Ñöùc Gieâsu - Hoaøng Töû Bình An
(Chuû ñeà hoïc hoûi vaø suy tö thaùng 1 naêm 2020)
Ñöùc Gieâsu - Hoaøng Töû Bình An (Chuû ñeà hoïc hoûi vaø suy tö thaùng 1 naêm 2020).
Giaùm muïc Pheâroâ Nguyeãn Vaên Vieân
Vinh (WHÑ 31-12-2019) - Trong gia ñình nhaân loaïi, ai cuõng muoán coù bình an. Xin cho hai chöõ 'bình an' laø caâu noùi cuûa nhieàu ngöôøi. Tuy nhieân, moãi ngöôøi coù quan nieäm khaùc nhau veà bình an. Thoâng thöôøng, ngöôøi ta quan nieäm raèng ñaït ñöôïc ñieàu mình mong muoán laø coù bình an. Chaúng haïn, nhöõng ngöôøi ngheøo khoù hy voïng raèng neáu hoï coù ñuû ñieàu kieän vaät chaát, hoï seõ coù bình an; nhöõng ngöôøi beänh taät hy voïng raèng neáu söùc khoûe cuûa hoï hoài phuïc, hoï seõ coù bình an; nhöõng em hoïc sinh hy voïng raèng neáu hoï vöôït qua ñöôïc kyø thi, hoï seõ coù bình an.
Ñoái vôùi vaên hoùa Do-thaùi, bình an (shalom) laø töø ñöôïc duøng phoå bieán. 'Shalom' khoâng chæ mang nghóa bình an, maø coøn mang nhieàu nghóa toát ñeïp khaùc nöõa, chaúng haïn: Hoøa hôïp, vieân maõn, hoaøn thaønh, nguyeân veïn. Moãi khi gaëp nhau hay chia tay, caâu cöûa mieäng cuûa ngöôøi Do-thaùi laø 'shalom'.
Bình an cuõng laø chuû ñeà raát quan troïng cuûa maëc khaûi Ki-toâ giaùo. Saùch Saùng Theá, cuoán saùch ñaàu tieân cuûa boä Kinh Thaùnh cho chuùng ta bieát raèng con ngöôøi ñöôïc döïng neân trong 'caûnh bình an'. Theá nhöng, khi con ngöôøi muoán töï quyeát ñònh vaän meänh cuûa mình ngöôïc vôùi thaùnh yù Thieân Chuùa, con ngöôøi trôû neân baát an vaø caùc moái töông quan cuûa con ngöôøi cuõng khoâng coøn dieãn ra trong traät töï vaø hoøa hôïp nöõa (St 3,1-24). Tuy nhieân, Thieân Chuùa haèng yeâu thöông con ngöôøi vaø ñaõ thieát laäp giao öôùc bình an vónh cöûu vôùi con ngöôøi.
Khoaûng 700 naêm tröôùc Giaùng Sinh, tieân tri I-sai-a ñaõ loan baùo veà Ñöùc Gieâ-su, Hoaøng Töû Bình An ñeán ñeå thieát laäp bình an giöõa con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa vaø muoân vaät muoân loaøi trong theá giôùi thuï taïo (Is 9,5). Nhôø Hoaøng Töû Bình An, nhaân loaïi seõ "ñuùc göôm ñao thaønh cuoác thaønh caøy, reøn giaùo maùc neân lieàm neân haùi. Daân naøy nöôùc noï seõ khoâng coøn vung kieám ñaùnh nhau, vaø thieân haï thoâi hoïc ngheà chinh chieán" (Is 2,4). Giöõa caûnh tha höông, löu ñaøy, Thieân Chuùa noùi vôùi Daân Ngöôøi: "Ta seõ laäp vôùi chuùng moät giao öôùc bình an; ñoù seõ laø giao öôùc vónh cöûu ñoái vôùi chuùng, Ta seõ ñònh cö chuùng, cho chuùng sinh soâi naûy nôû ra nhieàu vaø ñaët thaùnh ñieän cuûa Ta ôû giöõa chuùng cho ñeán muoân ñôøi" (Ed 37,26).
