Baéc caàu ñoái thoaïi
vôùi nhöõng ngöôøi khoâng cuøng toân giaùo
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: Baéc caàu ñoái thoaïi vôùi nhöõng ngöôøi khoâng cuøng toân giaùo.
Hoàng Thuûy
Vatican (Vatican News 6-11-2019) - Ñöùc Thaùnh Cha môøi goïi caùc Kitoâ höõu haõy môû loøng ra nhö thaùnh toâng ñoà, ñoái thoaïi vôùi nhöõng ngöôøi khoâng cuøng nieàm tin toân giaùo, ñöøng bao giôø taán kích nhau.
Duø thôøi tieát Roma trong nhöõng ngaøy naøy coù möa gioâng vaø thay ñoåi thaát thöôøng, nhöng ñaõ coù hôn hôn 20 ngaøn tín höõu tham döï buoåi yeát kieán chung vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vaøo saùng thöù tö 06/11.
Môû ñaàu buoåi tieáp kieán, coäng ñoaøn nghe ñoïc ñoaïn saùch Coâng vuï toâng ñoà 17,22-23, thuaät laïi vieäc thaùnh Phaoloâ ñeán thaønh phoá Atheâna, ñöùng giöõa Hoäi ñoàng Areâoâpagoâ vaø noùi cho ngöôøi daân thaønh naøy bieát vò thaàn voâ danh hoï ñang thôø laø ai. Trong baøi giaùo lyù, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ giaûi thích veà caùch thaùnh Phaoloâ tieáp caän vôùi ngoaïi giaùo baèng caùch "baéc nhöõng caây caàu", gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi. Ñöùc Thaùnh Cha môøi goïi caùc Kitoâ höõu haõy môû loøng ra nhö thaùnh toâng ñoà.
Baéc caàu ñoái thoaïi
Ñöùc Thaùnh Cha môû ñaàu baøi giaùo lyù baèng vieäc nhaéc laïi boái caûnh ñöa Phaoloâ ñeán thaønh Atheâna vaø giaùo huaán veà Chuùa Kitoâ, vò thaàn voâ danh maø ngöôøi Atheâna ñang thôø nhöng laïi khoâng bieát. Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Chuùng ta haõy tieáp tuïc "haønh trình" cuûa chuùng ta vôùi saùch Coâng vuï toâng ñoà. Sau caùc thöû thaùch ôû Philippheâ, Theâxaloânica vaø Beâroia, Phaoloâ ñeán Atheâna, ngay chính ôû trung taâm cuûa Hy Laïp (x. Cv 17,15). Thaønh phoá naøy, duø ñang soáng döôùi boùng cuûa vinh quang coå xöa vaø baát chaáp söï sa suùt veà chính trò, vaãn coøn ñang gìn giöõ söï öu vieät cuûa vaên hoùa. Taïi ñaây, thaùnh toâng ñoà "noåi giaän vì thaáy thaønh phoá nhan nhaûn nhöõng töôïng thaàn" (Cv 17,16). Tuy nhieân, söï gaëp gôõ vôùi taø giaùo khoâng khieán Phaoloâ boû chaïy, nhöng ngöôïc laïi, thuùc ñaåy ngaøi baéc moät caây caàu ñoái thoaïi vôùi neàn vaên hoùa ñoù.
