Giaùo hoäi khoâng phaûi laø phaùo ñaøi ñoùng kín,
nhöng laø caên leàu ñoùn tieáp moïi ngöôøi
Giaùo hoäi khoâng phaûi laø phaùo ñaøi ñoùng kín, nhöng laø caên leàu ñoùn tieáp moïi ngöôøi.
Hoàng Thuûy
Vatican (Vatican News 23-10-2019) - Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ noùi neáu Giaùo hoäi khoâng "ñi ra" khoûi chính mình thì khoâng phaûi laø Giaùo hoäi; neáu Giaùo hoäi khoâng môû roäng cöûa ñoùn tieáp nhöõng ngöôøi ñeán vôùi mình thì khoâng phaûi laø Giaùo hoäi. Ngaøi môøi goïi caùc Kitoâ höõu bieát ñoái thoaïi, laéng nghe vaø gaëp gôõ caùc anh chò em trong ñöùc tin vaø gaëp gôõ nhöõng ngöôøi ôû xa chuùng ta, ñeå caûm neám vaø baøy toû söï phong phuù cuûa Giaùo hoäi.
Saùng thöù tö 23 thaùng 10 naêm 2019, ñaõ coù khoaûng 30 ngaøn tín höõu tham döï buoåi tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ. Ñoaïn saùch thaùnh ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha giaûng giaûi trong buoåi tieáp kieán trích töø saùch Coâng vuï Toâng ñoà 15, 7-11, thuaät laïi quyeát ñònh cuûa thaùnh Pheâroâ trong söï kieän ñöôïc goïi laø Coâng ñoàng ñaàu tieân cuûa Giaùo hoäi - Coâng ñoàng Gieârusalem. Ngaøi môøi goïi caùc anh em khoâng neân choaøng vaøo coå daân ngoaïi aùch naëng cuûa Leà luaät, vì chính nieàm tin vaøo Chuùa Gieâsu Kitoâ cöùu ñoä moïi ngöôøi chöù khoâng phaûi Leà Luaät Moâseâ.
Töø haønh trình truyeàn giaùo cuûa hai thaùnh Phaoloâ vaø Barnaba: rao giaûng Tin Möøng cho daân ngoaïi, vaø quyeát ñònh cuûa Coâng ñoàng Gieârusalem: daân ngoaïi khoâng phaûi chòu pheùp caét bì tröôùc khi laõnh nhaän bí tích röûa toäi, Ñöùc Thaùnh Cha môøi goïi Giaùo hoäi "ñi ra" ñeå ñeán vôùi moïi ngöôøi", môû roäng cöûa cho moïi ngöôøi coù theå ñeán ñeå ñöôïc ôn cöùu ñoä. Vaø Ñöùc Thaùnh Cha cuõng nhaán maïnh raèng caùch thöùc giaûi quyeát caùc khaùc bieät khoù khaên trong Giaùo hoäi laø ñoái thoaïi döôùi söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñeå tìm ra tieáng noùi chung. Ñaây chính laø tính coâng nghò trong Giaùo hoäi.
Haønh trình cuûa Lôøi Chuùa
Trong phaàn ñaàu cuûa baøi giaùo lyù, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc laïi "haønh trình cuûa Lôøi Chuùa", töø cuoäc gaëp gôõ ñoåi ñôøi cuûa Phaoloâ vôùi Chuùa Gieâsu cho ñeán Coâng ñoàng Gieârusalem.
Töø cuoäc hoaùn caûi cuûa Phaoloâ ñeán Coâng ñoàng Gieârusalem
Sau khi hoaùn caûi, nhôø trung gian cuûa Barnaba, Phaoloâ ñöôïc ñoùn nhaän vaøo Giaùo hoäi Gieârusalem vaø baét ñaàu rao giaûng Chuùa Kitoâ. Nhöng do söï thuø gheùt cuûa moät soá ngöôøi, Phaoloâ buoäc phaûi chuyeån ñeán Tarso, nôi sinh quaùn cuûa ngaøi. Barnaba ñaõ ñeán ñaây gaëp Phaoloâ vaø môøi goïi ngaøi tham döï vaøo cuoäc "haønh trình cuûa Lôøi Chuùa". Saùch Coâng vuï Toâng ñoà maø chuùng ta ñang hoïc hoûi trong caùc buoåi tieáp kieán chung naøy, coù theå noùi laø cuoán saùch veà cuoäc haønh trình daøi cuûa Lôøi Chuùa: Lôøi Chuùa ñöôïc loan baùo vaø loan baùo moïi nôi.
