Toâng huaán haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc
Christus Vivit - Ñöùc Kitoâ ñang soáng
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
göûi ngöôøi treû vaø toaøn theå daân Chuùa
(Baûn dòch Vieät ngöõ cuûa Vuõ Vaên An)
1. Chuùa Kitoâ ñang soáng! Ngöôøi laø nieàm hy voïng cuûa chuùng ta, vaø moät caùch tuyeät vôøi, Ngöôøi mang tuoåi treû ñeán vôùi theá giôùi cuûa chuùng ta. Sau ñoù, nhöõng lôøi ñaàu tieân maø toâi muoán noùi vôùi moïi Kitoâ höõu treû laø: Chuùa Kitoâ ñang soáng vaø Ngöôøi muoán caùc baïn soáng!
2. Ngöôøi ôû trong caùc baïn, Ngöôøi ôû beân caùc baïn vaø Ngöôøi khoâng bao giôø boû rôi caùc baïn. Baát keå caùc baïn coù theå lang thang bao xa, Ngöôøi luoân ôû ñoù, Ñaáng Phuïc sinh. Ngöôøi keâu goïi caùc baïn vaø Ngöôøi chôø caùc baïn quay laïi vôùi Ngöôøi vaø baét ñaàu laïi töø ñaàu. Khi caùc baïn caûm thaáy mình giaø ñi vì buoàn saàu, oaùn giaän hoaëc sôï haõi, nghi ngôø hay thaát baïi, Ngöôøi vaãn luoân ôû ñoù ñeå khoâi phuïc söùc maïnh vaø hy voïng cuûa caùc baïn.
3. Vôùi tình aâu yeám lôùn lao, toâi ngoû Toâng huaán naøy ñeán moïi ngöôøi treû Kitoâ giaùo. Noù nhaém nhaéc nhôû caùc baïn veà nhöõng xaùc tín phaùt sinh töø ñöùc tin cuûa chuùng ta, ñoàng thôøi ñeå khuyeán khích caùc baïn lôùn leân trong söï thaùnh thieän vaø cam keát vôùi ôn goïi baûn thaân cuûa caùc baïn. Nhöng vì noù cuõng laø moät phaàn cuûa dieãn trình thöôïng hoäi ñoàng, toâi cuõng ngoû thoâng ñieäp naøy ñeán toaøn theå daân Chuùa, caùc muïc töû vaø caû caùc tín höõu, vì taát caû chuùng ta ñeàu ñöôïc thaùch thöùc vaø thuùc giuïc suy nghó caû veà ngöôøi treû laãn cho ngöôøi treû. Do ñoù, toâi seõ noùi chuyeän tröïc tieáp vôùi ngöôøi treû ôû moät soá choã, trong khi ôû nhöõng choã khaùc, toâi seõ ñeà nghò moät soá xem xeùt toång quaùt hôn daønh cho vieäc bieän phaân cuûa Giaùo hoäi.
4. Toâi ñaõ ñeå cho mình ñöôïc gôïi höùng bôûi raát nhieàu suy tö vaø ñaøm luaän dieãn ra trong Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm ngoaùi. Toâi khoâng theå bao goàm taát caû nhöõng ñoùng goùp ñoù ôû ñaây, nhöng caùc baïn coù theå ñoïc chuùng trong Taøi lieäu Cuoái cuøng. Duø vaäy, khi vieát böùc thö naøy, toâi ñaõ coá gaéng toùm taét nhöõng ñeà nghò maø toâi cho laø quan troïng nhaát. Baèng caùch naøy, nhöõng lôøi leõ cuûa toâi seõ laëp laïi voâ soá tieáng noùi cuûa caùc tín höõu treân toaøn theá giôùi töøng laøm cho yù kieán cuûa hoï ñöôïc Thöôïng hoäi ñoàng bieát ñeán. Nhöõng ngöôøi treû khoâng phaûi laø tín höõu, nhöng muoán chia seû suy nghó cuûa hoï, cuõng neâu ra nhöõng vaán ñeà khieán toâi phaûi ñaët nhieàu caâu hoûi môùi.
Chöông 1
Lôøi Chuùa coù gì ñeå noùi veà ngöôøi treû?
5. Chuùng ta haõy döïa vaøo söï phong phuù cuûa caùc Saùch thaùnh, vì chuùng thöôøng noùi veà ngöôøi treû vaø veà caùch Chuùa ñeán gaàn ñeå gaëp gôõ hoï.
