Duyeät laïi naêm 2019 cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
Duyeät laïi naêm 2019 cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ.
Vuõ Vaên An
Vatican (VietCatholic News 30-12-2019) - Chæ coøn 1 ngaøy nöõa, chuùng ta seõ böôùc sang naêm 2020, cuõng laø naêm ñaàu cuûa thaäp nieân thöù ba trong theá kyû 21. Nhaân dòp naøy, Vatican News ñaõ môøi ñoäc giaû xem laïi hoaït ñoäng cuûa Ñöùc Phanxicoâ trong naêm qua.
Theo haõng tin naøy, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ luoân nhaéc nhôû chuùng ta raèng nhieäm vuï quan troïng nhaát laø coâng boá Tin Möøng. Naêm 2019 chöùng kieán ngaøi laøm y nhö theá, qua 41 cuoäc yeát kieán chung (suy nieäm veà Kinh Laïy Cha vaø Saùch Toâng ñoà Coâng vuï), 56 baøi noùi luùc ñoïc kinh Truyeàn Tin vaø Laïy Nöõ Vöông Thieân Ñaøng, hôn 60 baøi giaûng leã coâng coäng vaø 41 baøi giaûng leã trong caùc thaùnh leã haøng ngaøy taïi Nhaø Thaùnh Marta. Chöa keå caùc thoâng ñieäp, thö töø, vaên kieän, cuoäc phoûng vaán, vaø khoaûng 260 baøi dieãn vaên, ñoïc taïi Roâma vaø trong caùc chuyeán toâng du ngoaïi quoác.
Chaéc chaén, khoâng haøm hoà
Suoát naêm, Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaéc nhôû chuùng ta moät ñieàu chaéc chaén ñaày an uûi: Thieân Chuùa yeâu thöông chuùng ta vaø trong Chuùa Gieâsu, Ngöôøi ban söï soáng cuûa Ngöôøi cho chuùng ta. Ñaây laø söù ñieäp chính trong toan boä söù meänh cuûa Ñöùc Phanxicoâ, nhö ñaõ ñöôïc phaùt bieåu trong Evangelii gaudium. Ngaøi môøi goïi chuùng ta nhôù "ñöùc tin ñôn sô vaø vöõng maïnh" cuûa meï cuûa baø chuùng ta, moät ñöùc tin voán ñem laïi vaø tieáp tuïc ñem laïi "söùc maïnh vaø kieân trì ñeå böôùc tôùi". Moät loaïi "ñöùc tin laøm taïi nhaø, chaúng ñöôïc ai löu yù, nhöng töø töø xaây ñaép Nöôùc Thieân Chuùa". Moät ñöùc tin khoâng laãn loän hoà ñoà, vì noù döïa vaøo nhöõng ñieàu thieát yeáu cuûa Tin Möøng.
Ñöùc tin chöù khoâng thôø ngaãu töôïng
Trong moät xaõ hoäi ngaøy caøng ngoaïi giaùo, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ khoâng ngöøng khuyeán khích chuùng ta trôû laïi vôùi Thieân Chuùa Duy Nhaát Ñích Thöïc: Ngaøi noùi, "Thôø ngaãu töôïng khoâng phaûi chæ laø böôùc vaøo moät ñeàn thôø ngoaïi giaùo vaø thôø phöôïng moät böùc töôïng. Thôø ngaãu töôïng laø moät thaùi ñoä cuûa taâm hoàn". Caùc ngaãu töôïng coù theå thay ñoåi teân, nhöng ngaøy nay chuùng hieän dieän hôn bao giôø heát. Tieàn baïc, thaønh coâng, ngheà nghieäp, töï theå hieän mình, khoaùi laïc: taát caû caùc ngaãu töôïng naøy ñeàu höùa heïn haïnh phuùc, nhöng khoâng ñem ñeán ñöôïc. Traùi laïi, chuùng baét ta laøm noâ leä. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ nhaéc nhôû chuùng ta "caùc thaàn töôïng höùa heïn söï soáng, nhöng laïi laáy maát noù... trong khi Thieân Chuùa ñích thöïc khoâng ñoøi söï soáng, nhöng cho noù ñi".
