Löôïc qua ñeà nghò cuûa caùc nhoùm nhoû
veà hai ñeà xuaát gaây tranh caõi:
vaø vai troø phuï nöõ
Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon: Löôïc qua ñeà nghò cuûa caùc nhoùm nhoû veà hai ñeà xuaát gaây tranh caõi: vaø vai troø phuï nöõ.
Vuõ Vaên An
Vatican (Vatican News 29-10-2019) - Caùc nhoùm nhoû ñaõ trình baày caùc phuùc trình thaûo luaän cuûa hoï luùc thöôïng hoäi ñoàng hoïp ñöôïc moät nöûa toång soá caùc phieân hoïp toaøn theå. Nhöng cho ñeán nay, Toøa Thaùnh môùi chæ coâng boá nguyeân baûn baèng tieáng Taây Ban Nha. Haõng Tin Zenit laàn löôït dòch sang Anh Ngöõ trong nhöõng baûn dòch hoï goïi laø ñeå laøm vieäc. Chuùng toâi döïa vaøo baûn dòch tieáng Anh cuûa hoï ñeå toùm löôïc ñeà nghò cuûa caùc nhoùm lieân quan tôùi hai vaán ñeà hieän gaây tranh caõi raát lôùn. Ñoù laø caùc vaán ñeà Viri Probati vaø vai troø phuï nöõ.
Nhoùm A noùi tieáng Taây Ban Nha
Nhoùm ñaët döôùi söï chuû toaï cuûa Ñöùc Hoàng Y Carlos AGUIAR RETES vaø töôøng trình vieân laø Ñöùc Cha L. AZUAJE AYALA. Nhoùm khoâng ñích danh söû duïng thuaät ngöõ Viri Probati, nhöng trong ñieåm goùp yù thöù hai, hoï noùi ñeán vieäc "ñaøo taïo Coäng ñoaøn Moân ñeä", ñaët naëng khía caïnh ñaøo taïo: baèng boä maët Amazon, nghóa laø phaùt xuaát töø caùc nguyeân taéc vaø giaù trò cuûa caùc daân toäc vaø neàn vaên hoùa "hieän dieän ôû ñoù"; cuï theå hôn laø phaûi baét ñaàu baèng neàn nhaân hoïc vaên hoùa Amazon, töông taùc vôùi tuùi khoân cuûa caùc daân toäc baûn ñòa, nhöõng daân toäc soâng nöôùc (riverine) vaø nhöõng quilombos (1) soáng taïi caùc thaønh thò ñeå hoï khoâng ñaùnh maát baûn saéc vaø ñaït ñöôïc söï hoäi nhaäp.
AÙp duïng thöïc teá, nhoùm ñeà nghò moät neàn ñaøo taïo toaøn dieän cho moïi taùc nhaân muïc vuï phuïc vuï taïi Amazon; coøn veà ôn goïi laøm linh muïc, nhoùm ñeà nghò thaønh laäp caùc chuûng vieän baûn ñòa, khoâng nhö nhöõng tröôøng noäi truù cho baèng nhöõng nhaø roäng môû ñoái vôùi neàn vaên hoùa vaø vieãn kieán vuõ truï cuûa vuøng, ñaët ngay taïi laõnh thoå.
Veà vai troø phuï nöõ, Nhoùm chæ noùi toång quaùt raèng phuï nöõ vaãn coøn ñang bò kyø thò taïi Amazon maëc duø hoï ñaûm nhieäm nhieàu traùch vuï quan troïng nhaát laø trong vieäc "truyeàn taûi ñöùc tin". Vaø ñeà nghò cuûa nhoùm laø toå chöùc moät Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc chuyeân ñeà caäp ñeán baûn saéc vaø vieäc phuïc vuï cuûa phuï nöõ trong Giaùo Hoäi.
Nhoùm B noùi tieáng Taây Ban Nha
Nhoùm ñaët döôùi söï ñieàu hôïp cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Edmundo P. VALENZUELA MELLID, S.D.B. Ñöùc Cha Francisco J. MUNERA CORREA, I.M.C. laø töôøng trình vieân.
Nhoùm baøn ñeán ba vaán ñeà quan troïng: Tính thöøa taùc vuï, vieäc baûo veä söï soáng vaø nhaân quyeàn, haønh ñoäng cuûa Giaùo Hoäi trong vieäc chaêm soùc Ngoâi Nhaø Chung.