Trong Cöïu Öôùc
6. Trong moät thôøi ñaïi luùc ngöôøi treû khoâng ñöôïc ñaùnh giaù cao, moät soá baûn vaên cho thaáy Chuùa nhìn hoï caùch khaùc. Giuse, chaúng haïn, laø ngöôøi treû nhaát trong gia ñình (xem St 37: 2-3), nhöng Thieân Chuùa ñaõ cho anh thaáy nhöõng ñieàu tuyeät vôøi trong giaác mô vaø khi chæ môùi möôøi baûy tuoåi, anh ñaõ vuôït xa taát caû caùc anh em cuûa mình trong caùc vaán ñeà quan troïng (xem St 37- 47).
7. Nôi Gideon, chuùng ta thaáy söï thaúng thaén cuûa ngöôøi treû, nhöõng ngöôøi khoâng quen vôùi thöïc taïi boïc ñöôøng. Khi ñöôïc cho bieát Chuùa ôû vôùi anh, anh ñaõ traû lôøi: "Nhöng neáu Chuùa ôû cuøng chuùng ta, taïi sao sau ñoù taát caû nhöõng ñieàu naøy laïi xaûy ra vôùi chuùng ta?" (Tl 6:13). Thieân Chuùa khoâng bò xuùc phaïm bôûi lôøi traùch moùc ñoù, nhöng tieáp tuïc ra leänh cho anh: Haõy leân ñöôøng vôùi söùc maïnh cuûa ngöôi vaø giaûi thoaùt Israel!" (Tl 6: 14).
8. Samuen vaãn coøn laø moät caäu beù, theá nhöng Chuùa ñaõ noùi chuyeän vôùi anh. Nhôø lôøi coá vaán cuûa moät ngöôøi tröôûng thaønh, anh ñaõ môû loøng mình ra nghe lôøi Chuùa goïi: "Laïy Chuùa, Chuùa noùi ñi, vì ñaày tôù Chuùa ñang laéng nghe" (1 Sm 3: 9-10). Keát quaû, anh trôû thaønh moät nhaø tieân tri vó ñaïi, töøng can thieäp vaøo nhöõng thôøi khaéc quan troïng trong lòch söû cuûa ñaát nöôùc mình. Vua Saun cuõng coøn treû khi Chuùa keâu goïi thöïc hieän söù meänh cuûa mình (x. 1 Sm 9: 2).
9. Vua Ñavít ñöôïc choïn khi coøn laø moät caäu beù. Khi tieân tri Samuen ñang tìm kieám vò vua töông lai cho Israel, moät ngöôøi ñeà nghò laáy nhöõng ñöùa con trai cuûa oâng ñaõ lôùn tuoåi vaø nhieàu kinh nghieäm hôn laøm öùng vieân. Theá nhöng, tieân tri noùi raèng ngöôøi ñöôïc choïn laø Ñavít treû tuoåi, ngöôøi ñang chaêm soùc ñaøn chieân (x. 1 Sm 16: 6-13), vì "con ngöôøi chæ nhìn beà ngoaøi, nhöng Chuùa nhìn thaáu loøng ngöôøi" (caâu 7). Vinh quang tuoåi treû laø ôû coõi loøng, hôn laø ôû trong söùc maïnh theå lyù hay aán töôïng ñoái vôùi ngöôøi khaùc.
10. Saloâmoân, khi phaûi keá vò cha mình, caûm thaáy laïc loõng vaø noùi vôùi Chuùa: "Con môùi chæ laø moät ñöùa treû, khoâng heà bieát caùch haønh ñoäng ra sao" (1 V 3: 7). Tuy nhieân, söï taùo baïo cuûa tuoåi treû ñaõ khieán anh caàu xin Chuùa ban cho söï khoân ngoan vaø anh ñaõ hieán mình cho söù meänh cuûa mình. Moät ñieàu töông töï ñaõ xaûy ra vôùi tieân tri Gieâreâmia, ñöôïc keâu goïi baát chaáp tuoåi treû cuûa mình ñeå ñaùnh thöùc daân mình. Trong noãi sôï haõi cuûa anh, anh noùi: "oâi, laïy Chuùa! Thöïc söï con khoâng bieát noùi naêng, vì con chæ laø moät thieáu nieân" (Grm 1: 6). Nhöng Chuùa baûo anh ñöøng noùi theá (xem Grm 1: 7), vaø theâm: "Ñöøng sôï hoï, vì Ta ôû vôùi ngöôi ñeå giaûi thoaùt ngöôi" (Grm 1: 8). Söï taän tuïy cuûa tieân tri Gieâreâmia ñoái vôùi söù meänh cuûa mình cho thaáy ñieàu gì seõ xaûy ra khi söï baïo daïn cuûa tuoåi treû keát hôïp vôùi quyeàn naêng cuûa Thieân Chuùa.
