Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
trong Thaùnh leã beá maïc
Thöôïng Hoäi Ñoàng Toaøn Vuøng Amazon
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong Thaùnh leã beá maïc Thöôïng Hoäi Ñoàng Toaøn Vuøng Amazon.
J.B. Ñaëng Minh An dòch
Vatican (VietCatholic News 27-10-2019) - Thaùnh leã beá maïc Thöôïng Hoäi Ñoàng Toaøn Vuøng Amazon ñaõ dieãn ra taïi Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ luùc 10g saùng Chuùa Nhaät 27 thaùng Möôøi naêm 2019. Ñoàng teá vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ coù ñoâng ñaûo caùc nghò phuï tham gia Thöôïng Hoäi Ñoàng vaø caùc vò trong giaùo trieàu Roâma.
Trong baøi giaûng thaùnh leã, Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
Lôøi Chuùa hoâm nay giuùp chuùng ta caàu nguyeän qua ba nhaân vaät: trong caâu chuyeän nguï ngoân cuûa Chuùa Gieâsu, caû ngöôøi Phariseâu vaø ngöôøi thu thueá ñeàu caàu nguyeän; trong khi baøi ñoïc thöù nhaát noùi veà lôøi caàu nguyeän cuûa moät ngöôøi ngheøo.
1. Lôøi caàu nguyeän cuûa ngöôøi Phariseâu baét ñaàu theá naøy: "Laïy Chuùa, con caûm taï Chuùa".
Ñaây laø moät khôûi ñaàu tuyeät vôøi, bôûi vì lôøi caàu nguyeän ñeïp nhaát laø loøng bieát ôn, laø lôøi ngôïi khen. Tuy nhieân, ngay laäp töùc chuùng ta thaáy lyù do taïi sao anh ta taï ôn Chuùa: "vì con khoâng nhö nhöõng ngöôøi khaùc" (Lc 18,11). Anh cuõng giaûi thích lyù do: anh aên chay moãi tuaàn hai laàn, maëc duø vaøo thôøi ñoù luaät chæ buoäc moãi naêm moät laàn; vaø anh daâng moät phaàn möôøi taát caû caùc hoa lôïi maëc duø thueá thaäp phaân chæ ñöôïc quy ñònh treân caùc saûn phaåm quan troïng nhaát (xem Ñnl 14: 22ff). Noùi toùm laïi, anh ta töï haøo vì anh ta thöïc hieän moät soá ñieàu raên cuï theå ôû möùc ñoä toát nhaát coù theå ñöôïc. Nhöng anh ta queân maát ñieàu raên lôùn nhaát: yeâu meán Thieân Chuùa vaø ngöôøi laân caän mình (x. Mt 22: 36-40). Ngaäp traøn loøng töï tin veà khaû naêng tuaân giöõ caùc ñieàu raên, nhöõng coâng ñöùc vaø ñöùc haïnh cuûa mình, anh ta chæ taäp trung vaøo chính mình. Bi kòch cuûa ngöôøi ñaøn oâng naøy laø anh ta khoâng coù tình yeâu. Ngay caû nhöõng ñieàu toát nhaát, neáu khoâng coù tình yeâu, cuõng chaúng laø gì, nhö Thaùnh Phaoloâ noùi (xem 1 Coâ 13). Khoâng coù tình yeâu, keát quaû laø gì? Cuoái cuøng anh ta töï khen mình thay vì caàu nguyeän. Thöïc teá, anh ta khoâng xin gì töø Chuùa vì anh ta khoâng caûm thaáy caàn thieát hay thieáu thoán ñieàu chi, traùi laïi, anh ta caûm thaáy raèng Chuùa ñang nôï anh ta moät caùi gì ñoù. Anh ta ñöùng trong ñeàn thôø cuûa Thieân Chuùa, nhöng anh ta toân thôø moät vò thaàn khaùc: ñoù chính anh ta. Vaø nhieàu nhoùm "theá giaù" caùc "Kitoâ höõu Coâng Giaùo", cuõng ñi theo con ñöôøng naøy.
