Tieáng Chuoâng Thaùnh Ñöôøng
(Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ
Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän haèng ngaøy)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 01 -
Tieáng chuoâng thaùnh ñöôøng
trong neáp soáng xoùm ñaïo ngaøy xöa
Tieáng chuoâng thaùnh ñöôøng trong neáp soáng xoùm ñaïo ngaøy xöa.
Khaéc Baù, SJ - CTV
Saøigoøn (Vatican News 16-12-2019) - Vieät Nam laø daân toäc coù caûm thöùc toân giaùo raát maïnh. Chính vì vaäy, nhöõng bieåu töôïng vaät theå laãn phi vaät theå cuûa caùc toân giaùo thöôøng mang vai troø quan troïng, hoaëc ñeå laïi daáu aán raát ñaäm trong ñôøi soáng tinh thaàn cuûa ngöôøi daân. Cuøng vôùi tieáng chuoâng chuøa, tieáng chuoâng giaùo ñöôøng laø moät trong caùc ñaïi dieän ñaëc tröng cuûa nhöõng bieåu töôïng ñoù; noù goùp phaàn ñònh hình neân nhöõng neùt ñeïp vaø giaù trò, khoâng chæ trong ñôøi soáng thieâng lieâng, maø coøn trong ñôøi soáng vaên hoaù hay tinh thaàn noùi chung cuûa coäng ñoàng, ñaëc bieät trong neáp soáng ngaøy xöa cuûa caùc xoùm ñaïo.
Trong truyeàn thoáng cuûa ngöôøi Coâng Giaùo, caùc nhaø thôø rung chuoâng ba laãn moãi ngaøy vaøo caùc giôø coá ñònh: ñaàu buoåi saùng, giöõa buoåi tröa vaø cuoái buoåi chieàu, voán öùng vôùi ba laàn baùo giôø Kinh Truyeàn Tin (Angelus). Truyeàn thoáng naøy coù töø thôøi Trung Coå, xuaát phaùt töø vieäc caùc tu syõ hoïp nhau nhieàu laàn trong ngaøy theo tieáng chuoâng ñeå caàu nguyeän, vaø voán mang tính gôïi höùng thaàn hoïc töø Cöïu Öôùc, nhö lôøi Thaùnh Vònh: "Sôùm tröa chieàu, toâi than saàu reân ræ, Ngöôøi seõ nghe tieáng toâi." (Tv 54, 18)
Tuy nhieân, nhòp chuoâng ñoù ñaõ nhanh choùng vöôn xa hôn phaïm vi ñôøi soáng ñöùc tin, ñeå trôû thaønh 'chieác ñoàng hoà chung' cuûa moät coäng ñoàng, gaén lieàn vôùi con ngöôøi trong nhòp soáng thöôøng nhaät. Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng vôùi ngöôøi Vieät Nam - caû Löông laãn Giaùo - nhaát laø nhöõng ai soáng ôû thoân queâ. Vaøo saùng sôùm tinh söông, chaúng caàn ñeå ñoàng hoà baùo thöùc, nghe tieáng chuoâng giaùo ñöôøng vang leân laø moïi ngöôøi hieåu moät ngaøy môùi ñaõ baét ñaàu. Keû thöùc daäy ñi leã, ngöôøi baét ñaàu thoåi löûa naáu côm. Roài vaøo giôø Chính Ngoï, tieáng chuoâng vang leân laø moïi ngöôøi ngöøng tay ñeå aên uoáng, nghæ ngôi sau nöûa ngaøy coâng. Vaø vaøo cuoái chieàu, moät tieáng chuoâng khaùc baùo cho caû xoùm veà ñieåm keát cuûa moät ngaøy laøm vieäc vaát vaû.
