Toâng huaán haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc
Christus Vivit - Ñöùc Kitoâ ñang soáng
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
göûi ngöôøi treû vaø toaøn theå daân Chuùa
(Baûn dòch Vieät ngöõ cuûa Vuõ Vaên An)
Chöông 5
Caùc neûo ñöôøng cuûa tuoåi treû
134. Soáng nhöõng naêm thaùng tuoåi treû cuûa chuùng ta trong aùnh saùng bieán ñoåi cuûa Tin Möøng coù yù nghóa gì? Chuùng ta caàn neâu leân caâu hoûi naøy, vì tuoåi treû, voán khoâng phaûi chæ laø moät nguoàn töï haøo, maø laø moät hoàng phuùc cuûa Thieân Chuùa: "Treû trung laø moät ôn thaùnh, moät chuùc phuùc" [71]. Ñoù laø moät hoàng phuùc maø chuùng ta coù theå phung phí moät caùch voâ nghóa, hoaëc tieáp nhaän vôùi loøng bieát ôn vaø soáng heát mình.
135. Thieân Chuùa laø ngöôøi ban tuoåi treû vaø Ngöôøi ñang laøm vieäc trong cuoäc ñôøi cuûa moãi ngöôøi treû. Tuoåi treû laø thôøi gian ñöôïc chuùc phuùc ñoái vôùi giôùi treû vaø laø ôn thaùnh ñoái vôùi Giaùo hoäi vaø theá giôùi. Noù laø nieàm vui, moät baøi ca hy voïng vaø moät chuùc phuùc. Taän duïng toái ña nhöõng naêm thaùng tuoåi treû cuûa chuùng ta ñoøi hoûi phaûi xem muøa naøy cuûa cuoäc ñôøi laø ñaùng giaù ngay trong noù, vaø khoâng chæ ñôn giaûn laø moät khuùc daïo ñaàu ngaén nguûi böôùc vaøo tuoåi tröôûng thaønh.
Thôøi cuûa nhöõng giaác mô vaø quyeát ñònh
136. Thôøi Chuùa Gieâsu, vieäc chuyeån tieáp töø thôøi thô aáu laø moät böôùc quan troïng trong ñôøi, moät böôùc ñöôïc cöû haønh haân hoan. Khi Chuùa Gieâsu hoài phuïc söï soáng cho con gaùi moät ngöôøi kia, ñaàu tieân Ngöôøi goïi em laø "ñöùa beù" (Mc 5:39), nhöng sau ñoù goïi em laø moät "thieáu nöõ" (Mc 5:41). Khi noùi vôùi em: "Hôõi thieáu nöõ, haõy choãi daäy (Talitha cum)", Ngöôøi laøm em nhaän traùch nhieäm nhieàu hôn vôùi cuoäc soáng cuûa em, môû ra tröôùc em caùnh cöûa ñeå böôùc vaøo tuoåi treû.
137. "Tuoåi treû, nhö moät giai ñoaïn phaùt trieån nhaân caùch, ñöôïc ñaùnh daáu baèng caùc giaác mô ñang daàn daàn thaêng tieán, baèng caùc moái lieân heä ngaøy caøng trôû neân nhaát quaùn vaø caân baèng hôn, baèng caùc doø daãm vaø thöû nghieäm, baèng caùc löïa choïn ñang daàn daàn xaây döïng moät döï aùn soáng. Vaøo thôøi kyø soáng naøy, ngöôøi treû ñöôïc keâu goïi tieán leân phía tröôùc, khoâng caét ñöùt khoûi goác reã, xaây döïng quyeàn töï laäp cuûa hoï, nhöng khoâng phaûi trong söï coâ ñoäc" [72].
138. Tình yeâu Thieân Chuùa vaø moái lieân heä cuûa chuùng ta vôùi Chuùa Kitoâ haèng soáng khoâng kìm haõm chuùng ta khoûi mô moäng; chuùng khoâng yeâu caàu chuùng ta thu heïp caùc chaân trôøi cuûa chuùng ta. Traùi laïi, tình yeâu ñoù naâng cao chuùng ta, khuyeán khích chuùng ta vaø gôïi höùng cho chuùng ta böôùc vaøo moät cuoäc soáng toát vaø ñeïp hôn. Phaàn lôùn caùc hoaøi mong hieän dieän trong traùi tim ngöôøi treû coù theå ñöôïc toùm taét trong haïn töø "boàn choàn". Nhö Thaùnh Phaoloâ VI ñaõ noùi, "trong söï baát maõn maø caùc baïn thöôøng caûm thaáy... coù moät tia saùng hieän dieän" [73]. Söï baát maõn boàn choàn, keát hôïp vôùi söï vui töôi hôùn hôû tröôùc vieäc môû ra nhöõng chaân trôøi môùi, taïo ra moät söï taùo baïo daãn caùc baïn ñöùng leân vaø ñaûm nhaän traùch nhieäm ñoái vôùi söù meänh. Söï boàn choàn laønh maïnh ñaày tính ñaëc tröng cuûa tuoåi treû naøy tieáp tuïc hieän dieän trong moïi traùi tim vaãn giöõ cho mình treû trung, côûi môû vaø quaûng ñaïi. Bình an noäi taâm thöïc söï cuøng hieän dieän vôùi söï boàn choàn saâu saéc ñoù. Nhö Thaùnh Augustinoâ ñaõ noùi: "Laïy Chuùa, Chuùa ñaõ taïo neân chuùng con cho chính Chuùa, vaø traùi tim chuùng con boàn choàn cho ñeán khi chuùng tìm ñöôïc nghæ ngôi trong Chuùa" [74].
139. Caùch ñaây khoâng laâu, moät ngöôøi baïn ñaõ hoûi xem toâi thaáy gì nôi moät ngöôøi treû. Caâu traû lôøi cuûa toâi laø "toâi thaáy moät ngöôøi ñang ñi tìm ñöôøng ñi cuûa rieâng mình, muoán bay baèng hai chaân, ñoái ñaàu vôùi theá giôùi vaø nhìn veà phía chaân trôøi vôùi ñoâi maét traøn ñaày töông lai, traøn ñaày hy voïng cuõng nhö aûo aûnh. Ngöôøi treû ñöùng baèng hai chaân nhö ngöôøi lôùn, nhöng khoâng gioáng nhö ngöôøi lôùn vôùi hai chaân song song, ngöôøi treû luoân coù moät chaân höôùng veà phía tröôùc, saün saøng leân ñöôøng, phoùng veà phía tröôùc. Luoân luoân chaïy ñua veà phía tröôùc. Noùi veà ngöôøi treû laø noùi veà lôøi höùa vaø noùi veà nieàm vui. Ngöôøi treû coù raát nhieàu söùc maïnh; hoï coù theå nhìn veà phía tröôùc loøng ñaày hy voïng. Moät ngöôøi treû laø moät lôøi höùa cuûa cuoäc soáng nguï haøm moät möùc ñoä ngoan cöôøng naøo ñoù. Hoï ñuû daïi doät ñeå ñaùnh löøa baûn thaân, vaø ñuû kieân cöôøng ñeå vöïc daäy töø söï töï ñaùnh löøa ñoù" [75].
140. Moät soá ngöôøi treû coù theå gheùt giai ñoaïn naøy cuûa cuoäc ñôøi, vì hoï muoán tieáp tuïc laøm treû con hoaëc keùo daøi voâ haïn thôøi nieân thieáu vaø trì hoaõn vieäc ñöa ra quyeát ñònh. "Noãi sôï ñieàu döùt khoaùt do ñoù taïo ra moät loaïi teâ lieät laøm hoï khoâng quyeát ñònh ñöôïc. Tuy nhieân, tuoåi treû khoâng theå maõi laø moät thôøi gian lô löûng: ñoù laø tuoåi cuûa caùc löïa choïn vaø tính quyeán ruõ cuøng nhieäm vuï lôùn nhaát cuûa noù heä chính ôû ñieàu naøy. Caùc ngöôøi treû tuoåi ñöa ra quyeát ñònh trong caùc lónh vöïc chuyeân nghieäp, xaõ hoäi, chính trò vaø caùc lónh vöïc khaùc coù tính trieät ñeå hôn, nhaèm khuoân ñònh ñôøi hoï" [76]. Hoï cuõng ñöa ra quyeát ñònh veà tình yeâu, choïn baïn ñôøi vaø baét ñaàu moät gia ñình. Chuùng ta seõ xem xeùt caùc vaán ñeà naøy chaët cheõ hôn trong caùc chöông cuoái cuøng, khi baøn ñeán caùc ôn goïi caù theå vaø vieäc bieän phaân ra chuùng.