Töï söûa khoâng töï coâng chính hoùa
Gioáng Chuùa Gieâsu, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ khoâng sôï khuyeân raên, nhaát laø nhöõng ai töï coi mình toát hôn ngöôøi khaùc. Ngaøi goïi ñoù laø "toân giaùo cuûa caùi toâi", cuûa nhöõng ngöôøi töï cho laø Coâng Giaùo, "nhöng queân khuaáy mình laø Kitoâ höõu vaø laø con ngöôøi nhaân baûn". Hoï queân khuaáy ñieàu naøy: vieäc thôø phöôïng Thieân Chuùa "luoân ñi qua tình yeâu ngöôøi laân caän". Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ caûnh caùo raèng "ngöôøi Phariseâu" luoân saün saøng noåi daäy trong moïi ngöôøi chuùng ta, cao ngaïo vaø töï coâng chính hoùa mình. Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaán maïnh, ñöùc tin nghóa laø coù ñuû khieâm nhöôøng ñeå mình ñöôïc söûa chöõa.
Hieàn laønh chöù khoâng cöùng ngaéc
Cuõng gioáng nhö Chuùa Gieâsu, lôøi leõ cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ coù theå saûn sinh hieäu quaû keùp: moät soá ngöôøi nghe chuùng roài hoaùn caûi, nhöõng ngöôøi khaùc trôû neân cöùng loøng hôn tröôùc. Trong chuyeán bay töø Phi Chaâu trôû veà hoài thaùng 9 naêm 2019, Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi ngaøi khoâng sôï ly giaùo: Ngaøi noùi, "Ngaøy nay, chuùng ta coù nhieàu tröôøng daïy söï cöùng ngaéc ngay trong loøng Giaùo Hoäi". Chuùng khoâng phaûi laø ly giaùo "nhöng laø caùc ly giaùo giaû coù keát thuùc khoâng ñeïp" vì phía sau söï cöùng ngaéc naøy, "khoâng heà coù söï thaùnh thieän cuûa Tin Möøng".
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ yeâu caàu chuùng ta laáy thieän thaéng aùc, ñoàng haønh "moät caùch hieàn laønh" vôùi nhöõng ai sôï Giaùo Hoäi khoâng coøn laø Coâng Giaùo nöõa, cho raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi nhöõng ñieàu ngaøi chöa bao giôø noùi. Ngaøi nhaéc nhôû chuùng ta, khoâng coù tín ñieàu naøo bò thay ñoåi, khoâng loøng toân suøng naøo bò baõi boû. Ñöùc Giaùo Hoaøng chæ ñôn thuaàn khuyeán khích chuùng ta tieán leân phía tröôùc trong moät tinh thaàn chaøo ñoùn vaø thöông xoùt, böôùc ñi trong hôïp nhaát nhö moät daân toäc, ñeå vieäc khai trieån tín lyù luoân thoáng nhaát vôùi truyeàn thoáng ñích thöïc.
Ñaët Chuùa Kitoâ vaøo trung taâm
Trong Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Vuøng Amazon hoài Thaùng 10 naêm 2019, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ khoâng ngöøng nhaéc ñi nhaéc laïi chöõ "hoaùn caûi", moät yù nieäm tìm ñöôïc choã ñöùng cuûa noù trong Taøi Lieäu Sau Cuøng cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng. Thöïc vaäy, Thöôïng Hoäi Ñoàng yeâu caàu cuoäc hoaùn caûi 4 maët: ñoàng nghò, vì Giaùo Hoäi phaûi tieán böôùc nhö moät ngöôøi, khoâng chia reõ hay moät mình; vaên hoùa, vì chuùng ta phaûi bieát noùi naêng ra sao vôùi caùc neàn vaên hoùa khaùc nhau; sinh thaùi, vì khai thaùc moâi tröôøng caùch vò kyû seõ daãn tôùi vieäc huûy dieät caùc daân toäc; muïc vuï, vì vieäc coâng boá Tin möøng laø ñieàu khaån thieát.
Neàn taûng 4 hoaùn caûi treân laø vieäc quay veà vôùi Tin möøng soáng ñoäng, töùc Chuùa Gieâsu. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ noùi raèng: Hoaùn caûi ñích thöïc laø ñeå mình qua moät beân, ñaët Chuùa Kitoâ ôû trung taâm vaø ñeå Chuùa Thaùnh Thaàn laøm ngöôøi chuû ñaïo ñôøi ta.