Khi caàu nguyeän cuøng vôùi Chuùa, anh ta queân maát ngöôøi haøng xoùm cuûa mình; thaät vaäy, anh ta coi thöôøng ngöôøi aáy. Ñoái vôùi ngöôøi Phariseâu naøy, haøng xoùm cuûa anh ta chaúng ñaùng chi, khoâng coù giaù trò gì. Anh ta töï coi mình laø toát hôn so vôùi nhöõng ngöôøi khaùc, nhöõng ngöôøi maø anh ta goïi thaúng ra laø "nhöõng ngöôøi khaùc, phaàn coøn laïi" (loipoi, Lc 18:11). Nghóa laø, hoï laø "phaàn soùt laïi" , hoï laø ñoà pheá thaûi maø ngöôøi ta caàn phaûi giöõ khoaûng caùch. Ñaõ bao laàn chuùng ta thaáy ñieàu naøy xaûy ra, vaø laëp ñi laëp laïi trong cuoäc soáng cuõng nhö trong lòch söû! Ñaõ bao nhieâu laàn nhöõng ngöôøi noåi baät, nhö ngöôøi Phariseâu naøy trong töông quan vôùi ngöôøi thu thueá, ñaõ döïng leân caùc böùc töôøng ñeå taêng khoaûng caùch, khieán ngöôøi khaùc caûm thaáy bò töø choái nhieàu hôn. Hay khi xem hoï laø laïc haäu vaø ít giaù trò, xem thöôøng truyeàn thoáng cuûa hoï, xoùa boû lòch söû cuûa hoï, chieám ñaát ñai cuûa hoï vaø chieám ñoaït haøng hoùa cuûa hoï. Bieát bao giaû ñònh cho mình laø öu vieät, ñaõ ñöôïc bieán thaønh aùp böùc vaø boùc loät, toàn taïi ngay caû ngaøy nay! Chuùng ta ñaõ thaáy ñieàu naøy trong Thöôïng hoäi ñoàng khi noùi veà vieäc khai thaùc thieân nhieân, boùc loät con ngöôøi, lôïi duïng cö daân Amazon, buoân ngöôøi, buoân baùn con ngöôøi! Nhöõng sai laàm trong quaù khöù khoâng ñuû ñeå ngaên chaën vieäc cöôùp boùc ngöôøi khaùc vaø gaây ra nhöõng veát thöông cho anh chò em cuûa chuùng ta vaø cho traùi ñaát cuûa chuùng ta: chuùng ta ñaõ nhìn thaáy noù trong khuoân maët ñaày seïo cuûa khu vöïc Amazon. Vieäc suøng baùi chính mình tieáp tuïc moät caùch giaû hình vôùi caùc nghi thöùc cuûa noù vaø "nhöõng lôøi caàu nguyeän" - nhieàu ngöôøi laø Coâng Giaùo, hoï xöng mình Coâng Giaùo, nhöng ñaõ queân hoï laø Kitoâ höõu vaø laø con ngöôøi - hoï queân maát söï thôø phöôïng ñích thöïc Thieân Chuùa luoân luoân phaûi ñöôïc theå hieän trong tình yeâu moät ngöôøi laân caän. Ngay caû caùc Kitoâ höõu caàu nguyeän vaø ñi leã moãi Chuùa Nhaät cuõng phuïc tuøng thöù toân giaùo suøng baùi baûn thaân naøy. Chuùng ta haõy kieåm tra baûn thaân ñeå xem lieäu chuùng ta cuõng nghó raèng ai ñoù laø thaáp keùm hôn mình vaø coù theå bò gaït sang moät beân, duø chæ trong lôøi noùi cuûa chuùng ta. Chuùng ta haõy caàu nguyeän xin aân suûng ñöøng coi mình laø öu tuyeån, ñöøng tin raèng mình toát laém roài, ñöøng trôû neân cay cuù vaø cheâ bai. Chuùng ta haõy caàu xin Chuùa Gieâsu chöõa laønh chuùng ta taät noùi xaáu vaø phaøn naøn ngöôøi khaùc, coi thöôøng ngöôøi naøy hay ngöôøi kia: nhöõng ñieàu naøy khoâng vöøa loøng Chuùa. Vaø trong Thaùnh leã hoâm nay, ôn Chuùa quan phoøng cho chuùng ta ñöôïc ñoàng haønh khoâng chæ vôùi nhöõng ngöôøi baûn ñòa Amazon, maø coøn vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát töø caùc xaõ hoäi phaùt trieån cuûa chuùng ta: ñoù laø nhöõng anh chò em khuyeát taät töø Coäng ñoàng L'Arche. Hoï ôû cuøng chuùng ta, ngay caùc haøng gheá ñaàu.
