Baøi Dieãn vaên cuûa Ñöùc Phanxicoâ
vôùi Giaùo trieàu nhaân Leã Giaùng Sinh 2019
Baøi Dieãn vaên cuûa Ñöùc Phanxicoâ vôùi Giaùo trieàu nhaân Leã Giaùng Sinh 2019.
Vuõ Vaên An
Vatican (Vatican News 22-12-2019) - Theo haõng tin Zenit, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ coù hai söù ñieäp roõ raøng cho Giaùo Trieàu Roâma vaøo ngaøy 21 thaùng 12 naêm 2019, khi ngaøi tieáp caùc vò Hoàng Y vaø Beà treân taïi Ñaïi Saûnh Clementine ôû Toâng Ñieän ñeå ngoû lôøi chuùc möøng Leã Giaùng Sinh.
Söù ñieäp thöù nhaát laø lôøi chuùc Leã Giaùng Sinh haân hoan vaø bieát ôn. Söù ñieäp thöù hai laø söï caàn thieát phaûi thay ñoåi söï vieäc trong Giaùo Hoäi, nhaát laø taïi Vatican.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng:
"Vaø Ngoâi Lôøi ñaõ trôû neân xaùc phaøm vaø cö nguï giöõa chuùng ta" (Ga 1:14)
Anh chò em thaân meán,
Toâi göûi taát caû anh chò em lôøi chaøo ñoùn chaân tình. Toâi baøy toû loøng bieát ôn cuûa toâi tôùi Ñöùc Hoàng Y Angelo Sodano vì nhöõng lôøi noùi nhaân töø cuûa ngaøi vaø moät caùch ñaëc bieät toâi cuõng caûm ôn ngaøi, nhaân danh caùc thaønh vieân cuûa Hoàng Y ñoaøn, vì söï phuïc vuï raát giaù trò maø ngaøi ñaõ coáng hieán töø laâu, trong tö caùch Nieân tröôûng, baèng tinh thaàn giuùp ñôõ , coáng hieán vaø hieäu naêng, vaø vôùi kyõ naêng tuyeät vôøi trong toå chöùc vaø phoái hôïp. Theo caùch "La rassa nostrana" (1), nhö nhaø vaên ngöôøi Piemonte Nino Costa hay noùi. Baây giôø caùc Hoàng Y Giaùm muïc phaûi baàu moät taân nieân tröôûng. Toâi hy voïng caùc ngaøi seõ baàu moät ngöôøi coù theå thi haønh traùch nhieäm quan troïng naøy toaøn thôøi gian. Caûm ôn anh chò em.
Vôùi moãi anh chò ôû ñaây, vôùi caùc ñoàng nghieäp cuûa anh chò em vaø taát caû nhöõng ngöôøi phuïc vuï ôû Giaùo Trieàu, vaø caû caùc Ñaïi dieän Giaùo hoaøng vaø nhaân vieân cuûa hoï, toâi xin göûi lôøi chuùc toát ñeïp nhaát cuûa toâi cho moät Leã Giaùng sinh thaùnh thieän vaø vui veû. Vaø toâi xin noùi theâm söï ñaùnh giaù cao cuûa toâi ñoái vôùi söï taän tuïy maø anh chò em mang laïi haøng ngaøy ñeå phuïc vuï Giaùo hoäi. Caûm ôn anh chò em raát nhieàu.
Moät laàn nöõa trong naêm nay, Chuùa cho chuùng ta cô hoäi tuï taäp nhau vaøo thôøi khaéc hieäp thoâng naøy, moät thôøi khaéc cuûng coá tình huynh ñeä cuûa chuùng ta vaø ñöôïc ñaët cô sôû trong vieäc suy ngaãm tình yeâu Thieân Chuùa ñöôïc toû loä vaøo dòp Leã Giaùng sinh. Moät nhaø huyeàn nhieäm ñöông thôøi ñaõ vieát raèng, "söï ra ñôøi cuûa Chuùa Kitoâ laø chöùng taù vó ñaïi nhaát vaø huøng hoàn nhaát veà vieäc Thieân Chuùa yeâu thöông con ngöôøi ñeán möùc naøo. Ngöôøi yeâu hoï baèng moät tình yeâu baûn vò. Ñoù laø lyù do taïi sao Ngöôøi tieáp nhaän moät cô theå con ngöôøi, hôïp nhaát noù vôùi chính Ngöôøi vaø bieán noù thaønh cuûa rieâng Ngöôøi maõi maõi. Söï ra ñôøi cuûa Chuùa Kitoâ töï noù laø 'moät giao öôùc tình yeâu', ñöôïc nieâm aán cho moïi thôøi ñaïi giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi" [1]. Nhö Thaùnh Cleâmenteâ thaønh Alexandria ñaõ vieát, "Chuùa Kitoâ ñaõ xuoáng theá vaø maëc laáy nhaân tính cuûa chuùng ta, saün loøng chia seû caùc ñau khoå nhaân baûn chuùng ta, vì lyù do naøy: ñeå, sau khi ñaõ traûi nghieäm söï moûng doøn cuûa nhöõng keû Ngöôøi yeâu thöông, Ngöôøi coù theå khieán chuùng ta traûi nghieäm ñöôïc söùc maïnh vó ñaïi cuûa Ngöôøi" [2].
Trong aùnh saùng cuûa loøng nhaân töø vaø tình yeâu voâ bieân naøy, vieäc chuùng ta trao ñoåi caùc lôøi chuùc möøng Leã Giaùng sinh laïi laø moät cô hoäi nöõa ñeå ñaùp öùng ñieàu raên môùi cuûa Chuùa Kitoâ: "Caùc con cuõng phaûi yeâu thöông nhau nhö chính Thaày ñaõ yeâu thöông caùc con. Qua vieäc naøy, moïi ngöôøi seõ bieát caùc con laø moân ñeä cuûa Thaày, neáu caùc con coù tình yeâu daønh cho nhau" (Ga 13: 34-35). Chuùa Gieâsu khoâng yeâu caàu chuùng ta yeâu meán Ngöôøi ñeå ñaùp laïi tình yeâu cuûa Ngöôøi daønh cho chuùng ta; ñuùng hôn, Ngöôøi yeâu caàu chuùng ta yeâu nhau nhö Ngöôøi ñaõ yeâu chuùng ta. Noùi caùch khaùc, Ngöôøi yeâu caàu chuùng ta trôû neân gioáng Ngöôøi, vì Ngöôøi ñaõ trôû neân gioáng chuùng ta. Nhö Thaùnh John Henry Newman ñaõ caàu nguyeän: "Uôùc mong moãi Leã Giaùng sinh, khi noù ñeán, ñeàu thaáy chuùng ta ngaøy caøng gioáng nhö Ngöôøi, Ñaáng vaøo luùc naøy trôû neân moät treû nhoû vì chuùng ta, ñôn sô hôn, khieâm toán hôn, thaùnh thieän hôn, aâu yeám hôn, cam chòu hôn, haïnh phuùc hôn, traøn ñaày Thieân Chuùa hôn" [3]. Vaø ngaøi noùi tieáp: "[Leã Giaùng sinh] laø thôøi khaéc cho söï ngaây thô, vaø trong traéng, dòu daøng, vaø hieàn töø vaø haøi loøng, cuøng bình an" [4].