Ñaáu tranh choáng laïm duïng
Hoäi nghò thöôïng ñænh "Baûo veä Caùc Vò Thaønh nieân trong Giaùo Hoäi" hoài thaùng 2 coù tính lòch söû theo nhieàu caùch: noù tuï taäp caùc nhaø laõnh ñaïo Giaùo Hoäi töø khaép caùc chaâu luïc, vaø moät caùch can ñaûm vaø minh baïch, noù taäp chuù vaøo caùc phöông caùch nhaém ñaùnh tan ñaïi naïn laïm duïng treû em trong Giaùo Hoäi. Trong nhaän xeùt keát thuùc, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ nhaán maïnh söï kieän naøy: laïm duïng laø "moät vaán ñeà phoå quaùt, hieän dieän moät caùch ñaày bi thaûm gaàn nhö ôû khaép nôi vaø aûnh höôûng tôùi moïi ngöôøi". Ngaøi tröng daãn caùc döõ kieän cho thaáy ña soá caùc vuï laïm duïng do caùc thaønh vieân gia ñình vaø caùc nhaø giaùo duïc vi phaïm ôû nhaø, ôû tröôøng, trong theå thao vaø caùc phöông tieän cuûa Giaùo Hoäi, chöa keå qua ngaønh du lòch tình duïc vaø buoân ngöôøi. Ngaøi noùi, "söï taøn baïo cuûa hieän töôïng hoaøn caàu naøy caøng trôû neân traàm troïng vaø tai tieáng hôn trong Giaùo Hoäi, vì noù hoaøn toaøn baát töông xöùng vôùi theá giaù luaân lyù vaø tính khaû tín ñaïo ñöùc cuûa Giaùo Hoäi".
Baõi boû "bí maät Giaùo Hoaøng"
Vôùi Töï saéc Vos estis lux mundi, Ñöùc Giaùo Hoaøng thieát laäp caùc thuû tuïc môùi ñeå baùo caùo vieäc laïm duïng, saùch nhieãu vaø baïo löïc, vaø ñeå baûo ñaûm raèng caùc Giaùm Muïc vaø beà treân Doøng phaûi giaûi trình caùc haønh ñoäng cuûa caùc ngaøi. Vaên kieän bao goàm nghóa vuï cuûa caùc giaùo só vaø tu só phaûi baùo caùo vieäc laïm duïng trong khi moïi giaùo phaän phaûi töï cung caáp cho mình moät heä thoáng ñeå tieáp nhaän caùc baùo caùo naøy, moät heä thoáng phaûi deã daøng ñeå coâng chuùng söû duïng. Naêm nay, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ baõi boû "bí maät Giaùo Hoaøng" voán daønh cho nhöõng tröôøng hôïp naøy vaø thay ñoåi quy ñònh lieân quan tôùi vaên hoùa khieâu daâm treû em: sôû höõu vaø phaân phoái caùc hình aûnh khieâu daâm lieân quan tôùi caùc vò thaønh nieân cho tôùi tuoåi 14 voán ñaõ coù trong "delicta graviora" - töùc caùc toäi naëng nhaát; vôùi caùc qui ñònh môùi, haïn tuoåi naøy ñöôïc naâng leân 18.
Caûi toå Giaùo trieàu Roâma
Hoäi ñoàng Hoàng Y tieáp tuïc coâng vieäc caûi toå Giaùo trieàu Roâma cuûa hoï, vôùi muïc ñích baûo ñaûm moïi cô caáu cuûa Giaùo hoäi mang tính truyeàn giaùo nhieàu hôn. Moät baûn döï thaûo Toâng Hieán môùi, vôùi tieâu ñeà taïm thôøi laø Praedicate evangelium, "Haõy Coâng Boá Tin möøng", ñang ñöôïc duyeät xeùt. Vaøo cuoái naêm, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ chaáp nhaän ñôn töø chöùc cuûa Nieân tröôûng Hoàng Y ñoaøn, Ñöùc Hoàng Y Angelo Sodano, ngöôøi ñaõ giöõ chöùc vuï naøy töø naêm 2005. Vôùi moät Töï saéc, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ giôùi haïn chöùc vuï naøy trong nhieäm kyø 5 naêm, coù theå ñöôïc gia haïn neáu caàn thieát.