2. Chuùng ta haõy chuyeån sang lôøi caàu nguyeän khaùc. Lôøi caàu nguyeän cuûa ngöôøi thu thueá giuùp chuùng ta hieåu nhöõng gì ñeïp loøng Chuùa. Anh ta khoâng baét ñaàu töø coâng traïng cuûa mình maø töø nhöõng thieáu soùt cuûa anh ta; khoâng phaûi töø söï giaøu coù cuûa anh ta maø töø söï ngheøo khoù cuûa mình. Anh khoâng phaûi laø ngöôøi ngheøo veà maët kinh teá - nhöõng ngöôøi thu thueá raát giaøu vaø coù xu höôùng kieám tieàn moät caùch baát coâng treân xöông maùu cuûa ñoàng baøo mình - nhöng anh caûm thaáy ngheøo trong cuoäc soáng, vì chuùng ta khoâng bao giôø soáng sung maõn trong toäi loãi. Ngöôøi thu thueá boùc loät ngöôøi khaùc thöøa nhaän mình ngheøo heøn tröôùc maët Chuùa vaø Chuùa ñaõ nghe lôøi caàu nguyeän cuûa anh ta, chæ baèng baûy töø nhöng laø ñoù laø moät bieåu hieän cuûa söï chaân thaønh. Trong thöïc teá, khi ngöôøi Phariseâu ñöùng phía tröôùc vöõng vaøng treân ñoâi chaân cuûa mình (x v. 11), ngöôøi thu thueá ñöùng xa vaø "thaäm chí khoâng daùm ngöôùc maét leân trôøi" , bôûi vì anh tin raèng Thieân Chuùa thöïc söï cao caû, trong khi anh bieát mình laø ngöôøi nhoû beù. Anh "ñaám ngöïc" (cf. v. 13), vì ngöïc laø nôi cuûa con tim. Lôøi caàu nguyeän cuûa anh phaùt sinh thaúng töø traùi tim; noù laø moät lôøi caàu nguyeän minh baïch. Anh ñaët traùi tim mình tröôùc maët Chuùa, chöù khoâng phaûi laø daùng veû beân ngoaøi. Caàu nguyeän laø ñöùng tröôùc ñoâi maét Chuùa - ñoù laø Chuùa nhìn toâi khi toâi caàu nguyeän - khoâng aûo töôûng, baøo chöõa hay bieän minh. Thoâng thöôøng nhöõng hoái tieác cuûa chuùng ta chöùa ñaày söï töï bieän minh coù theå khieán chuùng ta baät cöôøi. Khi ñoù khoâng coøn laø hoái haän nöõa, nhöng döôøng nhö chuùng ta ñang phong thaùnh cho chính mình. Nhöõng lôøi töï bieän minh cuûa chuùng ta laø boùng toái vaø doái traù ñeán töø ma quyû; ngöôïc laïi söï minh baïch trong taâm hoàn chuùng ta laø aùnh saùng, vaø söï thaät ñeán töø Thieân Chuùa. Ñoù laø moät traûi nghieäm tuyeät vôøi, vaø toâi raát bieát ôn, caùc thaønh vieân thaân yeâu trong Thöôïng hoäi ñoàng, raèng chuùng ta ñaõ coù theå noùi chuyeän vôùi nhau trong nhöõng tuaàn qua töø traùi tim, töø söï chaân thaønh vaø thaúng thaén, vaø ñaët nhöõng noã löïc vaø hy voïng cuûa chuùng ta tröôùc maët Chuùa vaø anh chò em chuùng ta.
