theol., I, q.37,a.2).

Trong cuøng baøi töø bieät, Chuùa Gieâsu cuõng loan baùo raèng Chuùa Cha seõ sai ñeán vôùi caùc toâng ñoà vaø Giaùo Hoäi "Ñaáng An UÛi... Thaàn chaân lyù" (Jn.14:16-17), vaø Ngöôøi laø Con cuõng seõ sai Ngaøi ñeán (x.Jn.16:7) "ñeå ôû cuøng caùc con luoân maõi" (Jn.14:16-17). Bôûi theá, caùc toâng ñoà seõ laõnh nhaän Chuùa Thaùnh Thaàn nhö Tình Yeâu hieäp nhaát Chuùa Cha vôùi Chuùa Con. Nhôø quyeàn naêng cuûa Tình Yeâu naøy, Chuùa Cha vaø Chuùa Con "seõ ñeán laäp cö nôi hoï" (Jn.14:23).

YÙ nghóa naøy coøn ñöôïc Chuùa Gieâsu nhaéc ñeán trong moät ñoaïn khaùc cuûa lôøi caàu linh muïc veà vieäc hieäp nhaát cuûa caùc moân ñeä Ngöôøi: "Ñeå taát caû ñöôïc neân moät trong chuùng ta, cho theá gian bieát raèng Cha ñaõ sai Con" (Jn.17:21). Neáu caùc moân ñeä phaûi laø "moät trong chuùng ta", töùc laø, trong Chuùa Cha vaø Chuùa Con, thì söï hieäp nhaát naøy chæ ñöôïc thöïc hieän bôûi quyeàn pheùp Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng cuõng ñöôïc Chuùa Kitoâ ñoàng thôøi loan baùo laø seõ ñeán vaø ôû vôùi caùc vò: Ngaøi "ôû vôùi caùc con vaø ôû trong caùc con" (Jn.14:17).

Lôøi loan baùo naøy ñaõ ñöôïc Giaùo Hoäi sô khai chaáp nhaän vaø thaáu hieåu. Ngoaïi tröø Phuùc AÂm thaùnh Gioan, söï hieäp nhaát naøy coøn ñöôïc trình baøy nôi buùt tích cuûa Thaùnh Phaoloâ veà tình yeâu Thieân Chuùa "ñaõ ñöôïc tuoân traøn vaøo loøng chuùng ta nhôø Thaùnh Thaàn laø Ñaáng ñaõ ñöôïc ban cho chuùng ta" (Rm.5:5). Nhöõng lôøi Thaùnh Gioan trong thö thöù nhaát cuûa thaùnh nhaân cuõng noùi leân nhö theá: "Neáu chuùng ta yeâu nhau thì Thieân Chuùa seõ ôû trong chuùng ta vaø tình yeâu cuûa Ngaøi ñöôïc troïn haûo nôi chuùng ta. Ñaây laø caùch chuùng ta bieát raèng chuùng ta ôû trong Ngaøi vaø Ngaøi ôû trong chuùng ta; ñoù laø Ngaøi ñaõ ban cho chuùng ta Thaàn Linh cuûa Ngaøi" (1Jn.4:12-13).

Truyeàn thoáng veà Chuùa Thaùnh Thaàn laø Ngoâi-Vò-Tình-Yeâu ñaõ ñöôïc khai trieån töø nhöõng caên goác naøy. Coâng cuoäc cuûa ba ngoâi trong vieäc thaùnh hoùa cöùu ñoä ñaõ khieán cho caùc Giaùo Phuï vaø Tieán Só Hoäi Thaùnh "phoùng taàm maét thaáu suoát" vaøo maàu nhieäm maät thieát cuûa Ba-Ngoâi-Thieân-Chuùa.