Vieäc ñeà caäp ñeán Thaùnh Newman naøy gôïi nhôù caùc töø ngöõ noåi tieáng trong Tieåu luaän cuûa ngaøi veà Söï Phaùt trieån cuûa Hoïc thuyeát Kitoâ giaùo, moät cuoán saùch truøng hôïp veà thöù töï thôøi gian vaø taâm linh vôùi vieäc ngaøi gia nhaäp Giaùo Hoäi Coâng Giaùo: "ôû ñaây ôû döôùi theá naøy, soáng laø thay ñoåi, vaø muoán trôû neân hoaøn haûo seõ phaûi thay ñoåi thöôøng xuyeân" [5]. Ñöông nhieân, ngaøi khoâng noùi ñeán vieäc thay ñoåi ñeå thay ñoåi, hay theo moïi moát môùi, maø ñuùng hôn, laø vì xaùc tín raèng söï phaùt trieån vaø taêng tröôûng laø moät phaàn bình thöôøng cuûa cuoäc soáng con ngöôøi, cho duø laø caùc tín höõu, chuùng ta voán bieát raèng Thieân Chuùa maõi laø trung taâm khoâng thay ñoåi cuûa moïi söï [6].
Ñoái vôùi Newman, noùi caùch khaùc, thay ñoåi laø söï bieán ñoåi beân trong [7]. Ñôøi soáng Kitoâ höõu laø moät haønh trình, moät cuoäc haønh höông. Lòch söû Kinh Thaùnh laø moät haønh trình, ñöôïc ñaùnh daáu baèng nhöõng khôûi ñaàu khoâng ngöøng môùi meû. Noù ñaõ nhö theá vôùi AÙp-ra-ham. Noù cuõng ñaõ nhö theá vôùi nhöõng ngöôøi Galileâ maø hai ngaøn naêm tröôùc ñaõ baét ñaàu böôùc chaân theo Chuùa Gieâsu: "Khi hoï ñaõ ñöa thuyeàn vaøo bôø, hoï ñaõ boû laïi taát caû vaø ñi theo Ngöôøi" (Lc 5: 11). Töø thôøi gian ñoù trôû ñi, lòch söû cuûa Daân Thieân Chuùa - lòch söû cuûa Giaùo hoäi - luoân ñöôïc ñaùnh daáu baèng nhöõng khôûi ñaàu, nhöõng rôøi choã vaø thay ñoåi môùi meû. Haønh trình naøy, taát nhieân, khoâng chæ coù tính ñòa dö, maø tröôùc heát coù tính bieåu töôïng: noù laø moät keâu goïi khaùm phaù ra chuyeån ñoäng cuûa traùi tim, moät ñieàu, nghòch lyù thay, laø leân ñöôøng ñeå ôû laïi, laø thay ñoåi ñeå trung thaønh [ soá 8].
Taát caû nhöõng ñieàu treân coù taàm quan troïng ñaëc bieät ñoái vôùi thôøi ñaïi chuùng ta, vì ñieàu chuùng ta ñang traûi nghieäm khoâng chæ ñôn giaûn laø moät kyû nguyeân cuûa caùc thay ñoåi, maø laø moät söï thay ñoåi mang tính thôøi ñaïi. Chuùng ta thaáy mình ñang soáng ôû moät thôøi ñieåm khi söï thay ñoåi khoâng coøn coù tính tuyeán tính nöõa maø coù tính thôøi ñaïi. Noù bao haøm caùc quyeát ñònh coù theå thay ñoåi nhanh choùng caùch soáng cuûa chuùng ta, caùch chuùng ta lieân quan ñeán nhau, caùch truyeàn thoâng vaø suy nghó, caùch caùc theá heä khaùc nhau lieân quan ñeán nhau vaø caùch chuùng ta hieåu vaø traûi nghieäm ñöùc tin vaø khoa hoïc. Thoâng thöôøng chuùng ta tieáp caän söï thay ñoåi nhö theå chæ laø vaán ñeà maëc quaàn aùo môùi, nhöng baûn thaân thì vaãn y nhö tröôùc ñaây. Toâi nghó ñeán bieåu thöùc khoù hieåu tìm thaáy trong moät cuoán tieåu thuyeát noåi tieáng cuûa YÙ: "Neáu chuùng ta muoán moïi thöù y nhö nguyeân, thì moïi thöù phaûi thay ñoåi" (The Leopard cuûa Giuseppe Tomasi di Lampedusa).
Caùch tieáp caän laønh maïnh hôn laø ñeå cho baûn thaân ñöôïc thaùch thöùc bôûi nhöõng vaán ñeà cuûa thôøi ñaïi vaø tieáp caän chuùng baèng caùc nhaân ñöùc bieän phaân, duõng caûm (parrhesía), vaø kieân ñònh (hypomoneù). Nhìn döôùi aùnh saùng naøy, thay ñoåi mang moät khía caïnh raát khaùc: töø moät ñieàu ôû beân leà, ngaãu nhieân hoaëc chæ ñôn thuaàn ôû beân ngoaøi, noù trôû thaønh moät ñieàu nhaân baûn vaø Kitoâ giaùo nhieàu hôn. Thay ñoåi vaãn dieãn ra, nhöng baét ñaàu vôùi con ngöôøi nhö trung taâm cuûa noù: moät chuyeån ñoåi coù tính nhaân hoïc [9].