Kitoâ höõu chaïy troán vôùi Lôøi Chuùa vaø gieo raéc khaép nôi
Cuoäc haønh trình naøy baét ñaàu sau moät cuoäc baùch haïi döõ doäi (xem Cv 11,19); nhöng cuoäc baùch haïi naøy, thay vì chaám döùt vieäc rao giaûng Tin Möøng, thì laïi trôû thaønh cô hoäi ñeå môû roäng caùnh ñoàng nôi haït gioáng toát cuûa Lôøi Chuùa ñöôïc gieo raéc. Caùc Kitoâ höõu khoâng sôï haõi. Hoï phaûi chaïy troán nhöng chaïy troán vôùi Lôøi Chuùa vaø gieo raéc Lôøi Chuùa khaép nôi.
Ñaàu tieân, Phaoloâ vaø Barnaba ñeán Antiokia thuoäc Siria vaø caùc ngaøi ôû laïi ñaây moät naêm ñeå daïy doã vaø giuùp cho coäng ñoaøn ñöôïc ñaâm reã saâu, vöõng chaéc (xem Cv 11,26). Hoï rao giaûng cho coäng ñoaøn ngöôøi Do thaùi. Antiokia trôû thaønh trung taâm thuùc ñaåy truyeàn giaùo, nhôø lôøi giaûng daïy maø hai vò truyeàn giaùo Phaoloâ vaø Barnaba ghi khaéc trong traùi tim cuûa caùc tín höõu. Taïi Antiokia, laàn ñaàu tieân hoï ñöôïc goïi laø "Kitoâ höõu" (xem Cv 11,26).
Töø rao giaûng cho ngöôøi Do Thaùi ñeán rao giaûng cho daân ngoaïi
Baét ñaàu töø Antiokia, Phaoloâ vaø Barnaba, "ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn göûi ñi" (Cv 13,4), ñi qua nhöõng nôi khaùc nhau - treân ñaûo Síp vaø sau ñoù treân baùn ñaûo Anatolia - rao giaûng Chuùa Kitoâ vaø thu huùt nhieàu ngöôøi ñeán vôùi ñöùc tin. Ñaây laø cuoäc haønh trình truyeàn giaùo ñaàu tieân cuûa Phaoloâ, ghi laïi böôùc thay ñoåi töø rao giaûng Tin Möøng trong caùc hoäi ñöôøng cuûa coäng ñoàng ngöôøi Do thaùi haûi ngoaïi ñeán vieäc loan baùo trong moâi tröôøng ña soá laø daân ngoaïi.
Giaùo hoäi khoâng phaûi laø moät thaønh trì, nhöng laø caên leàu tieáp ñoùn moïi ngöôøi
Khi trôû laïi Antiokia, Phaoloâ vaø Barnaba keå cho caùc anh em nghe bieát Thieân Chuùa ñaõ môû "caùnh cöûa cuûa ñöùc tin" cho daân ngoaïi nhö theá naøo (Cv 14,27) khi hoaøn thaønh "coâng vieäc" maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ trao phoù cho caùc ngaøi. Qua söï vieäc naøy, Ñöùc Thaùnh Cha nhaän ñònh: Saùch Coâng vuï Toâng ñoà cho thaáy baûn chaát cuûa Giaùo hoäi, khoâng phaûi laø moät thaønh trì, nhöng laø moät caên leàu coù khaû naêng môû roäng khoâng gian (xem Is 54,29) ñeå taát caû coù theå ñi vaøo vaø cho moïi ngöôøi cô hoäi böôùc vaøo. Giaùo hoäi "ñi ra ngoaøi", neáu khoâng thì khoâng phaûi laø Giaùo hoäi; Giaùo hoäi löõ haønh hay luoân ñöôïc môû roäng ñeå hoï coù theå böôùc vaøo, hoaëc neáu khoâng thì khoâng laø Giaùo hoäi. Ñoù laø moät Giaùo hoäi vôùi caùc caùnh cöûa môû roäng (Toâng huaán Nieàm vui Tin Möøng, 46), luoân coù caùc caùnh cöûa môû roäng.