Caûi caùch neàn kinh teá Vatican
Vieäc caûi caùch trong lónh vöïc taøi chính cuõng tieán trieån trong naêm 2019, veà caû tính minh baïch laãn ngaên chaën chi phí. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ ñoåi môùi caùc Ñieàu leä cuûa Vieän Coâng trình Toân giaùo Vatican (IOR) vaø thieát laäp chöùc Kieåm toaùn vieân Beân ngoaøi ñeå kieåm toaùn caùc taøi khoaûn, theo tieâu chuaån quoác teá, treân cô sôû thöôøng tröïc. Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ boå nhieäm Linh muïc Doøng Teân Cha Juan Antonio Guerrero Alves ñöùng ñaàu Vaên Phoøng Kinh teá, vaø uûy quyeàn cho moät cuoäc ñieàu tra tö phaùp cuûa Vatican ñoái vôùi nhieàu ngöôøi khaùc nhau ñang phuïc vuï Toøa Thaùnh, lieân quan ñeán moät soá giao dòch taøi chính. Nhaéc ñeán quõy "Ñoàng Xu Thaùnh Pheâroâ", Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi roõ raèng " quaûn trò toát" laø laøm cho ñoàng tieàn nhaän ñöôïc sinh lôøi, chöù khoâng "ñaët noù vaøo moät ngaên keùo". Tuy nhieân, moïi khoaûn ñaàu tö phaûi "hôïp ñaïo ñöùc", ñeå tieàn baïc luoân phuïc vuï cho vieäc truyeàn giaûng Tin möøng vaø ngöôøi ngheøo.
Chuùa Nhaät Lôøi Chuùa
Vôùi toâng thö Aperuit illis, ñeà ngaøy 30 thaùng 9 naêm 2019, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ thieát laäp Chuùa Nhaät Lôøi Chuùa, moät ngaøy ñaëc bieät ñeå khuyeán khích moïi tín höõu ñoïc vaø suy nieäm Kinh thaùnh bôûi vì, nhö thaùnh Gieâroâm ñaõ noùi, "khoâng bieát Kinh thaùnh laø khoâng bieát Chuùa Kitoâ". Ngaøy cöû haønh haøng naêm seõ dieãn ra vaøo Chuùa Nhaät thöù ba Muøa Thöôøng nieân (Chuùa Nhaät ñaàu tieân laø vaøo ngaøy 26 thaùng 1 naêm 2020).
Hang Giaùng sinh
Vaøo ngaøy 1 thaùng 12 naêm 2019, taïi thò traán Greccio, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ kyù moät Toâng Thö khaùc, Admirabile signum, trong ñoù ngaøi môøi goïi chuùng ta khaùm phaù laïi truyeàn thoáng ñeïp ñeõ cuûa Hang Giaùng sinh. Ñöùc Giaùo Hoaøng vieát "Vieäc moâ taû vieäc sinh haï Chuùa Gieâsu töï noù voán laø moät lôøi coâng boá ñôn giaûn vaø haân hoan maàu nhieäm Nhaäp theå cuûa Con Thieân Chuùa. Caûnh giaùng sinh gioáng nhö moät Tin möøng soáng ñoäng phaùt xuaát töø caùc trang Kinh thaùnh. Duø ôû baát cöù nôi ñaâu, vaø duø döôùi baát cöù hình thöùc naøo, maùng coû Giaùng sinh cuõng noùi vôùi chuùng ta veà tình yeâu cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng Thieân Chuùa ñaõ trôû thaønh treû thô ñeå laøm cho chuùng ta bieát Ngöôøi gaàn guõi vôùi moïi ngöôøi nam, nöõ vaø treû em nhö theá naøo, baát keå ñieàu kieän cuûa hoï".