11. Moät ñaày tôù gaùi Do Thaùi cuûa chæ huy tröôûng ngoaïi quoác Naaman ñaõ can thieäp baèng ñöùc tin vaø vò naøy ñöôïc chöõa khoûi beänh (x. 2 V 5: 2-6). Coâ gaùi treû Ruth laø hình maãu cuûa loøng quaûng ñaïi khi ôû beân caïnh meï choàng, ngöôøi ñaõ sa vaøo thôøi kyø khoù khaên (x. Ruùt 1: 1-18), nhöng coâ cuõng bieåu loä söï taùo baïo trong vieäc tieán böôùc trong ñôøi (x. Ruùt 4: 1-17).
Trong Taân Öôùc
12. Moät trong nhöõng duï ngoân cuûa Chuùa Gieâsu (xem Lc 15: 11-32) lieân quan ñeán vieäc ngöôøi con trai "treû hôn" muoán rôøi nhaø cha mình ñeå ñeán moät vuøng ñaát xa xoâi (xem caùc caâu 12-13). Theá nhöng, caùc yù nghó ñoäc laäp cuûa anh ñaõ bieán thaønh tan vôõ vaø quaù laïm (xem caâu 13), vaø anh ñaõ phaûi kinh qua söï cay ñaéng cuûa coâ ñôn vaø ngheøo ñoùi (xem caâu 14-16). Tuy nhieân, anh ñaõ tìm thaáy söùc maïnh ñeå baét ñaàu moät söï khôûi ñaàu môùi (xem caâu 17-19) vaø quyeát taâm ñöùng daäy vaø trôû veà nhaø (xem caâu 20). Caùc traùi tim treû töï nhieân saün saøng chaáp nhaän thay ñoåi, quay trôû laïi, ñöùng daäy vaø hoïc hoûi töø cuoäc soáng. Laøm theá naøo ngöôøi ta coù theå khoâng hoã trôï ngöôøi con trai aáy trong quyeát taâm môùi ñoù? Theá nhöng, ngöôøi anh trai cuûa anh laïi coù moät traùi tim giaø coãi; anh ta ñeå mình bò chieám höõu bôûi loøng tham, ích kyû vaø ñoá kò (Lc 15: 28-30). Chuùa Gieâsu ca ngôïi toäi nhaân treû ñaõ trôû laïi con ñöôøng ñuùng ñaén hôn laø ngöôøi anh trai töï cho mình laø trung tín, nhöng laïi thieáu tinh thaàn yeâu thöông vaø thöông xoùt.
13. Chuùa Gieâsu, Ñaáng treû trung muoân ñôøi, muoán ban cho chuùng ta caùc traùi tim treû maõi. Lôøi Chuùa yeâu caàu chuùng ta "vöùt boû men cuõ ñeå caùc con trôû thaønh boät nhaøo môùi" (1 Cr 5: 7). Thaùnh Phaoloâ môøi chuùng ta côûi boû "baûn thaân cuõ" cuûa mình vaø maëc laáy moät baûn thaân "treû trung" (Cl 3: 9.10). [1] Khi giaûi thích yù nghóa cuûa vieäc maëc laáy söï treû trung "voán laø söï ñoåi môùi" ñoù, (caâu 10), ngaøi ñeà caäp ñeán loøng "caûm thöông, loøng toát, loøng khieâm nhöôøng vaø kieân nhaãn, chòu ñöïng laãn nhau vaø tha thöù cho nhau neáu coù ai phaøn naøn vôùi nhau" (Cl 3: 12-13). Toùm laïi, tuoåi treû ñích thöïc coù nghóa laø coù moät traùi tim coù khaû naêng yeâu thöông, trong khi moïi thöù ngaên caùch chuùng ta vôùi ngöôøi khaùc laøm taâm hoàn giaø coãi ñi. Vaø do ñoù, ngaøi keát luaän: "treân heát, haõy maëc laáy tình yeâu, voán gaén keát moïi söï laïi vôùi nhau trong moät hoøa hôïp hoaøn haûo" (Cl 3:14).
14. Chuùng ta cuõng haõy nhôù: Chuùa Gieâsu khoâng gaây ích gì cho nhöõng ngöôøi tröôûng thaønh coi thöôøng ngöôøi treû hoaëc thoáng trò hoï. Ngöôïc laïi, Ngöôøi nhaán maïnh raèng, "ngöôøi lôùn nhaát trong caùc con phaûi trôû neân gioáng nhö ngöôøi treû nhaát" (Lc 22,26). Ñoái vôùi Ngöôøi, tuoåi khoâng taïo ra ñaëc quyeàn, vaø laøm ngöôøi treû khoâng nguï haøm ít giaù trò hoaëc phaåm giaù hôn.