Nhìn thaønh phoá daân ngoaïi vôùi aùnh maét ñöùc tin
Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích caùch laøm cuûa Phaoloâ: Phaoloâ choïn laøm quen vôùi thaønh phoá vaø nhö theá baét ñaàu ñeán nhöõng nôi vaø gaëp nhöõng ngöôøi quan troïng nhaát. Ngaøi vaøo hoäi ñöôøng, bieåu töôïng cuûa ñôøi soáng ñöùc tin; ngaøi ñeán quaûng tröôøng, bieåu töôïng cuûa ñôøi soáng chính trò vaø vaên hoùa. Ngaøi gaëp gôõ ngöôøi Do Thaùi, caùc trieát gia thuoäc caùc tröôøng phaùi Khoaùi Laïc vaø Khaéc Kyû, vaø nhieàu ngöôøi khaùc nöõa. Ngaøi gaëp gôõ moïi ngöôøi chöù khoâng kheùp kín. Baèng caùch ñoù, Phaoloâ quan saùt neàn vaên hoùa vaø baàu khí cuûa Atheâna "baét ñaàu töø moät aùnh nhìn chieâm nieäm" vaø töø ñoù khaùm phaù "Thieân Chuùa hieän dieän trong caùc ngoâi nhaø cuûa hoï, treân ñöôøng phoá cuûa hoï, taïi caùc quaûng tröôøng cuûa hoï" (Toâng huaán Nieàm vui Tin Möøng, 71). Phaoloâ khoâng nhìn thaønh phoá Atheâna vaø theá giôùi daân ngoaïi vôùi söï thuø ñòch nhöng baèng con maét ñöùc tin. Vaø ñieàu naøy khieán chuùng ta ñaët caâu hoûi veà caùch chuùng ta nhìn caùc thaønh phoá: chuùng ta coù quan saùt chuùng vôùi söï thôø ô khoâng? Vôùi söï khinh khi? Hay vôùi ñöùc tin, nhaän ra nhöõng con caùi Chuùa giöõa ñaùm ñoâng voâ danh?
Ñöa söù ñieäp ñöùc tin vaøo vaên hoùa
Phaoloâ choïn caùi nhìn thuùc ñaåy ngaøi môû ra moät khoaûng caùch giöõa Tin Möøng vaø theá giôùi ngoaïi giaùo. Ñöùc Thaùnh Cha nhaän xeùt: ÔÛ trung taâm cuûa moät trong nhöõng toå chöùc noåi tieáng nhaát cuûa theá giôùi coå ñaïi, Areâoâpagoâ, ngaøi thöïc hieän moät ví duï phi thöôøng veà vieäc hoäi nhaäp vaên hoùa söù ñieäp ñöùc tin: ngaøi loan baùo Chuùa Gieâsu Kitoâ cho nhöõng ngöôøi toân thôø thaàn töôïng, vaø ngaøi khoâng laøm baèng caùch taán coâng hoï, maø baèng caùch trôû thaønh "pontefice, ngöôøi baéc caàu" (Baøi giaûng taïi nhaø nguyeän thaùnh Marta, ngaøy 08/05/2013).
Thieân Chuùa khoâng troán traùnh ai tìm kieám Ngöôøi
Baét ñaàu töø baøn thôø cuûa thaønh phoá daønh cho "moät vò thaàn voâ danh" (Cv 17,23) - coù moät baøn thôø ghi "kính thaàn voâ danh", khoâng coù hình aûnh naøo, khoâng coù gì, chæ coù doøng chöõ vieát, baét ñaàu töø "loøng suøng ñaïo" ñoù ñeå ñoàng caûm vôùi ngöôøi nghe, Phaoloâ tuyeân boá raèng Thieân Chuùa "soáng giöõa caùc coâng daân" (Nieàm vui Tin Möøng, 71) vaø "khoâng troán traùnh nhöõng ngöôøi tìm kieám Ngöôøi baèng traùi tim chaân thaønh, maëc duø hoï doø daãm tìm kieám Ngöôøi" (sñd.). Ñaây chính laø söï hieän dieän maø Phaoloâ muoán baøy toû: "Ñaáng quyù vò khoâng bieát maø vaãn toân thôø, thì toâi xin rao giaûng cho quyù vò" (Cv 17,23).