Caùc Kitoâ höõu bò baùch haïi
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ khoâng bao giôø meät moûi toá caùo cuoäc baùch haïi caùc Kitoâ höõu; ngaøi nhaéc nhôû chuùng ta raèng, ngaøy nay, coù nhieàu vò töû ñaïo hôn thôøi kyø ñaàu cuûa Kitoâ giaùo. Vaøo thaùng 1, Toøa aùn Toái cao Pakistan ñaõ döùt khoaùt tha boång Asia Bibi khoûi toäi phæ baùng maø baø ñaõ bò toá caùo moät caùch baát coâng vaù bò keát aùn töû hình. Moät baø meï Coâng Giaùo coù naêm ngöôøi con, Asia Bibi ñaõ ôû tuø töø naêm 2009. Caû Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI laãn Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñeàu theo doõi vuï kieän raát caån troïng. Khi gaëp moät trong nhöõng coâ con gaùi cuûa baø, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ noùi vôùi coâ raèng ngaøi thöôøng nghó tôùi meï coâ vaø caàu nguyeän cho baø.
Vaøo ngaøy 21 thaùng 4 naêm 2019, moät cuoäc taán coâng cuûa nhöõng keû cöïc ñoan Hoài giaùo choáng laïi caùc nhaø thôø Thieân chuùa giaùo ôû Sri Lanka ñaõ gaây ra caùi cheát cuûa hôn 250 ngöôøi khi hoï ñang cöû haønh leã Phuïc sinh. Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ ñöa ra lôøi keâu goïi cuøng ngaøy aáy. Trong naêm, ngaøi cuõng toá caùo caùc cuoäc taán coâng choáng caùc toân giaùo khaùc, nhö cuoäc taán coâng choáng laïi moät nhaø thôø Hoài giaùo ôû thaønh phoá Christchurch, Taân Taây Lan, vaøo ngaøy 15 thaùng 3 naêm 2019, ñaõ gieát cheát hôn 50 ngöôøi.
Baûo veä gia ñình vaø söï soáng
Vaøo ngaøy 25 thaùng 3 naêm 2019, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ ñeán thaêm Loreto. ÔÛ ñoù, ngaøi ñaõ nhaéc laïi raèng, ñaëc bieät ñoái vôùi theá giôùi ngaøy nay, "gia ñình thaønh laäp döïa treân hoân nhaân giöõa moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi ñaøn baø mang moät taàm quan troïng vaø moät söù meänh thieát yeáu". Quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa thaùnh taïi Lieân Hôïp Quoác, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Bernardito Auza, ñaõ nhaéc ñeán lôøi leõ cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng veà yù thöùc heä phaùi tính, goïi noù laø "moät böôùc thuït luøi" ñoái vôùi nhaân loaïi.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ tieáp tuïc baûo veä söï soáng töø luùc thuï thai ñeán luùc keát thuùc töï nhieân cuûa noù. Naêm 2019, ngaøi leân tieáng baûo veä Vincent Lambert, 42 tuoåi, bò ñeå cho cheát trong traïng thaùi yù thöùc toái thieåu. Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi, "Chuùng ta ñöøng xaây döïng moät neàn vaên minh loaïi boû nhöõng ngöôøi maø cuoäc soáng bò chuùng ta tin laø khoâng coøn ñaùng soáng nöõa. Moãi söï soáng ñeàu coù giaù trò, luoân luoân nhö theá": duø ñoù laø söï soáng cuûa moät ñöùa treû chöa sinh ra, moät ngöôøi ñau khoå vì ñoùi, baïo löïc hay baát coâng, cho duø ñoù laø ngöôøi beänh, ngöôøi giaø hay ngöôøi di cö lieàu cheát ñeå tìm kieám moät töông lai toát hôn . Coâng lyù khoâng löïa loïc. Noù khoâng chæ daønh cho moät soá loaïi ngöôøi. Coâng lyù laø phoå quaùt.
Khuyeán khích giôùi treû
Naêm 2019 chöùng kieán vieäc Ñöùc Thaùnh Cha coâng boá Toâng huaán, Christus vivit, thaønh quaû cuûa Thöôïng hoäi ñoàng veà giôùi treû, toå chöùc taïi Vatican vaøo thaùng 10 naêm 2018. Taøi lieäu môû ñaàu baèng doøng chöõ: "Chuùa Kitoâ ñang soáng! Ngöôøi laø nieàm hy voïng cuûa chuùng ta, vaø moät caùch tuyeät vôøi, Ngöôøi mang tuoåi treû ñeán theá giôùi cuûa chuùng ta, vaø moïi thöù Ngöôøi ñuïng tôùi ñeàu trôû neân treû trung, môùi meû, traøn ñaày söùc soáng. Nhö theá, nhöõng lôøi ñaàu tieân toâi muoán noùi vôùi moïi Kitoâ höõu treû laø: Chuùa Kitoâ ñang soáng vaø Ngöôøi muoán caùc baïn soáng!"