Giaùo hoäi: ngoâi nhaø môû roäng cöûa cuûa Chuùa Cha
Ñöùc Thaùnh Cha chia seû: Khi toâi nhìn thaáy moät vaøi nhaø thôø ôû ñaây, trong thaønh phoá naøy, hay taïi caùc giaùo phaän khaùc maø toâi ñeán, coù caùc caùnh cöûa ñoùng kín, ñaây laø moät tín hieäu xaáu. Caùc nhaø thôø phaûi luoân môû cöûa ñeå laø daáu chæ cuûa nhaø thôø: luoân môû cöûa. Giaùo hoäi "ñöôïc goïi ñeå luoân trôû thaønh ngoâi nhaø môû roäng cöûa cuûa Chuùa Cha. [...] Nhö theá, neáu ai ñoù muoán theo söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn vaø ñeán gaàn ñeå tìm kieám Thieân Chuùa, hoï seõ khoâng gaëp phaûi söï laïnh luøng cuûa moät caùnh cöûa ñoùng kín" (ibid., 47).
Vieäc "môû cöûa cho daân ngoaïi" gaây neân tranh luaän
Ñöùc Thaùnh Cha löu yù: caùc vaán ñeà baét ñaàu xuaát hieän khi coù tin töùc veà "nhöõng caùnh cöûa môû roäng cho daân ngoaïi", bôûi vì caùc Toâng ñoà ñaõ rao giaûng cho ngöôøi Do Thaùi, nhöng nhöõng ngöôøi daân ngoaïi cuõng ñeán goõ cöûa Giaùo hoäi; vaø tin töùc veà vieäc môû cöûa cho daân ngoaïi ñaõ gaây ra moät cuoäc tranh caõi raát soâi noåi. Moät soá ngöôøi Do Thaùi khaúng ñònh raèng daân ngoaïi caàn thieát phaûi trôû thaønh Do Thaùi tröôùc ñaõ, nghóa laø phaûi caét bì ñeå ñöôïc cöùu ñoä. Hoï noùi: "Neáu anh em khoâng chòu pheùp caét bì theo tuïc leä Moâseâ, thì anh em khoâng theå ñöôïc cöùu ñoä (Cv 15,1), nghóa laø khoâng theå ñöôïc laõnh nhaän pheùp röûa toäi. Tröôùc heát laø nghi leã cuûa Do Thaùi, roài môùi ñeán bí tích röûa toäi: Ñaây laø laäp tröôøng cuûa ngöôøi Do Thaùi. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà, Phaoloâ vaø Barnaba tham khaûo yù kieán cuûa caùc Toâng ñoà vaø caùc tröôûng laõo ôû Gieârusalem, vaø söï kieän dieãn ra seõ ñöôïc xem laø coâng ñoàng ñaàu tieân trong lòch söû cuûa Giaùo hoäi, coâng ñoàng Gieârusalem. Coâng ñoàng naøy ñöôïc thaùnh Phaoloâ ñeà caäp ñeán trong thö göûi tín höõu Galaùt ( 2,1-10).
Chuùng ta ñöôïc cöùu ñoä laø nhôø ôn suûng cuûa Chuùa Gieâsu
Trong coâng ñoàng Gieârusalem, moät caâu hoûi veà thaàn hoïc, tu ñöùc vaø kyû luaät, raát nhaïy caûm, ñaõ ñöôïc thaûo luaän: töông quan giöõa ñöùc tin vaøo Chuùa Kitoâ vaø Luaät Moâseâ. Caùc dieãn vaên cuûa Pheâroâ vaø Giacoâbeâ, "caùc coät truï" cuûa Giaùo hoäi Meï, coù tính quyeát ñònh trong coâng ñoàng (xem Cv 15,7-21; Gl 2,9). Hai Toâng ñoà môøi goïi hoï tin raèng chuùng ta ñöôïc cöùu ñoä laø nhôø ôn suûng cuûa Chuùa Gieâsu chöù khoâng bôûi ñieàu gì khaùc. Tieáp theo phaùt bieåu cuûa Pheâroâ, Giacoâbeâ cuõng môøi goïi ñöøng aùp ñaët vieäc caét bì cho caùc daân ngoaïi, nhöng chæ yeâu caàu hoï loaïi boû vieäc thôø ngaãu töôïng vaø taát caû caùc hình thöùc cuûa noù. Töø vieäc thaûo luaän hoï ñi ñeán con ñöôøng chung vaø quyeát ñònh ñoù, ñöôïc pheâ chuaån vôùi ñieàu ñöôïc goïi laø "thö toâng ñoà" göûi cho Antiokia.
