Toùm taét Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
cho Ngaøy Theá giôùi Hoaø bình 1 thaùng 1 naêm 2020
Toùm taét Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho Ngaøy Theá giôùi Hoaø bình 1 thaùng 1 naêm 2020.
Vaên Yeân, SJ
Vatican (Vatican News 12-12-2019) - Ngaøy 12 thaùng 12 naêm 2019, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ gôûi söù ñieäp cho Ngaøy Theá giôùi Hoaø bình 1 thaùng 1 naêm 2020. Vatican News xin gôûi ñeán quyù vò baûn toùm taét söù ñieäp naøy. Chuû ñeà cuûa söù ñieäp hoaø bình naêm 2020 laø: "Hoaø bình nhö laø moät con ñöôøng cuûa hy voïng: ñoái thoaïi, hoaø giaûi vaø hoaùn caûi sinh thaùi".
"Khoâng theå coù ñöôïc hoaø bình neáu chuùng ta khoâng hy voïng noù". Hy voïng seõ giuùp chuùng ta ñaët böôùc chaân leân con ñöôøng daãn ñeán hoøa bình, trong khi ngôø vöïc vaø sôï haõi thì laøm cho töông quan trôû neân mong manh vaø gia taêng nguy cô baïo löïc. Do ñoù, Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi moïi ngöôøi trôû thaønh ngheä nhaân cuûa hoøa bình, môû ra ñoái thoaïi maø khoâng loaïi tröø hay thao tuùng, ñoàng thôøi höôùng tôùi moät söï hoaùn caûi sinh thaùi nhö laø "caùch nhìn môùi veà cuoäc soáng". Söù ñieäp ñöôïc chia thaønh 5 muïc.
1. Hoaø bình, haønh trình cuûa hy voïng khi ñoái maët vôùi nhöõng trôû ngaïi vaø thöû thaùch
Hy voïng cho chuùng ta ñoâi caùnh ñeå ñaït tôùi hoaø bình
Hoøa bình laø moät ñieàu thieän quyù giaù, ñoái töôïng nieàm hy voïng cuûa chuùng ta, maø caû nhaân loaïi ñeàu khao khaùt. Do ñoù, ñaây laø muïc tieâu phaûi ñaït ñeán baát chaáp nhöõng trôû ngaïi khoù khaên.
Ñöùc Thaùnh Cha vieát: "Hy voïng laø ñöùc tính ñöa chuùng ta leân ñöôøng, cho chuùng ta ñoâi caùnh ñeå tieán veà phía tröôùc, ngay caû khi coù nhöõng chöôùng ngaïi khoâng theå vöôït qua". Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc nhôù ñeán "nhöõng daáu tích cuûa chieán tranh vaø xung ñoät", haèn "trong kyù öùc vaø da thòt", khoâng ngöøng vuøi daäp nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát vaø yeáu nhaát caùch ñaëc bieät. Nhöõng chaán ñoäng tinh thaàn laø keát quaû cuûa söï sæ nhuïc, loaïi tröø, gieát choùc, baát coâng, hay töø söï vuøi daäp moät caùch coù heä thoáng choáng laïi daân toäc vaø gia ñình cuûa hoï.
Tình huynh ñeä laø ôn goïi cuûa nhaân loaïi
"Thaäm chí caùc quoác gia khoù nhoïc ñeå giaûi phoùng mình khoûi nhöõng chuoãi boùc loät vaø tham nhuõng, thì cuõng laïi gaây ra thuø haän vaø baïo löïc." Töø ñoù, ñaøn oâng vaø phuï nöõ, treû em vaø ngöôøi giaø bò töôùc ñi phaåm giaù vaø söï toaøn veïn theå xaùc, töï do, bao goàm caû toân giaùo. Moãi cuoäc chieán roát cuoäc laø moät söï töông taøn phaù huûy tình huynh ñeä, voán ñöôïc khaéc ghi trong ôn goïi cuûa gia ñình nhaân loaïi. Ñöùc Thaùnh Cha noùi raèng raát thöôøng lyù do daãn ñeán chieán tranh laø töø söï khoâng chaáp nhaän nhöõng ña daïng khaùc bieät cuûa ngöôøi khaùc, gia taêng yù muoán chieám höõu vaø thoáng trò.
Sai laàm vaø laïm quyeàn
Chieán tranh naûy sinh töø loøng cuûa ngöôøi bò oâ nhieãm bôûi söï ích kyû, kieâu ngaïo vaø caêm thuø ngöôøi khaùc. Ngöôøi khaùc trôû thaønh moät "hình aûnh tieâu cöïc" vaø do ñoù phaûi xoùa boû vaø loaïi tröø. Ñoù laø "söï sai laàm veà töông quan, tham voïng baù quyeàn, laïm quyeàn, sôï ngöôøi khaùc, vaø söï khaùc bieät bò coi laø moät trôû ngaïi". Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc laïi nhöõng gì ngaøi ñaõ noùi ôû Nhaät Baûn, raèng: "hoøa bình vaø oån ñònh quoác teá khoâng töông hôïp vôùi baát kyø yù ñònh naøo nhaèm taïo ra noãi sôï phaù huyû laãn nhau hoaëc ñe doïa huûy dieät hoaøn toaøn" nhöng chæ phaùt sinh töø "ñaïo ñöùc toaøn caàu veà lieân ñôùi vaø hôïp taùc".