141. Nhöng traùi ngöôïc vôùi nhöõng hy voïng vaø öôùc mô taïo ra quyeát ñònh naøy, luoân coù côn caùm doã phaøn naøn hoaëc ñaàu haøng. "Chuùng ta coù theå ñeå ñieàu ñoù cho nhöõng ngöôøi toân thôø 'nöõ thaàn than thôû'... Noù voán laø moät nöõ thaàn giaû doái: noù khieán caùc baïn choïn sai ñöôøng. Khi moïi thöù döôøng nhö ñöùng yeân vaø trì treä, khi caùc vaán ñeà baûn thaân cuûa chuùng ta gaây raéc roái cho chuùng ta vaø caùc vaán ñeà xaõ hoäi khoâng ñaùp öùng baèng caùc giaûi ñaùp ñuùng ñaén, ñaàu haøng seõ khoâng ích gì. Chuùa Gieâsu laø ñöôøng: caùc baïn haõy chaøo ñoùn Ngöôøi vaøo 'thuyeàn' cuûa caùc baïn vaø ra khôi! Ngöôøi laø Chuùa! Ngöôøi thay ñoåi caùch chuùng ta nhìn cuoäc ñôøi. Ñöùc tin vaøo Chuùa Gieâsu daãn ñeán nieàm hy voïng lôùn hôn, ñeán moät söï chaéc chaén khoâng döïa treân phaåm tính vaø kyõ naêng cuûa chuùng ta, maø döïa treân lôøi Thieân Chuùa, treân lôøi môøi phaùt xuaát töø Ngöôøi. Khoâng caàn caùc tính toaùn nhaân baûn, vaø khoâng lo laéng veà nhöõng ñieàu thaùch thöùc an toaøn cuûa caùc baïn, haõy ra khôi. Ra khoûi baûn thaân caùc baïn" [77].
142. Tieáp tuïc theo ñuoåi hy voïng vaø öôùc mô cuûa caùc baïn. Nhöng haõy caån thaän veà moät caùm doã coù theå giöõ chuùng ta laïi. Ñoù laø söï lo laéng xao xuyeán. Lo laéng coù theå choáng laïi chuùng ta baèng caùch khieán chuùng ta boû cuoäc baát cöù khi naøo chuùng ta khoâng thaáy keát quaû ngay laäp töùc. Nhöõng giaác mô toát nhaát cuûa chuùng ta chæ ñaït ñöôïc qua hy voïng, kieân nhaãn vaø cam keát, chöù khoâng voäi vaõ. Ñoàng thôøi, chuùng ta khoâng neân do döï, ngaïi naém baét cô hoäi hoaëc sôï phaïm sai laàm. Traùnh söï teâ lieät cuûa ngöôøi soáng maø ñaõ cheát, nhöõng ngöôøi khoâng coù söï soáng vì hoï sôï maïo hieåm, sôï phaïm sai laàm hoaëc sôï phaûi kieân trì trong caùc cam keát cuûa mình. Ngay caû khi caùc baïn phaïm sai laàm, caùc baïn vaãn luoân coù theå ñöùng daäy vaø baét ñaàu laïi, vì khoâng ai coù quyeàn cöôùp ñi hy voïng cuûa caùc baïn.
143. Caùc baïn treû thaân meán, caùc baïn haõy taän duïng nhöõng naêm thaùng tuoåi treû naøy cuûa caùc baïn. Ñöøng quan saùt cuoäc soáng töø ban coâng. Ñöøng daønh cuoäc soáng cuûa caùc baïn cho maøn hình. Duø baïn laøm gì, ñöøng trôû thaønh caûnh töôïng ñaùng tieác cuûa moät chieác xe bò boû rôi! Ñöøng laø chieác xe ñaäu ôû baõi ñaäu, nhöng haõy mô öôùc moät caùch töï do vaø ñöa ra caùc quyeát ñònh toát. Haõy chaáp nhaän ruûi ro, ngay caû khi noù coù nghóa laø phaïm sai laàm. Ñöøng ñi qua cuoäc soáng nhö ngöôøi bò gaây meâ hoaëc tieáp caän theá giôùi nhö caùc khaùch du lòch. Haõy gaây naùo ñoäng! Haõy vöùt boû nhöõng noãi sôï laøm teâ lieät caùc baïn, ñeå caùc baïn khoâng trôû thaønh nhöõng xaùc öôùp treû. Haõy soáng! Haõy hieán mình cho nhöõng ñieàu toát ñeïp nhaát cuûa cuoäc soáng! Môû cöûa loàng, thoaùt ra ngoaøi vaø bay xa! Xin vui loøng, ñöøng nghæ höu sôùm.
Khaùt khao soáng vaø traûi nghieäm
144. Duø ñöôïc loâi keùo höôùng veà töông lai vaø caùc höùa heïn cuûa noù, ngöôøi treû cuõng coù khaùt khao maïnh meõ muoán traûi nghieäm thôøi ñieåm hieän taïi, taän duïng toái ña caùc cô hoäi maø cuoäc soáng mang laïi. Theá giôùi cuûa chuùng ta traøn ngaäp veû ñeïp! Laøm theá naøo chuùng ta coù theå coi thöôøng raát nhieàu hoàng phuùc cuûa Thieân Chuùa?
145. Traùi ngöôïc vôùi nhöõng gì nhieàu ngöôøi voán nghó, Chuùa khoâng muoán daäp taét nhöõng ham muoán coù moät cuoäc soáng troïn veïn naøy. Ñieàu raát toát cho chuùng ta laø nhôù laïi lôøi leõ cuûa moät nhaø hieàn trieát trong Cöïu Öôùc: "Con ôi, neáu coù cuûa, haõy laøm cho ñôøi con ñöôïc toát ñeïp, vaø tieán daâng leã vaät leân Ñöùc Chuùa sao cho xöùng. Ñöøng töø choái höôûng moät ngaøy vui, hoaøi baõo cuûa con, ñöøng ñeå cho phaàn naøo troâi ñi maát" (Hc 14: 11,14). Thieân Chuùa ñích thöïc, Ñaáng yeâu caùc baïn, muoán caùc baïn ñöôïc haïnh phuùc. Vì lyù do naøy, Kinh Thaùnh cuõng chöùa ñöïng lôøi khuyeân naøy cho ngöôøi treû: "Naøy baïn thanh nieân, cöù vui höôûng tuoåi xuaân cuûa baïn, vaø laøm cho taâm hoàn ñöôïc haïnh phuùc trong nhöõng ngaøy coøn treû... Haõy ñaåy lui saàu naõo khoûi taâm hoàn" (Gv 11:9-10). Vì Thieân Chuùa, "Ñaáng cung caáp doài daøo moïi söï cho chuùng ta höôûng duøng" (1 Tm 6:17).
146. Laøm theá naøo Thieân Chuùa coù theå vui nôi moät ngöôøi khoâng coù khaû naêng taän höôûng nhöõng phuùc laønh nho nhoû haøng ngaøy cuûa hoï, moät ngöôøi khoâng nhìn ra nhöõng thuù vui ñôn giaûn maø chuùng ta tìm thaáy xung quanh chuùng ta? "Khoâng ai teä hôn keû laøm haïi chính mình" (Hc 14: 6). Khaùc xa vôùi vieäc tìm kieám nhöõng thuù vui môùi moät caùch ñaày aùm aûnh, khieán chuùng ta khoâng theå taän duïng toái ña thôøi ñieåm hieän taïi, chuùng ta ñöôïc yeâu caàu môû maét vaø daønh moät chuùt thì giôø ñeå traûi nghieäm ñaày ñuû vaø bieát ôn moïi hoàng phuùc nho nhoû trong cuoäc soáng.
147. Roõ raøng, lôøi Chuùa yeâu caàu caùc baïn taän höôûng giaây phuùt hieän taïi, chöù khoâng chæ ñôn giaûn chuaån bò cho töông lai: "anh em ñöøng lo laéng veà ngaøy mai: ngaøy mai, cöù ñeå ngaøy mai lo. Ngaøy naøo coù caùi khoå cuûa ngaøy aáy" (Mt 6:34). Nhöng ñieàu naøy khoâng gioáng nhö daán thaân moät caùch voâ traùch nhieäm vaøo moät cuoäc soáng phoùng ñaõng chæ coù theå khieán chuùng ta troáng roãng vaø baát maõn vónh vieãn. Thay vaøo ñoù, ñaây laø vieäc soáng troïn veïn hieän taïi, daønh naêng löïc cuûa chuùng ta cho nhöõng ñieàu toát ñeïp, vun sôùi tình huynh ñeä, theo chaân Chuùa Gieâsu vaø taän duïng toái ña caùc nieàm vui nho nhoû cuûa cuoäc soáng nhö nhöõng hoàng phuùc cuûa tình yeâu Thieân Chuùa.
148. Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavier Nguyeãn Vaên Thuaän, khi bò giam caàm trong moät traïi taäp trung, ñaõ töø choái khoâng laøm gì ngoaøi vieäc chôø ñôïi ngaøy maø ngaøi seõ ñöôïc töï do. Ngaøi ñaõ choïn "soáng trong giaây phuùt hieän taïi, laáp ñaày noù baèng tình yeâu". Ngaøi quyeát ñònh: "toâi seõ naém baét caùc cô hoäi töï xuaát hieän moãi ngaøy; toâi seõ hoaøn thaønh nhöõng haønh ñoäng bình thöôøng moät caùch phi thöôøng" [78]. Khi caùc baïn laøm vieäc ñeå ñaït ñöôïc öôùc mô cuûa mình, haõy taän duïng toái ña moãi ngaøy vaø coá gaéng heát söùc ñeå moãi giaây phuùt traøn ngaäp tình yeâu. Ngaøy treû trung naøy cuõng coù theå laø ngaøy cuoái cuøng cuûa caùc baïn, vaø vì vaäy thaät ñaùng noã löïc ñeå soáng noù moät caùch nhieät tình vaø ñaày ñuû nhaát coù theå.
149. Ñieàu naøy cuõng coù theå ñöôïc aùp duïng cho nhöõng luùc khoù khaên, nhöõng luùc phaûi ñöôïc traûi nghieäm ñaày ñuû neáu chuùng ta muoán hoïc ñöôïc söù ñieäp maø chuùng coù theå daïy chuùng ta. Theo lôøi caùc Giaùm muïc Thuïy Só: "Thieân Chuùa ôû ñoù nôi chuùng ta nghó Ngaøi ñaõ boû rôi chuùng ta vaø khoâng coøn hy voïng cöùu roãi gì nöõa. Ñoù laø moät nghòch lyù, nhöng ñoái vôùi nhieàu Kitoâ höõu, ñau khoå vaø boùng toái ñaõ trôû thaønh... nhöõng nôi gaëp gôõ Thieân Chuùa" [79]. Mong muoán ñöôïc soáng troïn veïn vaø traûi nghieäm nhöõng ñieàu môùi meû cuõng ñöôïc caûm nhaän bôûi nhieàu ngöôøi treû bò khuyeát taät veà theå chaát, tinh thaàn vaø giaùc quan. Maëc duø khoâng phaûi luùc naøo hoï cuõng coù theå coù nhöõng traûi nghieäm gioáng nhö nhöõng ngöôøi khaùc, hoï vaãn sôû höõu nhöõng nguoàn löïc vaø khaû naêng ñaùng kinh ngaïc thöôøng vöôït xa möùc trung bình. Chuùa Gieâsu ban cho hoï nhöõng hoàng phuùc khaùc, maø coäng ñoàng ñöôïc keâu goïi coâng nhaän vaø ñaùnh giaù cao, ñeå hoï coù theå khaùm phaù keá hoaïch tình yeâu cuûa Ngöôøi daønh cho moãi ngöôøi.
Trong tình baïn vôùi Chuùa Kitoâ
150. Cho duø caùc baïn soáng bao nhieâu traûi nghieäm trong nhöõng naêm thaùng tuoåi treû naøy, caùc baïn seõ khoâng bao giôø bieát yù nghóa saâu saéc vaø ñaày ñuû nhaát cuûa chuùng tröø khi moãi ngaøy caùc baïn gaëp ngöôøi baïn thaân nhaát cuûa caùc baïn, ngöôøi baïn coù teân laø Gieâsu.
151. Tình baïn laø moät trong nhöõng quaø phuùc cuûa cuoäc soáng vaø moät ôn thaùnh cuûa Thieân Chuùa. Qua baïn beø cuûa chuùng ta, Chuùa tinh chænh chuùng ta vaø daãn chuùng ta ñeán söï tröôûng thaønh. Nhöõng ngöôøi baïn trung thaønh, nhöõng ngöôøi luoân saùt caùnh beân chuùng ta trong nhöõng luùc khoù khaên, cuõng laø moät phaûn chieáu cuûa tình yeâu Chuùa, söï hieän dieän dòu daøng vaø ñaày an uûi cuûa Ngöôøi trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta. Kinh nghieäm tình baïn daïy chuùng ta côûi môû, thaáu hieåu vaø quan taâm ñeán ngöôøi khaùc, thoaùt ra khoûi söï coâ laäp eâm aùi cuûa chính mình vaø chia seû cuoäc soáng cuûa mình vôùi ngöôøi khaùc. Vì lyù do naøy, "Khoâng gì ñoåi laáy ñöôïc moät ngöôøi baïn trung thaønh" (Hc 6:15).
152. Tình baïn khoâng phaûi laø moái lieân heä thoaùng qua hoaëc taïm thôøi, maø laø moái lieân heä oån ñònh, beàn chaët vaø chung thuûy vaø tröôûng thaønh vôùi thôøi gian. Moät moái lieân heä aâu yeám mang chuùng ta laïi vôùi nhau vaø moät tình yeâu roäng löôïng khieán chuùng ta tìm kieám ñieàu toát ñeïp cuûa baïn mình. Baïn beø coù theå khaù khaùc bieät vôùi nhau, nhöng hoï luoân coù nhöõng ñieåm chung khieán hoï gaàn guõi nhau hôn trong söï côûi môû vaø tin töôûng laãn nhau [80].
153. Tình baïn raát quan troïng ñeán noãi Chuùa Gieâsu töï goïi Ngöôøi laø moät ngöôøi baïn: "Thaày khoâng goïi caùc con laø ñaày tôù, nhöng Thaày goïi caùc con laø baïn beø" (Ga 15:15). Nhôø hoàng phuùc ôn thaùnh cuûa Ngöôøi, chuùng ta ñöôïc naâng cao moät caùch ñeán noãi thöïc söï trôû thaønh baïn beø cuûa Ngöôøi. Vôùi cuøng moät tình yeâu maø Chuùa Kitoâ ñaõ tuoân ñoå cho chuùng ta, chuùng ta coù theå laàn löôït yeâu Ngöôøi trôû laïi vaø chia seû tình yeâu cuûa Ngöôøi vôùi nhöõng ngöôøi khaùc, vôùi hy voïng raèng hoï cuõng seõ chieám vò trí cuûa hoï trong coäng ñoàng tình baïn maø Ngöôøi ñaõ thieát laäp. Vaø caû khi Ngöôøi ñang taän höôûng nieàm haïnh phuùc troïn veïn cuûa cuoäc soáng phuïc sinh, chuùng ta, veà phaàn mình, chuùng ta coù theå laøm vieäc caùch quaûng ñaïi ñeå giuùp Ngöôøi xaây döïng vöông quoác cuûa Ngöôøi trong theá giôùi naøy, baèng caùch mang söù ñieäp cuûa Ngöôøi, aùnh saùng cuûa Ngöôøi vaø treân heát tình yeâu cuûa Ngöôøi, ñeán nhöõng ngöôøi khaùc (x. Ga 15:16). Caùc moân ñeä nghe Chuùa Gieâsu goïi hoï laø baïn cuûa Ngöôøi. Ñoù laø moät lôøi môøi khoâng gaây aùp löïc cho hoï, nhöng nheï nhaøng keâu goïi söï töï do cuûa hoï. Chuùa Gieâsu noùi vôùi hoï "Haõy ñeán maø xem"; vì vaäy, "hoï ñaõ ñeán vaø thaáy nôi Ngöôøi ôû, vaø hoï ôû laïi vôùi Ngöôøi ngaøy hoâm ñoù" (Ga 1, 39). Sau cuoäc gaëp gôõ baát ngôø vaø caûm ñoäng ñoù, hoï boû moïi söï vaø ñi theo Ngöôøi.
154. Tình baïn vôùi Chuùa Gieâsu khoâng theå bò phaù vôõ. Ngöôøi khoâng bao giôø rôøi xa chuùng ta, maëc duø ñoâi luùc döôøng nhö Ngöôøi giöõ im laëng. Khi chuùng ta caàn Ngöôøi, Ngöôøi töï laøm chuùng ta thaáy Ngöôøi (xem Grm 29:14); Ngöôøi vaãn ôû beân chuùng ta baát cöù chuùng ta ñi ñaâu (xem Gs 1: 9). Ngöôøi khoâng bao giôø phaù vôõ giao öôùc cuûa Ngöôøi. Ngöôøi chæ ñôn giaûn yeâu caàu chuùng ta ñöøng boû rôi Ngöôøi: "Haõy ôû trong Thaày" (Ga 15: 4). Nhöng ngay caû khi chuùng ta laïc xa Ngöôøi, Ngöôøi vaãn trung thaønh, vì Ngöôøi khoâng theå choái boû chính mình" (2 Tm 2:13).