Thaùnh Augustinoâ ñaõ "phoùng taàm maét thaáu suoát" naøy ñaëc bieät nôi taùc phaåm "De Trinitate" cuûa mình, baèng caùch ñoùng goùp quan troïng vaøo vieäc thaønh hình vaø phoå bieán giaùo thuyeát veà Chuùa Thaùnh Thaàn ôû Taây Phöông. Tö töôûng cuûa thaùnh nhaân ñaõ khai trieån yù nieäm veà Chuùa Thaùnh Thaàn laø Tình Yeâu hoã töông vaø laø moái hieäp nhaát giöõa Chuùa Cha vaø Chuùa Con trong nieàm thoâng hieäp cuûa Ba Ngoâi. Thaùnh nhaân vieát: "Nhö chuùng ta goïi caùch xöùng hôïp moät mình Lôøi Thieân Chuùa laø 'Khoân Ngoan', maëc duø noùi chung Thaùnh Thaàn vaø chính Chuùa Cha cuõng laø Khoân Ngoan, thì Thaàn Linh ñöôïc goïi baèng moät danh xöng xöùng hôïp laø Tình Yeâu, maëc duø Chuùa Cha vaø Chuùa Con theo nghóa chung cuõng laø Tình Yeâu" (De Trinitate, XV,17,31; CC 50,505).

Chuùa Thaùnh Thaàn coù moät caùi gì ñoù chung vôùi Chuùa Cha vaø Chuùa Con... moät hieäp thoâng cuøng baûn theå vaø ñoàng vónh cöûu... Caùc Ngaøi khoâng quaù ba vò; moät vò yeâu vò töø mình maø ra; moät vò yeâu vò maø mình töø ñoù phaùt sinh; vaø vò chính laø Tình Yeâu" (De Trinitate, VI,5,7; CC 50,295,236).

Ñoâng Phöông cuõng chuû tröông nhö vaäy, nôi maø caùc vò Giaùo Phuï noùi veà Chuùa Thaùnh Thaàn nhö Ñaáng laø hieäp nhaát giöõa Chuùa Cha vaø Chuùa Con, vaø laø moái giaây lieân keát Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Caùc thaùnh Cyril of Alexandria (+444) vaø Epiphanius of Salamis (+403) ñaõ vieát nhö theá (x.Ancoratus,7; PG 43,28 B).

Caùc nhaø thaàn hoïc Ñoâng Phöông sau naøy cuõng theo truyeàn thoáng aáy. Trong soá naøy coù ñan só Gregory Palamas, Toång Giaùm Muïc ôû Thessalonika (theá kyû 14), ñaõ vieát: "Thaàn Linh cuûa Lôøi cao caû gioáng nhö moät thöù tình yeâu maø Chuùa Cha daønh cho Lôøi ñöôïc nhieäm sinh; vaø chính tình yeâu naøy maø Lôøi cuõng laø Con chí aùi cuûa Chuùa Cha ñaõ yeâu Ñaáng ñaõ nhieäm sinh ra Ngöôøi" (Capita Physica, 36; PG 150,1144 D-1145 A).

Chính giaùo thuyeát cuûa caû Ñoâng vaø Taây naøy ñaõ ñöôïc Ñöùc Leâoâ XIII töø löu truyeàn taäp trung laïi vaø toång keát laïi trong thoâng ñieäp cuûa mình veà Chuùa Thaùnh Thaàn, trong ñoù, chuùng ta ñoïc thaáy Chuùa Thaùnh Thaàn "laø Söï Thieän thaàn linh vaø laø Tình Yeâu hoã töông giöõa Chuùa Cha vaø Chuùa Con" (x.DS 3326). Tuy nhieân, ñeå keát luaän, chuùng ta laïi trôû veà vôùi Thaùnh Augustinoâ: "Tình Yeâu coù do Thieân Chuùa vaø laø Thieân Chuùa: theá neân, Thaùnh Thaàn ñuùng laø Ñaáng maø nhôø Ngaøi tình yeâu Thieân Chuùa traøn vaøo loøng chuùng ta ñeå laøm cho Ba Ngoâi ngöï trong chuùng ta... Chuùa Thaùnh Thaàn ñaùng ñöôïc goïi laø Taëng AÂn do Tình Yeâu trao ban" (De Trinitate, XV,18,32; PL 42,1082-1083). Vì laø Tình yeâu, Chuùa Thaùnh Thaàn laø Taëng AÂn. Ñoù laø ñeà taøi cho buoåi giaùo lyù laàn tôùi.

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page