Tình huynh ñeä taïo ra söï ñoái thoaïi vaø tin töôûng
"Ngôø vöïc vaø sôï haõi laøm taêng söï mong manh caùc moái quan heä vaø gaây ra nguy cô baïo löïc, trong moät voøng luaån quaån khoâng bao giôø coù theå daãn ñeán moät moái quan heä hoøa bình. Theo nghóa naøy, ngay caû söï can thieäp haït nhaân cuõng khoâng theå taïo ra moät an ninh aûo töôûng". Vaäy con ñöôøng naøo phaûi ñi, nhaèm phaù vôõ naêng ñoäng cuûa ngôø vöïc? Thoâng ñieäp vieát raèng: "Chuùng ta phaûi theo ñuoåi moät tình huynh ñeä thöïc söï, ñöôïc linh hoaït döïa treân nguoàn goác chung xuaát phaùt töø Thieân Chuùa vaø ñöôïc thöïc hieän trong söï ñoái thoaïi vaø tin töôûng laãn nhau. Mong muoán hoøa bình ñöôïc khaéc saâu trong traùi tim con ngöôøi vaø chuùng ta khoâng ñöôïc cam chòu baát cöù ñieàu gì thaáp hôn theá".
2. Hoøa bình, haønh trình laéng nghe döïa treân kyù öùc, tình lieân ñôùi vaø huynh ñeä
Ghi nhôù veà quaù khöù vì moät töông lai bình yeân.
"Kyù öùc laø chaân trôøi cuûa hy voïng: nhieàu laàn trong boùng toái cuûa chieán tranh vaø xung ñoät, kyù öùc veà moät cöû chæ nhoû veà tình lieân ñôùi nhaän ñöôïc cuõng coù theå truyeàn caûm höùng cho nhöõng löïa choïn can ñaûm vaø thaäm chí laø anh huøng, coù theå taïo ra nhöõng naêng löôïng môùi chuyeån ñoäng vaø khôi daäy hy voïng môùi nôi caù nhaân vaø coäng ñoàng". Ñoù laø lyù do taïi sao Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhôù laïi cuoäc gaëp gôõ caûm ñoäng vôùi Hibakusha, nhöõng ngöôøi soáng soùt sau vuï bom nguyeân töû ôû Hiroshima vaø Nagasaki. Ngaøy nay hoï vaãn laøm chöùng veà söï kinh hoaøng cuûa quaù khöù ñeå baûo ñaûm vaø xaây döïng moät töông lai "coâng baèng vaø huynh ñeä hôn". Thöïc teá, kyù öùc laø "goác reã" vaø "daáu ñöôøng cho söï löïa choïn hoøa bình cuûa hieän taïi vaø töông lai".
Hoøa bình, moät thaùch ñoá xuaát phaùt töø traùi tim
Do ñoù, "vieäc môû ra vaø vaïch ra moät con ñöôøng hoøa bình laø moät thaùch ñoá, vaø coøn phöùc taïp hôn khi nhöõng lôïi ích vaø moái quan heä giöõa con ngöôøi, coäng ñoaøn vaø quoác gia, nhieàu vaø ñoái nghòch". Do ñoù, Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi "löông taâm ñaïo ñöùc, yù chí caù nhaân vaø chính trò", bôûi vì hoøa bình ñöôïc sinh ra töø traùi tim con ngöôøi vaø "yù chí chính trò luoân caàn taùi taïo ñeå môû ra caùc tieán trình môùi nhaèm hoøa giaûi vaø hôïp nhaát caù nhaân vaø coäng ñoàng".
Ngheä nhaân cuûa hoaø bình
Ñöùc Thaùnh Cha söû duïng hình aûnh moät toøa nhaø ñöôïc xaây döïng ñeå ñònh nghóa hoøa bình. Ñoù laø moät haønh trình ñöôïc thöïc hieän cuøng nhau nhaém ñeán lôïi ích chung, giöõ lôøi höùa vaø toân troïng caùc quyeàn. "Theá giôùi khoâng caàn nhöõng lôøi saùo roãng nhöng laø nhöõng nhaân chöùng thuyeát phuïc, nhöõng ngheä nhaân cuûa hoaø bình môû ra ñeå ñoái thoaïi maø khoâng loaïi tröø hay thao tuùng". Con ñöôøng chieán ñaáu laø söï ñoái dieän vaø daán thaân tìm kieám söï thaät vöôït leân treân nhöõng yù thöùc heä khaùc nhau, laøm taêng söï quyù meán daønh cho ngöôøi khaùc, "ñeán möùc nhìn nhaän nôi keû thuø khuoân maët cuûa moät ngöôøi anh em". Ñoù laø moät vieäc laøm kieân nhaãn, môû ra hy voïng "maïnh hôn söï traû thuø" vaø ñieàu ñoù coù theå "ñaùnh thöùc khaû naêng thöông caûm vaø lieân ñôùi saùng taïo nôi con ngöôøi". Do ñoù, Giaùo hoäi, trong söï nhôù ñeán Chuùa Kitoâ, goùp phaàn tìm kieám moät traät töï coâng baèng, phuïc vuï lôïi ích chung.