155. Vôùi moät ngöôøi baïn, chuùng ta coù theå noùi vaø chia seû nhöõng bí maät saâu saéc nhaát. Vôùi Chuùa Gieâsu cuõng vaäy, chuùng ta luoân coù theå coù moät cuoäc chuyeän vaõn. Caàu nguyeän vöøa laø moät thaùch thöùc vöaø laø moät phieâu löu. Vaø thaät laø moät cuoäc phieâu löu kyø thuù! Daàn daàn, Chuùa Gieâsu laøm chuùng ta ñaùnh giaù cao söï vó ñaïi cuûa Ngöôøi vaø tieán laïi gaàn Ngöôøi hôn. Caàu nguyeän cho pheùp chuùng ta chia seû vôùi Ngöôøi moïi khía caïnh cuûa cuoäc soáng chuùng ta vaø tin töôûng nghæ ngôi trong voøng tay cuûa Ngöôøi. Ñoàng thôøi, noù cho chuùng ta tham döï vaøo cuoäc soáng vaø tình yeâu cuûa Ngöôøi. Khi chuùng ta caàu nguyeän, chuùng ta "thoå loä moïi ñieàu chuùng ta laøm" vôùi Ngöôøi vaø chuùng ta daønh cho Ngöôøi khoâng gian" ñeå Ngöôøi coù theå haønh ñoäng, nhaäp cuoäc vaø giaønh chieán thaéng" [81].
156. Nhôø caùch treân, chuùng ta coù theå traûi nghieäm söï gaàn guõi lieân tuïc vôùi Ngöôøi, lôùn hôn baát cöù ñieàu gì chuùng ta coù theå traûi nghieäm vôùi moät ngöôøi khaùc: "Khoâng coøn laø toâi soáng, maø laø Chuùa Kitoâ soáng trong toâi" (Gl 2:20). Ñöøng töôùc ñi khoûi tuoåi treû caùc baïn tình baïn naøy. Caùc baïn seõ coù theå caûm thaáy Ngöôøi ôû beân caùc baïn khoâng chæ luùc caùc baïn caàu nguyeän, maø ôû moïi thôøi ñieåm. Haõy coá gaéng tìm kieám Ngöôøi, thì caùc baïn seõ coù nhöõng traûi nghieäm tuyeät vôøi khi thaáy Ngöôøi luoân ôû beân caùc baïn. Ñoù laø nhöõng gì maø caùc moân ñeä Emmau ñaõ traûi qua khi, trong luùc hoï ñang böôùc ñi moät caùch chaùn naûn, Chuùa Gieâsu "tieán ñeán gaàn vaø cuoác boä vôùi hoï" (Lc 24:15). Theo lôøi moät vò thaùnh, "Kitoâ giaùo khoâng phaûi laø moät taäp hôïp caùc söï thaät phaûi ñöôïc tin, caùc quy taéc phaûi ñöôïc tuaân theo hoaëc caùc caám ñoaùn. Nhìn caùch naøy, noù laøm chuùng ta cuït höùng. Kitoâ giaùo laø moät ngöôøi yeâu toâi voâ cuøng, ngöôøi ñoøi hoûi vaø yeâu caàu tình yeâu cuûa toâi. Kitoâ giaùo laø Chuùa Kitoâ" [82].
157. Chuùa Gieâsu coù theå mang moïi ngöôøi treû cuûa Giaùo hoäi ñeán vôùi nhau trong moät giaác mô ñôn nhaát, "moät giaác mô vó ñaïi, moät giaác mô coù choã cho moïi ngöôøi. Giaác mô maø Chuùa Gieâsu ñaõ hieán maïng soáng mình treân thaäp töï giaù cho, maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ ñöôïc tuoân traøn cho vaøo ngaøy Leã Nguõ Tuaàn vaø mang löûa ñeán traùi tim cuûa moïi ngöôøi nam nöõ, ñeán traùi tim cuûa caùc baïn vaø cuûa toâi. Ngöôøi cuõng ñaõ mang ngoïn löûa ñoù ñeán caû traùi tim cuûa caùc baïn nöõa, vôùi hy voïng tìm ñöôïc choã cho noù phaùt trieån vaø ñôm boâng. Moät giaác mô coù teân laø Gieâsu, ñöôïc Chuùa Cha gieo troàng vôùi nieàm tin töôûng raèng noù seõ lôùn leân vaø soáng trong moïi traùi tim. Moät giaác mô cuï theå voán laø moät con ngöôøi, chaïy khaép caùc huyeát quaûn cuûa chuùng ta, laøm rung ñoäng traùi tim cuûa chuùng ta vaø khieán chuùng nhaûy muùa" [83].
Taêng tröôûng tôùi tröôûng thaønh
158. Nhieàu ngöôøi treû quan taâm ñeán cô theå cuûa hoï, coá gaéng xaây döïng söùc maïnh theå chaát hoaëc caûi thieän ngoaïi hình cuûa hoï. Nhöõng ngöôøi khaùc laøm vieäc ñeå phaùt trieån taøi naêng vaø kieán thöùc cuûa hoï, ñeå caûm thaáy chaéc chaén hôn veà baûn thaân. Moät soá nhaém cao hôn, tìm caùch tham gia nhieàu hôn vaø phaùt trieån veà thieâng lieâng. Thaùnh Gioan ñaõ noùi: "Hôõi caùc baïn treû, toâi ñaõ vieát cho anh em: anh em laø nhöõng ngöôøi maïnh meõ; "lôøi Thieân Chuùa ôû laïi trong anh em" (1 Ga 2:14). Tìm kieám Chuùa, giöõ lôøi Ngöôøi, phoù thaùc ñôøi soáng chuùng ta cho Ngöôøi vaø lôùn leân trong caùc nhaân ñöùc: taát caû nhöõng ñieàu naøy laøm cho traùi tim treû maïnh meõ. Ñoù laø lyù do taïi sao caùc baïn caàn noái keát côùi Chuùa Gieâsu"ôû laïi tröïc tuyeán" vôùi Ngöôøi, vì caùc baïn seõ khoâng taêng tröôûng thaønh ngöôøi haïnh phuùc vaø thaùnh thieän chæ baèng noã löïc vaø trí thoâng minh cuûa rieâng caùc baïn. Gioáng nhö caùc baïn ñaõ coá gaéng khoâng ñeå maát keát noái vôùi internet, haõy chaéc chaén raèng baïn vaãn keát noái vôùi Chuùa. Ñieàu naøy coù nghóa laø khoâng caét ñöùt cuoäc ñoái thoaïi, laéng nghe Ngöôøi, chia seû cuoäc soáng cuûa caùc baïn vôùi Ngöôøi vaø, baát cöù khi naøo baïn khoâng chaéc chaén veà nhöõng gì baïn neân laøm, haõy hoûi Ngöôøi: "Laïy Chuùa Gieâsu, ôû vò trí con Chuùa seõ laøm gì"? [84]
159. Toâi hy voïng raèng caùc baïn seõ ñuû nghieâm tuùc veà baûn thaân ñeå noã löïc phaùt trieån veà thieâng lieâng. Cuøng vôùi taát caû nhöõng ñieàu thuù vò khaùc veà tuoåi treû, cuõng coù veû ñeïp cuûa vieäc tìm kieám "söï chính tröïc, ñöùc tin, tình yeâu vaø hoøa bình" (2 Tm 2:22). Ñieàu naøy khoâng lieân quan ñeán vieäc ñeå maát baát cöù ñieàu gì thuoäc tính töï phaùt, taùo baïo, nhieät tình vaø dòu daøng cuûa caùc baïn. Trôû thaønh ngöôøi lôùn khoâng coù nghóa baïn phaûi töø boû nhöõng gì toát ñeïp nhaát trong giai ñoaïn naøy cuûa cuoäc ñôøi caùc baïn. Neáu caùc baïn laøm theá, moät ngaøy naøo ñoù Chuùa seõ traùch maéng caùc baïn: "Ta nhôù laïi loøng trung nghóa cuûa ngöôi luùc ngöôi coøn treû, tình yeâu cuûa ngöôi khi ngöôi môùi thaønh hoân, luùc ngöôi theo Ta trong sa maïc" (Grm 2: 2).