Ñöùc Giaùo Hoaøng caàu xin Chuùa "Giaûi thoaùt Giaùo hoäi khoûi nhöõng ngöôøi khieán Giaùo Hoäi giaø ñi, giam caàm Giaùo Hoäi trong quaù khöù, giöõ chaët Giaùo Hoäi hoaëc giöõ Giaùo Hoäi laïi hoaëc baét Giaùo Hoäi ñöùng yeân. Nhöng chuùng ta cuõng haõy xin Ngöôøi giaûi thoaùt Giaùo Hoäi khoûi moät côn caùm doã khaùc: ñoù laø nghó Giaùo Hoäi treû vì Giaùo Hoäi chaáp nhaän moïi thöù ñöôïc theá giôùi cung öùng cho Giaùo Hoäi, nghó raèng Giaùo Hoäi ñöôïc ñoåi môùi vì Giaùo Hoäi ñaët thoâng ñieäp cuûa mình sang moät beân vaø haønh ñoäng nhö moïi ngöôøi khaùc. Khoâng! Giaùo hoäi treû khi Giaùo Hoäi laø chính mình".
Trong vaên kieän Haäu Thöôïng hoäi ñoàng, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñeà nghò "caùc neûo ñöôøng huynh ñeä" ñeå soáng ñöùc tin, traùnh côn caùm doã "muoán ruùt vaøo caùc nhoùm nhoû". Ngaøi môøi goïi caùc ngöôøi treû xaây döïng "tình baïn xaõ hoäi, trong ñoù, moïi ngöôøi laøm vieäc vì lôïi ích chung". Ngaøi thaùch thöùc hoï "phuïc vuï ngöôøi ngheøo, trôû thaønh ngöôøi chuû ñaïo cuûa cuoäc caùch maïng baùc aùi vaø phuïc vuï, coù khaû naêng choáng laïi caùc beänh lyù cuûa chuû nghóa tieâu duøng vaø chuû nghóa caù nhaân hôøi hôït".
Caùc cuoäc toâng du
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ thöïc hieän baûy cuoäc toâng du vaøo naêm 2019. Ngaøi ñaõ vieáng thaêm möôøi moät quoác gia thuoäc boán luïc ñòa, laøm noù trôû thaønh moät naêm kyû luïc veà caùc chuyeán vieáng thaêm ôû beân ngoaøi nöôùc YÙ. Naêm baét ñaàu vôùi Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi ôû Panama, vaø tieáp tuïc taïi Caùc Tieåu vöông quoác AÛ Raäp Thoáng nhaát nôi Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ kyù moät Vaên kieän lòch söû veà tình huynh ñeä cuûa con ngöôøi vôùi Ñaïi Imam cuûa al Azhar. ÔÛ Morocco, ngaøi nhaéc laïi taàm quan troïng cuûa ñoái thoaïi lieân toân. ÔÛ Bulgaria, Baéc Macedonia vaø Romania, ngaøi khuyeán khích söï hôïp nhaát Kitoâ giaùo. ÔÛ Mozambique, Madagascar vaø Mauritius, ngaøi ñaõ leân tieáng ñeå baûo veä ngöôøi ngheøo vaø Saùng theá. ÔÛ Thaùi Lan, ngaøi keâu goïi coå vuõ quyeàn cuûa phuï nöõ vaø treû em. ÔÛ Nhaät Baûn, thoâng ñieäp cuûa ngaøi taäp trung vaøo hoøa bình, vaø ngaøi nhaéc laïi raèng caû vieäc söû duïng vaø sôû höõu vuõ khí haït nhaân ñeàu laø voâ luaân.