15. Lôøi Thieân Chuùa noùi raèng ngöôøi treû neân ñöôïc ñoái xöû nhö nhöõng ngöôøi anh em (1 Tm 5: 1), vaø caûnh baùo caùc baäc cha meï ñöøng "khieâu khích con caùi anh em, keûo chuùng trôû neân thoái chí" (Cl 3:21). Ngöôøi ta khoâng nhaém vieäc laøm cho ngöôøi treû thoái chí; ngöôøi ta mong hoï mô nhöõng ñieàu vó ñaïi, tìm kieám nhöõng chaân trôøi roäng lôùn, nhaèm muïc ñích cao hôn, thaùch thöùc theá giôùi, chaáp nhaän caùc thaùch thöùc vaø coáng hieán nhöõng gì toát nhaát cuûa baûn thaân ñeå xaây döïng moät ñieàu gì ñoù toát hôn. Ñoù laø lyù do taïi sao toâi khoâng ngöøng thuùc giuïc caùc baïn treû ñöøng ñeå mình bò cöôùp maát hy voïng; vôùi moãi ngöôøi trong soá hoï, toâi nhaéc laïi: "Ñöøng ñeå ai coi thöôøng tuoåi treû cuûa caùc baïn" (1 Tim 4:12).
16. Tuy nhieân, ngöôøi treû cuõng ñöôïc thuùc giuïc "chaáp nhaän thaåm quyeàn cuûa nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi hôn" (1 Pr 5: 5). Kinh thaùnh khoâng bao giôø ngöøng khaúng ñònh raèng loøng kính troïng saâu saéc phaûi ñöôïc theå hieän ñoái vôùi ngöôøi cao nieân, vì caùc ngaøi coù nhieàu kinh nghieäm; caùc ngaøi bieát thaønh coâng vaø thaát baïi, nieàm vui vaø phieàn naõo cuûa cuoäc ñôøi, nhöõng giaác mô vaø söï thaát voïng cuûa noù. Trong söï im laëng cuûa coõi loøng, caùc ngaøi coù moät kho kinh nghieäm coù theå daïy chuùng ta khoâng phaïm sai laàm hoaëc maéc keït vaøo caùc lôøi höùa giaû taïo. Moät nhaø hieàn trieát xöa yeâu caàu chuùng ta toân troïng moät soá giôùi haïn vaø laøm chuû caùc xung ñoäng cuûa mình: "haõy thuùc giuïc caùc ngöôøi ñaøn oâng treû tuoåi töï kieåm soaùt laáy mình" (Tt 2: 6). UÛng hoä vieäc suøng baùi tuoåi treû hoaëc daïi doät gaït boû ngöôøi khaùc chæ vì hoï lôùn tuoåi hoaëc thuoäc theá heä khaùc quaû laø ñieàu voâ ích. Chuùa Gieâsu noùi vôùi chuùng ta raèng ngöôøi khoân ngoan coù khaû naêng ruùt töø kho cuûa hoï nhöõng ñieàu caû môùi laãn cuõ (x. Mt 13:52). Moät ngöôøi treû khoân ngoan côûi môû ñoái vôùi töông lai, nhöng vaãn coù khaû naêng hoïc ñöôïc ñieàu gì ñoù töø kinh nghieäm cuûa ngöôøi khaùc.
17. Trong Tin möøng Maccoâ, chuùng ta thaáy moät ngöôøi ñaøn oâng, khi nghe Chuùa Gieâsu noùi veà caùc ñieàu raên, thöa, "taát caû nhöõng ñieàu naøy toâi ñaõ tuaân giöõ töø luùc coøn treû" (10:20). Thaùnh vònh gia ñaõ noùi ñieàu töông töï: " Laïy Chuùa, Chuùa laø nieàm hy voïng cuûa con; nieàm tín thaùc cuûa con, Laïy Chuùa, töø luùc con coøn treû... töø luùc con coøn treû, Chuùa ñaõ daïy doã con vaø con vaãn tuyeân xöng caùc vieäc laøm kyø dieäu cuûa Chuùa" (Ps 71: 5.17). Chuùng ta ñöøng bao giôø hoái haän veà vieäc ñaõ daønh tuoåi treû cuûa mình laøm ngöôøi toát, môû loøng ra cho Chuùa vaø soáng caùch khaùc. Khoâng ñieàu gì trong soá naøy laáy ñi tuoåi treû cuûa chuùng ta nhöng thay vaøo ñoù chuùng cuûng coá vaø ñoåi môùi noù: "Tuoåi treû cuûa caùc baïn ñöôïc ñoåi môùi gioáng nhö chim ñaïi baøng" (Tv 103: 5). Vì lyù do naøy, Thaùnh Augustinoâ ñaõ than thôû: "Con ñaõ yeâu Chuùa, veû ñeïp maõi coå xöa, nhöng maõi môùi meû, quaù muoän maøng! Con ñaõ yeâu Chuùa quaù muoän maøng!" [2] Tuy nhieân, ngöôøi thanh nieân giaøu coù, ngöôøi ñaõ trung thaønh vôùi Thieân Chuùa luùc coøn treû, ñaõ ñeå cho caùc naêm thaùng troâi qua cöôùp ñi giaác mô cuûa anh; anh thích gaén boù vôùi söï giaøu coù cuûa mình hôn (x. Mc 10, 22).