160. Ngöôøi lôùn cuõng vaäy, phaûi tröôûng thaønh maø khoâng ñaùnh maát caùc giaù trò cuûa tuoåi treû. Moãi giai ñoaïn cuûa cuoäc ñôøi laø moät ôn thaùnh thöôøng haèng, vôùi giaù trò laâu beàn cuûa rieâng noù. Kinh nghieäm cuûa moät tuoåi treû ñöôïc soáng toát luoân toàn taïi trong traùi tim cuûa chuùng ta. Noù tieáp tuïc lôùn leân vaø sinh hoa traùi suoát tuoåi tröôûng thaønh. Ngöôøi treû töï nhieân bò thu huùt bôûi moät chaân trôøi voâ taän môû ra tröôùc maét hoï [85]. Cuoäc soáng tröôûng thaønh, vôùi caùc an toaøn vaø tieän nghi cuûa noù, coù theå coù nguy cô thu heïp chaân trôøi ñoù vaø maát ñi söï phaán khích treû trung ñoù. Ñieàu ngöôïc laïi seõ xaûy ra: khi chuùng ta tröôûng thaønh, lôùn tuoåi hôn vaø leân cô caáu cho cuoäc soáng cuûa mình, chuùng ta khoâng bao giôø neân ñaùnh maát söï nhieät tình vaø côûi môû ñoái vôùi moät thöïc taïi luoân lôùn hôn. Taïi moïi thôøi ñieåm trong cuoäc soáng, chuùng ta coù theå laøm môùi söï treû trung cuûa mình. Khi toâi baét ñaàu söù vuï cuûa mình vôùi tö caùch laø Giaùo hoaøng, Chuùa ñaõ môû roäng caùc chaân trôøi cuûa toâi vaø ban cho toâi tuoåi treû ñoåi môùi. Ñieàu töông töï coù theå xaûy ra vôùi moät caëp vôï choàng keát hoân ñaõ nhieàu naêm, hoaëc vôùi moät ñan só trong ñan vieän cuûa ngaøi. Coù nhöõng thöù chuùng ta caàn "buoâng thaû" vôùi naêm thaùng troâi qua, nhöng vieäc taêng tröôûng coù theå cuøng toàn taïi vôùi moät ngoïn löûa khoâng ngöøng ñöôïc nhoùm leân, vôùi moät traùi tim treû trung maõi.
161. Lôùn leân coù nghóa laø giöõ gìn vaø traân troïng nhöõng ñieàu quyù giaù nhaát cuûa tuoåi treû chuùng ta, nhöng noù cuõng lieân quan ñeán vieäc phaûi thanh loïc nhöõng ñieàu khoâng toát vaø nhaän nhöõng hoàng phuùc môùi cuûa Chuùa ñeå chuùng ta coù theå phaùt trieån nhöõng ñieàu thöïc söï quan troïng. Ñoâi khi, moät maëc caûm töï ti naøo ñoù coù theå khieán baïn boû qua nhöõng khieám khuyeát vaø ñieåm yeáu cuûa mình, nhöng ñieàu ñoù coù theå kìm haõm baïn phaùt trieån trong vieäc trôû neân tröôûng thaønh. Thay vaøo ñoù, haõy ñeå mình ñöôïc Chuùa yeâu thöông, vì caùc baïn nhö theá naøo Ngöôøi cuõng yeâu caùc baïn nhö theá. Ngöôøi traân troïng vaø toân troïng caùc baïn, nhöng Ngöôøi cuõng tieáp tuïc ban cho caùc baïn nhieàu hôn: nhieàu tình baïn cuûa Ngöôøi hôn, nhieàu nhieät thaønh trong lôøi caàu nguyeän hôn, nhieàu khao khaùt lôøi cuûa Ngöôøi hôn, nhieàu khao khaùt ñöôïc tieáp nhaän Chuùa Kitoâ trong Bí tích Thaùnh Theå hôn, nhieàu mong muoán ñöôïc soáng theo Tin Möøng cuûa Ngöôøi hôn, nhieàu söùc maïnh noäi taâm hôn, nhieàu bình an vaø nieàm vui thieâng lieâng hôn.
162. Nhöng toâi cuõng muoán nhaéc nhôû caùc baïn raèng caùc baïn seõ khoâng trôû thaønh thaùnh thieän vaø tìm thaáy söï thaønh toaøn baèng caùch sao cheùp ngöôøi khaùc. Baét chöôùc caùc Thaùnh khoâng coù nghóa laø sao cheùp loái soáng vaø caùch soáng söï thaùnh thieän cuûa caùc ngaøi: "coù moät soá chöùng töø coù theå chöùng minh laø höõu ích vaø gôïi höùng, nhöng ngöôøi ta khoâng mong chôø chuùng ta sao cheùp, vì ñieàu naøy thaäm chí coù theå khieán chuùng ta laïc xa neûo ñöôøng chuyeân bieät maø Chuùa coù yù daønh cho chuùng ta [86]. Caùc baïn phaûi khaùm phaù ra caùc baïn laø ai vaø khai trieån caùch neân thaùnh cuûa rieâng caùc baïn, baát keå ngöôøi khaùc muoán noùi hoaëc nghó gì. Trôû thaønh moät vò thaùnh coù nghóa laø trôû thaønh chính caùc baïn moät caùch ñaày ñuû hôn, trôû thaønh ñieàu Chuùa muoán mô öôùc vaø taïo neân, chöù khoâng phaûi moät baûn sao. Cuoäc soáng cuûa caùc baïn phaûi laø moät kích thích tieân tri cho ngöôøi khaùc vaø ñeå laïi daáu aán treân theá giôùi naøy, daáu aán ñoäc nhaát maø chæ caùc baïn môùi coù theå ñeå laïi. Trong khi ñoù, neáu caùc baïn chæ sao cheùp moät ai khaùc, caùc baïn seõ töôùc ñi cuûa traùi ñaát naøy vaø cuûa caû thieân ñaøng moät ñieàu gì ñoù khoâng ai coù theå cung hieán. Toâi nghó tôùi Thaùnh Gioan Thaùnh giaù, ngöôøi ñaõ vieát trong Ca Khuùc Thieâng Lieâng cuûa ngaøi raèng moïi ngöôøi neân ñöôïc höôûng lôïi töø lôøi khuyeân thieâng lieâng cuûa ngaøi, "theo caùch rieâng cuûa hoï" [87], vì Thieân Chuùa duy nhaát muoán bieåu loä ôn thaùnh cuûa Ngöôøi "cho ngöôøi naøy moät caùch vaø cho ngöôøi khaùc moät caùch khaùc" [88].
Caùc neûo ñöôøng huynh ñeä
163. Söï taêng tröôûng thieâng lieâng cuûa caùc baïn ñöôïc bieåu loä tröôùc heát baèng söï taêng tröôûng cuûa caùc baïn trong tình yeâu huynh ñeä, roäng löôïng vaø nhaân haäu. Thaùnh Phaoloâ ñaõ caàu nguyeän: "Xin Chuùa laøm cho anh em gia taêng vaø doài daøo trong tình yeâu daønh cho nhau vaø daønh cho moïi ngöôøi" (1 Tx 3:12). Thaät tuyeät vôøi bieát bao ñöôïc traûi nghieäm ñieàu "xuaát thaàn" ra khoûi con ngöôøi chuùng ta naøy vaø tìm kieám ñieàu toát ñeïp cho ngöôøi khaùc, thaäm chí ñeán hy sinh maïng soáng cuûa chuùng ta.
164. Sôû dó ngöôøi ta goïi moät cuoäc gaëp gôõ vôùi Thieân Chuùa laø "xuaát thaàn", laø bôûi vì noù ñöa chuùng ta ra khoûi chính mình, naâng chuùng ta leân vaø laøm chuùng ta choaùng ngôïp trong tình yeâu vaø veû ñeïp cuûa Thieân Chuùa. Tuy nhieân, chuùng ta cuõng coù theå traûi nghieäm söï xuaát thaàn khi chuùng ta nhaän ra ôû ngöôøi khaùc veû ñeïp tieàm aån, phaåm giaù vaø söï vó ñaïi cuûa hoï nhö hình aûnh cuûa Thieân Chuùa vaø con caùi cuûa Chuùa Cha. Chuùa Thaùnh Thaàn muoán laøm cho chuùng ta ra khoûi chính mình, ñeå oâm laáy ngöôøi khaùc moät caùch ñaày yeâu thöông vaø tìm kieám ñieàu toát cho hoï. Ñoù laø lyù do taïi sao luoân laø ñieàu toát hôn khi soáng ñöùc tin vôùi nhau vaø bieåu loä tình yeâu cuûa chuùng ta baèng caùch soáng trong coäng ñoàng vaø chia seû tình aâu yeám, thì giôø, ñöùc tin vaø caùc raéc roái cuûa chuùng ta vôùi caùc ngöôøi treû khaùc. Giaùo hoäi cung caáp nhieàu khaû theå khaùc nhau ñeå soáng ñöùc tin cuûa chuùng ta trong coäng ñoàng, vì moïi söï seõ deã daøng hôn khi chuùng ta laøm ñieàu ñoù cuøng vôùi nhau.