Bieán Coá Ñöùc Gieâ-su hieän dieän trong lòch söû nhaân loaïi caùch ñaây hôn 2000 naêm laø Bieán Coá Bình An. Khi Ñöùc Gieâ-su giaùng sinh taïi Beâ-lem, caùc thieân thaàn ca haùt raèng "vinh danh Thieân Chuùa treân trôøi, bình an döôùi theá cho loaøi ngöôøi Chuùa thöông" (Lc 2,14). Trong haønh trình döông theá cuûa mình, Ñöùc Gieâ-su trao ban bình an cho taát caû moïi ngöôøi, nhaát laø nhöõng ngöôøi toäi loãi, ngheøo khoù, bò boû rôi trong xaõ hoäi. Ñöùc Gieâ-su chöõa beänh, tröø quyû, tha thöù toäi loãi, thieát laäp nhoùm Möôøi Hai vaø coâng boá nhöõng tieâu chuaån luaân lyù môùi nhaèm minh chöùng raèng söï hieän dieän cuûa Ngöôøi laø söï hieän dieän cuûa Hoaøng Töû Bình An.
Trong taâm tình thaày troø tröôùc khi böôùc vaøo cuoäc khoå naïn, Ñöùc Gieâ-su noùi vôùi caùc moân ñeä: "Thaày ñeå laïi bình an cho anh em, Thaày ban cho anh em bình an cuûa Thaày. Thaày ban cho anh em khoâng theo kieåu theá gian. Anh em ñöøng xao xuyeán cuõng ñöøng sôï haõi" (Ga 14,27). Lôøi ñaàu tieân cuûa Ñöùc Gieâ-su sau khi soáng laïi vaø hieän ra vôùi caùc moân ñeä laø: "Bình an cho anh em!" (Lc 24,36). Söù meänh cuûa Ñöùc Gieâ-su laø söù meänh bình an, khoâng chæ laø bình an taïm thôøi, maø coøn quan troïng hôn, bình an vónh cöûu, bình an maø theá gian khoâng theå ban taëng. Ñaây laø bình an ñích thöïc maø Ñöùc Gieâ-su, Ñaáng ñaõ chòu khoå naïn, cheát vaø phuïc sinh, ñem laïi cho nhaân loaïi. Bình an naøy ñoàng nghóa vôùi ôn cöùu ñoä.
Trong Cöïu Öôùc, vôùi 'côn hoàng thuûy', taùc giaû Saùch Saùng Theá trình thuaät raèng khi Noâ-eâ thaû con chim boà caâu khoûi thuyeàn, con chim bay ñi vaø khi trôû veà, mieäng ngaäm caønh OÂ-liu baùo 'tin bình an' cho oâng vaø toaøn theå gia ñình oâng raèng nöôùc ñang ruùt daàn vaø söï soáng ñaõ xuaát hieän (St 6,5-9,17). Trong Taân Öôùc, vôùi 'côn hoàng phuùc', Ñöùc Gieâ-su khoâng chæ mang moät caønh laù, Ngöôøi mang caû caây thaäp giaù, laø 'caây bình an' baùo tin cho gia ñình nhaân loaïi bieát raèng hoàng thuûy toäi loãi ñaõ ñeán hoài keát vaø hoàng phuùc bình an vónh cöûu ñaõ khai môû cho taát caû moïi ngöôøi trong gia ñình nhaân loaïi. Nhôø caây thaäp giaù, Ñöùc Gieâ-su ñaõ noái trôøi vôùi ñaát, Moâi Tröôøng Thieân Chuùa vôùi moâi tröôøng nhaân loaïi, moâi tröôøng söï soáng vôùi moâi tröôøng söï cheát. Cuõng nhôø caây thaäp giaù, Ñöùc Gieâ-su ñaõ noái keát moïi ngöôøi laïi vôùi nhau "khoâng coøn chuyeän phaân bieät Do-thaùi hay Hy-laïp, noâ leä hay töï do..." (Gl 3,28), vì Ngaøi ñaõ xoùa boû ranh giôùi haän thuø vaø noái keát baèng 'caây bình an'.
Thaät vaäy, caên tính, ñôøi soáng vaø söù meänh cuûa Ñöùc Gieâ-su cho chuùng ta nhaän thöùc raèng bình an khoâng phaûi laø moät ñaëc tính giöõa nhöõng ñaëc tính cuûa Ngöôøi. Bôûi vì, chính Ñöùc Gieâ-su laø Bình An. Vieát thö cho caùc tín höõu EÂ-pheâ-soâ, thaùnh Phao-loâ khaúng ñònh: "Tröôùc kia anh em laø nhöõng ngöôøi ôû xa, nhöng nay, trong Ñöùc Ki-toâ Gieâ-su, nhôø maùu Ñöùc Ki-toâ ñoå ra, anh em ñaõ trôû neân nhöõng ngöôøi ôû gaàn. Thaät vaäy, chính Ngöôøi laø bình an cuûa chuùng ta: Ngöôøi ñaõ lieân keát ñoâi beân, daân Do-thaùi vaø daân ngoaïi, thaønh moät; Ngöôøi ñaõ hy sinh thaân mình ñeå phaù ñoå böùc töôøng ngaên caùch laø söï thuø gheùt; Ngöôøi ñaõ huyû boû Luaät cuõ goàm caùc ñieàu raên vaø giôùi luaät. Nhö vaäy, khi thieát laäp bình an, Ngöôøi ñaõ taùc taïo ñoâi beân thaønh moät ngöôøi môùi duy nhaát nôi chính baûn thaân Ngöôøi. Nhôø thaäp giaù, Ngöôøi ñaõ laøm cho ñoâi beân ñöôïc hoøa giaûi vôùi Thieân Chuùa trong moät thaân theå duy nhaát; treân thaäp giaù, Ngöôøi ñaõ tieâu dieät söï thuø gheùt" (Ep 2,13-16).