Chuùng ta caàn khôûi xöôùng caùc dieãn trình chöù khoâng chæ lo chieám giöõ khoâng gian: "Thieân Chuùa töï toû mình ra trong maëc khaûi lòch söû, beân trong lòch söû. Thôøi gian khôûi xöôùng caùc dieãn trình trong khi khoâng gian bieán chuùng thaønh phaleâ. Thieân Chuùa luoân ôû trong lòch söû, ôû trong caùc dieãn trình. Chuùng ta khoâng neân taäp chuù vaøo vieäc chieám höõu caùc khoâng gian nôi ngöôøi ta thi haønh quyeàn löïc, maø ñuùng hôn baét ñaàu caùc dieãn trình lòch söû laâu daøi. Chuùng ta phaûi khôûi xöôùng caùc dieãn trình chöù khoâng phaûi chieám höõu khoâng gian. Thieân Chuùa töï toû mình ra trong thôøi gian vaø hieän dieän trong caùc dieãn trình cuûa lòch söû. Ñieàu naøy daønh öu tieân cho caùc haønh ñoäng taïo ra ñoäng löïc lòch söû môùi. Vaø noù ñoøi hoûi söï kieân nhaãn, chôø ñôïi" [10]. Theo nghóa naøy, chuùng ta ñöôïc thuùc giuïc ñoïc caùc daáu chæ thôøi ñaïi baèng con maét ñöùc tin, ñeå höôùng thay ñoåi naøy neân "neâu ra nhöõng caâu hoûi môùi vaø cuõ maø chuùng ta neân ñöông ñaàu vôùi" [11].
Khi thaûo luaän söï thay ñoåi chuû yeáu döïa treân loøng trung thaønh vôùi kho taøng Ñöùc tin vaø Thaùnh truyeàn, hoâm nay toâi muoán moät laàn nöõa noùi ñeán vieäc thi haønh cuoäc caûi caùch Giaùo trieàu Roâma vaø taùi khaúng ñònh raèng cuoäc caûi caùch naøy chöa bao giôø ñöôïc giaû thieát phaûi haønh ñoäng nhö theå khoâng coù gì ñaõ ñi tröôùc noù. Traùi laïi, moät coá gaéng ñaõ ñöôïc thöïc hieän ñeå taêng cöôøng caùc yeáu toá toát ñeïp baét nguoàn töø lòch söû phöùc taïp cuûa Giaùo trieàu. Caàn phaûi toân troïng lòch söû ñeå xaây döïng moät töông lai coù nguoàn goác vöõng chaéc vaø do ñoù coù theå chöùng minh laø coù keát quaû. Naïi tôùi kyù öùc khoâng y heät nhö níu baùm vaøo vieäc töï baûo quaûn, nhöng thay vaøo ñoù, gôïi leân söï soáng vaø sinh khí cuûa moät dieãn trình ñang dieãn ra. Kyù öùc khoâng tónh tuï, maø ñaày ñoäng naêng. Bôûi chính baûn chaát cuûa noù, noù nguï haøm chuyeån ñoäng. Caû truyeàn thoáng cuõng khoâng tónh tuï; noù cuõng raát naêng ñoäng, nhö vó nhaân [Gustav Mahler] quen noùi: truyeàn thoáng laø söï baûo ñaûm cho töông lai vaø khoâng phaûi laø huõ chöùa tro coát.
Anh chò em thaân meán,
Trong caùc cuoäc hoïp maët nhaân Leã Giaùng sinh tröôùc ñaây cuûa chuùng ta, toâi ñaõ noùi veà caùc tieâu chuaån voán gaây caûm höùng cho coâng cuoäc caûi caùch naøy. Toâi cuõng ñaõ giaûi thích moät soá thay ñoåi ñaõ ñöôïc thöïc thi, baát keå laø döùt khoaùt hay ñeå thöû nghieäm [12]. Naêm 2017, toâi ñaõ nhaán maïnh moät soá yeáu toá môùi trong vieäc toå chöùc Giaùo trieàu. Toâi ñaõ ñöa ra caùc thí duï: Boä phaän thöù ba cuûa Phuû Quoác Vuï Khanh, moät boä phaän ñang hoaït ñoäng raát toát; moái lieân heä giöõa Giaùo trieàu Roâma vaø caùc Giaùo hoäi ñaëc thuø, vôùi vieäc cuõng nhaéc ñeán thöïc haønh coå xöa töùc caùc chuyeán vieáng thaêm ad limina Apostolorum (moä caùc Toâng ñoà); vaø cô caáu cuûa moät soá Thaùnh boä, ñaëc bieät laø Thaùnh boä caùc Giaùo hoäi phöông Ñoâng vaø caùc Thaùnh boä ñoái thoaïi ñaïi keát vaø lieân toân, ñaëc bieät laø vôùi Do Thaùi giaùo.
Trong cuoäc hoïp maët hoâm nay, toâi muoán suy ngaãm veà moät soá thaùnh boä khaùc, baét ñaàu töø trung taâm cuûa cuoäc caûi caùch, ñoù laø, vôùi nhieäm vuï ñaàu tieân vaø quan troïng nhaát cuûa Giaùo hoäi, ñoù laø truyeàn giaûng Tin möøng. Nhö Thaùnh Phaoloâ VI ñaõ tuyeân boá: "Truyeàn giaûng Tin möøng treân thöïc teá laø aân suûng vaø ôn goïi rieâng cuûa Giaùo hoäi, laø baûn saéc saâu saéc nhaát cuûa Giaùo Hoäi. Giaùo Hoäi hieän höõu laø ñeå truyeàn giaûng Tin Möøng" [13]. Ngaøy nay cuõng vaäy, Evangelii Nuntiandi tieáp tuïc laø taøi lieäu muïc vuï quan troïng nhaát cuûa thôøi kyø haäu coâng ñoàng. Thaät vaäy, muïc ñích cuûa cuoäc caûi caùch hieän nay laø "caùc phong tuïc cuûa Giaùo hoäi, caùch thöùc thi haønh söï vieäc, thôøi gian vaø lòch trình, ngoân ngöõ vaø cô caáu coù theå ñöôïc toång hôïp thích ñaùng cho vieäc truyeàn giaûng Tin möøng cho theá giôùi ngaøy nay thay vì cho vieäc töï baûo toàn. Vieäc ñoåi môùi caùc cô caáu ñöôïc vieäc hoaùn caûi muïc vuï yeâu caàu chæ coù theå hieåu ñöôïc trong aùnh saùng naøy: nhö laø moät phaàn cuûa noã löïc laøm chuùng höôùng veà vieäc truyeàn giaùo nhieàu hôn" (Evangelii Gaudium, 27). Do ñoù, laáy caûm höùng töø huaán quyeàn cuûa caùc vò keá nhieäm Thaùnh Pheâroâ töø thôøi Coâng ñoàng Vatican II cho ñeán nay, ñaõ phaùt sinh quyeát ñònh daønh tieâu ñeà Praedicate Evangelium (Haõy Rao giaûng Tin möøng) cho Toâng Hieán môùi ñang ñöôïc soaïn thaûo veà cuoäc caûi caùch Giaùo trieàu Roâma. Moät quan ñieåm truyeàn giaùo.