Phöông phaùp cuûa Giaùo hoäi: ñoái thoaïi, laéng nghe vaø phaân ñònh döôùi aùnh saùng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn
Ñöùc Thaùnh Cha nhaän ñònh: Coâng ñoàng Gieârusalem ñöa ra cho chuùng ta moät aùnh saùng quan troïng veà caùch thöùc giaûi quyeát caùc söï khaùc bieät vaø tìm kieám "chaân lyù trong baùc aùi" (Ep 4,15). Noù nhaéc chuùng ta raèng phöông phaùp Giaùo hoäi duøng ñeå giaûi quyeát caùc xung ñoät laø döïa treân ñoái thoaïi, ñöôïc thöïc hieän qua vieäc laéng nghe chaân thaønh vaø kieân nhaãn vaø treân vieäc phaân ñònh ñöôïc thöïc hieän döôùi aùnh saùng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Thaät vaäy, chính Thaàn khí giuùp vöôït qua söï kheùp kín vaø caêng thaúng vaø hoaït ñoäng trong traùi tim ñeå, trong söï thaät vaø thieän ích, hoï ñaït ñöôïc söï hieäp nhaát. Vaên baûn naøy giuùp chuùng ta hieåu ñöôïc tính coâng nghò, cuøng suy tö vaø haønh ñoäng döôùi söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Thaät thuù vò khi Thö göûi Antiokia vieát: caùc Toâng ñoà baét ñaàu noùi: "Chuùa Thaùnh Thaàn vaø chuùng toâi nghó raèng ...": ñoù chính laø hieäp haønh, söï hieän dieän cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
Cuoái cuøng, Ñöùc Thaùnh Cha môøi goïi caùc tín höõu caàu xin Chuùa cuûng coá nôi taát caû Kitoâ höõu, ñaëc bieät nôi caùc giaùm muïc vaø linh muïc, mong öôùc vaø traùch nhieäm hieäp thoâng. Xin Chuùa giuùp chuùng ta soáng ñoái thoaïi, laéng nghe vaø gaëp gôõ caùc anh chò em trong ñöùc tin vaø gaëp gôõ nhöõng ngöôøi ôû xa chuùng ta, ñeå caûm neám vaø baøy toû söï phong phuù cuûa Giaùo hoäi, ñöôïc môøi goïi luoân luoân trôû thaønh "ngöôøi meï vui möøng" cuûa ñoâng ñaûo con caùi (xem Tv 113,9)
Môøi goïi ñoái thoaïi trong cuoäc khuûng hoaûng taïi Chileâ
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñöa ra lôøi keâu goïi cho Chileâ. Ngaøi noùi: "Toâi theo doõi vôùi söï lo laéng nhöõng ñieàu ñang xaûy ra taïi Chileâ. Toâi hy voïng raèng, baèng caùch chaám döùt caùc cuoäc bieåu tình baïo löïc, thoâng qua ñoái thoaïi, caùc noã löïc seõ ñöôïc thöïc hieän ñeå tìm giaûi phaùp cho cuoäc khuûng hoaûng vaø ñoái maët vôùi nhöõng khoù khaên, vì lôïi ích cuûa toaøn daân.
Töôûng nhôù Ñöùc Hoàng Y Adam Kozlowiecki
Trong lôøi chaøo caùc tín höõu Ba Lan, Ñöùc Thaùnh Cha ñaëc bieät chaøo Ban toå chöùc trieån laõm veà Ñöùc Hoàng Y Adam Kozlowiecki, môùi khaùnh thaønh taïi Ñaïi hoïc Giaùo hoaøng Gregoriana. Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Trong nhöõng naêm Chieán tranh theá giôùi thöù hai, ngaøi laø tuø nhaân cuûa caùc traïi taäp trung ôû Auschwitz vaø Dachau. Sau ñoù, trong hôn 60 naêm, ngaøi ñaõ truyeàn giaùo ôû Zambia. Vôùi loøng can ñaûm Tin Möøng, ngaøi ñaõ ñaõ chieán ñaáu khoâng ngöøng vì phaåm giaù vaø quyeàn lôïi cuûa cö daân chaâu Phi, thuùc ñaåy vieäc xaây döïng nhaø thôø, tröôøng hoïc, beänh vieän vaø vieän döôõng laõo. Caàu xin coâng vieäc cuûa nhaø truyeàn giaùo khoâng bieát meät ngöôøi Ba Lan naøy coù theå môû roäng traùi tim cuûa chuùng ta tröôùc nhu caàu cuûa anh chò em soáng ôû caùc nöôùc truyeàn giaùo".