Veà caên baûn, bình an cuûa Ñöùc Gieâ-su laø bình an beân trong, bình an noäi taâm, bình an maø khoâng maõnh löïc naøo coù theå cöôùp maát ñöôïc, cho duø laø söï cheát. Sôû dó Ñöùc Gieâ-su coù theå 'cam loøng chòu cheát' ñeå cöùu ñoä nhaân loaïi vì Ngöôøi coù bình an ñoù hay ñuùng hôn, chính Ngöôøi laø Bình An. Noi göông Ñöùc Gieâ-su, bieát bao chöùng nhaân trong lòch söû Giaùo Hoäi keát hieäp maät thieát vôùi Ngöôøi vaø caûm nghieäm ñöôïc bình an cuûa Ngöôøi, nhôø ñoù, hoï ñaõ thaéng vöôït nhöõng giôùi haïn, nghòch caûnh cuûa baûn thaân vaø trung thaønh vôùi Thieân Chuùa ñeán hôi thôû cuoái cuøng.
Tröôùc khi böôùc vaøo vaøo cuoäc khoå naïn, Ñöùc Gieâ-su ñaõ an uûi caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi raèng "anh em ñöøng xao xuyeán! Haõy tin vaøo Thieân Chuùa vaø tin vaøo Thaày" (Ga 14,1). Caâu hoûi ñaët ra: 'Taïi sao tin vaøo Thieân Chuùa vaø tin vaøo Ñöùc Gieâ-su laïi giuùp caùc moân ñeä khoûi xao xuyeán, khoûi baát an?'. Thöa, bôûi vì, Ñöùc Gieâ-su chính laø Hoaøng Töû Bình An cuûa Thieân Chuùa giöõa loøng nhaân loaïi. Ai thieát laäp töông quan maät thieát, töông quan lieân vò vôùi Ngöôøi, seõ vöôït qua muoân hình thöùc sôï haõi gieo raéc bôûi theá löïc boùng ñeâm, ma quyû, theá gian, xaùc thòt.
Taùc giaû thaùnh vònh 62 ñaõ dieãn taû nieàm tin töôûng cuûa mình raèng: "Chæ trong Thieân Chuùa maø thoâi, naøy hoàn toâi haõy nghæ ngôi yeân haøn" (Tv 62,6). Coøn thaùnh Augustine, trong boä Töï Thuaät (Confessions), ñaõ thaân thöa cuøng Thieân Chuùa: "Ngaøi taïo döïng chuùng con cho Ngaøi vaø taâm hoàn chuùng con xao xuyeán cho ñeán khi ñöôïc nghæ yeân trong Ngaøi" (Confessions I, 1, 1). Nhö vaäy, con ngöôøi khoâng theå tìm ñöôïc bình an ñích thöïc ôû ai ñoù hay nôi naøo ñoù ngoaøi Thieân Chuùa giöõa theá giôùi ñaày baát an naøy. Bình an cuûa Thieân Chuùa thaúm saâu vaø kyø dieäu hôn taát caû caùc hình thöùc bình an maø con ngöôøi coù theå caûm nghieäm ñöôïc trong theá giôùi thuï taïo naøy.