Vì lyù do ñoù, hoâm nay toâi muoán thaûo luaän veà moät soá thaùnh boä cuûa Giaùo trieàu Roâma coù teân roõ raøng ñeà caäp ñeán vieäc naøy: Thaùnh boä Giaùo lyù Ñöùc tin vaø Thaùnh boä truyeàn giaûng Tin möøng cho caùc Daân toäc. Toâi cuõng nghó ñeán Thaùnh boä Truyeàn thoâng vaø Thaùnh boä Coå vuõ Phaùt trieån Con ngöôøi Toaøn dieän.
Hai Thaùnh boä ñaàu ñöôïc ñeà caäp ñeán ñaõ ñöôïc thaønh laäp trong moät thôøi ñaïi deã phaân bieät giöõa hai thöïc taïi ñaõ ñöôïc xaùc ñònh khaù roõ raøng: moät theá giôùi Kitoâ giaùo vaø moät theá giôùi caàn ñöôïc truyeàn giaûng Tin möøng. Tình theá ñoù, ñeán ngaøy nay, khoâng coøn hieän höõu nöõa. Nhöõng ngöôøi chöa nhaän ñöôïc söù ñieäp Tin Möøng khoâng chæ soáng ôû caùc luïc ñòa ngoaøi phöông Taây; hoï soáng ôû khaép moïi nôi, ñaëc bieät ôû caùc ñoâ thò roäng lôùn ñoøi hoûi moät chöông trình noái voøng tay lôùn muïc vuï chuyeân bieät. ÔÛ caùc thaønh phoá lôùn, chuùng ta caàn "caùc baûn ñoà" khaùc, caùc moâ hình khaùc, coù theå giuùp chuùng ta taùi ñònh vò caùch suy nghó vaø thaùi ñoä cuûa chuùng ta. Anh chò em thaân meán, Theá giôùi Kitoâ giaùo khoâng coøn hieän höõu nöõa!
Ngaøy nay chuùng ta khoâng coøn laø nhöõng ngöôøi duy nhaát taïo ra vaên hoùa, chuùng ta cuõng khoâng ôû tuyeán ñaàu hoaëc laø nhöõng ngöôøi ñöôïc laéng nghe nhieàu nhaát nöõa [14]. Chuùng ta caàn moät söï thay ñoåi trong khung suy nghó muïc vuï cuûa chuùng ta, moät ñieàu khoâng coù nghóa laø tieán tôùi moät vieäc chaêm soùc muïc vuï duy töông ñoái. Chuùng ta khoâng coøn soáng trong moät Theá giôùi Kitoâ giaùo, vì ñöùc tin - nhaát laø ôû chaâu AÂu, maø caû ôû moät phaàn lôùn cuûa phöông Taây - khoâng coøn laø moät tieàn giaû ñònh hieån nhieân cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi; thaät vaäy, ñöùc tin thöôøng bò baùc boû, cöôøi nhaïo, bò gaït ra ngoaøi leà vaø nhaïo baùng.
Ñieåm treân ñöôïc Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI laøm roõ khi ngaøi coâng boá Naêm Ñöùc tin 2012: "Trong khi tröôùc ñaây, ta coù theå nhaän ra moät moâi tröôøng vaên hoùa ñôn nhaát, ñöôïc chaáp nhaän roäng raõi trong vieäc noù naïi tôùi noäi dung ñöùc tin vaø caùc giaù trò ñöôïc ñöùc tin naøy linh höùng, thì ngaøy nay ñieàu naøy döôøng nhö khoâng coøn laø tröôøng hôïp nöõa trong caùc khu vöïc roäng lôùn cuûa xaõ hoäi, vì cuoäc khuûng hoaûng ñöùc tin saâu xa ñaõ aûnh höôûng ñeán nhieàu ngöôøi" [15]. Ñieàu naøy cuõng daãn ñeán vieäc naêm 2010, thaønh laäp ra Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng Coå vuõ vieäc Truyeàn giaûng Tin möøng môùi nhaèm muïc ñích coå vuõ " vieäc truyeàn giaûng Tin möøng ñoåi môùi ôû caùc quoác gia nôi vieäc coâng boá ñöùc tin ñaàu tieân voán ñaõ taùi vang doäi vaø nôi caùc Giaùo hoäi coù neàn taûng coå xöa coøn hieän höõu nhöng ñang traûi nghieäm dieãn trình theá tuïc hoùa xaõ hoäi tieäm tieán vaø moät loaïi 'nhaät thöïc veà yù nghóa Thieân Chuùa', moät cuoäc nhaät thöïc ñang ñaët ra moät thaùch thöùc phaûi tìm cho ñöôïc caùc phöông tieän thích hôïp ñeå ñeà xuaát moät laàn nöõa söï thaät muoân thuôû cuûa Tin möøng Chuùa Kitoâ" [16]. Coù laàn toâi ñaõ noùi veà ñieàu naøy vôùi moät soá anh chò em... toâi nghó ñeán naêm quoác gia ñaõ töøng göûi ñi khaép theá giôùi nhieàu nhaø truyeàn giaùo - toâi ñaõ noùi vôùi anh chò em hoï laø ai - nhöng ngaøy nay ñang thieáu nguoàn löïc ôn goïi ñeå tieán böôùc. Ñoù laø theá giôùi ngaøy hoâm nay.
Vieäc hieåu ra raèng söï thay ñoåi coù tính thôøi ñaïi neâu ra nhieàu caâu hoûi nghieâm troïng veà baûn saéc ñöùc tin cuûa chuùng ta ñaõ khoâng ñoät ngoät xuaát hieän ôû hieän tröôøng [17]. Noù ñaõ laøm naûy sinh thuaät ngöõ "Truyeàn giaûng Tin möøng môùi" (taân phuùc aâm hoùa), sau ñoù, ñöôïc Thaùnh Gioan Phaoloâ II tieáp noái, ngöôøi töøng vieát trong Thoâng ñieäp Redemptoris Missio: "Hoâm nay, Giaùo hoäi phaûi ñoái ñaàu vôùi nhöõng thaùch thöùc khaùc vaø tieán tôùi caùc bieân giôùi môùi, caû trong vieäc truyeàn giaùo ad gentes coù tính khôûi ñaàu laãn trong vieäc truyeàn giaûng Tin möøng môùi cho caùc daân toäc töøng ñaõ nghe coâng boá veà Chuùa Kitoâ" (soá 30). Ñieàu caàn laø truyeàn giaûng Tin möøng môùi hoaëc taùi truyeàn giaûng Tin möøng (xem soá 33).