Caùc chuyeán thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng taïi YÙ bao goàm Camerino, nôi ngaøi oâm hoân caùc naïn nhaân ñoäng ñaát ôû Vuøng Marches. Taïi Loreto, ngaøi ñaõ kyù Toâng huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng veà giôùi treû, vaø taïi Greccio, thò traán nôi Thaùnh Phanxicoâ döïng leân caûnh Chuùa giaùng sinh ñaàu tieân, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ kyù böùc thö cuûa ngaøi lieân quan ñeán hang ñaù Giaùng sinh.
Caùc Thaùnh vaø Chaân phuùc
Naêm 2019 ñöôïc chöùng kieán nhieàu vuï phong thaùnh vaø phong chaân phuùc, bao goàm nhieàu vò töû ñaïo töø moïi chaâu luïc vaø heä tö töôûng. Moät soá vò ñaõ bò gieát "vì loøng thuø haän ñöùc tin", trong cuoäc Noäi chieán Taây Ban Nha. Hoï ñaõ cheát khi tha thöù cho nhöõng keû saùt haïi hoï. Nhöõng vò khaùc, nhö baûy giaùm muïc cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Hy Laïp ôû Loãmani ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ phong chaân phuùc ôû Blaj, laø nhöõng vò töû ñaïo cuûa cheá ñoä coäng saûn. Nhöõng vò khaùc, nhö Giaùm muïc ngöôøi AÙ Caên Ñình Enrique Angelelli vaø baïn ñoàng haønh cuûa ngaøi, laø naïn nhaân cuûa cheá ñoä ñoäc taøi caùnh höõu. Nhöõng ngöôøi giaùo daân cuõng laø nhöõng vò thaùnh ñöôïc tuyeân boá: nhö Margherita Bays cuûa Thuïy Só, hay "caùc vò thaùnh haøng xoùm", nhöõng ngöôøi soáng theo ôn goïi cuûa hoï trong gia ñình, giöõa caùc thaùch thöùc haøng ngaøy. Danh saùch naøy cuõng bao goàm moät Hoàng Y: John Henry Newman, moät ngöôøi Anh giaùo ñaõ trôû laïi ñöùc tin Coâng Giaùo vaøo naêm 1845.
Moät linh muïc trong naêm möôi naêm
Naêm 2019 cuõng laø naêm Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ kyû nieäm 50 naêm laøm linh muïc cuûa ngaøi. Caâu chuyeän ôn goïi cuûa ngaøi baét ñaàu töø ngaøy 21 thaùng 9 naêm 1953, Leã Thaùnh Maùttheâu. Chính hoâm ñoù, khi xöng toäi, chaøng trai treû Jorge Mario Bergoglio ñaõ coù moät traûi nghieäm saâu saéc veà loøng thöông xoùt cuûa Chuùa. Keå töø ñoù, trong tö caùch Giaùo hoaøng, ngaøi ñaõ moâ taû caùc linh muïc nhö nhöõng ngöôøi soáng giöõa ngöôøi ta baèng traùi tim nhaân haäu cuûa Chuùa Gieâsu. Ngaøi noùi, hoâm nay laø thôøi ñieåm cuûa loøng thöông xoùt. Giaùo hoäi hieåu ñieàu naøy ngaøy moät hôn: Ñöùc thaùnh Giaùo hoaøng Gioan XXIII ñaõ thöïc hieän moät böôùc quan troïng theo höôùng naøy, moät böôùc ñöôïc tieáp noái bôûi caùc vò keá nhieäm ngaøi. Ñöôïc linh höùng bôûi Thaùnh Faustina Kowalska, Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ thieát laäp Chuùa Nhaät loøng thöông xoùt.
Vaøo ngaøy Chuùa Nhaät loøng thöông xoùt naêm 2019, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ xaùc nhaän raèng "taát caû chuùng ta ñeàu caàn loøng thöông xoùt". Ngaøi môøi goïi chuùng ta "ñeán gaàn Chuùa Gieâsu vaø ñuïng vaøo caùc veát thöông cuûa Ngöôøi trong caùc veát thöông cuûa anh chò em ñang ñau khoå cuûa chuùng ta. Caùc veát thöông cuûa Chuùa Gieâsu laø moät kho baùu: loøng thöông xoùt phaùt xuaát töø ñoù".