Moâ hình Chuû nghóa Tö baûn môùi
trong ñoù khoâng ai bò loaïi tröø
Moâ hình Chuû nghóa Tö baûn môùi trong ñoù khoâng ai bò loaïi tröø.
Vaên Yeân, SJ
Vatican (Vatican News 11-11-2019) - Saùng thöù Hai 11 thaùng 11 naêm 2019, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ gaëp nhöõng vò ñöùng ñaàu caùc Boä cuûa Toaø Thaùnh. Tröôùc ñaây, taát caû caùc Boä tröôûng ñeàu laø hoàng y. Tuy nhieân, thaùng 7 naêm 2018, Ñöùc Thaùnh Cha boå nhieäm oâng Paolo Ruffini, moät giaùo daân, laøm Boä tröôûng Boä truyeàn thoâng cuûa Toaø Thaùnh.
Keá sau cuoäc gaëp caùc Boä tröôûng, Ñöùc Thaùnh Cha gaëp Hoäi ñoàng veà Chuû nghóa Tö baûn Bao goàm. Chuû nghóa Tö baûn Bao goàm laø moät moâ hình Chuû nghóa Tö baûn môùi, trong ñoù khoâng ai bò loaïi tröø, khaùc vôùi moâ hình Tö baûn cuõ, nhaém tìm lôïi ích cuûa moät nhoùm ngöôøi.
Trong baøi dieãn vaên tröôùc Hoäi ñoàng, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc laïi baøi dieãn vaên cuûa ngaøi taïi Dieãn ñaøn Toaøn caàu Fortune-Time 2016 veà nhu caàu caàn coù nhöõng moâ hình kinh teá bao goàm [inclusive - khoâng ai bò loaïi tröø] vaø bình ñaúng hôn, cho pheùp moãi ngöôøi ñeàu nhaän ñöôïc phaàn taøi nguyeân cuûa theá giôùi naøy vaø coù cô hoäi hieän thöïc hoaù tieàm naêng cuûa hoï.
Ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi vöôït qua moät neàn kinh teá loaïi tröø vaø laøm cho khoaûng caùch cuûa ña soá ngöôøi vôùi söï thònh vöôïng ñöôïc gaàn hôn, ñieàu maø hieän chæ ñöôïc höôûng bôûi moät thieåu soá (x. Evangelii Gaudium, 53-55). Möùc ñoä ngheøo ñoùi gia taêng treân quy moâ toaøn caàu cho thaáy söï baát bình ñaúng chieám öu theá hôn laø söï hoøa nhaäp haøi hoøa cuûa con ngöôøi vaø quoác gia.
Nhìn vaøo lòch söû gaàn ñaây, ñaëc bieät laø cuoäc khuûng hoaûng taøi chính naêm 2008, cho chuùng ta thaáy raèng moät heä thoáng kinh teá laønh maïnh khoâng theå döïa treân lôïi nhuaän ngaén haïn maø queân ñi ñaàu tö vaø phaùt trieån coù hieäu quaû, beàn vöõng vaø coù traùch nhieäm xaõ hoäi.
Hoaït ñoäng kinh doanh ñuùng "laø moät ôn goïi cao quyù nhaèm taïo ra söï giaøu coù vaø caûi thieän theá giôùi cho taát caû moïi ngöôøi". Tuy nhieân, nhö thaùnh Phaoloâ VI ñaõ nhaéc, söï phaùt trieån thöïc söï khoâng theå chæ giôùi haïn ôû taêng tröôûng kinh teá maø phaûi thuùc ñaåy söï taêng tröôûng cuûa moãi ngöôøi vaø toaøn boä con ngöôøi (x. Thoâng ñieäp Populorum Progressio, 14). Ñieàu naøy coù yù nghóa nhieàu hôn laø caân baèng ngaân saùch, caûi thieän cô sôû haï taàng hoaëc cung caáp nhieàu loaïi haøng hoaù hôn.
Moät heä thoáng kinh teá taùch rôøi khoûi caùc moái quan taâm veà ñaïo ñöùc thì khoâng mang laïi traät töï xaõ hoäi coâng baèng, nhöng seõ daãn ñeán moät neàn vaên hoùa "duøng roài boû". Ngöôïc laïi, khi chuùng ta nhaän ra chieàu kích ñaïo ñöùc cuûa ñôøi soáng kinh teá, voán laø moät trong nhöõng khía caïnh cuûa hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi, thì chuùng ta coù theå haønh ñoäng vôùi loøng baùc aùi huynh ñeä, trong khi mong muoán, tìm kieám vaø baûo veä lôïi ích cuûa ngöôøi khaùc vaø söï phaùt trieån toaøn dieän cuûa hoï.
Ñöùc Thaùnh Cha khuyeán khích caùc thaønh vieân cuûa Hoäi ñoàng veà Chuû nghóa Tö baûn Bao goàm kieân trì treân haønh trình lieân ñôùi quaûng ñaïi vaø daán thaân traû laïi cho neàn kinh teá vaø taøi chính moät loái tieáp caän ñaïo ñöùc vì con ngöôøi. (CSR_6642_2019)