Thaønh thöû ñoái vôùi nhoùm vaán ñeà thöøa taùc vuï ñaõ ñöôïc ñaët leân haøng ñaàu. Veà vaán ñeà raát quan troïng naøy, Nhoùm noùi ñeán vieäc thieát laäp caùc thöøa taùc vuï giaùo daân môùi: thöïc thi caùc thöøa taùc vuï ñoïc saùch vaø Thaùnh Theå ñaõ ñöôïc Töï Saéc "Ministeriam Quaedam" (1971) thieát laäp nhöng nay bao goàm caû phuï nöõ nöõa. Ngoaøi ra, phaûi chính thöùc thieát laäp caùc thöøa taùc vuï: hoaït naùo vieân, phoái trí vieân, höôùng daãn coäng ñoaøn, vaø daïy giaùo lyù. Nhoùm coøn nhaéc ñeán caùc thöøa taùc vuï ngheä thuaät, vaên hoùa, y teá, chính trò (?), giaùo duïc, moâi tröôøng... caû thöøa taùc vuï tieáp taân vaø hieáu khaùch ñeå ñoàng haønh vôùi caùc di daân, vaø truyeàn thoâng xaõ hoäi cuõng nhö caùc kyõ thuaät môùi...
Nhoùm cho raèng vieäc thieát laäp caùc thöøa taùc vuï treân phaûi coù tính chính thöùc trong moät nghi thöùc, tröôùc khi coù baát cöù vieäc ñaøo taïo thích ñaùng vaø ñoàng haønh naøo tieáp theo ñoù.
Veà thöøa taùc vuï phoù teá vónh vieãn, nhoùm ñeà nghò "hoäi nhaäp vaên hoùa nhieàu hôn" thöøa taùc vuï naøy vaøo vuøng Amazon. Rieâng ñoái vôùi khaû theå phoù teá nöõ, nhoùm "khuyeán khích vieäc tieáp tuïc nghieân cöùu chuû ñeà naøy, nhìn tôùi caùc khaû theå töông lai hôn laø lòch söû quaù khöù".
Veà thöøa taùc vuï linh muïc, vieäc ñaøo taïo phaûi "döïa treân caùc dieãn trình baûn vò hoùa vaø coäng ñoàng... ñöông ñaàu vôùi vieäc hoäi nhaäp vaên hoùa vaø lieân vaên hoùa vaø vôùi quan ñieåm cao veà coäng ñoaøn vaø truyeàn giaùo". Ñeå ñöôïc theá, phaûi "thieát laäp chuûng vieän baûn ñòa cho vuøng Amazon".
Veà chuû ñeà Viri Probati, Nhoùm noùi raát roõ ôû tieåu ñieåm 1.5: "Veà vieäc truyeàn chöùc linh muïc cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng coù vôï ôû vuøng Amazon, caùch tieáp caän chuû ñeà naøy ñöôïc Nhoùm nhìn töø quan ñieåm laéng nghe vaø bieän phaân tieáng noùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng môøi goïi chuùng ta tieáp nhaän tieáng keâu cuûa coäng ñoàng chuùng ta vaø caûm thöông tìm caùch coù caâu traû lôøi ñuùng ñeå ñôøi soáng bí tích, lieân keát vôùi chöùc vuï chuû teá coäng ñoàng bôûi Bí tích Truyeàn chöùc Thaùnh, coù theå tuoân traøo cho söï phaùt trieån caù nhaân, coäng ñoàng vaø truyeàn giaùo cuûa daân Chuùa taïi vuøng Amazon cuûa chuùng ta. Ñeà xuaát naøy nhaèm muïc ñích yeâu caàu Ñöùc Thaùnh Cha khaû theå ban chöùc linh muïc cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng coù vôï cuûa vuøng Amazon, moät caùch ngoaïi thöôøng, trong nhöõng hoaøn caûnh chuyeân bieät vaø cho moät soá daân toäc chuyeân bieät, coù theå xaùc laäp roõ caùc lyù do bieän minh cho noù. Ñaây hoaøn toaøn khoâng phaûi laø chuyeän caùc linh muïc haïng nhì. Caàn phaûi löu yù ñeán vieäc nhieàu ngöôøi leân tieáng khaúng ñònh raèng chuû ñeà naøy neân ñöôïc quyeát ñònh taïi Thöôïng hoäi ñoàng naøy. Nhöng, nhöõng tieáng noùi khaùc nghó raèng noù neân ñöôïc nghieân cöùu vaø quyeát ñònh trong moät Thöôïng hoäi ñoàng chuyeân bieät..