Tieáng chuoâng nhaø thôø khoâng chæ mang vai troø giöõ giôø cho nhòp soáng thöôøng nhaät, maø coøn laø tieáng loan baùo cuûa nhöõng bieán coá ngoaïi thöôøng cho daân laøng. Khi tieáng chuoâng vang leân ngoaøi nhöõng thôøi khaéc coá ñònh, moïi ngöôøi nhaän ra ngay raèng moät bieán coá naøo ñoù ñang xaûy ra. Ví duï, coù ngöôøi vöøa qua ñôøi, coù nhaø naøo ñoù bò chaùy, hoaëc moät söï kieän khaån caáp naøo ñoù. Taát caû moïi ngöôøi xa gaàn ñeàu nhanh choùng quy tuï veà nôi xaûy ra söï kieän, ñeå chia seû vôùi nhau khi coù nieàm vui, vaø giuùp nhau khi gaëp bieán coá hoaïn naïn. Vì theá, tieáng chuoâng trôû thaønh lôøi môøi goïi tinh thaàn ñoaøn keát vaø hieäp thoâng trong moãi xoùm ñaïo.
Vôùi nhieàu ngöôøi, tieáng chuoâng giaùo ñöôøng cuõng laø ñieåm quy chieáu trong taâm thöùc veà queâ nhaø. Ñaëc ñieåm cuûa tieáng chuoâng laø vang raát xa. ÔÛ mieàn queâ, tieáng cuûa moät quaû chuoâng toát coù theå vang tôùi haøng maáy caây soá. Khi moät ngöôøi ñi xa, ngöôøi ta coù theå hình dung ñöôïc mình ñaõ rôøi khoûi maûnh ñaát queâ höông hay chöa döïa vaøo vieäc tieáng chuoâng nhaø thôø coøn voïng tôùi tai mình hay khoâng. Vaø ngöôïc laïi, khi hoï trôû veà, hoï seõ caûm nhaän raèng mình ñaõ ñaët chaân leân coá höông khi töø xa ñaõ nghe ñöôïc aâm thanh thaân thuoäc ñoù. Theá neân, coù theå noùi, trong truyeàn thoáng, tieáng chuoâng cuõng laø bieåu töôïng cho caên tính vaø caûm thöùc cuûa chuùng ta veà queâ nhaø.
Vaø thaät thieáu soùt neáu chuùng ta noùi veà tieáng chuoâng thaùnh ñöôøng maø khoâng nhaéc ñeán vai troø vaø neùt ñeïp cuûa noù trong ngaøy Chuû Nhaät! Coù theå baây giôø chuùng ta khoù baét gaëp ñöôïc nhöõng khoaûnh khaéc ñeïp tuyeät vôøi trong khung caûnh ngaøy Chuû Nhaät ôû caùc xoùm ñaïo, maø chæ coøn thaáy phaûng phaát ñaâu ñoù treân phim aûnh. Tuy vaäy, trong neáp soáng ngaøy xöa, hình aûnh giaùo daân ñi leã ngaøy Chuû Nhaät coù theå laø khoaûnh khaéc ñeïp nhaát, khoâng chæ ñoái vôùi ngöôøi Coâng Giaùo, maø caû trong maét Löông daân. Nhöõng boä aùo daøi giaûn dò nhöng neàn naõ, nhöõng khuoân maët mang ñaày neùt bình an vaø vui töôi, nhöõng böôùc chaân roän raøng tieán veà Thaùnh Ñöôøng, vv., taát caû laøm neân moät khung caûnh tuyeät vôøi vaø moät baàu khí linh thieâng, soáng ñoäng. Caùi khung caûnh ñoù ñöôïc khôûi ñoäng vaø ñöôïc hoaït hoaù bôûi chính tieáng chuoâng ngaân vang: tieáng chuoâng baùo xa (thöôøng khoaûng 1 tieáng tröôùc giôø leã), tieáng chuoâng baùo gaàn (thöôøng khoaûng 30 phuùt tröôùc giôø leã), vaø tieáng chuoâng ñieåm giôø baét ñaàu cuûa thaùnh leã. Chính tieáng chuoâng thuùc duïc loøng ngöôøi, trôû thaønh lôøi môøi goïi haân hoan, nhö nhöõng khuùc ca Leân Ñeàn cuûa daân Do Thaùi ngaøy xöa:
"Vui döôøng naøo khi thieân haï baûo toâi:
'ta cuøng traåy leân Ñeàn Thaùnh Chuùa!'
Vaø giôø ñaây, Gieâ-ru-sa-lem hôõi,
cöûa noäi thaønh, ta ñaõ döøng chaân." (Tv. 122).