Maëc khaûi Kinh Thaùnh cho chuùng ta nhaän thöùc raèng ai ñi theo Ñöôøng cuûa Thieân Chuùa, Ñöôøng cuûa Ñöùc Gieâ-su, ngöôøi ñoù ñi theo ñöôøng bình an. Trong Baøi Ca Chuùc Tuïng (Benedictus), ñöôïc ñaày Thaùnh Thaàn, Da-ca-ri-a (boá cuûa thaùnh Gio-an Taåy Giaû) ñaõ thoát leân raèng "Thieân Chuùa ta ñaày loøng traéc aån, cho Vaàng Ñoâng töï choán cao vôøi vieáng thaêm ta, soi saùng nhöõng ai ngoài nôi taêm toái vaø trong boùng töû thaàn, daãn ta böôùc vaøo ñöôøng neûo bình an" (Lc 1,78-79). Ai thaáy Ñöùc Gieâ-su, ngöôøi ñoù thaáy bình an. Chaúng haïn, oâng Si-meâ-oân, moät ngöôøi suøng ñaïo ñaõ mong moûi nhìn thaáy Ñöùc Gieâ-su, Hoaøng Töû Bình An, vaø khi nhìn thaáy Ngöôøi, oâng ñaõ aüm Ngöôøi treân tay vaø caát lôøi chuùc tuïng: "Muoân laïy Chuùa, giôø ñaây theo lôøi Ngaøi ñaõ höùa, xin ñeå toâi tôù naøy ñöôïc ra ñi bình an" (Lc 2,29).
Thaùnh Phao-loâ quaû quyeát: "Bình an cuûa Thieân Chuùa, bình an vöôït leân treân moïi hieåu bieát, seõ giöõ cho loøng trí anh em ñöôïc keát hôïp vôùi Ñöùc Ki-toâ Gieâ-su" (Pl 4,7). Taát caû moïi ngöôøi ñöôïc môøi goïi keát hôïp maät thieát vôùi Thieân Chuùa, vôùi Ñöùc Gieâ-su, Hoaøng Töû Bình An, trong moïi hoaøn caûnh, ñeå coù bình an cuûa Ngöôøi, vaø nhôø ñoù, ñoùng goùp phaàn mình cho bình an cuûa gia ñình nhaân loaïi. Meï Teâreâsa Calcutta ñaõ dieãn taû raát ñuùng raèng: "Hoa traùi cuûa thinh laëng laø caàu nguyeän, hoa traùi cuûa caàu nguyeän laø ñöùc tin, hoa traùi cuûa ñöùc tin laø tình yeâu, hoa traùi cuûa tình yeâu laø phuïc vuï, hoa traùi cuûa phuïc vuï laø bình an." Trong nhaõn quan cuûa meï Teâreâsa Calcutta, bình an vöøa laø ñích ñeán, vöøa laø khôûi ñaàu cho haønh trình môùi cuûa ngöôøi Ki-toâ höõu, cuõng nhö taát caû moïi ngöôøi.
Bình an vöøa laø quaø taëng cuûa Thieân Chuùa cho con ngöôøi, vöøa laø taùc vuï cuûa con ngöôøi cho anh chò em ñoàng loaïi. Ngöôøi laõnh nhaän bình an töø Thieân Chuùa, cuõng laø ngöôøi chia seû bình an cho ngöôøi khaùc. Trong Baøi Giaûng Treân Nuùi hay coøn goïi laø Taùm Moái Phuùc, Ñöùc Gieâ-su noùi: "Phuùc thay ai xaây döïng hoaø bình [bình an], vì hoï seõ ñöôïc goïi laø con Thieân Chuùa" (Mt 5,9). Nhöõng ngöôøi coäng taùc vôùi Ñöùc Gieâ-su, Hoaøng Töû Bình An, cuõng ñöôïc Ngöôøi uûy thaùc ñeå trao ban bình an. Chaèng haïn, khi sai caùc moân ñeä ñi loan baùo Tin Möøng, Ñöùc Gieâ-su nhaén nhuû hoï: "Vaøo baát cöù nhaø naøo, tröôùc tieân haõy noùi: Bình an cho nhaø naøy" (Lc 10,5).
Hoâm nay, Ñöùc Gieâ-su ñang môøi goïi moãi ngöôøi chuùng ta, haõy laø khí cuï bình an cuûa Ngöôøi giöõa doøng ñôøi. Vieát thö cho caùc tín höõu EÂ-pheâ-xoâ, thaùnh Phao-loâ nhaéc nhôû hoï veà Ñöùc Gieâ-su raèng "Ngöôøi ñaõ ñeán loan Tin Möøng bình an: Bình an cho anh em laø nhöõng keû ôû xa, vaø bình an cho nhöõng keû ôû gaàn" (Ep 2,17). Ñoàng thôøi, thaùnh nhaân cuõng khuyeán khích hoï: "Haõy ñöùng vöõng: löng thaét ñai laø chaân lyù, mình maëc aùo giaùp laø söï coâng chính, chaân ñi giaøy laø loøng haêng say loan baùo Tin Möøng bình an" (Ep 6,14-15).