Nhoùm C noùi tieáng Taây Ban Nha
Nhoùm ñaët döôùi söï phoái hôïp cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Jonny E. REYES SEQUERA, S.D.B. vaø Cha Roberto JARAMILLO, Doøng teân, laø töôøng trình vieân.
Nhoùm baøn ñeán vaán ñeà moâi tröôøng tröôùc tieân, sau ñoù, baøn ñeán vieäc baûo veä nhaân quyeàn, laõnh thoå vaø vaên hoùa, roài di daân, hoäi nhaäp vaên hoùa vaø sau cuøng ñeán "Caùc Nhu caàu Giaùo Hoäi vaø Caùc Thöøa taùc vuï môùi".
Veà ñieåm cuoái cuøng, Nhoùm cho raèng "Vì truyeàn thoáng trong Giaùo Hoäi, coù theå cho pheùp phuï nöõ ñaûm nhieäm caùc thöøa taùc vuï goïi laø 'thieát laäp' (instituted) nhö Ñoïc Saùch vaø Thaùnh Theå cuõng nhö Phoù Teá Vónh Vieãn".
Veà caùc Viri Probati, nhoùm cho raèng "ñieàu quan troïng laø bieän phaân, qua vieäc tham khaûo daân Chuùa vaø vieäc bieän phaân cuûa Ñaáng Baûn Quyeàn, tính thích ñaùng ñeå nhöõng ngöôøi naøy ñöôï chuaån bò thoûa ñaùng vaø sau ñoù, ñöôïc choïn ñeå phuïc vuï trong chöùc linh muïc. Ñaây khoâng phaûi laø chuyeän linh muïc haïng ba hay haïng boán, hoaëc chæ ñeå cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå, maø laø ôn goïi linh muïc ñích thöïc".
Trong khi aáy, Nhoùm keâu goïi "moïi Giaùo Hoäi khaép theá giôùi, vaø ñaëc bieät caùc Giaùo Hoäi cuûa caùc nöôùc taïo thaønh Löu Vöïc Soâng Amazon, höôùng maét vaø höôùng taâm hoàn veà Amazon, vaø lieân ñôùi vôùi caùc nhu caàu khaån thieát cuûa vuøng naøy. Tình lieân ñôùi cuûa hoï phaûi chuû yeáu ñöôïc bieåu loä baèng haønh ñoäng truyeàn giaùo cuûa giaùo daân, linh muïc, nam nöõ tu só saün loøng ñöôïc hoäi nhaäp vaên hoùa vaø phuïc vuï caùc Giaùo Hoäi Amazon, nhöng cuõng saün loøng chia seû vaät chaát hoaëc caùc taøi nguyeân khaùc ñeå cuûng coá khaû naêng phuïc vuï cuûa caùc toaø ñaïi dieän vaù caùc giaùo phaän maø chuùng toâi ñang phuïc vuï".
Nhoùm D noùi tieáng Taây Ban Nha
Nhoùm naøy do Ñöùc Toång Giaùm Muïc Omar de Jesus Mejia Giraldo laøm phoái trí vieân vaø Cha Alfredo Ferro Medina, Doøng teân laø töôøng trình vieân.
Nhoùm baøn ñeán caùc ñe doïa veà laõnh thoå vaø con ngöôøi Amazon tröôùc nhaát. Lieàn sau ñoù laø Giaùo Hoäi thöøa taùc. Veà ñieåm sau, Nhoùm nhaán maïnh tôùi vieäc phaûi töø "neàn muïc vuï thaêm vieáng" chuyeån sang "neàn muïc vuï hieän dieän".