Taát caû caùc ñieàu treân nhaát thieát bao haøm caùc thay ñoåi vaø hoaùn ñoåi taäp chuù, caû trong caùc Thaùnh boä ñaõ ñeà caäp ôû treân vaø trong toaøn boä Giaùo trieàu [18].
Toâi cuõng seõ theâm moät ñoâi lôøi veà Thaùnh boä môùi ñöôïc thaønh laäp gaàn ñaây laø Thaùnh boä Truyeàn thoâng. Caû ôû ñaây, chuùng ta ñang noùi tôùi vieäc thay ñoåi coù tính thôøi ñaïi, theo nghóa "nhieàu nhoùm roäng lôùn trong nhaân loaïi ñang chìm ñaém trong [theá giôùi kyõ thuaät soá] moät caùch bình thöôøng vaø lieân tuïc. Nay khoâng coøn ñôn thuaàn laø vaán ñeà 'söû duïng' caùc coâng cuï truyeàn thoâng, maø laø soáng trong moät neàn vaên hoùa bò kyõ thuaät soá hoùa cao ñoä, voán gaây taùc ñoäng saâu xa ñeán caùc yù nieäm thôøi gian vaø khoâng gian, ñeán vieäc töï hieåu chính chuùng ta, ñeán vieäc chuùng ta hieåu bieát ngöôøi khaùc vaø theá giôùi, vaø ñeán khaû naêng cuûa chuùng ta trong vieäc truyeàn thoâng, hoïc hoûi, ñöôïc thoâng tri vaø böôùc vaøo moái lieân heä vôùi ngöôøi khaùc. Moät caùch tieáp caän vôùi thöïc taïi öa thích hình aûnh hôn laø laéng nghe vaø ñoïc ñaõ aûnh höôûng ñeán caùch ngöôøi ta hoïc hoûi vaø vieäc phaùt trieån cuûa yù thöùc pheâ phaùn cuûa hoï" (Christus Vivit, 86).
Thaùnh boä Truyeàn thoâng ñaõ ñöôïc giao traùch nhieäm keát hôïp trong moät ñònh cheá môùi, chín cô quan tröôùc ñaây ñaõ xöû lyù vieäc truyeàn thoâng, theo nhieàu caùch khaùc nhau vaø vôùi caùc nhieäm vuï khaùc nhau. Ñoù laø Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Truyeàn thoâng Xaõ hoäi, Vaên phoøng Baùo chí Toøa thaùnh, Nhaø in Vatican, Nhaø xuaát baûn Vatican, Tôø L'Osservatore Romano, Ñaøi phaùt thanh Vatican, Trung taâm Truyeàn hình Vatican, Dòch vuï Internet Vatican vaø Dòch vuï Chuïp hình. Vieäc cuûng coá naøy, nhö toâi ñaõ noùi, khoâng chæ ñôn giaûn laø ñeå phoái hôïp toát hôn, maø coøn ñeå taùi caáu hình caùc thaønh phaàn khaùc nhau nhaèm cung caáp moät saûn phaåm toát hôn vaø duy trì moät ñöôøng höôùng bieân taäp nhaát quaùn.
Vaên hoùa truyeàn thoâng môùi, trong söï ña daïng vaø phöùc taïp cuûa noù, keâu goïi söï hieän dieän thích ñaùng cuûa Toøa Thaùnh trong lónh vöïc truyeàn thoâng. Ngaøy nay, chuùng ta ñang soáng trong moät theá giôùi nhieàu phöông tieän truyeàn thoâng vaø ñieàu naøy aûnh höôûng ñeán caùch chuùng ta quan nieäm, thieát keá vaø cung caáp caùc dòch vuï truyeàn thoâng. Taát caû nhöõng ñieàu naøy ñoøi hoûi khoâng chæ laø söï thay ñoåi vaên hoùa maø caû vieäc hoaùn caûi ñònh cheá vaø baûn thaân nöõa, ñeå chuyeån töø vieäc hoaït ñoäng trong caùc ñôn vò töï laäp - nhöõng ñôn vò cuøng laém chæ coù moät möùc ñoä phoái hôïp nhaát ñònh naøo ñoù - ñeå laøm vieäc trong söï hieäp löïc, moät caùch lieân keát quan laïi töø trong noäi taïi.
Anh chò em thaân meán,
Phaàn lôùn nhöõng gì toâi vöøa noùi cuõng coù theå aùp duïng vaøo Thaùnh boä Coå vuõ Vieäc Phaùt trieån Con ngöôøi Toaøn dieän. Noù cuõng ñöôïc thaønh laäp gaàn ñaây ñeå ñaùp öùng caùc thay ñoåi dieãn ra ôû bình dieän hoaøn caàu, vaø hôïp nhaát boán Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng tröôùc ñaây: Coâng lyù vaø Hoøa bình, Cor Unum, vaø Chaêm soùc Muïc vuï cho caùc Di daân, vaø Caùc Nhaân vieân Chaêm soùc Söùc khoûe. Söï thoáng nhaát toång theå caùc nhieäm vuï ñöôïc giao cho Thaùnh boä naøy ñöôïc toùm taét trong nhöõng chöõ ñaàu tieân cuûa Töï saéc Humanam Progressionem, töï saéc ñaõ thieát laäp ra noù: "Trong troïn höõu theå vaø haønh ñoäng cuûa mình, Giaùo hoäi ñöôïc keâu goïi coå vuõ vieäc phaùt trieån toaøn dieän con ngöôøi döôùi aùnh saùng Tin Möøng. Vieäc phaùt trieån naøy dieãn ra baèng caùch löu taâm tôùi caùc thieän ích voâ giaù coâng lyù, hoøa bình vaø vieäc chaêm soùc saùng theá". Noù dieãn ra baèng caùch phuïc vuï nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông vaø bò haét huûi nhaát, nhaát laø nhöõng ngöôøi bò buoäc phaûi di cö, nhöõng ngöôøi ngay luùc naøy ñang ñaïi dieän cho tieáng keâu trong hoang ñòa cuûa nhaân loaïi chuùng ta. Do ñoù, Giaùo hoäi ñöôïc keâu goïi nhaéc nhôû moïi ngöôøi raèng ñaây khoâng chæ ñôn giaûn laø vaán ñeà xaõ hoäi hay di daân maø laø cuûa nhöõng con ngöôøi nhaân baûn, cuûa anh chò em chuùng ta, nhöõng ngöôøi ngaøy nay laø bieåu töôïng cuûa taát caû nhöõng ai bò xaõ hoäi hoaøn caàu hoùa vöùt boû. Giaùo Hoäi ñöôïc keâu goïi laøm chöùng raèng ñoái vôùi Chuùa, khoâng ai laø "ngöôøi xa laï" hay "ngöôøi bò ruoàng boû". Giaùo Hoäi ñöôïc keâu goïi ñaùnh thöùc löông taâm ñang nguû meâ trong söï thôø ô vôùi thöïc taïi Ñòa Trung Haûi, nôi, ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, quaù nhieàu ngöôøi, ñaõ trôû thaønh moät nghóa ñòa.