Hoâm nay, nhìn vaøo ngöôøi thu thueá, chuùng ta khaùm phaù laïi ñieåm khôûi ñaàu: ñoù laø töø xaùc tín raèng chuùng ta, taát caû chuùng ta, ñang caàn ôn cöùu roãi. Ñaây laø böôùc ñaàu tieân ñeå thaät söï thôø phöôïng Thieân Chuùa, Ñaáng giaøu loøng thöông xoùt ñoái vôùi nhöõng ai nhìn nhaän nhu caàu cuûa mình. Maët khaùc, goác reã cuûa moïi loãi laàm veà taâm linh, nhö caùc tu só xöa ñaõ daïy, laø tin raèng chuùng ta laø ngöôøi coâng chính. Töï coi mình laø coâng chính laø rôøi boû Thieân Chuùa, Ñaáng coâng chính duy nhaát, ñeå baêng mình trong giaù laïnh. Laäp tröôøng ban ñaàu naøy raát quan troïng ñeán noãi Chuùa Gieâsu ñaõ chæ cho chuùng ta thaáy moät söï so saùnh khaùc thöôøng, khi Ngaøi ñaët keà beân nhau trong duï ngoân naøy ngöôøi Phariseâu, laø nhaân vaät ngoan ñaïo vaø suøng ñaïo nhaát thôøi baáy giôø, vaø ngöôøi thu thueá, laø ngöôøi toäi loãi toû töôøng. Phaùn quyeát bò ñaûo ngöôïc: ngöôøi toát nhöng töï phuï thì thaát baïi; coøn ngöôøi laø moät thaûm hoïa nhöng khieâm nhöôøng thì ñöôïc Chuùa naâng leân. Neáu chuùng ta nhìn vaøo baûn thaân moät caùch trung thöïc, chuùng ta seõ thaáy trong taát caû chuùng ta coù caû hình boùng cuûa ngöôøi thu thueá laãn ngöôøi Phariseâu. Chuùng ta coù moät chuùt cuûa ngöôøi thu thueá vì chuùng ta laø keû coù toäi, vaø moät chuùt cuûa ngöôøi Phariseâu vì chuùng ta töï phuï, coù theå töï bieän minh cho chính mình, vaø laø caùc baäc thaày trong ngheä thuaät töï bieän hoä. Ñieàu naøy thöôøng coù theå coù taùc duïng vôùi chính chuùng ta, nhöng vôùi Thieân Chuùa thì khoâng. Troø naøy khoâng coù taùc duïng vôùi Chuùa. Chuùng ta haõy caàu nguyeän xin aân suûng bieát caûm thaáy baûn thaân mình caàn ñeán loøng thöông xoùt, vì chuùng ta ngheøo naøn trong taâm hoàn. Vì lyù do naøy, chuùng ta phaûi lieân keát vôùi ngöôøi ngheøo, ñeå nhaéc nhôû baûn thaân raèng chuùng ta ngheøo, ñeå nhaéc nhôù chính mình raèng ôn cöùu roãi cuûa Thieân Chuùa chæ hoaït ñoäng trong moät baàu khí nhaän ra söï ngheøo khoù trong taâm hoàn.
