Ñöùc Thaùnh Cha tham döï
cuoäc gaëp gôõ vì hoaø bình ôû Hiroshima
Ñöùc Thaùnh Cha tham döï cuoäc gaëp gôõ vì hoaø bình ôû Hiroshima.
Vaên Yeân, SJ
Hiroshima (Vatican News 24-11-2019) - Luùc 18 giôø 40 ngaøy 24 thaùng 11 naêm 2019, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ tham döï cuoäc gaëp gôõ vì hoaø bình taïi ñaøi töôûng nieäm hoøa bình taïi Hiroshima, vôùi söï hieän dieän cuûa khoaûng 1,300 ngöôøi. Sau khi kyù vaøo soå löu nieäm, Ñöùc Thaùnh Cha ñeán quaûng tröôûng nhoû vaø chaøo 20 laõnh ñaïo toân giaùo vaø gaëp caùc naïn nhaân hieän dieän. Sau khi nghe lôøi chöùng cuûa hai naïn nhaân bom nguyeân töû, Ñöùc Thaùnh Cha coù moät baøi dieãn vaên tröôùc nhöõng ngöôøi hieän dieän.
Ñöùc Thaùnh Cha môû ñaàu baøi dieãn vaên vôùi moät lôøi caàu nguyeän trích töø Thaùnh Vònh 122:
"Nghó tôùi anh em cuøng laø baïn höõu, toâi noùi raèng: 'chuùc thaønh ñoâ an laïc'" (Tv 122,8).
Thieân Chuùa giaøu loøng thöông xoùt vaø Chuùa cuûa lòch söû, chuùng con ngöôùc nhìn leân Chuùa töø nôi ñaây, nôi giao nhau giöõa söï cheát vaø söï soáng, giöõa suïp ñoå vaø taùi sinh, giöõa ñau khoå vaø töø bi.
Ñöùc Thaùnh Cha tieáp tuïc baøi dieãn vaên:
Taïi ñaây, trong vuï noå seùt vaø löûa, raát nhieàu ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, raát nhieàu giaác mô vaø hy voïng, ñaõ bieán maát, chæ coøn laïi boùng toái vaø söï im laëng. Ngay laäp töùc, moïi thöù bò nuoát chöûng bôûi moät loã ñen huûy dieät vaø cheát choùc. Töø vöïc thaúm cuûa im laëng, ngay caû hoâm nay chuùng ta tieáp tuïc nghe tieáng khoùc cuûa nhöõng ngöôøi khoâng coøn nöõa. Hoï ñeán töø caùc nôi khaùc nhau, coù teân khaùc nhau vaø moät soá ngöôøi noùi caùc ngoân ngöõ khaùc nhau. Tuy nhieân, taát caû hoï hôïp nhaát trong cuøng moät soá phaän, trong moät giôø kinh hoaøng ñeå laïi daáu aán maõi maõi khoâng chæ trong lòch söû cuûa ñaát nöôùc naøy, maø coøn treân boä maët cuûa caû nhaân loaïi.
Taïi ñaây, toâi baøy toû söï kính nhôù ñeán taát caû caùc naïn nhaân, vaø toâi cuùi ñaàu tröôùc söùc maïnh vaø phaåm giaù cuûa nhöõng ngöôøi soáng soùt sau nhöõng giaây phuùt ñaàu tieân, roài trong nhieàu naêm sau ñoù hoï phaûi mang nôi thaân xaùc nhöõng noãi ñau toät cuøng, vaø nôi tinh thaàn nhöõng haït gioáng cheát choùc khoâng ngöøng baøo moøn söùc soáng cuûa hoï.
Toâi caûm thaáy coù boån phaän phaûi ñeán ñaây nhö moät ngöôøi haønh höông cuûa hoøa bình, ñeå ñöùng ñaây trong caàu nguyeän, töôûng nhôù nhöõng naïn nhaân voâ toäi cuûa baïo löïc naøy, vaø cuõng mang trong tim nhöõng lôøi caàu nguyeän vaø khao khaùt cuûa nhöõng ngöôøi nam nöõ thôøi ñaïi chuùng ta, ñaëc bieät laø giôùi treû, nhöõng ngöôøi khao khaùt hoøa bình, nhöõng ngöôøi laøm vieäc vì hoøa bình vaø hy sinh baûn thaân vì hoøa bình. Toâi ñeán nôi ñaày kyù öùc vaø hy voïng veà töông lai naøy, mang theo tieáng khoùc cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo. Hoï luoân laø naïn nhaân baát löïc nhaát cuûa söï thuø haän vaø xung ñoät.
