Hoäi nghò thöôïng ñænh
veà laïm duïng tình duïc taïi Mexico City
Hoäi nghò thöôïng ñænh veà laïm duïng tình duïc taïi Mexico City.
Vuõ Vaên An
Mexico (VietCatholic News 09-11-2019) - Chæ môùi hoài ñaàu thaùng 10 naêm 2019, moät vò Hoàng Y ñöùng ñaàu moät sieâu thaùnh boä cuûa Toøa Thaùnh leân tieáng cho raèng nay ñaõ ñeán luùc "böôùc ra khoûi" caùc tai tieáng laïm duïng. Nghóa laø ñöøng baøn ñeán chuùng nöõa.
Thöïc vaäy, theo Elise Harris cuûa taäp san Crux Now, Ñöùc Hoàng Y Peter Turkson, ngöôøi Ghana, boä tröôûng Thaùnh Boä Coå vuõ Vieäc Phaùt trieån Nhaân baûn Toaøn dieän, trong moät baøi dieãn vaên ñoïc taïi Hoäi nghò Muøa Thu cuûa Hieäp Hoäi Caùc Nhaø Laõnh ñaïo Truyeàn Giaùo vaø Doøng tu AÙi Nhó Lan (AMRI), ñaõ gôïi laïi hai bieán coá: Ñaïi hoäi Thaùnh theå Quoác teá naêm 2012 vaø Cuoäc Gaëp Gôõ caùc Gia ñình Theá giôùi naêm 2018. Caû hai ñeàu toå chöùc taïi Dublin. Trong caû hai bieán coá aáy, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Diarmuid Martin ñeàu coù lôøi xin loãi vì naïn giaùo só laïm duïng.
Vaø Ñöùc Hoàng Y Turkson coù caûm nghó "Coù luùc, toâi nghó vieäc aáy hôi quaù ñaùng. Toâi nghó ngaøi [Ñöùc Toång Giaùm Muïc Martin] ñang phuû maây muø leân moïi söï". Ñöùc Hoàng Y Turkson cho raèng: ngaøi hieåu noãi ñau ñôùn cuûa caùc naïn nhaân bò laïm duïng, nhöng theo ngaøi "nay chuùng ta caàn tìm ñöôøng ñeå thoaùt ra ngoaøi (exit) kinh nghieäm naøy, [vì] neáu khoâng noù laøm ta cheát ngaït".
Theá nhöng taïi Mexico City, töø ngaøy 6 tôùi ngaøy 8 thaùng 11 vöøa qua, laïi môùi coù moät hoäi nghò cuõng mang danh laø thöôïng ñænh, baøn veà naïn laïm duïng tình duïc, do Trung Taâm Baûo Veä Treû em cuûa Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo Mexico (CEPROME) toå chöùc.
Ngöôøi ta ñoaùn lyù do goïi noù laø "thöôïng ñænh" vì caùc vò tham döï vaø dieãn giaû chính ñeàu laø nhöõng vò ñaõ tham döï Hoäi Nghò Thöôïng Ñænh veà vieäc baûo veä caùc vò thaønh nieân trong Giaùo Hoäi hoài thaùng hai taïi Vatican. Ñoù laø Linh Muïc Doøng Teân Hans Zollner, giaùm ñoác Trung Taâm Baûo Veä Treû Em taïi ñaïi hoïc Gregorian; Ñöùc Cha Luis Manuel Ali Herrera, Giaùm Muïc Phuï Taù cuûa Bogota, Colombia vaø laø thaønh vieân cuûa UÛy Ban Giaùo Hoaøng Baûo veå Vò Thaùnh nieân; Ñöùc Toång Giaùm Muïc Charles Scicluna of Malta, thaønh vieân cuûa Thaùnh Boä Giaùo lyù Ñöùc tin; vaø Juan Carlos Cruz, naïn nhaân soáng soùt laïm duïng tình duïc ngöôøi Chile.
Caùc dieãn giaû khoâng haún ñöa ra ñöôïc baát cöù ñöôøng höôùng giaûi quyeát naøo môùi cho baèng leân tieáng chæ trích vaø cho raèng mình chöa laøm ñuû vaø thaäm chí chöa laøm gì heát trong chieán dòch taän dieät naïn giaùo só laïm duïng tình duïc. Gioïng ñieäu bi quan naøy, trôù treâu thay, bò chính naïn nhaân soáng soùt laø Cruz "chænh söûa". Phaûi chaêng, trong traän chieán taän dieät naïn giaùo só laïm duïng tình duïc, chuùng ta cuõng ñang voâ tình rôi vaøo hoäi chöùng "kyõ trò" trong ñoù caùc nhaø chuyeân moân cho raèng caùc taàm nhìn thoâng suoát cuûa hoï chöa ñöôïc aùp duïng vaø caàn phaûi ñöôïc aùp duïng ngay.