3. Giôø ñaây chuùng ta ñeán vôùi lôøi caàu nguyeän cuûa ngöôøi ngheøo, töø baøi ñoïc thöù nhaát. Lôøi caàu nguyeän naøy, saùch Huaán Ca noùi, "seõ voïng leân tôùi caùc taàng maây" (35:21). Trong khi lôøi caàu nguyeän cuûa nhöõng ngöôøi cho raèng mình laø coâng chính vaãn coøn ôû traàn gian, vaø bò nghieàn naùt bôûi löïc haáp daãn cuûa baûn ngaõ; thì lôøi caàu nguyeän cuûa ngöôøi ngheøo ñöôïc ñöa thaúng leân cuøng Chuùa. Caûm thöùc ñöùc tin cuûa daân Chuùa ñöôïc tìm thaáy nôi ngöôøi ngheøo "nhöõng ngöôøi gaùc coång trôøi": trong khi caûm thöùc ñöùc tin ñaõ laïc maát trong phaùt bieåu cuûa ngöôøi Phariseâu. Nhöõng ngöôøi ngheøo laø nhöõng ngöôøi seõ môû roäng hay khoâng caùnh coång cuûa söï soáng vónh cöûu. Hoï khoâng ñöôïc coi laø nhöõng oâng chuû trong cuoäc soáng naøy, hoï khoâng ñaët mình leân tröôùc ngöôøi khaùc; vì hoï ñaõ coù söï giaøu coù nôi moät mình Chuùa. Nhöõng ngöôøi naøy laø caùc bieåu töôïng soáng ñoäng cuûa lôøi tieân tri Kitoâ giaùo.
Trong Thöôïng hoäi ñoàng naøy, chuùng ta ñaõ coù cô hoäi laéng nghe tieáng noùi cuûa ngöôøi ngheøo vaø suy ngaãm veà söï baáp beânh trong cuoäc soáng cuûa hoï, luoân bò ñe doïa bôûi caùc moâ hình phaùt trieån saên moài. Nhöng chính xaùc trong tình huoáng naøy, nhieàu ngöôøi ñaõ laøm chöùng cho chuùng ta raèng coù theå nhìn thöïc teá theo moät caùch khaùc, chaáp nhaän noù vôùi voøng tay roäng môû nhö moät aân suûng, coi theá giôùi ñöôïc taùc taïo naøy khoâng phaûi laø moät taøi nguyeân ñeå khai thaùc maø laø moät ngoâi nhaø ñeå giöõ gìn, vôùi nieàm tin vaøo Chuùa. Ngaøi laø Cha chuùng ta, vaø saùch Huaán Ca noùi moät laàn nöõa, raèng "Ngöôøi nhaäm lôøi keû bò aùp böùc keâu caàu" (caâu 16). Ñaõ bao nhieâu laàn, ngay caû trong Giaùo hoäi, tieáng noùi cuûa ngöôøi ngheøo khoâng ñöôïc laéng nghe vaø coù leõ bò cheá gieãu hoaëc laøm caâm nín vì nhöõng tieáng noùi aáy gaây baát tieän. Chuùng ta haõy caàu xin aân suûng ñeå coù theå laéng nghe tieáng keâu cuûa ngöôøi ngheøo: ñaây laø tieáng keâu hy voïng cuûa Giaùo hoäi. Tieáng keâu cuûa ngöôøi ngheøo laø tieáng keâu hy voïng cuûa Giaùo Hoäi. Khi chuùng ta xem tieáng keâu cuûa hoï laø tieáng keâu cuûa chính chuùng ta, chuùng ta coù theå chaéc chaén raèng, lôøi caàu nguyeän cuûa chuùng ta cuõng seõ chaïm tôùi nhöõng taàng maây.
(Source: Libreria Editrice VaticanaHOLY MASS CONCLUDING THE SYNOD OF BISHOPS FOR THE PAN-AMAZON REGION PAPAL CHAPEL HOMILY OF POPE FRANCIS)