Toâi muoán nhaéc nhôù ñieàu naøy: ñieàu quan troïng laø vieäc phaùt trieån ñoù phaûi coù tính toaøn dieän. Thaùnh Phaoloâ VI voán nhaän ñònh raèng, "ñeå ñöôïc chaân thöïc, söï phaùt trieån phaûi toaøn dieän; noù phaûi coå vuõ söï phaùt trieån cuûa moïi ngöôøi vaø toaøn boä ngöôøi ñoù" (Populorum Progressio, 14). Toùm laïi, döïa treân truyeàn thoáng ñöùc tin cuûa mình vaø vieäc, trong nhöõng thaäp nieân gaàn ñaây, naïi tôùi giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng Vatican II, Giaùo hoäi luoân khaúng ñònh söï cao caû trong ôn goïi cuûa moïi con ngöôøi nhaân baûn, nhöõng ngöôøi Thieân Chuùa ñaõ taïo ra theo hình aûnh vaø hoïa aûnh cuûa Ngöôøi ñeå taïo thaønh moät gia ñình duy nhaát. Ñoàng thôøi, Giaùo Hoäi coá gaéng oâm laáy nhaân loaïi trong taát caû caùc chieàu kích cuûa hoï.
Ngaøy nay, chính khía caïnh toaøn dieän naøy khieán chuùng ta nhìn nhaän raèng nhaân tính chung cuûa chuùng ta hôïp nhaát chuùng ta nhö con caùi cuûa moät Cha duy nhaát. "Trong toaøn boä höõu theå vaø haønh ñoäng cuûa mình, Giaùo hoäi ñöôïc keâu goïi coå vuõ söï phaùt trieån toaøn dieän con ngöôøi döôùi aùnh saùng Tin Möøng (Humanam Progressionem). Tin Möøng luoân ñöa Giaùo hoäi trôû laïi vôùi luaän lyù maàu nhieäm cuûa vieäc nhaäp theå, vôùi Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ töï mình gaùnh laáy lòch söû cuûa chuùng ta, lòch söû cuûa moãi ngöôøi chuùng ta. Ñoù laø söù ñieäp cuûa Leã Giaùng sinh. Nhö theá, nhaân tính laø chìa khoùa ñeå giaûi thích cuoäc caûi caùch. Nhaân tính keâu goïi vaø thaùch thöùc chuùng ta; toùm laïi, noù keâu goïi chuùng ta ra ñi vaø khoâng sôï thay ñoåi.
Chuùng ta ñöøng queân raèng Em beù ñang naèm trong maùng coû coù khuoân maët cuûa anh chò em ñang thieáu thoán nhaát, cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo "voán laø phaàn öu tuyeån cuûa maàu nhieäm naøy; hoï thöôøng laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân nhaän ra söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa giöõa chuùng ta" (Admirabile Signum, 6).
Anh chò em thaân meán,
Sau ñoù, chuùng ta noùi veà nhöõng thaùch thöùc lôùn vaø nhöõng söï caân baèng caàn thieát thöôøng khoù ñaït ñöôïc, vì thöïc teá ñôn giaûn laø, naèm giöõa moät quaù khöù huy hoaøng vaø moät töông lai thay ñoåi, ñaày tính saùng taïo, chuùng ta ñang soáng trong hieän taïi. ÔÛ ñaây coù nhöõng ngöôøi nhaát thieát caàn thôøi gian ñeå lôùn maïnh; coù nhöõng tình huoáng lòch söû caàn ñöôïc xöû lyù haøng ngaøy, vì trong dieãn trình caûi caùch theá giôùi vaø lòch söû khoâng döøng laïi; coù nhöõng vaán ñeà phaùp lyù vaø ñònh cheá caàn ñöôïc giaûi quyeát daàn daàn, khoâng coù coâng thöùc hoaëc ñöôøng taét ma thuaät.
Cuoái cuøng, coù chieàu kích thôøi gian vaø coù sai laàm nhaân baûn, moät sai laàm phaûi ñöôïc xem xeùt moät caùch ñuùng ñaén. Ñaây laø moät phaàn cuûa lòch söû moãi ngöôøi chuùng ta. Khoâng löu yù ñeán chuùng laø ñi laøm nhöõng ñieàu tröøu töôïng, xa rôøi lòch söû con ngöôøi. Lieân keát vôùi dieãn trình lòch söû khoù khaên naøy luoân coù côn caùm doã muoán quay trôû laïi quaù khöù (cuõng baèng caùch söû duïng caùc coâng thöùc môùi), bôûi vì noù laøm ta yeân taâm hôn, quen thuoäc hôn vaø, chaéc chaén, ít xung ñoät hôn. Ñaây cuõng laø moät phaàn cuûa dieãn trình vaø ruûi ro khích ñoäng caùc thay ñoåi ñaùng keå [19].