Ta haõy nghe Linh muïc Zollner: "Toâi luoân luoân ngaïc nhieân raèng trong Giaùo Hoäi, voán thieáu moät neàn thaàn hoïc heä thoáng ñeå ñoái ñaàu vôùi vieäc lam duïng tình duïc vaø vieäc che ñaäy noù. Vaø vieäc thieáu naøy vaãn tieáp dieãn cho ñeán nay".
Theo ngaøi, "trong Giaùo Hoäi, chuùng ta voán coá gaéng uûy traùch nhieäm veà caùc vaán ñeà naøy cho caùc nhaø phaân taâm hoïc, luaät sö vaø giaùo luaät gia, maø queân khoâng nhìn tôùi linh ñaïo vaø thaàn hoïc: traùi tim cuûa chuùng ta".
Ñöùc Cha Luis Manuel Ali Herrera thì cho raèng ôû Chaâu Myõ La Tinh, caùc thay ñoåi caàn thieát ñeå giaûi quyeát naïn laïm duïng "chöa baét ñaàu". Duø ôû ñaây dieãn ra nhöõng vuï laïm duïng tình duïc noåi tieáng theá giôùi: ôû Mexico laø coá linh muïc Marcial Maciel; ôû Peru, laø giaùo daân Luis Fernando Figari; ôû Chile, laø cöïu linh muïc Fernando Karadima.
Nhöng theo Shannon Levitt, naïn nhaân soáng soùt Cruz coù caùi nhìn tích cöïc hôn. Anh cho bieát "Quaû laø aán töôïng khi ñöôïc thaáy nhieàu ñieàu ñang dieãn ra. Ñaõ coù söï thay ñoåi ôû Chaâu Myõ La Tinh vaø treân toaøn theá giôùi. Tröôùc ñaây, khi baïn noùi baïn bò moät linh muïc laïm duïng, ngöôøi ta seõ huûy hoaïi baïn, nhöng nay cung caùch aáy khoâng coøn nöõa".
Anh cho bieát maù anh luoân nhaéc nhôû anh nhôù raèng anh ñaõ ra sao tröôùc ñaây vaø nay ñöôïc nhö theá naøo. Anh nghó Giaùo Hoäi cuõng vaäy.
Phaûn öùng cuûa tham döï vieân
Theo Ines San Martin, trong soá 450 tham döï vieân hoäi nghò ñeán töø Argentina, Brazil, Chile, Colombia, Costa Rica, Ecuador, Salvador, Guatemala, Honduras, Mexico, Nicaragua, Paraguay, Panama, Peru, Puerto Rico and Venezuela, moät vò linh muïc ñöùng ôû phía sau phoøng hoäi nghò ñaõ laøm cho toaøn theå hoäi nghò "noùng leân" khi ngaøi cho raèng caùc dieãn giaû ñaõ queân khoâng nhaéc ñeán ñieàu maø theo ngaøi laø coäi reã cuûa naïn giaùo só laïm duïng tình duïc: ñoàng tính luyeán aùi.
Ñöùc Cha Luis Manuel Alí Herrera ñaõ chæ bieát caên cöù vaøo hai taøi lieäu ñöôïc ngaøi tröng daãn trong baøi dieãn vaên cuûa ngaøi laø Phuùc Trình cuûa Tröôøng Cao Ñaúng John Jay veà Coâng Lyù Hình Söï vaø Phuùc Trình cuûa UÛy Ban Hoaøng Gia UÙc. Caû hai baùc boû ñoàng tính luyeán aùi laø nguyeân nhaân cuûa aáu daâm.
Ngaøi cho nguyeân nhaân chính laø "loûng leûo veà luaân lyù" (moral laxity): "khi caùc giaùo só khoâng chaáp nhaän moät caùch coù yù thöùc cam keát soáng ñoäc thaân cuûa hoï". Nhöng sao ña soá laïi choïn con trai? Ñieàu naøy ñöôïc caû Phuùc Trình John Jay laãn Ñöùc Cha Herrera nhìn nhaän. Nhöng ngaøi cho hay: chæ vì "saün coù" con trai hôn con gaùi gaàn guõi vôùi caùc linh muïc.
Ñoù cuõng laø nhaän ñònh cuûa Cha Zollner. Nhöng Cha cho bieát theâm: Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin hieän ñang nhaän ñöôïc caùc vuï laïm duïng caùch nay 25 naêm vaø khuynh höôùng ñang thay ñoåi vôùi soá treû gaùi bò laïm duïng gia taêng nhieàu hôn.