Veà khía caïnh treân, nhoùm nhaän ñònh Amazon chöa coù "caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo" maø chæ coù "caùc buoåi tuï taäp phuïng vuï. Thaønh thöû, coâng vieäc muïc vuï phaûi ñöôïc taäp chuù vaøo vieäc taïo ra caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo vaø, töø ñoù, xeùt xem caùc thöøa taùc vuï naøo caàn thieát ñeå phuïc vuï coäng ñoaøn toát hôn. Chuùng toâi khoâng muoán caùc ngöôøi phuïc dòch caùc linh muïc, maø phuïc dòch coäng ñoàng, traùnh vieäc giaùo só hoùa haøng giaùo daân".
Moät caùch cuï theå, nhoùm "thuùc giuïc ban caùc thöøa taùc vuï cho caùc ngöôøi nam nöõ treân caên baûn coâng baèng, mieãn laø hoï coù khaû naêng, söï chín muøi, nhaân ñöùc, vaø ñaøo taïo thích ñaùng vaø neáu coi laø thuaän lôïi, thì chính thöùc thöøa nhaän caùc vieäc phuïc vuï voán ñaõ ñöôïc ban caáp hoaëc coù theå ñöôïc ban caáp, baát keå laø taïm thôøi hay vónh vieãn, nhö: phoù teá vónh vieãn, hoaø giaûi vieân, ñoïc saùch, ñaïi bieåu Lôøi Chuùa, thoâng dòch vieân, giaùo lyù vieân, caùc laõnh tuï coäng ñoaøn, nhöõng ngöôøi phuï traùch vieäc baùc aùi, caùc thöøa taùc vieân Thaùnh Theå, nhöõng ngöôøi tröø quûy vaø chöõa beänh, caùc trình thuaät vieân, caùc ngöôøi chaêm soùc Caên Nhaø Chung cuûa chuùng ta vaø nhieàu thöøa taùc vuï khaùc caàn thieát cho vieäc truyeàn giaùo, phuø hôïp vôùi boái caûnh hoaëc nhu caàu".
Rieâng veà caùc Viri Probati, Nhoùm coù veû mô hoà, chæ noùi raèng "trong khi quaû quyeát raèng ñoäc thaân laø moät hoàng phuùc ñoái vôùi Giaùo Hoäi, xin yeâu caàu caùc coäng ñoàng coå vuõ vieäc phong chöùc linh muïc cho nhöõng ngöôøi ñaïo ñöùc, ñöôïc chính caùc coäng ñoàng cuûa hoï tieán cöû vaø kính troïng".
Nhoùm E noùi tieáng Taây Ban Nha
Nhoùm ñaët döôùi söï phoái trí cuûa Ñöùc Hoàng Y Oscar A. RODRIGUEZ MARADIAGA, S.D.B. Ñöùc Hoàng Y Jose J. TRAVIESO MARTIN, C.M.F. laø töôøng trình vieân.
Nhoùm löu yù ñeán vai troø phuï nöõ trong Giaùo Hoäi, neân ñaõ ñeà nghò thieát laäp moät thöøa taùc vuï chính thöùc cho phuï nöõ, khuyeán khích vaø phaùt huy vieäc tham gia cuûa hoï vaøo vieäc laõnh ñaïo Giaùo Hoäi khoâng ñoøi coù bí tích truyeàn chöùc thaùnh. Cuï theå hôn, nhoùm ñeà nghò: nghieân cöùu moät laàn nöõa caùc suy tö veà chöùc nöõ phoù teá theo quan ñieåm cuûa Vatican II.
Khoâng thaáy nhoùm coù ñeà nghò cuï theå naøo veà Viri Probati.
Nhoùm A noùi tieáng YÙ
Nhoùm ñöôïc söï phoái trí cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Flavio GIOVENALE, S.D.B. Vôùi Cha Dario BOSSI, M.C.C.J. laø töôøng trình vieân.
Veà caùc Viri Probati, nhoùm thieáu nhaát trí khi cho raèng: "Moät soá nghò phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng yeâu caàu raèng trong caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo coù ñöùc tin vöõng vaøng, nhöõng ngöôøi chín chaén, ñöôïc kính troïng vaø thöøa nhaän ñöôïc truyeàn chöùc, baát keå laø ñoäc thaân hay coù gia ñình ñöôïc thieát laäp vaø beàn vöõng, ñeå chaéc chaén coù caùc bí tích nhaèm baûo toàn vaø naâng ñôõ ñôøi soáng Kitoâ giaùo". Caùc vò naøy döïa vaøo giaùo luaät ñieàu 1047 tieát 2,3 cho pheùp vieäc xin Toøa Thaùnh chuaån chöôùc vieäc phong chöùc cho nhöõng ngöôøi coù gia ñình. Nhoùm cuõng döïa vaøo Thaùnh Kinh: caùc thö 1Tm 3:2-3, 12 vaø Tt 1:5-6.