18. Maët khaùc, trong Tin möøng Maùttheâu, chuùng ta thaáy moät chaøng trai treû (x. Mt 19,20,22), ngöôøi tieáp caän Chuùa Gieâsu vaø hoûi lieäu anh coù theå laøm gì hôn nöõa khoâng (caâu 20); trong lôøi naøy, anh cho thaáy tinh thaàn côûi môû treû trung ñi tìm nhöõng chaân trôøi môùi vaø nhöõng thaùch thöùc lôùn. Theá nhöng, tinh thaàn cuûa anh khoâng thöïc söï treû trung, vì anh ñaõ trôû neân quaù gaén boù vôùi söï giaøu coù vaø tieän nghi. Anh noùi raèng anh muoán moät ñieàu gì hôn nöõa, nhöng khi Chuùa Gieâsu yeâu caàu anh quaûng ñaïi vaø phaân phoái cuûa caûi cuûa mình, anh hieåu ra anh khoâng theå buoâng boû moïi thöù mình coù. Cuoái cuøng, "nghe nhöõng lôøi naøy, chaøng trai treû ñaõ boû ñi caùch buoàn baõ" (caâu 22). Anh ñaõ töø boû tuoåi treû cuûa mình.
19. Tin Möøng cuõng noùi veà moät nhoùm phuï nöõ treû khoân ngoan, nhöõng ngöôøi saün saøng vaø chôø ñôïi, trong khi nhöõng ngöôøi khaùc bò phaân taâm vaø nguû gaø nguû gaät (x. Mt 25: 1-13). Thöïc vaäy, chuùng ta coù theå daønh caû tuoåi thanh xuaân cuûa mình ñeå bò phaân taâm, löôùt qua beà maët cuûa cuoäc soáng, nöûa nguû nöûa tænh, khoâng coù khaû naêng vun xôùi caùc moái lieân heä coù yù nghóa hoaëc traûi nghieäm nhöõng ñieàu saâu saéc hôn trong cuoäc soáng. Baèng caùch naøy, chuùng ta coù theå löu tröõ moät töông lai nhoû nhoi vaø khoâng ñaùng keå. Hoaëc chuùng ta coù theå daønh tuoåi treû cuûa mình hoaøi mong nhöõng ñieàu ñeïp ñeõ vaø tuyeät vôøi, vaø do ñoù löu tröõ moät töông lai ñaày söùc soáng vaø phong phuù noäi taâm.
20 Neáu caùc baïn ñeå maát söùc soáng noäi taâm, caùc giaác mô, söï haøo höùng, tính laïc quan vaø loøng quaûng ñaïi cuûa caùc baïn, Chuùa Gieâsu ñang ñöùng tröôùc maët caùc baïn nhö ngaøy xöa Ngöôøi töøng ñöùng tröôùc ñöùa con trai ñaõ cheát cuûa moät goùa phuï, vaø baèng moïi söùc maïnh cuûa vieäc Phuïc Sinh cuûa Ngöôøi, Ngöôøi thuùc giuïc caùc baïn: "hôõi chaøng tuoåi treû, toâi noùi vôùi baïn, haõy choãi daäy!" (Lc 7:14).
21. Ñieàu chaéc chaén laø nhieàu ñoaïn khaùc cuûa lôøi Chuùa coù theå roõi saùng cho giai ñoaïn naøy trong cuoäc soáng cuûa caùc baïn. Chuùng ta seõ baøn ñeán moät soá trong caùc chöông sau.
- - - - - - -
[1] Töø ngöõ Hy laïp thöôøng dòch laø "môùi", cuõng coù nghóa laø "treû".
[2] Töï thuù (Confessions), X, 27: PL 32, 795.