Caùc chuyeân gia cho hay
caùc lieân heä chính thöùc giöõa Vatican vaø Trung Quoác
vaãn laø moät hy voïng xa xoâi
Caùc chuyeân gia cho hay caùc lieân heä chính thöùc giöõa Vatican vaø Trung Quoác vaãn laø moät hy voïng xa xoâi.
Vuõ Vaên An
Roma (VietCatholic News 12-12-2019) - Theo kyù giaû Elise Harris cuûa taïp chí Crux (https://cruxnow.com/church-in-asia/2019/12/experts-say-formal-vatican-china-ties-are-a-distant-hope/), cuoái tuaàn qua, Ñöùc Cha Marcelo Sanchez Sorondo, vieän tröôûng Haøn Laâm vieän Khoa hoïc cuûa Toøa Thaùnh, khieán nhieàu ngöôøi cau maøy khi ngaøi cho raèng böôùc keát tieáp ñoái vôùi Vatican vaø Trung Quoác laø thieát laäp caùc lieân heä ngoaïi giao chính thöùc vaø ñeà caäp ñeán chuyeán ñi coù theå coù cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng tôùi Trung Hoa.
Nhaän ñònh treân ñöôïc tôø Thôøi Baùo Hoaøn Caàu (Global Times), moät tôø baùo do Nhaø nöôùc Trung Hoa ñieàu haønh, töôøng trình, khi vò giaùo phaåm tôùi thaêm nöôùc ñoâng daân nhaát theá giôùi naøy.
Caùc nhaän ñònh cuûa Ñöùc Cha Sorondo ñöôïc chính phuû Trung Quoác nhieät lieät hoan nghinh. Hoï noùi raèng hoï mong ñôïi "caùc trao ñoåi hoã töông" vôùi Vatican.
Tuy nhieân, moät soá chuyeân gia veà AÙ Chaâu söï vuï noùi raèng duø caùc lieân heä chính thöùc vôùi Trung Quoác laø ñieàu Vatican, ñaëc bieät döôùi thôøi Ñöùc Phanxicoâ, heát söùc hy voïng muoán coù, nhöng khoù coù theå xaåy ra nay mai.
Cha Bernardo Cervellera, chuû nhieäm Asia News vaø laø moät chuyeân gia veà Trung Hoa söï vuï, noùi vôùi Crux: "ñieàu Ñöùc Cha Sorondo noùi coù tính hy voïng nhieàu hôn laø thöïc taïi". Theo Cha, ñaây laø moät nhaän ñònh "vì lòch thieäp" nhöng "xem ra khoâng coù nhieàu daáu hieäu" cho thaáy baát cöù ñieàu gì saép söûa xaåy ra nay mai.
Ñeå caùc moái lieân heä chính thöùc ñöôïc thieát laäp, Cervellera cho bieát coù raát nhieàu vaán ñeà caàn ñöôïc giaûi quyeát, bao goàm caû vieäc phaùc thaûo chöùc naêng cuûa Hieäp hoäi Yeâu nöôùc Trung Quoác - 1 hieäp hoäi ñang giaùm saùt Giaùo Hoäi Coâng Giaùo chính thöùc Trung Quoác, ñöôïc chính phuû haäu thuaãn - vaø vai troø cuûa ñieàu goïi laø Giaùo Hoäi "haàm truù", vaãn cam keát trung thaønh vôùi Roâma chöù khoâng trung thaønh vôùi Hieäp hoäi Yeâu nöôùc.
Cha noùi, cuõng caàn phaûi thaûo luaän veà caùch cho pheùp caùc nhaø thôø coù khoâng gian ñeå taêng tröôûng vaø khai trieån caùc döï aùn nhaèm xaây döïng coâng lyù vaø hoøa bình; cha noùi theâm raèng ngaøi tin Ñöùc Cha Sorondo "ñaõ thuùc ñaåy Trung Quoác böôùc theâm vaøi böôùc nöõa".
Töông töï nhö vaäy, Paolo Affatato, ngöôøi ñöùng ñaàu vaên phoøng chaâu AÙ cuûa Fides News, noùi raèng theo quan ñieåm caù nhaân cuûa OÂng, "Toâi khoâng thaáy (caùc lieân heä ngoaïi giao) laø ñieàu saép xaåy ra".
Nhìn nhaän ñaõ coù moät soá "daáu hieäu ñaùng khích leä" trong moái lieân heä giöõa Vatican vaø Trung Quoác, Affatato nhaán maïnh raèng duø caùc lieân heä ngoaïi giao coù theå chöa dieãn ra nay mai, nhöng nhöõng gì ñang xaûy ra laø moät phaàn "cuûa dieãn trình maø neáu noù caøng tieán böôùc, chuùng ta caøng coù theå noùi tôùi caùc lieân heä ngoaïi giao nhieàu hôn".