Tuy nhieân, nhieàu nghò phuï khaùc cho raèng ñeà nghò treân "vì lieân quan ñeán moïi chaâu luïc, neân coù theå giaûm thieåu giaù trò cuûa luaät ñoäc thaân hoaëc maát nhieät tình truyeàn giaùo trong vieäc phuïc vuï caùc coäng ñoàng xa xoâi hôn. Caùc ngaøi chuû tröông raèng, vì nguyeân taéc thaàn hoïc veà ñoàng nghò, chuû ñeà naøy neân ñöôïc yù kieán cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi vaø, do ñoù, caùc ngaøi ñeà nghò moät Thöôïng Hoäi Ñoàng phoå quaùt baøn veà phöông dieän naøy".
Nhoùm nhaán maïnh ñeán tính hoàng aân vaø gia baûo cuûa luaät ñoäc thaân vaø ta neân ñeà nghò noù cho caùc saéc daân Amazon.
Ñeå choáng naïn thieáu linh muïc ôû Amazon, nhoùm "keâu goïi caùc Hoäi ñoàng Giaùm Muïc cuûa Chaâu Luïc taêng cöôøng caùc döï aùn hôïp taùc vaø hieäp thoâng giöõa caùc Giaùo Hoäi vaø göûi caùc nhaø truyeàn giaùo môùi tôùi vuøng Amazon. Hoï cuõng keâu goïi caùc linh muïc hieän ñang phuïc vuï taïi Baéc Baùn Caàu chuyeån tôùi vuøng truyeàn giaùo Amazon.
Veà vai troø phuï nöõ, Nhoùm ñeà nghò trao caùc thöøa taùc vuï ñoïc saùch vaø giuùp leã cho phuï nöõ, baát keå laø giaùo daân hay tu só, ñöôïc ñaøo taïo vaø chuaån bò thích ñaùng. Cuõng neân thieát laäp thöøa taùc vuï phoái trí cho caû nam laãn nöõ.Vieäc thieát laäp naøy laø thaåm quyeàn cuûa Giaùm Muïc ñòa phöông.
Nhoùm B noùi tieáng YÙ
Nhoùm ñöôïc ñaët döôùi söï phoái trí cuûa Ñöùc Hoàng Y Luis F. Ladaria Ferrier, Doøng Teân; vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Filippo SANTORO laøm töôøng trình vieân.
Nhoùm chuù troïng nhieàu ñeán caùc khía caïnh truyeàn giaùo, baûo veä moâi tröôøng, vaên hoùa, con ngöôøi Amazon. Veà vaán ñeà Viri Probati, nhoùm baøy toû "söï boái roái tröôùc vieäc thieáu suy nghó veà caùc nguyeân nhaân töøng daãn ñeán ñeà nghò nghò vöôït qua luaät ñoäc thaân moät caùch naøo ñoù".
Nhoùm khoâng coù ñeà nghò cuï theå naùo veà vieäc phong chöùc linh muïc cho caùc Viri Probati cuõng nhö caùc thöøa taùc vuï chính thöùc cho phuï nöõ.
Nhoùm duy nhaát noùi tieáng Anh vaø tieáng Phaùp
Nhoùm naøy ñaët döôùi söï phoái trí cuûa Ñöùc Hoàng Y Jean-Claude HOLLERICH, Doøng Teân; vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Emmanuel LAFONT laø töôøng trình vieân.
Nhoùm baøn ñeán 5 chieàu kích: muïc vuï, vaên hoùa, xaõ hoäi, sinh thaùi vaø taâm linh. Vaø khoâng coù ñeà nghò cuï theå naøo veà vieäc phong chöùc linh muïc cho caùc Viri Probati cuõng nhö caùc thöøa taùc vuï chính thöùc cho phuï nöõ.
Nhoùm A noùi tieáng Boà Ñaøo Nha
Nhoùm naøy ñaët döôùi söï phoái trí cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Jesus M. CIZAURRE BERDONCES, O.A.R.; vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Neri J. TONDELLO laø töôøng trình vieân.