165. Nhöõng toån thöông maø caùc baïn ñaõ kinh qua coù theå caùm doã caùc baïn ruùt lui khoûi ngöôøi khaùc, töï quay vaøo chính mình vaø nuoâi döôõng caùc caûm quan töùc giaän, nhöng ñöøng bao giôø ngöøng laéng nghe tieáng Chuùa goïi tha thöù. Caùc Giaùm muïc Rwanda noùi raát roõ: "Ñeå hoøa giaûi vôùi moät ngöôøi khaùc, tröôùc heát anh chò em phaûi coù khaû naêng nhìn thaáy söï toát laønh nôi ngöôøi ñoù, loøng toát maø Thieân Chuùa ñaõ taïo neân nôi hoï... Ñieàu naøy ñoøi hoûi raát nhieàu coá gaéng ñeå phaân bieät haønh vi phaïm toäi vôùi ngöôøi phaïm toäi; noù coù nghóa anh chò em gheùt söï xuùc phaïm maø ngöôøi ñoù vi phaïm, nhöng anh chò em yeâu ngöôøi ñoù baát chaáp söï yeáu ñuoái cuûa hoï, vì nôi hoï, anh chò em thaáy hình aûnh cuûa Thieân Chuùa" [89].
166. Coù nhöõng luùc khi moïi naêng löïc, öôùc mô vaø nhieät huyeát treû trung cuûa chuùng ta coù theå giaûm suùt vì chuùng ta bò caùm doã chæ loay hoay vôùi chính mình vaø nhöõng vaán ñeà cuûa chính mình, nhöõng caûm xuùc toån thöông vaø baát bình cuûa chuùng ta. Ñöøng ñeå nhöõng ñieàu naøy xaûy ra vôùi caùc baïn! Caùc baïn seõ giaø tröôùc tuoåi. Moãi tuoåi ñeàu coù veû ñeïp cuûa noù, vaø nhöõng naêm thaùng tuoåi treû cuûa chuùng ta caàn ñöôïc ñaùnh daáu baèng nhöõng lyù töôûng, hy voïng vaø öôùc mô chung, nhöõng chaân trôøi vó ñaïi maø chuùng ta coù theå cuøng nhau chieâm ngöôõng.
167. Chuùa yeâu nieàm vui cuûa ngöôøi treû. Ngöôøi muoán hoï ñaëc bieät chia seû nieàm vui cuûa tình hieäp thoâng huynh ñeä, nieàm vui cao sieâu cuûa nhöõng ngöôøi bieát chia seû vôùi ngöôøi khaùc, vì, "cho coù phuùc hôn nhaän" (Cv 20:35). "Thieân Chuùa yeâu ngöôøi cho vui veû" (2 Cr 9: 7). Tình yeâu huynh ñeä nhaân thöøa khaû naêng traûi nghieäm nieàm vui cuûa chuùng ta, vì noù khieán chuùng ta haân hoan trong ñieàu toát cuûa ngöôøi khaùc: "Haõy vui vôùi ngöôøi vui, khoùc vôùi ngöôøi khoùc" (Rm 12:15). Mong sao söï töï phaùt treû trung cuûa caùc baïn ngaøy caøng ñöôïc phaùt bieåu qua tình yeâu huynh ñeä vaø söï saün saøng lieân tuïc ñeå tha thöù, roäng löôïng vaø xaây döïng coäng ñoàng. Nhö moät caâu ngaïn ngöõ chaâu Phi thöôøng noùi: "Neáu baïn muoán ñi nhanh, haõy töï ñi boä. Neáu baïn muoán ñi xa, haõy ñi boä vôùi nhöõng ngöôøi khaùc". Chuùng ta ñöøng ñeå mình bò cöôùp maát tình huynh ñeä.
Treû trung vaø daán thaân
168. Ñoâi khi, thaáy moät theá giôùi ñaày baïo löïc vaø ích kyû, ngöôøi treû coù theå bò caùm doã muoán ruùt vaøo caùc nhoùm nhoû, troán traùnh caùc thaùch thöùc vaø vaán ñeà do cuoäc soáng trong xaõ hoäi vaø trong theá giôùi roäng lôùn hôn ñaët ra. Hoï coù theå caûm thaáy hoï ñang traûi nghieäm tình anh em vaø tình yeâu, nhöng thöïc teá nhoùm nhoû cuûa hoï coù theå trôû thaønh chæ laø moät caùnh tay vöôn daøi cuûa chính baûn ngaõ hoï. Ñieàu naøy thaäm chí coøn nghieâm troïng hôn neáu hoï nghó tôùi ôn goïi giaùo daân chæ ñôn giaûn laø moät hình thöùc phuïc vuï beân trong Giaùo hoäi: phuïc vuï nhö nhöõng ngöôøi ñoïc saùch, thöøa taùc vieân thaùnh theå, giaùo lyù vieân, v.v. Hoï queân raèng ôn goïi giaùo daân tröôùc heát ñöôïc ñieàu höôùng soáng baùc aùi trong gia ñình vaø trong xaõ hoäi cuõng nhö chính trò. Noù laø moät daán thaân cuï theå vaø döïa treân ñöùc tin ñeå xaây döïng moät xaõ hoäi môùi. Noù lieân quan ñeán vieäc soáng giöõa xaõ hoäi vaø theá giôùi ñeå mang Tin Möøng tôùi khaép moïi nôi, hoaït ñoäng vì söï lôùn maïnh cuûa hoøa bình, hoøa hôïp, coâng baèng, nhaân quyeàn vaø loøng thöông xoùt, vaø do ñoù môû roäng vöông quoác Thieân Chuùa trong theá giôùi naøy.
169. Toâi yeâu caàu ngöôøi treû vöôït ra ngoaøi caùc nhoùm nhoû cuûa hoï vaø xaây döïng "tình baïn xaõ hoäi, trong ñoù, moïi ngöôøi laøm vieäc vì lôïi ích chung. Söï thuø haän xaõ hoäi, maët khaùc, coù tính phaù hoaïi. Caùc gia ñình bò phaù hoaïi bôûi söï thuø haän. Caùc quoác gia bò phaù hoaïi bôûi thuø haän. Theá giôùi bò huûy dieät bôûi söï thuø haän. Vaø thuø haän lôùn nhaát laø chieán tranh. Ngaøy nay, chuùng ta thaáy theá giôùi ñang töï huûy hoaïi chính mình bôûi chieán tranh... Vì vaäy, haõy tìm caùch xaây döïng tình baïn xaõ hoäi" [90]. Ñieàu naøy khoâng deã daøng, noù luoân coù nghóa laø töø boû moät thöù gì ñoù vaø thöông löôïng, nhöng neáu chuùng ta laøm ñieàu ñoù vì muïc ñích giuùp ñôõ ngöôøi khaùc, chuùng ta coù theå coù moät traûi nghieäm tuyeät vôøi veà vieäc gaït khaùc bieät cuûa mình sang moät beân vaø cuøng nhau laøm moät ñieàu gì ñoù lôùn lao hôn. Neáu, nhôø caùc coá gaéng ñôn giaûn vaø ñoâi khi ñaét giaù cuûa mình, chuùng ta coù theå tìm thaáy nhöõng ñieåm thoûa thuaän giöõa xung ñoät, xaây döïng caùc caây caàu vaø taïo hoøa bình vì lôïi ích cuûa moïi ngöôøi, thì chuùng ta seõ traûi nghieäm ñöôïc pheùp maøu cuûa neàn vaên hoùa gaëp gôõ. Ñaây laø ñieàu caùc baïn treû coù theå daùm theo ñuoåi moät caùch say meâ.
170. Thöôïng hoäi ñoàng nhìn nhaän raèng, "maëc duø theo caùch khaùc vôùi caùc theá heä tröôùc, cam keát xaõ hoäi laø moät ñaëc ñieåm chuyeân bieät cuûa ngöôøi treû ngaøy nay. Beân caïnh moät soá ngöôøi thôø ô, coù nhieàu ngöôøi khaùc saün saøng töï daán thaân thöïc hieän caùc saùng kieán laøm vieäc thieän nguyeän, coâng daân tích cöïc vaø lieân ñôùi xaõ hoäi. Hoï caàn ñöôïc ñoàng haønh vaø khuyeán khích trong vieäc söû duïng taøi naêng vaø kyõ naêng cuûa hoï moät caùch saùng taïo, vaø ñöôïc khuyeán khích ñaûm nhaän caùc traùch nhieäm cuûa hoï. Söï daán thaân xaõ hoäi vaø tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi ngöôøi ngheøo vaãn laø nhöõng caùch caên baûn ñeå tìm kieám hoaëc laøm saâu saéc theâm ñöùc tin cuûa ngöôøi ta vaø söï bieän phaân ôn goïi cuûa hoï... Ngöôøi ta cuõng ghi nhaän raèng ngöôøi treû saün saøng böôùc vaøo ñôøi soáng chính trò ñeå xaây döïng lôïi ích chung [91].