ÔÛ ñaây, caàn phaûi caûnh giaùc ñoái vôùi côn caùm doã cöùng ngaéc. Moät söï cöùng ngaéc phaùt sinh töø noãi sôï thay ñoåi, moät noãi sôï keát cuoäc seõ döïng leân caùc haøng raøo vaø chöôùng ngaïi leân maûnh ñaát lôïi ích chung, bieán noù thaønh moät baõi mìn khoâng hieåu nhau vaø haän thuø. Chuùng ta haõy luoân nhôù raèng ñaèng sau moïi hình thöùc cöùng ngaéc laø moät söï maát caân baèng naøo ñoù. Söï cöùng ngaéc vaø maát caân baèng nuoâi döôõng laãn nhau trong moät voøng luaån quaån. Vaø ngaøy nay côn caùm doã böôùc vaøo söï cöùng ngaéc naøy ñaõ trôû neân raát thaät.
Anh chò em thaân meán,
Giaùo trieàu Roâma khoâng phaûi laø moät cô cheá taùch rôøi khoûi thöïc taïi, maëc duø nguy cô naøy luoân luoân hieän dieän. Thay vaøo ñoù, neân suy nghó vaø traûi nghieäm veà noù trong boái caûnh cuoäc haønh trình cuûa nhöõng ngöôøi ñaøn oâng vaø ñaøn baø ngaøy nay, vaø trong böùc phoâng thay ñoåi coù tính thôøi ñaïi naøy. Giaùo trieàu Roâma khoâng phaûi laø moät cung ñieän hay moät tuû quaàn aùo ñaày quaàn aùo ñeå thay ñoåi. Giaùo trieàu Roâma laø moät cô theå soáng ñoäng, vaø caøng nhö theá hôn nöõa ñeán möùc noù soáng Tin Möøng trong söï toaøn veïn cuûa noù.
Ñöùc Hoàng Y Martini, trong cuoäc phoûng vaán cuoái cuøng cuûa ngaøi, vaøi ngaøy tröôùc khi qua ñôøi, ñaõ noùi moät ñieàu khieán chuùng ta phaûi suy nghó: "Giaùo Hoäi laø hai traêm naêm luøi laïi phía sau thôøi ñaïi. Taïi sao Giaùo Hoäi khoâng bò lay ñoäng? Coù phaûi chuùng ta sôï khoâng? Sôï haõi, thay vì can ñaûm? Tuy nhieân, ñöùc tin laø neàn taûng cuûa Giaùo hoäi. Nieàm tin, nieàm tin töôûng, loøng can ñaûm... Chæ coù tình yeâu môùi chinh phuïc söï meät moûi". [20].
Giaùng sinh laø ngaøy leã tình yeâu cuûa Thieân Chuùa daønh cho chuùng ta. Tình yeâu thaàn thieâng linh höùng, höôùng daãn vaø ñieàu chænh söï thay ñoåi, vaø vöôït qua noãi sôï haõi cuûa con ngöôøi phaûi boû laïi phía sau "söï an toaøn" ñeå moät laàn nöõa daán thaân vaøo "maàu nhieäm".
Moät Giaùng sinh haïnh phuùc cho moïi ngöôøi!
Ñeå chuaån bò cho Giaùng sinh, chuùng ta ñaõ laéng nghe baøi giaûng veà Thaùnh Maãu cuûa Thieân Chuùa. Chuùng ta haõy höôùng veà ngaøi tröôùc khi ban phöôùc.
[Kính möøng Maria vaø ban pheùp laønh].
Baây giôø toâi muoán taëng anh chò em moät moùn quaø nhoû goàm hai cuoán saùch. Ñaàu tieân laø "taøi lieäu" maø toâi muoán phaùt haønh cho Thaùng truyeàn giaùo ñaëc bieät [thaùng 10 naêm 2019], vaø ñaõ thöïc hieän döôùi hình thöùc moät cuoäc phoûng vaán; Senza di Lui non possiamo fare nulla
- Khoâng coù Ngöôøi Chuùng ta Khoâng theå Laøm Ñöôïc gì. Toâi laáy caûm höùng töø moät caâu noùi, toâi khoâng bieát laø cuûa ai, raèng khi caùc nhaø truyeàn giaùo ñeán moät nôi naùo ñoù, Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ ôû ñoù ñeå chôø hoï roài. Ñoù laø nguoàn caûm höùng cho taøi lieäu naøy. Moùn quaø thöù hai laø moät cuoäc tónh taâm ñöôïc giaûng cho caùc linh muïc gaàn ñaây bôûi Cha Luigi Maria Epicoco, Qualcuno a cui Guardare - Moät ai ñoù maø chuùng ta coù theå nhìn leân. Toâi daønh cho anh chò em nhöõng moùn quaø naøy töø traùi tim ñeå chuùng coù theå ñöôïc söû duïng cho caû coäng ñoàng. Caûm ôn anh chò em!
- - - - - - - - - -
[1] MATTA EL MESKEEN, L'Umanitaø di Dio, Qiqajon-Bose, Magnano 2015, 170-171.
[2] Quis dives salvetur 37, 1-6.
[3] Baøi giaûng 7,"The Mystery of Godliness", Parochial and Plain Sermons, V.
[4] Ibid.
[5] Chöông 1, Muïc 1, Phaàn 7.
[6] Trong moät trong nhöõng lôøi caàu nguyeän cuûa ngaøi, Thaùnh Newman vieát: "Laïy Chuùa, khoâng coù gì vöõng oån ngoaøi Chuùa! Vaø Chuùa laø trung taâm vaø söï soáng cuûa taát caû nhöõng ngöôøi thay ñoåi, nhöõng ngöôøi tin caäy Chuùa nhö Cha cuûa hoï, nhöõng ngöôøi troâng leân Ngaøi, vaø nhöõng ngöôøi haøi loøng phoù mình trong tay Ngaøi. Laïy Chuùa, con bieát, con phaûi thay ñoåi, neáu con muoán ñöôïc nhìn thaáy maët Ngaøi!" (Meditations and Devotions, XI, "God Alone Unchangeable").
[7] Newman moâ taû noù nhö theá naøy: "Luùc toâi trôû laïi, toâi khoâng yù thöùc veà baûn thaân mình, veà baát cöù thay ñoåi naøo, tri thöùc hay luaân lyù, coù trong taâm trí toâi ... noù gioáng nhö vaøo ñöôïc beán caûng sau moät vuøng bieån soùng gioù; vaø nieàm haïnh phuùc cuûa toâi veà phöông dieän ñoù vaãn coøn cho ñeán ngaøy nay maø khoâng bò giaùn ñoaïn" (Apologia Pro Vita Sua, 1865, Chöông 5, 238. Cf. J. HONOREÙ, Gliaforismi di Newman, LEV, 2010, 167).