Ngay ôû muïc 2, Nhoùm ñaõ coù ñeà nghò veà Viri Probati nhö sau: "Caùc thöøa taùc vuï thuï phong, lieân quan ñeán vieäc cöû haønh Lôøi Chuùa vaø caùc Bí Tích, nhaát laø Bí tích Thaùnh Theå, ñaõ trôû neân caàn thieát vaø khaån thieát... Vì söï caàn thieát cuûa moät Giaùo Hoäi thöôøng tröc vöôït quaù vieäc thaêm vieáng, chuùng toâi hieåu caàn phaûi nhaân gaáp boäi söï hieän dieän cuûa chuùng ta nhö Giaùo Hoäi taïi Amazon vôùi caùc thöøa taùc vuï môùi. Beân kia caùc thöøa taùc vuï ñoïc saùch, giuùp leã, phoù teá vónh vieãn, thöøa taùc vuï Lôøi Chuùa, thöøa taùc vuï Pheùp Röûa, chuùng toâi xin Ñöùc Thaùnh Cha chaáp nhaän, cho Toøan Vuøng Amazon, nhöõng ngöôøi ñaøn oâng vaøo thöøa taùc vuï linh muïc, vaø caùc ngöôøi ñaøn baø vaøo haøng phoù teá, öu tieân ngöôøi baûn ñòa, ñöôïc coäng ñoàng cuûa hoï toân troïng vaø nhìn nhaän, duø hoï ñaõ coù moät gia ñình ñöôïc thieát laäp vaø vöõng oån, nhaèm muïc ñích baûo ñaûm coù caùc bí tích ñeå ñoàng haønh vaø naâng ñôõ ñôøi soáng Kitoâ giaùo cuûa coäng ñoàng".
Nhoùm B noùi tieáng Boà Ñaøo Nha
Nhoùm naøy ñaët döôùi söï phoái trí cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Pedro BRITO GUIMARAES; vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Evaristo P. SPENGLER . O.F.M. laø töôøng trình vieân.
Nhoùm baøn ñeán 3 chieàu kích: 1) Sinh thaùi toaøn dieän vaø vieäc Baûo veä Ngoâi Nhaø chung; 2) Caùc Daân toäc Baûn ñòa vaø caùc Coäng ñoàng Truyeàn thoáng; 3) Giaùo hoäi.
Vaán ñeà Viri Probati ñöôïc ñeà caäp ôû chieàu kích thöù ba. Nhoùm cho raèng "Vieäc phong chöùc cho caùc Viri Probati ñöôïc coi laø caàn thieát ñoái vôùi Toaøn Vuøng Amazon. Sau moät thôøi kyø laøm phoù teá höõu hieäu, caùc öùng vieân nam giôùi coù gia ñình muoán ñöôïc thuï phong phaûi chu toaøn caùc tieâu chuaån sau ñaây trong soá nhieàu tieâu chuaån khaùc: ñôøi soáng caàu nguyeän vaø yeâu meán Lôøi Chuùa vaø yeâu meán Giaùo Hoäi; ñôøi soáng Thaùnh Theå ñöôïc phaûn aûnh trong ñôøi soáng hieán thaân vaø phuïc vuï; loái soáng coäng ñoaøn; tinh thaàn truyeàn giaùo".
Nhoùm ñeà nghò:
"1) UÛy quyeàn cho caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc hieän dieän trong Toaøn Vuøng Amazon vieäc thieát laäp thöøa taùc vuï naøy;
"2) UÛy thaùc cho caùc Giaùm Muïc vieäc thöïc hieän kinh nghieäm naøy".
Nhoùm cuõng ñeà nghò phong chöùc phoù teá cho phuï nöõ. Nhoùm vieát: "Xeùt vì söï hieän dieän coù tính quyeát ñònh cuûa phuï nöõ trong lòch söû cöùu roãi, nhö Ñöùc Maria vaø caùc phuï nöõ thaùnh thieän trong Söù Meänh Giaùo Hoäi, caùc Tieán Só vaø Coá Vaán cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng; xeùt vì söï hieän dieän coù tính quyeát ñònh cuûa phuï nöõ trong ñôøi soáng vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi ôû Amazon vaø Coâng ñoàng Vatican II ñaõ taùi laäp chöùc phoù teá vónh vieãn cho ñaøn oâng, vì noù toát laønh vaø höõu ích cho Giaùo Hoäi, chuùng toâi tin raèng cuøng moät luaän ñieåm naøy coù giaù trò ñeå taïo ra chöùc phoù teá cho caùc phuï nöõ trong Giaùo Hoäi ôû Amazon".