OÂng cho hay "Ngöôøi ta khoâng neân nhìn quaù xa veà phía tröôùc"; oâng noùi theâm raèng hieän coù raát nhieàu thieän chí trong dieãn trình, nhöng vieäc thöïc söï cho thaáy tieán boä seõ phaùt xuaát töø phaåm chaát cuoäc soáng haøng ngaøy cuûa ngöôøi Coâng Giaùo ôû Trung Quoác, ñieàu maø theo OÂng Affatato seõ ñöôïc hoaøn thaønh trong "nhöõng böôùc nhoû", nhöng oâng tin laø ñang ñöôïc caûi thieän.
Theo Thôøi baùo Hoaøn caàu, Ñöùc Cha Sorondo hieän ñang vieáng thaêm Trung Quoác ñeå tham döï moät hoäi nghò hieán taëng vaø caáy gheùp noäi taïng ôû Coân Minh, thuû phuû tænh Vaân Nam, phía taây nam Trung Quoác: taïi ñaây, ngaøi noùi raèng, "Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ yeâu meán vaø tin töôûng Trung Quoác; vaø Trung Quoác tin töôûng Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ".
Ngaøi noùi theâm "Trong tính naêng ñoäng naøy, böôùc tieáp theo laø ñaït ñöôïc [moät thoûa thuaän veà vieäc thieát laäp] lieân heä ngoaïi giao"; ngaøi baøy toû söï laïc quan veà moät chuyeán vieáng thaêm Trung Quoác coù theå coù cuûa Ñöùc Phanxicoâ vaø vieáng thaêm Vatican cuûa caùc nhaø caàm quyeàn Trung Quoác.
Maëc duø nhöõng gì ngaøi noùi khoâng hoaøn toaøn naèm ngoaøi laõnh vöïc khaû theå trong töông lai, Ñöùc Cha Sorondo ñaõ gaây xoân xao nôi caùc chuyeân gia vaøo naêm ngoaùi vì ñaõ toû ra toâ veõ moät böùc tranh sai laïc veà Trung Quoác, khi, trong moät cuoäc phoûng vaán cuûa tôø Vatican Insider, ñaõ cho raèng Trung Quoác khoâng coù vaán ñeà nghieâm troïng naøo veà ngheøo ñoùi vaø nhaán maïnh raèng chính phuû nöôùc naøy laø moät nhaø laõnh ñaïo trong vieäc baûo veä nhaân quyeàn.
Keå töø khi Ñöùc Phanxicoâ ñöôïc baàu naêm 2013, Ñöùc Cha Sorondo ñaõ coù moät sôû tröôøng gaây tranh caõi vaø ñoâi khi toû ra coù oùc beø phaùi trong vai troø cuûa ngaøi taïi caùc haøn laâm vieän giaùo hoaøng, khi môøi Thöôïng nghò só Hoa Kyø Bernie Sanders vaø caùc ñaûng vieân Ñaûng Daân chuû khaùc ñeán döï caùc hoäi nghò khaùc nhau taïi Vatican.
Ñöùc Phanxicoâ thöôøng noùi leân mong muoán ñeán thaêm Trung Quoác; gaàn ñaây nhaát laø treân ñöôøng trôû veà töø Nhaät Baûn, ngaøi noùi vôùi caùc phoùng vieân trong moät cuoäc hoïp baùo treân chuyeán bay raèng "toâi yeâu meán Trung Quoác" vaø ngaøi muoán ñeán thaêm Baéc Kinh.
Ñöùc Phanxicoâ toû ra traùnh neù moät caâu hoûi veà caùc cuoäc bieåu tình ñaõ laøm teâ lieät Hoàng Koâng trong saùu thaùng qua, baèng caùch nhaán maïnh raèng caùc cuoäc bieåu tình xaûy ra ôû caùc quoác gia khaùc treân khaép theá giôùi, keå caû Chaâu Myõ Latinh.
Ñöùc Phanxicoâ noùi, "Toâi yeâu caàu hoøa bình ôû nhöõng quoác gia ñang coù vaán ñeà naøy", vaø ngaøi thuùc giuïc ñoái thoaïi.
Theo OÂng Affatato, caùc noã löïc cuûa Ñöùc Phanxicoâ trong vieäc loâi keùo Trung Quoác ñang xaây döïng treân coâng trình cuûa caùc vò tieàn nhieäm cuûa ngaøi, moät coâng trình "ñang mang laïi caùc thaønh quaû tích cöïc", döïa vaøo sinh hoaït Coâng Giaùo ôû Trung Quoác, maø theo oâng ñang ñöôïc caûi thieän.