Bình an cuûa Thieân Chuùa chæ ñeán vôùi nhöõng ai khaùt khao chôø ñôïi vaø luoân môû loøng thaønh cuûa mình ñeå ñoùn nhaän, vun ñaép vaø laøm cho bình an trieån nôû. Khoâng chæ moãi caù nhaân, caùc hình thöùc coäng ñoaøn ñeàu ñöôïc môøi goïi laø söù giaû cuûa Tin Möøng Bình An trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi. Bao laâu nhaân loaïi coøn baát an, baáy laâu Tin Möøng Bình An cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc thöïc hieän bôûi Ñöùc Gieâ-su, Hoaøng Töû Bình An, caàn ñöôïc loan baùo, ñoùn nhaän, soáng vaø dieãn taû. Bao laâu ngoân ngöõ bình an chöa trôû thaønh ngoân ngöõ chung cuûa taát caû moïi ngöôøi trong gia ñình nhaân loaïi, baáy laâu nhaân loaïi vaãn coøn chia reõ, chieán tranh, haän thuø vaø muoân hình thöùc baát an cheá ngöï.
Ñeå bình an, trôû thaønh ngoân ngöõ chung cuûa taát caû moïi ngöôøi, ñieàu caàn thieát laø moãi ngöôøi, tröôùc heát, phaûi yù thöùc taàm quan troïng cuûa bình an trong ñôøi soáng con ngöôøi, treân bình dieän caù nhaân cuõng nhö taäp theå. Ñoàng thôøi, moãi ngöôøi caàn nhaän thöùc raèng khoâng phaûi mình hay ai ñoù, hay theå cheá naøo ñoù laø tieâu chuaån bình an, bôûi vì, taát caû ñeàu nhuoám maøu toäi loãi. Tieâu chuaån bình an laø Thieân Chuùa, Nguoàn Maïch Bình An, vaø Ñöùc Gieâ-su, Hoaøng Töû Bình An.
Maëc khaûi Kinh Thaùnh vaø giaùo huaán Giaùo Hoäi minh ñònh raèng hoøa bình hay bình an ñích thöïc trong gia ñình nhaân loaïi khoâng chæ laø vaéng boùng chieán tranh, caân baèng löïc löôïng giöõa caùc phe phaùi, hay söï thoûa hieäp giöõa caùc quoác gia (GS 78). Bình an ñích thöïc trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi luoân laø coâng trình dang dôû, caàn phaûi ñöôïc xaây döïng vaø kieán taïo. Bao laâu coøn trong haønh trình traàn theá, baáy laâu gia ñình nhaân loaïi coøn phaûi noã löïc xaây döïng bình an döïa treân noäi dung maëc khaûi cuûa Thieân Chuùa maø ñænh cao laø Bieán Coá Ñöùc Gieâ-su, Hoaøng Töû Bình An, hieän dieän vaø hoaït ñoäng trong gia ñình nhaân loaïi.
Sau khi hoaøn taát cuoäc haønh trình lòch söû, Ñöùc Gieâ-su khoâng ñeå laïi baát cöù gia saûn vaät chaát naøo cho con ngöôøi, bôûi vì, Ngöôøi khoâng coù choã töïa ñaàu (Mt 8,20). Tuy nhieân, 'gia saûn bình an' maø Ñöùc Gieâ-su ñeå laïi thì cao quyù hôn taát caû nhöõng gì trong theá giôùi thuï taïo. Hôn nöõa, bình an cuõng laø ñaëc tính caên baûn cuûa Nöôùc Thieân Chuùa nhö thaùnh Phao-loâ quaû quyeát: "Nöôùc Thieân Chuùa khoâng phaûi laø chuyeän aên chuyeän uoáng, nhöng laø söï coâng chính, bình an vaø hoan laïc trong Thaùnh Thaàn" (Rm 14,17). Taát caû moïi ngöôøi ñöôïc môøi goïi ñoùn nhaän bình an cuûa Ñöùc Gieâ-su vaø trao ban bình an cuûa Ñöùc Gieâ-su cho anh chò em ñoàng loaïi; ñoàng thôøi, cuøng nhau laøm cho bình an cuûa Ñöùc Gieâ-su thaåm thaáu moïi chieàu kích cuûa cuoäc soáng haèng ngaøy trong haønh trình tieán veà Nöôùc Thieân Chuùa, Nöôùc Bình An Vónh Cöûu.
Giaùm muïc Pheâroâ Nguyeãn Vaên Vieân
(Nguoàn: UÛy ban Giôùi Treû vaø Thieáu Nhi / HÑGMVN)