Tieáng chuoâng thaùnh ñöôøng, moät aâm thanh raát cao sang vaø coù xuaát xöù töø Phöông Taây, nhöng ñaõ trôû neân gaàn guõi vôùi ngöôøi daân Vieät, ñaõ ñoàng haønh vôùi neáp soáng ñôn sô, ñaëc bieät nôi caùc xöù ñaïo ôû mieàn thoân queâ, heät nhö tinh thaàn nhaäp theå cuûa Ngoâi Lôøi vaäy! Moãi tieáng chuoâng laø moät lôøi môøi goïi vaø nhaéc nhôû veà neùt ñaïo haïnh, veà tính thaùnh thieâng vaø veà nhu caàu phuïng vuï cuûa con ngöôøi. Tieáng chuoâng trôû thaønh quaû tim giöõ nhòp ñaäp cho ñôøi soáng taâm linh cuûa ngöôøi tín höõu noùi rieâng, vaø ñoàng thôøi, moãi tieáng chuoâng cuõng trôû thaønh coâng cuï giöõ nhòp cuoäc soáng nôi caùc queâ ngheøo noùi chung, ñeå cho tình ngöôøi, tình laøng xoùm ñöôïc thaét chaët, vaø ñeå cho caûm thöùc hoaø hôïp giöõa ngöôøi Löông vaø ngöôøi Giaùo ñöôïc thaâm saâu.
Ngaøy nay, vì nhöõng bieán chuyeån cuûa thôøi ñaïi, vôùi loái soáng oàn aøo vaø voäi vaõ, chuùng ta khoù caûm nhaän ñöôïc nhöõng giaù trò vaø neùt ñeïp ñoù cuûa tieáng chuoâng giaùo ñöôøng, duø laø ôû ñoâ thò hay nôi thoân queâ. Thaäm chí, nhieàu ngöôøi chaúng theå nghe ñöôïc tieáng chuoâng nöõa, daãu hoï ôû saùt ngay caïnh nhaø thôø, ñôn giaûn laø vì hoï ñang coù nhieàu aâm thanh khaùc chi phoái, taâm trí hoï ñuû thöù baän roän, vaø naõo traïng cuûa hoï ñaõ thuoäc veà neáp soáng maùy moùc cuûa thôøi ñaïi, voán caøi ñaët moïi giôø giaác sít sao vaøo trong chieác ñieän thoaïi roài. Tuy nhieân, khoâng vì theá maø chuùng ta bi quan, hay thôû daøi maø cho raèng nhöõng neùt ñeïp cuûa tieáng chuoâng chæ coøn trong hoaøi nieäm, neáu chuùng ta bieát daønh rieâng cho taâm trí mình moät khoâng gian - thôøi gian töï do, moät 'khoaûng troáng' boû ngoû naøo ñoù, thay vì laáp ñaày chuùng vôùi moïi toan tính vaø lòch trình. Ví duï, neáu baát chôït nghe ñöôïc tieáng chuoâng nhaø thôø, chuùng ta coù theå ñeå cho taâm trí mình moät vaøi phuùt töï do vaø thaûnh thôi ñeå tieáng chuoâng ñoù thaám vaøo loøng, ñeå cho mình ñöôïc caûm nghieäm nhöõng thuùc ñaåy, nhöõng lôøi môøi goïi naøo ñoù. Vieäc töï taïo 'khoaûng troáng' ñeå cho pheùp mình ñoùn nhaän nhöõng ñieàu ngaïc nhieân vaø baát ngôø nhö theá chính laø phöông caùch ñeå chuùng ta môû ra vôùi nhöõng khía caïnh phong phuù vaø thaâm saâu khaùc cuûa ñôøi soáng, trong ñoù coù nhöõng giaù trò vaø neùt ñeïp cuûa tieáng chuoâng giaùo ñöôøng.
Trong Muøa Voïng naøy, öôùc gì nhöõng tieáng chuoâng giaùo ñöôøng ñuïng chaïm ñeán taâm hoàn chuùng ta, môøi goïi chuùng ta cuøng nhau môû roäng loøng mình trong haân hoan vaø vui söôùng, vì Con Thieân Chuùa ñang ngöï ñeán giöõa gian traàn, ñeå trôû neân quaø taëng bình an vaø cöùu ñoä, khoâng chæ cho moät coäng ñoàng xoùm ñaïo, maø cho toaøn theå theá giôùi.