Toâi khieâm toán ao öôùc laø tieáng noùi cuûa ngöôøi khoâng coù tieáng noùi, cuûa ngöôøi ñang nhìn baèng söï aâu lo vaø thoáng khoå vì nhöõng caêng thaúng ñang gia taêng cuûa thôøi ñaïi chuùng ta: söï baát bình ñaúng vaø baát coâng khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc ñang ñe doïa söï chung soáng cuûa con ngöôøi, gaây ra söï baát löïc nghieâm troïng lieân quan ñeán ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta vaø söï baát oån buøng noå xung ñoät vuõ trang, nhö theå nhöõng ñieàu naøy coù theå ñaûm baûo moät töông lai hoøa bình.
Vôùi nieàm tin saâu saéc, toâi mong muoán moät laàn nöõa tuyeân boá raèng vieäc söû duïng naêng löôïng nguyeân töû cho muïc ñích chieán tranh, ngaøy nay hôn bao giôø heát, laø moät toäi aùc khoâng chæ choáng laïi con ngöôøi vaø phaåm giaù cuûa con ngöôøi, maø coøn choáng laïi moïi khaû theå töông lai trong ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta. Vieäc söû duïng naêng löôïng nguyeân töû cho muïc ñích chieán tranh laø voâ ñaïo ñöùc, töông töï, vieäc sôû höõu haït nhaân cuõng voâ ñaïo ñöùc, nhö toâi ñaõ töøng noùi hai naêm tröôùc. Chuùng ta seõ bò xeùt xöû veà ñieàu naøy. Caùc theá heä töông lai seõ ñöùng leân xeùt xöû söï thaát baïi cuûa chuùng ta neáu chuùng ta noùi veà hoøa bình nhöng laïi khoâng haønh ñoäng ñeå thöïc hieän noù giöõa caùc daân toäc treân traùi ñaát. Laøm theá naøo chuùng ta coù theå noùi veà hoøa bình khi chuùng ta cheá taïo vuõ khí chieán tranh môùi vaø ñaùng sôï? Laøm theá naøo chuùng ta coù theå noùi veà hoøa bình khi chuùng ta bieän minh cho caùc haønh ñoäng baát hôïp phaùp baèng caùc baøi phaùt bieåu chöùa ñaày söï phaân bieät ñoái xöû vaø thuø haän?
Toâi tin raèng "hoøa bình" khoâng hôn keùm laø moät lôøi saùo roãng neáu noù khoâng ñöôïc thieát laäp döïa treân söï thaät, ñöôïc xaây döïng theo coâng lyù, neáu noù khoâng ñöôïc linh hoaït vaø hoaøn thieän bôûi ñöùc aùi, vaø neáu khoâng ñöôïc thöïc hieän trong töï do (x. Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan XXIII, Pacem in Terris, 37).
Xaây döïng hoøa bình trong söï thaät vaø coâng lyù coù nghóa laø phaûi thöøa nhaän raèng "con ngöôøi thöôøng khaùc nhau veà tri thöùc, ñöùc haïnh, tö duy vaø sôû höõu vaät chaát" (sdd., 87), vaø ñieàu naøy khoâng bao giôø coù theå bieän minh cho möu toan aùp ñaët yù muoán cuûa mình leân ngöôøi khaùc. Thaät vaäy, nhöõng khaùc bieät ñoù ñoøi hoûi traùch nhieäm vaø söï toân troïng lôùn hôn. Caùc coäng ñoàng chính trò coù theå khaùc bieät veà söï phaùt trieån vaên hoùa hoaëc kinh teá, nhöng taát caû ñeàu ñöôïc keâu goïi daán thaân laøm vieäc "vì muïc ñích chung", vì lôïi ích cuûa taát caû moïi ngöôøi (sñd., 88).