Nhoùm C noùi tieáng Boà Ñaøo Nha
Nhoùm naøy ñaët döôùi söï phoái trí cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Jose B. SA SILVA; vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Vilsom BASSO, S.C.J. laø töôøng trình vieân.
Nhoùm ñöa ra 25 ñoùng goùp ñeå "vieát Taøi lieäu Cuoái cuøng" nhöng khoâng döøng laâu ôû baát cöù ñoùng goùp naøo. ÔÛ phaàn chieàu kích muïc vuï vaø truyeàn giaùo, nhoùm vieát: "chuùng toâi laøm noåi baät söï caàn thieát phaûi hoaùn caûi baûn thaân vaø muïc vuï, phuïc hoài tính trung taâm cuûa Lôøi Chuùa vaø Pheùp Thaùnh Theå, suy nghó nhieàu hôn nöõa veà chuû ñeà thöøa taùc vuï vaø caùc khaû theå khaùc nhau lieân quan tôùi chöùc phoù teá, viri probati, phuï nöõ, caùc linh muïc keát hoân, quyeàn laõnh ñaïo cuûa giaùo daân. Chuùng toâi nhaán maïnh raèng ñieàu quan troïng laø phaûi nhaán maïnh hôn nöõa caùc chieàu kích Kinh thaùnh, truyeàn giaùo, muïc vuï vaø nhaân baûn trong vieäc ñaøo taïo caùc taân linh muïc. Taát caû vì moät Giaùo Hoäi "tieán leân phía tröôùc".
Nhoùm D noùi tieáng Boà Ñaøo Nha
Nhoùm naøy ñaët döôùi söï phoái trí cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Alberto TAVEIRA CORREA; vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Wilmar SANTIN, O.CARM laø töôøng trình vieân.
Nhoùm suy tö veà 7 chuû ñeà: 1)Ñaøo taïo haøng giaùo daân vaø caùc nhaø truyeàn giaùo; 2) Baïo löïc ñoái vôùi caùc daân toäc, con ngöôøi, vaø thieân nhieân; 3)Caùc neàn vaên hoùa Amazon vaø vieäc Truyeàn giaûng Tin möøng; 4) Loøng ñaïo ñöùc bình daân; 5) Ñôøi soáng Thaùnh hieán ôû Amazon; 6) Tuoåi treû; 7) Caùc thöøa taùc vuï.
Hai vaán ñeà Viri Probati vaø phuï nöõ dó nhieân ñöôïc loàng vaøo chuû ñeà cuoái cuøng. Nhoùm vieát: "Chuùng toâi taùi khaúng ñònh giaù trò cuûa ñoäc thaân vaø nhu caàu phaûi daán thaân hôn nöõa vaøo neàn muïc vuï ôn goïi. Chuùng toâi coi laø chuû yeáu vieäc ñeà cao caùc thöøa taùc vuï hieän coù vaø vieäc thieát laäp caùc thöøa taùc vuï môùi ñeå thoaû maõn caùc nhu caàu.
"Vieäc laéng nghe ñöôïc thöïc hieän tröôùc Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ bieåu loä öôùc muoán truyeàn chöùc linh muïc cho caùc Viri Probati, cuõng nhö thöøa taùc vuï nöõ phoù teá. Hai ñieåm naøy keâu goïi phaûi giaø daën hôn vaø ñaøo saâu theâm".
Taøi lieäu cuoái cuøng
Toùm laïi, Taøi lieäu cuoái cuøng cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon quaû phaûn aûnh caùc phuùc trình cuûa caùc nhoùm treân ñaây: Ña soá muoán phong chöùc linh muïc cho caùc Viri Probati vaø phong chöùc phoù teá cho phuï nöõ.