3. Hoaø bình, haønh trình cuûa hoaø giaûi trong söï hieäp thoâng huynh ñeä
Trong söï tha thöù, nhaän ra nhau nhö anh em
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ keâu goïi "haõy töø boû öôùc muoán thoáng trò ngöôøi khaùc" vaø thuùc giuïc chuùng ta hoïc caùch nhìn nhau "nhö con ngöôøi, nhö con Chuùa, nhö anh em". Böôùc ñi treân con ñöôøng naøy, chuùng ta coù theå beû gaõy "voøng xoaùy traû thuø" vaø ñoùn nhaän con ñöôøng cuûa hy voïng. "Hoïc caùch soáng trong söï tha thöù seõ laøm taêng nôi chuùng ta khaû naêng trôû thaønh nhöõng ngöôøi nam, ngöôøi nöõ cuûa hoøa bình". "Seõ khoâng bao giôø coù hoøa bình thöïc söï neáu chuùng ta khoâng theå xaây döïng moät heä thoáng kinh teá coâng baèng hôn, nhö Ñöùc Bieån Ñöùc XVI ñaõ nhaán maïnh möôøi naêm tröôùc trong thoâng ñieäp Caritas in veritate, keâu goïi "nhöõng hình thöùc hoaït ñoäng kinh teá ñöôïc ñaùnh daáu baèng tính nhöng khoâng vaø xaõ hoäi".
4. Hoaø bình, haønh trình cuûa hoaùn caûi sinh thaùi
Nhaéc ñeán thoâng ñieäp Laudato si', Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi moät söï hoaùn caûi sinh thaùi tröôùc haäu quaû bôûi söï thuø nghòch cuûa chuùng ta ñoái vôùi ngöôøi khaùc, bôûi vieäc khoâng toân troïng ngoâi nhaø chung vaø khai thaùc laïm duïng caùc taøi nguyeân thieân nhieân, vaø coi noù nhö laø coâng cuï höõu duïng chæ vì lôïi ích cho hoâm nay, maø khoâng toân troïng coäng ñoàng ñòa phöông, lôïi ích chung vaø thieân nhieân". Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Amazon laø moät ñoäng löïc ñeå laøm môùi laïi "moái töông quan hoøa bình giöõa coäng ñoàng vaø traùi ñaát, giöõa hieän taïi vaø kyù öùc, giöõa kinh nghieäm vaø hy voïng". Ñaây laø moät haønh trình laéng nghe vaø suy ngaãm veà moùn quaø cuûa Thieân Chuùa, môû ra cho chuùng ta cuoäc gaëp gôõ vôùi ngöôøi khaùc, phaùt trieån "lôïi ích chung cuûa toaøn theå gia ñình nhaân loaïi". "Söï hoaùn caûi sinh thaùi maø chuùng ta ñöôïc môøi goïi daãn chuùng ta ñeán moät caùi nhìn môùi veà söï soáng, suy xeùt veà söï quaûng ñaïi cuûa Ñaáng Taïo Hoùa ñaõ ban cho chuùng ta Traùi ñaát vaø nhaéc nhôû chuùng ta veà söï chia seû nieàm vui".
5. Hy voïng bao nhieâu nhaän ñöôïc baáy nhieâu
Cuoái thoâng ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh: "Con ñöôøng hoøa giaûi ñoøi hoûi söï kieân nhaãn vaø tin töôûng. Hoøa bình khoâng theå ñaït ñöôïc neáu chuùng ta khoâng hy voïng noù." Caàn phaûi tin vaøo ñieàu ñoù, baét nguoàn töø caûm höùng xuaát phaùt töø tình yeâu cuûa Thieân Chuùa cho moãi chuùng ta, "tình yeâu töï do, khoâng giôùi haïn, nhöng khoâng vaø khoâng meät moûi". Ñöùc Thaùnh Cha môøi goïi vöôït leân noãi sôï, laø nguoàn cuûa xung ñoät, baèng caùch laøm gia taêng vaên hoùa gaëp gôõ, laø "khaû naêng vaø moùn quaø tình yeâu quaûng ñaïi cuûa Thieân Chuùa", ñeå soáng tình huynh ñeä phoå quaùt. Vôùi caùc tín höõu, moät haønh trình beàn vöõng ñöôïc khaùm phaù nôi bí tích Hoøa giaûi, moät con ñöôøng chöõa laønh choáng laïi baïo löïc trong suy nghó, lôøi noùi vaø haønh ñoäng ñoái vôùi ngöôøi laân caän vaø thuï taïo. Nôi söï tha thöù nhaän ñöôïc, chuùng ta baét ñaàu haønh trình taëng noù laïi cho ngöôøi khaùc, vaø ngaøy qua ngaøy, chuùng ta trôû thaønh "ngheä nhaân cuûa coâng lyù vaø hoøa bình".