Tuy nhieân, Cha Cervellera coù moät caùi nhìn bi quan hôn veà tình hình; ngaøi noùi raèng "khoâng coù gì thay ñoåi" keå töø khi Vatican vaø Trung Quoác ñaït ñöôïc thoûa thuaän bí maät veà vieäc boå nhieäm caùc giaùm muïc vaøo naêm ngoaùi.
Thay vaøo ñoù, ngaøi noùi "tình hình ñoái vôùi ngöôøi Coâng Giaùo ñaõ trôû neân toài teä hôn", nhöng ngaøi thöøa nhaän raèng caùc chuyeán vieáng thaêm chính thöùc Vatican cuûa caùc vieân chöùc Trung Quoác laø ñieàu coù theå coù, bôûi vì Vatican "luoân chaøo ñoùn baát cöù ai".
Theo ngaøi, vaán ñeà ôû ñaây, laø Trung Quoác vaãn phaûi ñoái ñaàu vôùi söï chia reõ noäi boä veà vieäc phaûi töông taùc ra sao vôùi Ñöùc Phanxicoâ, vôùi moät soá ngöôøi noùi raèng Giaùo Hoäi Coâng Giaùo coù theå toàn taïi mieãn laø noù ñöôïc kieåm soaùt, vaø nhöõng ngöôøi khaùc noùi raèng caàn phaûi loaïi boû noù hoaøn toaøn.
Cha Cervera noùi, "tính naêng ñoäng naøy coù theå taïo theâm nhieàu chia reõ hôn nöõa"; cha noùi theâm raèng Ñöùc Phanxicoâ muoán môøi caùc vieân chöùc Trung Quoác ñeán Vatican. Trong luùc naøy, "ngaøi coù theå môøi hoï khoâng phaûi trong tö caùch ñöùng ñaàu Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, maø laø ñöùng ñaàu Vatican".
Caû OÂng Affatato laãn Cha Cervellera ñeàu noùi raèng hoï tin vieäc boå nhieäm Ñöùc Hoàng Y Luis Antonio Tagle cuûa Manila gaàn ñaây laøm ngöôøi ñöùng ñaàu thaùnh boä truyeàn giaùo cuûa Vatican coù theå giuùp caùc cuoäc ñaøm phaùn vôùi Trung Hoa luïc ñòa.
Ñöùc Hoàng Y Tagle, 62 tuoåi, laø taân boä tröôûng môùi cuûa Thaùnh Boä Truyeàn giaûng Tin möøng cuûa Vatican, cuõng ñöôïc goïi laø Propagande Fidei, vaø cuõng laø ngöôøi ñöùng ñaàu toå chöùc töø thieän giaùo hoaøng quoác teá, Caritas Internationalis. OÂng ngoaïi cuûa ngaøi di cö töø Trung Quoác ñeán Phi Luaät Taân khi coøn nhoû.
OÂng Affatato cho bieát oâng tin raèng trong vai troø môùi cuûa mình, Ñöùc Hoàng Y Tagle "coù theå giuùp ñôõ trong vieäc taïo thuaän lôïi" cho vaán ñeà Trung Quoác cuûa Vatican. Theo oâng, cuoäc boå nhieäm naøy coù theå cung caáp "nhieàu caùnh cöûa môû roäng hôn", xeùt veà nguoàn goác cuûa Ñöùc Hoàng Y Tagle, vaø kieán thöùc cuûa ngaøi veà caùc vaán ñeà maø luïc ñòa chaâu AÙ ñang phaûi ñöông ñaàu; moät trong caùc vaán ñeà naøy laø Kitoâ giaùo, duø taäp trung cao ñoä ôû moät soá khu vöïc, nhöng vaãn laø moät thieåu soá.
OÂng chp hay, "theo chieàu höôùng naøy, moät Hoàng Y chaâu AÙ höôùng daãn vaên phoøng truyeàn giaùo... cuõng coù theå naém baét ñöôïc thöïc teá Trung Quoác".
Töông töï nhö vaäy, Cha Cervellera baøy toû nieàm tin raèng Ñöùc Hoàng Y Tagle coù theå giuùp thuùc ñaåy caùc lieân heä vôùi Trung Quoác, "khoâng phaûi vì doøng maùu Trung Quoác, maø vì trí thoâng minh vaø thaùi ñoä cuûa ngaøi".
Cha noùi, "Vieäc truyeàn giaùo ôû chaâu AÙ coù taàm quan troïng cuûa noù trong theá giôùi giaùo hoäi"; ngaøi noùi theâm raèng theo quan ñieåm cuûa ngaøi, Ñöùc Hoàng Y Tagle khoâng nhöõng coù khaû naêng, maø coøn coù kinh nghieäm laøm cho söï vieäc dieãn ra.