171. Caûm ôn Chuùa, hoâm nay, nhieàu ngöôøi treû trong caùc giaùo xöù, tröôøng hoïc, phong traøo vaø caùc nhoùm ñaïi hoïc thöôøng ra ngoaøi, daønh thì giôø vôùi ngöôøi giaø vaø ngöôøi yeáu ôùt, hoaëc ñeán thaêm caùc khu daân cö ngheøo, hoaëc ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa ngöôøi ta qua "caùc ñeâm baùc aùi". Hoï raát thöôøng xuyeân nhaän ra raèng ôû nhöõng nôi ñoù hoï nhaän ñöôïc nhieàu hôn nhöõng gì hoï cho ñi. Chuùng ta lôùn leân trong söï khoân ngoan vaø tröôûng thaønh khi chuùng ta daønh thì giôø tieáp xuùc vôùi noãi khoå ñau cuûa ngöôøi khaùc. Ngöôøi ngheøo coù söï khoân ngoan tieàm aån vaø, baèng moät vaøi lôøi ñôn giaûn, hoï coù theå giuùp chuùng ta khaùm phaù ra caùc giaù trò baát ngôø.
172. Nhöõng ngöôøi treû khaùc tham gia vaøo caùc chöông trình xaõ hoäi xaây döïng nhaø cöûa cho ngöôøi voâ gia cö, hoaëc phuïc hoài caùc khu vöïc bò oâ nhieãm hoaëc cung caáp nhieàu loaïi trôï giuùp cho ngöôøi tuùng thieáu. Seõ raát höõu ích neáu naêng löïc chung naøy coù theå ñöôïc gom goùp vaø toå chöùc moät caùch oån ñònh hôn vaø vôùi caùc muïc tieâu roõ raøng, ñeå coù theå höõu hieäu hôn nöõa. Caùc sinh vieân ñaïi hoïc coù theå aùp duïng kieán thöùc cuûa hoï moät caùch lieân ngaønh, cuøng vôùi caùc ngöôøi treû cuûa caùc giaùo hoäi hoaëc toân giaùo khaùc, ñeå ñeà ra caùc giaûi phaùp cho caùc vaán ñeà xaõ hoäi.
173. Nhö trong pheùp laï cuûa Chuùa Gieâsu, baùnh vaø caù ñöôïc cung caáp bôûi ngöôøi treû coù theå ñöôïc nhaân thöøa (x. Ga 6: 4-13). Nhö trong duï ngoân, nhöõng haït gioáng nhoû ñöôïc ngöôøi treû gieo troàng coù theå mang laïi moät vuï muøa boäi thu (x. Mt 13: 23,31-32). Taát caû nhöõng ñieàu naøy coù nguoàn soáng cuûa noù trong Bí tích Thaùnh Theå, trong ñoù baùnh vaø röôïu cuûa chuùng ta ñöôïc bieán ñoåi ñeå ban cho chuùng ta söï soáng ñôøi ñôøi. Ngöôøi treû phaûi ñoái ñaàu vôùi nhöõng thaùch thöùc to lôùn vaø khoù khaên. Vôùi ñöùc tin vaøo Chuùa phuïc sinh, hoï coù theå ñoái ñaàu vôùi chuùng moät caùch saùng taïo vaø ñaày hy voïng, luoân saün saøng phuïc vuï, gioáng nhö nhöõng ñaày tôù trong tieäc cöôùi, voâ tình hôïp taùc trong pheùp laï ñaàu tieân cuûa Chuùa Gieâsu. Hoï khoâng laøm gì khaùc hôn laø tuaân theo meänh leänh cuûa Meï Ngöôøi. "Haõy laøm baát cöù ñieàu gì Ngöôøi noùi vôùi anh em" (Ga 2: 5). Loøng thöông xoùt, oùc saùng taïo vaø nieàm hy voïng laøm cho cuoäc soáng lôùn maïnh.
174. Toâi muoán khuyeán khích taát caû caùc baïn trong noã löïc naøy, vì toâi bieát raèng, traùi tim treû trung cuûa caùc baïn muoán xaây döïng moät theá giôùi toát ñeïp hôn. Toâi ñaõ theo doõi caùc baûn tin thôøi söï veà nhieàu ngöôøi treû treân khaép theá giôùi, nhöõng ngöôøi ñaõ xuoáng ñöôøng ñeå baøy toû mong muoán veà moät xaõ hoäi coâng baèng vaø huynh ñeä hôn. Caùc baïn treû xuoáng ñöôøng! Caùc baïn treû muoán trôû thaønh nhaân vaät chuû ñoäng cuûa söï thay ñoåi. Xin vui loøng, ñöøng ñeå ngöôøi khaùc laøm nhaân vaät chuû ñoäng cuûa söï thay ñoåi. Caùc baïn laø ngöôøi naém giöõ töông lai! Qua caùc baïn, töông lai ñi vaøo theá giôùi. Toâi yeâu caàu caùc baïn cuõng laø nhaân vaät chuû ñoäng cuûa vieäc bieán ñoåi naøy. Caùc baïn laø ngöôøi naém giöõ chìa khoùa môû cöûa töông lai! Haõy tieáp tuïc ñaùnh phaù söï laõnh caûm vaø ñöa ra moät phaûn öùng Kitoâ giaùo ñoái vôùi caùc raéc roái xaõ hoäi vaø chính trò ñang xuaát hieän ôû caùc khu vöïc khaùc nhau treân theá giôùi. Toâi yeâu caàu caùc baïn xaây döïng töông lai, laøm vieäc cho moät theá giôùi toát ñeïp hôn. Caùc baïn treû thaân meán, xin vui loøng, ñöøng laø ngöôøi ngoaøi cuoäc trong cuoäc soáng. Haõy can döï vaøo! Chuùa Gieâsu khoâng laøm ngöôøi ngoaøi cuoäc. Ngöôøi ñaõ can döï. Ñöøng ñöùng caùch bieät, nhöng haõy dìm mình vaøo thöïc taïi cuoäc soáng, nhö Chuùa Gieâsu ñaõ töøng laøm" [92]. Treân heát, baèng caùch naøy hay caùch khaùc, haõy ñaáu tranh vì lôïi ích chung, haõy phuïc vuï ngöôøi ngheøo, haõy laø caùc nhaân vaät chuû ñoäng cuûa cuoäc caùch maïng baùc aùi vaø phuïc vuï, coù khaû naêng choáng laïi caùc beänh lyù cuûa chuû nghóa tieâu thuï vaø chuû nghóa caù nhaân hôøi hôït.
Nhöõng nhaø truyeàn giaùo can ñaûm
175. Traøn ñaày tình yeâu Chuùa Kitoâ, ngöôøi treû ñöôïc môøi goïi laøm chöùng nhaân Tin Möøng baát cöù hoï ôû ñaâu, qua caùch hoï soáng. Thaùnh Alberto Hurtado töøng noùi raèng, "trôû thaønh moät toâng ñoà khoâng coù nghóa laø ñeo moät caùi ghim caøi aùo; khoâng phaûi laø noùi veà söï thaät maø laø soáng söï thaät, hieän thaân cho noù, ñöôïc bieán ñoåi trong Chuùa Kitoâ. Trôû thaønh moät toâng ñoà khoâng coù nghóa laø mang moät ngoïn ñuoác trong tay, sôû höõu aùnh saùng, nhöng laø aùnh saùng ñoù... Hôn moät baøi hoïc, Tin Möøng laø moät ñieån hình. Moät söù ñieäp trôû thaønh moät cuoäc soáng ñöôïc soáng troïn veïn" [93].
