Vaán ñeà tuaân giöõ
"bí maät giaùo hoaøng"
Vaán ñeà tuaân giöõ "bí maät giaùo hoaøng".
G. Traàn Ñöùc Anh OP - CTV
Vatican (Vatican News 22-12-2019) - Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ baõi boû "bí maät giaùo hoaøng" trong nhöõng vuï giaùo só laïm duïng tính duïc, saün saøng coäng taùc vôùi caùc chính quyeàn trong noã löïc baøi tröø teä naïn naøy.
Trong nhöõng ngaøy qua, baùo chí ñaëc bieät noùi ñeán vaø bình luaän veà vieäc hoâm 17 thaùng 12 naêm 2019, Toøa Thaùnh ñaõ baõi boû nghóa vuï giöõ "bí maät Giaùo Hoaøng" trong nhöõng vuï laïm duïng tính duïc vaø nhôø ñoù, caû nhaø chöùc traùch tö phaùp daân söï cuõng coù theå tham khaûo caùc chöùng töø trong caùc vuï xeùt xöû laïm duïng theo giaùo luaät. Bieän phaùp naøy nhaém goùp phaàn baøi tröø höõu hieäu hôn naïn giaùo só laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân.
Söï thay ñoåi naøy ñöôïc trình baøy trong huaán thò döôùi daïng goïi laø "phuùc chieáu" (Rescrittum) ñaêng treân Baùo "Quan saùt vieân Roma" ngaøy 17 thaùng 12 naêm 2019 vaø coù hieäu löïc ngay, vaø sau ñoù, seõ ñöôïc ñaêng treân Coâng baùo cuûa Toøa Thaùnh (AAS).
Bí maät giaùo hoaøng
Caùc qui luaät veà vieäc tuaân giöõ "bí maät giaùo hoaøng" ñöôïc trình baøy trong vaên kieän goïi laø "Secreta continere" (Giöõ caùc bí maät), ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI pheâ chuaån caùch ñaây 45 naêm, ngaøy 4 thaùng 2 naêm 1974, trong lôøi töïa coù minh ñònh raèng: "Trong moät soá vaán ñeà quan troïng, caàn tuaân giöõ bí maät ñaëc bieät, goïi laø bí maät giaùo hoaøng, caàn ñöôïc caån giöõ nhö moät nghóa vuï heä troïng". Ngöôøi phaûi tuaân giöõ bí maät giaùo hoaøng phaûi coi mình bò caàm buoäc, khoâng phaûi do moät luaät beân ngoaøi, nhöng do moät yeâu saùch töø chính nhaân phaåm cuûa mình vaø phaûi coi nhö moät vinh döï söï cam keát gìn giöõ nhöõng bí maät caàn thieát cho coâng ích".
Khoaûn soá 1 trong Vaên kieän "Giöõ caùc bí maät" coù lieät keâ nhöõng vaán ñeà phaûi giöõ bí maät nhö bí maät giaùo hoaøng, trong ñoù coù "nhöõng thoâng tri vaø nhöõng toá giaùc veà ñaïo lyù vaø nhöõng thoâng baùo cuûa boä giaùo lyù ñöùc tin, cuõng nhö vieäc cöùu xeùt nhöõng ñieàu ñoù, do chính boä naøy thi haønh, ngoaøi ra coù nhöõng toá caùo ngoaøi toøa aùn veà nhöõng toäi aùc choáng laïi ñöùc tin vaø luaân lyù, nhöõng toäi loãi bí tích giaûi toäi, cuõng nhö nhöõng vuï xeùt xöû vaø quyeát ñònh veà nhöõng lôøi toá caùo aáy, tuy vaãn luoân toân troïng quyeàn cuûa nhöõng ngöôøi bò toá caùo vôùi nhaø chöùc traùch ñöôïc bieát veà vuï toá caùo hoï, neáu vieäc bieát nhö theá laø caàn thieát cho vieäc beânh vöïc hoï. Chæ ñöôïc pheùp tieát loä teân cuûa ngöôøi toá caùo neáu nhaø chöùc traùch thaáy laø thích hôïp neân ñeå cho ngöôøi bò caùo vaø ngöôøi toá caùo cuøng trình dieän".
Khoaûn soá 2 trong vaên kieän "Giöõ caùc bí maät" xaùc ñònh ai phaûi giöõ bí maät giaùo hoaøng, ñoù laø "caùc hoàng y, giaùm muïc, caùc beà treân vaø nhaân vieân caáp cao vaø caáp nhoû, caùc coá vaán, chuyeân gia vaø nhaân söï caáp döôùi coù lieân heä tôùi vieäc xöû lyù caùc vaán ñeà caàn giöõ bí maät giaùo hoaøng, caùc vò ñaïi dieän Toøa Thaùnh vaø caùc nhaân vieân thuoäc quyeàn coù baøn veà caùc vaán ñeà aáy, vaø taát caû nhöõng ngöôøi ñöôïc môøi goïi goùp yù kieán veà nhöõng vuï aáy, sau cuøng laø taát caû nhöõng ngöôøi bò buoäc phaûi giöõ bí maät giaùo hoaøng trong nhöõng coâng vieäc ñaëc bieät".
Cuõng phaûi giöõ bí maät giaùo hoaøng trong tieán trình boå nhieäm giaùm muïc vaø caùc chöùc saéc khaùc cuûa Toøa thaùnh.
Kyû luaät cho ñeán nay
Trong töï saùch "Baûo veä söï thaùnh thieâng cuûa caùc bí tích" coù qui ñònh phaûi giöõ bí maät giaùo hoaøng veà nhöõng vuï do Boä giaùo lyù ñöùc tin xeùt xöû, ñoù laø nhöõng toäi choáng laïi ñöùc tin vaø luaân lyù, nhöõng vuï giaùo só laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân, thuû ñaéc, löu tröõ hoaëc phoå bieán vôùi muïc ñích thoûa maõn tính duïc nhöõng hình aûnh daâm oâ treû em, v.v.