Cha cuõng ñoàng yù vôùi nhaän ñònh cuûa Ñöùc Cha Herrera khi cho raèng caùc döõ kieän khoa hoïc cho thaáy ña soá caùc vuï laïm duïng giöõa caùc naêm 1970-1980 do caùc linh muïc ñöôïc thuï phong trong thaäp nieân 1950 vi phaïm. Hoï laø nhöõng linh muïc ñöôïc giaùo duïc raát nghieâm ngaët, nhaán maïnh nhieàu ñeán kyû luaät. Nhöng söï nghieâm ngaët aáy bò cuoäc caùch maïng tình duïc naêm 1968 cho noå tung.
Caùc giaûi thích aáy khoâng laøm vöøa loøng vò linh muïc ñaët caâu hoûi.
Caâu hoûi khaùc khieán cöû toïa löu yù laø caâu hoûi veà nhöõng lôøi toá caùo gian. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Charles Scicluna chæ bieát traû lôøi: heä thoáng giaùo luaät coù döï lieäu caùc ñieàu khoaûn choáng laïi nhöõng lôøi caùo gian naøy! Chuùng laø caùc toäi aùc theo giaùo luaät. Vaø ñieàu sau môùi ñaùng löu yù: ngaøi baûo 90 phaàn traêm caùc lôøi toá caùo ñeàu chöùng toû laø ñuùng söï thaät.
Ñöùc Hoàng Y Cupich vaø con ñöôøng thanh taåy Giaùo Hoäi
Ines San Martin cho hay: tham döï hoäi nghò treân, coøn coù Ñöùc Hoàng Y Cupich, Toång Giaùm Muïc Chiacago, ngöôøi ñöôïc coâ moâ taû laø "thaân tín" cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, theo nghóa, ngaøi ñöôïc Ñöùc Phanxicoâ môøi ñieàu hôïp Hoäi Nghò Thöôïng Ñænh veà Baûo veä Vò thaønh nieân taïi Vatican hoài thaùng Hai, 2019.
Theo Ñöùc Hoàng Y, con ñöôøng thanh taåy Giaùo Hoäi baét ñaàu baèng vieäc thöøa nhaän söï can ñaûm cuûa caùc naïn nhaân chòu leân tieáng. "Chính nhôø loøng can ñaûm cuûa hoï maø Giaùo Hoäi baét ñaàu dieãn trình thanh taåy chaân chính".
Dieãn trình treân, theo Ñöùc Hoàng Y, goàm 4 nhaân toá: lieân ñôùi (noái keát vôùi caùc naïn nhaân, duø chæ laø moät em beù 9 tuoåi, gaëp gôõ hoï); ñoàng nghò ([synodality] Giaùo Hoäi phaûi cuøng nhau böôùc ñi trong vieäc baûo veä treû em); hoaùn caûi, ñieàu ngaøi tin caùc Giaùm Muïc Hoa kyø ñaõ thaát baïi sau Hieán chöông Dallas naêm 2002 (raát hay nhöng khoâng ñem ra aùp duïng hay theo doõi, moät thöù "thanh taåy reû tieàn"); minh baïch (côûi môû, thöøa nhaän sai laàm).
Ñieåm cuoái ñöôïc Ñöùc Toång Giaùm Muïc Rogelio Cabrera, cuûa Monterrey, chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Mexico vaø laø thuû quõy cuûa Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Chaâu Myõ La Tinh (CELAM) khai trieån.
Ngaøi baûo: "Caùc Giaùm Muïc chuùng ta caàn nhìn nhaän caùc loãi laàm quaù khöù", baùc boû chuû nghóa giaùo só trò, coi Giaùo Hoäi laø uy quyeàn, coù lôøi noùi cuoái cuøng, coi Giaùm Muïc vaø linh muïc laø nhöõng nhaân vaät quan troïng. Chính ñoù laø nguyeân nhaân cuûa naïn giaùo só laïm duïng tình duïc.
Moät nhaän ñònh khaùc cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Cabrera cho thaáy ta phaûi vaâng theo luaät leä nhaø nöôùc: "Chuùng ta laø caùc coâng daân nôi ta sinh soáng, vaø luaät phaùp laø moät phaàn cuûa vieãn kieán mình laø thaønh phaàn cuûa theá giôùi", trong khi coù nhieàu linh muïc tin raèng mình khoâng nôï ai baát cöù lôi giaûi thích naøo.
Coù moät nhaän ñònh ñaùng löu yù: theo Ñöùc Toång Giaùm Muïc, veà vieäc tieát loä danh tính caùc linh muïc phaïm toäi, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ôû Mexico bò luaät leä caám tröø khi naïn nhaân thöïc söï ñaõ coâng khai hoùa vuï vieäc.