176. Taàm quan troïng cuûa chöùng nhaân khoâng coù nghóa chuùng ta neân im laëng trong lôøi noùi. Taïi sao chuùng ta khoâng neân noùi veà Chuùa Gieâsu, taïi sao chuùng ta khoâng neân keå cho ngöôøi khaùc hay Ngöôøi ban cho chuùng ta söùc maïnh trong cuoäc soáng, chuùng ta vui höôûng vieäc noùi chuyeän vôùi Ngöôøi, chuùng ta ñöôïc höôûng ích töø vieäc suy nghó veà lôøi noùi cuûa Ngöôøi? Caùc baïn treû thaân meán, ñöøng ñeå theá giôùi loâi keùo caùc baïn vaøo nhöõng ñieàu sai traùi vaø hôøi hôït. Haõy hoïc caùch bôi ngöôïc doøng, haõy hoïc caùch chia seû Chuùa Gieâsu vaø ñöùc tin Ngöôøi ñaõ ban cho caùc baïn. Öôùc mong caùc baïn ñöôïc thuùc ñaåy bôûi cuøng moät thoâi thuùc khoâng theå cöôõng laïi ñoù, moät thoâi thuùc töøng khieán Thaùnh Phaoloâ noùi: "Khoán cho toâi neáu toâi khoâng loan baùo Tin Möøng!" (1 Cr 9:16)
177. "Chuùa Gieâsu sai chuùng ta ñi ñaâu? Khoâng coù bieân giôùi, khoâng coù giôùi haïn: Ngöôøi sai chuùng ta ñi khaép nôi. Tin Möøng daønh cho moïi ngöôøi, khoâng chæ daønh cho moät soá ngöôøi. Noù khoâng chæ daønh cho nhöõng ngöôøi coù veû gaàn guõi vôùi chuùng ta hôn, deã tieáp thu hôn, chaøo ñoùn hôn. Noù daønh cho taát caû moïi ngöôøi. Ñöøng ngaïi ra ñi vaø mang Chuùa Kitoâ vaøo moïi lónh vöïc cuûa cuoäc soáng, ñeán caùc ngoaïi vi xaõ hoäi, ñeán vôùi caû nhöõng ngöôøi coù veû xa caùch vaø hôø höõng nhaát. Chuùa tìm kieám moïi ngöôøi; Ngöôøi muoán moïi ngöôøi caûm nhaän ñöôïc söï aám aùp cuûa loøng thöông xoùt vaø tình yeâu cuûa Ngöôøi [94]. Ngöôøi môøi chuùng ta trôû thaønh nhöõng nhaø truyeàn giaùo khoâng sôï haõi baát keå chuùng ta ôû ñaâu vaø trong baát cöù moâi tröôøng naøo: trong caùc khu phoá cuûa chuùng ta, trong tröôøng hoïc hoaëc theå thao hoaëc sinh hoaït xaõ hoäi, trong phuïc vuï tình nguyeän hoaëc taïi nôi laøm vieäc. Baát cöù ôû ñaâu, chuùng ta luoân coù cô hoäi ñeå chia seû nieàm vui Tin Möøng. Caùc ngöôøi treû thaân meán, ñoù laø caùch Chuùa ra ñi gaëp gôõ moïi ngöôøi. Ngöôøi yeâu caùc baïn, vì caùc baïn laø caùc phöông theá ñeå Ngöôøi coù theå lan toûa aùnh saùng vaø hy voïng. Ngöôøi ñang troâng chôø vaøo söï can ñaûm, söï taùo baïo vaø nhieät tình cuûa caùc baïn.
178. Ñöøng nghó raèng söù meänh naøy laø nheï nhaøng vaø deã daøng. Moät soá ngöôøi treû ñaõ hy sinh maïng soáng cuûa hoï vì muïc ñích ra ñi truyeàn giaùo. Nhö caùc giaùm muïc Haøn Quoác ñaõ noùi: "chuùng ta hy voïng raèng chuùng ta coù theå laø nhöõng haït luùa mì vaø duïng cuï ñeå cöùu roãi nhaân loaïi, noi göông caùc vò töû ñaïo. Maëc duø ñöùc tin cuûa chuùng ta nhoû beù nhö haït caûi, Thieân Chuùa seõ cho noù taêng tröôûng vaø söû duïng noù nhö moät coâng cuï cho coâng vieäc cöùu roãi cuûa Ngöôøi [95]. Caùc baïn treû thaân meán, ñöøng ñôïi ñeán ngaøy mai ñeå ñoùng goùp naêng löïc, söï taùo baïo vaø söï saùng taïo cuûa caùc baïn ñeå thay ñoåi theá giôùi cuûa chuùng ta. Tuoåi treû cuûa caùc baïn khoâng phaûi laø "moät thôøi gian ôû giöõa". Caùc baïn laø luùc baây giôø cuûa Thieân Chuùa, vaø Ngöôøi muoán caùc baïn sinh hoa traùi [96]. Vì "luùc cho ñi laø luùc chuùng ta nhaän laõnh" [97]. Caùch toát nhaát ñeå chuaån bò moät töông lai töôi saùng laø traûi nghieäm hieän taïi bao nhieâu coù theå, moät caùch daán thaân vaø roäng löôïng.
- - - - - -
[71] Thaùnh Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI, Dieãn töø phong Chaân phuùc cho Nunzio Sulprizio (1-12-1963): AAS 56 (1964), 28.
[72] FD 65.
[73] Giaûng leã cho giôùi treû ôû Sydney (2-12-1970): AAS 63 (1971), 64.
[74] Töï thuù (Confessions), I, 1, 1: PL 32, 661.
[75] God is Young. A Conversation with Thomas Leoncini, New York, Random House, 2018, 4.
[76] FD 68.
[77] Gaëp gôõ giôùi treû ôû Cagliari (22-9-2013): AAS 105 (2013), 904-905.
[78] Naêm chieác baùnh vaø hai con caù, Pauline Books and Media, 2003, Trg. 9, 13.
[79] Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Thuïy Só, Prendre le temps: pour toi, pour moi, pour nous, 2-2-2018.
[80] Xem Thaùnh Toâma Aquinoâ, Summa Theologiae, II-II, q. 23, art. 1.
[81] Dieãn vaên cho tình nguyeän vieân taïi Ñaïi hoäi giôùi treû Theá giôùi thöù 34 ôû Panama (ngaøy 27-1-2019): L'Osservatore Romano, 28-29 thaùng 1-2019, 11.
[82] Thaùnh OSCAR ROMERO, Baøi giaûng (6-11-1977), trong Su Pensamiento, I-II, San Salvador, 2000, trg. 312.
[83] Dieãn vaên khai maïc Ñai hoäi giôùi treû Theá giôùi thöù 34 ôû Panama (ngaøy 24-1-2019): L'Osservatore Romano, 26-1-2019, 12.
[84] Xem Gaëp gôõ giôùi treû taïi ñeàn thaùnh quoác gia Maipu, Santiago de Chile (17-1-2018): L'Osservatore Romano, 19-1-2018, 7.
[85] Xem ROMANO GUARDINI, Die Lebensalter. Ihre ethische und p#dagogische Bedeutung, W#rzburg, in laàn 3, 1955, 20.
[86] Toâng huaán Gaudete et Exsultate (19-3-2018), 11.
[87] Spiritual Canticle, Red. B, Prologue, 2.
[88] Nt, XIV-XV, 2.
[89] Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc RWANDA, Thö cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc Rwanda göûi caùc Kitoâ höõu trong Naêm ngoaïi thöôøng veà Hoøa giaûi, Kigali (18-1-2018), 17.
[90] Gaëp gôõ giôùi treû cuûa Trung taâm vaên hoùa Linh muïc Felix Varela taïi Havana (20-9-2015): L'Osservatore Romano, 21-22 thaùng 9-2015, 6.
[91] FD 46.
[92] Dieãn vaên trong ñeâm canh thöùc cuûa Ñaïi hoäi Giôùi treû Theá giôùi thöù 28 taïi Rio de Janeiro (27-7-2013): AAS 105 (2013), 663.
[93] Ustedes son la luz del mundo. Dieãn vaên taïi Cerro San Cristoùbal, Chile, 1940. Baûn vaên coù taïi: https://www.padrealbertohurtado.cl/escritos-2/.
[94] Giaûng leã, Ñaïi hoäi Giôùi treû Theá giôùi thöù 28 taïi Rio de Janeiro (28-7-2013): AAS 105 (2013), 665.
[95] Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Haøn Quoác, Thö muïc vuï nhaân dòp kyû nieäm 150 naêm ngaøy töû ñaïo trong cuoäc baùch haïi ôû Byeong-in (30-3-2016).
[96] Xem Giaûng leã, Ñaïi hoäi Giôùi treû Theá giôùi thöù 34 taïi Panama (27-1-2019): L'Osservatore Romano, 28-29 Thaùng 1-2019, 12.
[97] "Laïy Chuùa, xin duøng con nhö khí cuï bình an", lôøi nguyeän ñöôïc caûm höùng bôûi thaùnh Phanxicoâ Assidi.