"Ñaáng chöa bieát - nhöng ñaõ bieát"
Ñeå noùi cho ngöôøi daân Atheâna bieát veà caên tính cuûa vò thaàn maø hoï thôø laïy, thaùnh toâng ñoà baét ñaàu töø coâng trình taïo döïng, nghóa laø töø ñöùc tin trong Kinh Thaùnh veà Thieân Chuùa cuûa maëc khaûi, ñeå ñi ñeán ôn cöùu ñoä vaø phaùn xeùt, nghóa laø ñi ñeán chính söù ñieäp Kitoâ giaùo. Ngaøi toû cho thaáy söï khoâng caân xöùng giöõa söï vó ñaïi cuûa Ñaáng Taïo hoùa vaø caùc ñeàn thôø ñöôïc con ngöôøi xaây döïng, vaø giaûi thích raèng Ñaáng Taïo hoùa luoân tìm caùch ñeå moïi ngöôøi coù theå tìm thaáy Ngöôøi. Theo caùch naøy, theo moät caâu noùi raát hay cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XVI, Phaoloâ "loan baùo Ñaáng maø con ngöôøi khoâng bieát, duø thöïc ra hoï bieát: "Ñaáng chöa bieát-nhöng ñaõ bieát" (Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XVI, Cuoäc gaëp gôõ vôùi theá giôùi vaên hoùa taïi Hoïc vieän Bernadino, ngaøy 12/09/2008). Sau ñoù, Phaoloâ môøi moïi ngöôøi vöôït qua "thôøi gian khoâng nhaän bieát" vaø quyeát ñònh hoaùn caûi vì ngaøy xeùt xöû saép xaûy ñeán. Phaoloâ noùi ñeán kerigma, lôøi rao giaûng tieân khôûi, vaø aùm chæ ñeán Chuùa Kitoâ, maø khoâng tröng daãn Ngöôøi, baèng caùch xaùc ñònh ñoù laø "ngöôøi maø Thieân Chuùa ñaõ chæ ñònh, ñeå baûo ñaûm ñieàu aáy vôùi moïi ngöôøi, Thieân Chuùa ñaõ laøm cho vò naøy soáng laïi töø coõi cheát " (Cv 17,31).
Tin Möøng ñaâm reã
Lôøi rao giaûng cuûa Phaoloâ cho ñeán luùc ñoù ñaõ laøm cho nhöõng ngöôøi ñoái thoaïi nín thôû ñeå nghe, vì ñoù laø moät khaùm phaù lyù thuù, giôø ñaây gaëp phaûi taûng ñaù: caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Chuùa Kitoâ nhö laø "söï ñieân roà" (1 Cr 1,23) vaø khôi daäy söï nhaïo baùng cheá gieãu. Phaoloâ sau ñoù boû ñi: noã löïc cuûa ngaøi töôûng nhö ñaõ thaát baïi, nhöng ngöôïc laïi, moät soá ngöôøi tin lôøi ngaøi vaø môû loøng ra vôùi ñöùc tin. Trong soá naøy coù moät ngöôøi ñaøn oâng, Dioânixioâ, moät thaønh vieân cuûa Areâoâpagoâ, vaø moät phuï nöõ teân Damaria. Cuõng taïi Atheâna, Tin Möøng ñaâm reã vaø coù theå ñöôïc xöôùng leân vôùi hai cung gioïng: cuûa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ!
Cuoái cuøng, Ñöùc Thaùnh Cha môøi goïi caùc tín höõu: Chuùng ta cuõng caàu xin Chuùa Thaùnh Thaàn daïy chuùng ta baéc nhöõng caây caàu vôùi neàn vaên hoùa, vôùi nhöõng ngöôøi khoâng coù ñöùc tin vaø vôùi nhöõng ngöôøi coù ñöùc tin khaùc vôùi chuùng ta. Luoân luoân xaây döïng nhöõng caây caàu, luoân luoân môû roäng baøn tay, khoâng coù ñieàu gì taán kích. Chuùng ta xin Ngöôøi ban cho chuùng ta khaû naêng hoäi nhaäp vaên hoùa vôùi söï teá nhò cuûa söù ñieäp ñöùc tin, baèng caùch nhìn nhöõng ngöôøi chöa bieát Chuùa Kitoâ baèng caùi nhìn suy chieâm, ñöôïc höôùng daãn bôûi tình yeâu coù theå ñoát noùng ngay caû nhöõng traùi tim cöùng coûi nhaát.