Thaät vaäy, neáu chuùng ta thöïc söï muoán xaây döïng moät xaõ hoäi coâng baèng vaø an toaøn hôn, thì chuùng ta phaûi ñeå vuõ khí rôøi khoûi tay chuùng ta. "Khoâng ai coù theå yeâu vôùi vuõ khí taán coâng ñang caàm trong tay" (Th. Phaoloâ VI, Dieãn vaên taïi Lieân Hôïp Quoác, 4/10/1965, 5). Khi chuùng ta döïa vaøo logic cuûa vuõ khí vaø traùnh ñoái thoaïi, thì chuùng ta queân maát raèng, ngay caû tröôùc khi gaây ra caùc naïn nhaân vaø huûy hoaïi, vuõ khí coù khaû naêng taïo ra aùc moäng: "Chuùng tieâu toán caùc khoaûn chi phí khoång loà, laøm giaùn ñoaïn caùc döï aùn lieân ñôùi vaø coâng vieäc höõu ích, vaø gaây taâm lyù sôï haõi nôi caùc quoác gia (sñd., 5). Laøm theá naøo chuùng ta coù theå ñeà xuaát hoøa bình neáu chuùng ta lieân tuïc söû duïng moái ñe doïa chieán tranh haït nhaân nhö moät caùch ñoøi hoûi hôïp phaùp ñeå giaûi quyeát caùc cuoäc xung ñoät? Coù theå vöïc thaúm noãi ñau chòu ñöïng ôû ñaây nhaéc nhôû chuùng ta veà nhöõng ranh giôùi khoâng bao giôø ñöôïc vöôït qua. Moät neàn hoøa bình thöïc söï chæ coù theå laø moät neàn hoøa bình khoâng vuõ trang. Ñoái vôùi hoøa bình, khoâng chæ ñôn thuaàn laø söï vaéng maët cuûa chieán tranh ... nhöng noù laø moät toaø nhaø khoâng ngöøng ñöôïc xaây döïng (Gaudium et Spes, 78). Ñoù laø thaønh quaû cuûa coâng lyù, phaùt trieån, lieân ñôùi, chaêm soùc ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta vaø thuùc ñaåy lôïi ích chung, nhö chuùng ta ñaõ hoïc ñöôïc töø nhöõng baøi hoïc lòch söû.
Nhaéc nhôù, ñi cuøng nhau vaø baûo veä. Ñaây laø ba meänh leänh ñaïo ñöùc maø, ngay taïi ñaây, ôû Hiroshima naøy, coù yù nghóa maïnh meõ vaø phoå quaùt hôn, vaø coù theå môû ra moät con ñöôøng thöïc söï cho hoøa bình. Vì lyù do naøy, chuùng ta khoâng theå cho pheùp caùc theá heä hieän taïi vaø töông lai maát ñi kyù öùc veà nhöõng gì ñaõ xaûy ra taïi ñaây. Ñoù laø moät kyù öùc ñaûm baûo vaø khuyeán khích vieäc xaây döïng moät töông lai coâng baèng vaø huynh ñeä hôn; moät kyù öùc môû roäng, coù khaû naêng ñaùnh thöùc löông taâm cuûa taát caû moïi ngöôøi nam nöõ, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi ngaøy nay ñoùng moät vai troø quan troïng trong vaän meänh cuûa caùc quoác gia; moät kyù öùc soáng giuùp chuùng ta noùi töø theá heä naøy sang theá heä khaùc: khoâng bao giôø nöõa!
Ñoù laø lyù do taïi sao chuùng ta ñöôïc keâu goïi böôùc ñi cuøng nhau, vôùi moät aùnh maét thaáu hieåu vaø tha thöù, môû ra chaân trôøi ñeå hy voïng vaø mang ñeán moät tia saùng giöõa nhieàu ñaùm maây laøm toái baàu trôøi hoâm nay. Chuùng ta haõy môû ra vôùi hy voïng, vaø trôû thaønh coâng cuï cuûa hoøa giaûi vaø hoøa bình. Ñieàu naøy seõ luoân luoân coù theå neáu chuùng ta coù theå baûo veä laãn nhau vaø nhaän ra raèng chuùng ta laø anh em trong cuøng moät soá phaän chung. Theá giôùi cuûa chuùng ta, lieân keát vôùi nhau khoâng chæ bôûi toaøn caàu hoùa maø coøn bôûi chính traùi ñaát maø chuùng ta luoân chia seû, ñoøi hoûi, ngaøy nay hôn bao giôø heát, loaïi boû nhöõng lôïi ích daønh rieâng cho moät soá nhoùm hoaëc lónh vöïc nhaát ñònh, ñeå ñaït ñöôïc söï cao caû cuûa nhöõng ngöôøi chieán ñaáu moät caùch coù traùch nhieäm ñeå ñaûm baûo moät töông lai chung.
Cuoái cuøng, Ñöùc Thaùnh Cha daâng moät lôøi caàu nguyeän, xin cho theá giôùi khoâng coøn chieán tranh nöõa, khoâng coøn nhöõng xung ñoät vaø nhöõng ñau khoå nöõa.
Keát thuùc buoåi gaëp gôõ, Ñöùc Thaùnh Cha ra saân bay Hiroshima caùch ñoù 53km ñeå bay veà Tokyo trong gaàn 1 giôø röôõi bay.
Töø saân bay, Ñöùc Thaùnh Cha veà nghæ ñeâm taïi Toaø Söù Thaàn, caùch saân bay 20km, keát thuùc moät ngaøy laøm vieäc heát söùc ñaày.