Theo baûn toùm Taøi lieäu cuoái cuøng do Toøa Thaùnh Coâng boá, caùc nghò phuï ñeà nghò "caùc thaåm quyeàn coù naêng quyeàn thieát laäp caùc tieâu chuaån vaø tö thaùi, trong khuoân khoå cuûa Lumen gentium 26, ñeå phong chöùc linh muïc cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng phuø hôïp, nhöõng ngöôøi ñaõ taïo laäp hôïp phaùp moät gia ñình oån ñònh, ñöôïc coäng ñoàng toân troïng, nhöõng ngöôøi ñaõ soáng chöùc phoù teá vónh vieãn moät caùch coù hieäu quaû vaø laø nhöõng ngöôøi ñaõ nhaän ñöôïc moät söï ñaøo taïo thoûa ñaùng veà chöùc linh muïc ñeå duy trì ñôøi soáng cuûa coäng ñoàng Kitoâ giaùo qua vieäc rao giaûng Lôøi Chuùa vaø cöû haønh caùc Bí tích ôû nhöõng vuøng xa xoâi nhaát cuûa Amazon".
Tuy nhieân, vì caùc yù kieán coù phaàn khoâng ñoàng thanh, nhö ñaõ thaáy ôû treân, neân Taøi lieäu cuoái cuøng coù caâu thoøng sau ñaây: "Taøi lieäu xaùc ñònh raèng, veà phöông dieän naøy, 'moät soá vò uûng hoä phöông thöùc phoå quaùt hôn ñoái vôùi chuû ñeà'", nghóa laø caàn söï uûng hoä roäng raõi hôn cuûa ít nhaát moät Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc thoâng thöôøng, chöù khoâng haïn cheá nhö Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaëc bieät veà Vuøng Amazon.
Rieâng vai troø cuûa phuï nöõ, Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon xem ra ít baïo daïn hôn vì ngoaøi caùc thöøa taùc vuï ñoïc saùch vaø giuùp leã ra, Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon döôøng nhö muoán chöùc phoù teá nöõ ñöôïc nghieân cöùu theâm vaø saün saøng "chôø keát quaû". Cuõng theo Baûn Toùm löôïc Taøi lieäu Cuoái cuøng cuûa Toøa Thaùnh, "Baûn vaên... coâng nhaän caùc thöøa taùc vuï ñöôïc Chuùa Gieâsu giao phoù cho phuï nöõ vaø keâu goïi duyeät laïi Töï Saéc Ministeria quaedam cuûa Thaùnh Phaoloâ VI, ñeå, khi ñöôïc ñaøo taïo vaø chuaån bò thoûa ñaùng, phuï nöõ cuõng coù theå nhaän ñöôïc caùc thöøa taùc vuï giuùp leã (acolyte) vaø ñoïc saùch, song song vôùi caùc thöøa taùc vuï khaùc hoï voán ñaõ thi haønh.
"Moät caùch chuyeân bieät, trong nhöõng boái caûnh trong ñoù caùc coäng ñoàng Coâng Giaùo ñöôïc höôùng daãn bôûi phuï nöõ, taøi lieäu yeâu caàu thaønh laäp moät thöøa taùc vuï coâng nhaän phuï nöõ laø nhaø laõnh ñaïo cuûa coäng ñoàng. Thöôïng hoäi ñoàng nhaän ñònh raèng nhieàu cuoäc tham vaán veà Amazon muoán coù 'chöùc phoù teá vónh vieãn cho phuï nöõ', moät chuû ñeà hieän dieän raát nhieàu trong dieãn trình laøm vieäc cuûa Thöôïng hoäi ñoàng taïi Vatican. Taøi lieäu baøy toû mong muoán cuûa nhöõng ngöôøi tham gia Thöôïng hoäi ñoàng ñöôïc chia seû kinh nghieäm cuûa hoï vaø caùc suy tö ñaõ xuaát hieän töø tröôùc ñeán nay vôùi 'UÛy ban nghieân cöùu veà chöùc phoù teá Phuï nöõ', ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ thaønh laäp naêm 2016, vaø 'chôø ñôïi keát quaû'".
- - - - - -
Ghi chuù: Quilombo, cuõng goïi laø mocambo, thôøi thuoäc ñòa Ba Taây, chæ moät coäng ñoàng do caùc noâ leä ñaøo thoaùt thaønh laäp, ôû nhöõng khu vöïc ít ai khaùc lui tôùi ñöôïc vaø thöôøng chæ goàm gaàn 100 ngöôøi, soáng baèng troàng troït vaø saê baén.