Moät soá thay ñoåi theo luaät môùi
Quy luaät tuaân giöõ bí maät Giaùo Hoaøng vaãn ñöôïc duy trì, nhöng nay, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho pheùp ban huaán thò veà söï kín ñaùo cuûa caùc vuï toá caùo vaø xeùt xöû nhöõng toäi laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân. Theo ñoù, khoâng buoäc phaûi giöõ bí maät Giaùo Hoaøng nhö tröôùc ñaây veà nhöõng vuï toá caùo, xeùt xöû vaø quyeát ñònh veà nhöõng toäi ñaõ ñöôïc noùi ñeán trong ñieàu soá 1 cuûa Töï Saéc "Caùc con laø aùnh saùng theá gian": nghóa laø nhöõng vuï hieáp daâm vaø nhöõng haønh vi tính duïc do söï ñe doïa hoaëc laïm quyeàn ñoái vôùi treû vò thaønh nieân hoaëc ngöôøi deã bò toån thöông; nhöõng vuï daâm oâ treû em, nhöõng vuï khoâng toá giaùc hoaëc che ñaäy nhöõng keû laïm duïng töø phía caùc giaùm muïc hoaëc caùc beà treân toång quyeàn cuûa caùc doøng tu.
Baûo ñaûm an ninh vaø thanh danh nhöõng ngöôøi lieân heä
Huaán thò môùi xaùc ñònh raèng "nhöõng thoâng tin phaûi ñöôïc xöû lyù laøm sao ñeå baûo ñaûm an ninh, söï toaøn veïn vaø kín ñaùo nhö giaùo luaät qui ñònh ñeå baûo veä thanh danh, hình aûnh vaø ñôøi tö cuûa nhöõng ngöôøi lieân heä. Tuy nhieân, vieäc giöõ bí maät theo chöùc vuï khoâng ngaên caûn vieäc chu toaøn caùc nghóa vuï ñöôïc luaät phaùp nhaø nöôùc qui ñònh, keå caû nhöõng nghóa vuï phaûi trình baùo, thi haønh nhöõng yeâu caàu cuûa nhaø chöùc traùch tö phaùp daân söï. Ngoaøi ra, khoâng theå aùp ñaët söï im laëng cho nhöõng ngöôøi trình baùo, cho naïn nhaân vaø cho caùc nhaân chöùng veà caùc söï kieän."
Cuøng vôùi vaên kieän treân ñaây, ngaøy 17 thaùng 12 naêm 2019, coøn coù vaên kieän thöù hai cho bieát Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ naâng haïn tuoåi töø 14 leân 18 tuoåi ñoái vôùi toäi giaùo só thuû ñaéc, giöõ vaø phoå bieán nhöõng hình aûnh daâm oâ vôùi muïc ñích thoûa maõn tính duïc, coù lieân quan ñeán caùc treû vò thaønh nieân cho tôùi 18 tuoåi, thay vì 14 tuoåi nhö tröôùc ñaây. Ngoaøi ra, moät ñieàu khoaûn khaùc trong Vaên kieän thöù hai cho pheùp: trong nhöõng vuï traàm troïng hôn, caû giaùo daân coù baèng tieán só giaùo luaät, cuõng coù theå thi haønh vai troø luaät sö vaø uûy vieân coâng toá, chöù khoâng phaûi chæ daønh cho linh muïc nhö cho ñeán nay.
Haäu quaû cuûa qui luaät môùi
Toùm laïi, vôùi qui luaät môùi, nhöõng vaên kieän, chöùng töø lieân quan ñeán nhöõng vuï toá giaùc hoaëc xeùt xöû laïm duïng tính duïc treû em, giöõ trong vaên khoá cuûa caùc cô quan Toøa Thaùnh hoaëc caùc giaùo phaän, coù theå ñöôïc thoâng baùo hoaëc chia seû vôùi caùc phaùp quan ñieàu tra cuûa nhöõng nöôùc yeâu caàu, vaø khoâng phaûi giöõ kín bí maät giaùo hoaøng nhö cho ñeán nay. Ñoù laø moät daáu chæ côûi môû, saün saøng, minh baïch vaø coäng taùc vôùi caùc chính quyeàn daân döï ñeå baøi tröø naïn giaùo só laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân. Qui luaät môùi khoâng heà ñaû ñoäng gì ñeán bí maät toøa giaûi toäi laø ñieàu tuyeät ñoái vaãn phaûi tuaân giöõ theo giaùo luaät hieän haønh.
Con ñöôøng cuï theå
Trong tröôøng hôïp moät nhaø chöùc traùch daân söï cuûa moät nöôùc khaùc xin tham khaûo hoaëc thoâng tin veà caùc vuï laïm duïng vöøa noùi, hoï phaûi ñi qua ñöôøng ngoaïi giao. Vaø trong tröôøng hôïp hoà sô veà nhöõng vuï laïm duïng giöõ trong vaên khoá giaùo phaän, vò phaùp quan ñieàu tra thænh caàu tröïc tieáp vôùi giaùm muïc giaùo phaän.
Caùc qui luaät môùi treân ñaây khoâng coù nghóa laø caùc vaên kieän hoaëc thoâng tin veà caùc vuï laïm duïng seõ trôû thaønh moät laõnh vöïc coâng coäng hoaëc trôû thaønh nhöõng ñieàu ñöôïc phoå bieán cho coâng chuùng. Caàn luoân luoân baûo veä söï kín ñaùo ñoái vôùi caùc naïn nhaân vaø caùc chöùng nhaân.