[8] J. M. BERGOGLIO, "Thoâng ñieäp Muøa chay cho caùc linh muïc vaø tu só", ngaøy 21 thaùng 2 naêm 2007, trong Trong Maét Anh chò em, Toâi thaáy nhöõng Lôøi noùi cuûa toâi: Caùc baøi giaûng vaø baøi phaùt bieåu töø Buenos Aires, Taäp 2: 2005-2008, Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc Fordham, 2020.
[9] Xem Toâng Hieán Veritatis Gaudium (27 thaùng 12 naêm 2017), 3: "Noùi toùm laïi, ñieàu naøy keâu goïi vieäc thay ñoåi caùc moâ hình phaùt trieån hoaøn caàu vaø xaùc ñònh laïi yù nieäm tieán boä cuûa chuùng ta. Tuy nhieân, vaán ñeà laø chuùng ta vaãn thieáu neàn vaên hoùa caàn thieát ñeå ñöông ñaàu vôùi cuoäc khuûng hoaûng naøy. Chuùng ta thieáu taøi laõnh ñaïo coù khaû naêng khôûi ñaàu caùc neûo ñöôøng môùi".
[10] Cuoäc phoûng vaán daønh cho Cha Antonio Spadaro, Civiltaø Cattolica, ngaøy 19 thaùng 9 naêm 2013, tr.468.
[11] Schreiben an das Pilgernde Volk Gottes in Deutschland , ngaøy 29 thaùng 6 naêm 2019.
[12] Xem Dieãn vaên tröôùc Giaùo Trieàu, ngaøy 22 thaùng 12 naêm 2016.
[13] Toâng huaán Evangelii Nuntiandi (8 thaùng 12 naêm 1975), 14. Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ vieát raèng truyeàn giaûng Tin möøng truyeàn giaùo "laø vieäc phuïc vuï haøng ñaàu maø Giaùo hoäi coù theå cung öùng cho moïi caù nhaân vaø toaøn theå nhaân loaïi trong theá giôùi hieän ñaïi, moät theá giôùi ñaõ traûi qua nhöõng thaønh töïu kyø dieäu nhöng döôøng nhö ñaõ maát ñi caûm giaùc veà thöïc taïi toái haäu vaø chính söï hieän höõu" (Thoâng ñieäp Redempdoris Missio, 7 thaùng 12 naêm 1990, 2).
[14] Xem Dieãn vaên vôùi nhöõng Ngöôøi tham döï Ñaïi hoäi Muïc vuï Quoác teá veà Thaønh phoá lôùn Theá giôùi", Consistory Hall, 27 thaùng 11 naêm 2014.
[15] Töï saéc Porta Fidei, 2.
[16] Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, Baøi giaûng, 28 thaùng 6 naêm 2010; xem Töï saéc Ubicumque et Semper, 17 thaùng 10 naêm 2010.
[17] Moät söï thay ñoåi coù tính thôøi ñaïi ñaõ ñöôïc ghi nhaän ôû Phaùp bôûi Ñöùc Hoàng Y Suhard (chuùng ta coù theå nghó ñeán thö muïc vuï cuûa ngaøi Essor ou deùclin de l'EÙglise, 1947) vaø bôûi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Milan luùc ñoù laø Giovanni Battista Montini. Vò sau cuõng ñaët caâu hoûi lieäu YÙ coù coøn laø moät quoác gia Coâng Giaùo hay khoâng (xem Dieãn vaên Khai maïc taïi Tuaàn Leã Toøan quoác Laàn thöù VIII Caäp nhaät Muïc vuï, 22 thaùng Chín, 1958, trong Discorsi e Scritti milanesi 1954-1963, vol. II, Brescia-Roma 1997, 2328).
[18] Thaùnh Phaoloâ VI, khoaûng naêm möôi naêm tröôùc ñaây, khi trình baøy Saùch leã Roâma môùi cho caùc tín höõu, ñaõ nhaéc laïi söï töông öùng giöõa luaät caàu nguyeän (lex orandi) vaø luaät ñöùc tin (lex credendi), vaø moâ taû Saùch leã nhö "moät vieäc chöùng toû loøng trung thaønh vaø söùc soáng". Ngaøi keát luaän baèng caùch noùi: "Vì vaäy, chuùng ta ñöøng noùi veà moät 'Thaùnh leã môùi', maø ñuùng hôn laø 'moät thôøi ñaïi môùi trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi" (Trieàu kieán Chung, 19 thaùng 11 naêm 1969). Töông töï, chuùng ta cuõng coù theå noùi trong tröôøng hôïp naøy: khoâng phaûi laø moät Giaùo trieàu Roâma môùi, maø ñuùng hôn moät thôøi ñaïi môùi.
[19] Evangelii Gaudium tuyeân boá quy taéc: " Daønh Öu tieân cho caùc haønh ñoäng naøo taïo ra caùc dieãn trình môùi trong xaõ hoäi vaø vaän ñoäng nhöõng ngöôøi vaø nhoùm khaùc ñeå coù theå phaùt trieån hoï ñeán möùc hoï sinh hoa traùi trong caùc bieán coá lòch söû quan troïng. Khoâng lo laéng, nhöng vôùi caùc xaùc tín roõ raøng vaø söï kieân trì" (soá 223).
[20] Cuoäc Phoûng vaán Georg Sporschill, S.J. vaø Federica Radice Fossati Confalonieri: Corriere della Sera, ngaøy 1 thaùng 9 naêm 2012.
- - - - - - - - -
Chuù thích cuûa ngöôøi dòch
1. Rassa Nostrana laø baøi thô cuûa Thi só AÙ Caên Ñình , Nino Costa, taùc phaåm maø Ñöùc Phanxicoâ hoïc thuoäc nhôø baø noäi. Maáy caâu ñaàu cuûa taùc phaåm naøy nhö sau:
Drit et sincer, cosa ch'a sun, a smijp:
teste quadre, puls ferm e fidic san
e parlo poc ma a san cosa ch'a diso
bele ch'a marcio adasi, a va luntan.
(Thaúng thaén vaø thaønh thöïc, ñieàu hoï laø cuõng laø ñieàu hoï döôøng nhö laø:
Öông ngaïnh, vôùi moät maïch maùu vöõng vaøng vaø laù gan laønh maïnh.
Hoï noùi ít nhöng bieát ñieàu hoï noùi;
Maëc duø hoï böôùc chaäm chaïp, nhöng hoï ñi raát xa).
(Döïa theo cuoán Francis: Pope of a New World cuûa Andrea Tornielli)