Phieân hoïp toaøn theå thöù 9
taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà vuøng Amazon
Phieân hoïp toaøn theå laàn thöù 9 cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Amazon: Giaùo Hoäi cam keát choáng laïi caùc vi phaïm quyeàn lôïi caùc daân toäc.
Vuõ Vaên An
Vatican (VietCatholic News 14-10-2019) - Phieân hoïp toaøn theå laàn thöù chín ñaùnh daáu söï khôûi ñaàu cuûa tuaàn thöù hai trong ba tuaàn cuûa Thöôïng hoäi ñoàng ñaëc bieät cho khu vöïc Amazon, seõ keát thuùc vaøo ngaøy 27 thaùng 10 naêm 2019. Saùng 14 thaùng 10 naêm 2019, coù 179 nghò phuï hieän dieän. Cuøng vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng, caùc ngaøi ñaõ caàu nguyeän cho Ecuador.
Thöôïng hoäi ñoàng laø moät hoaøng thôøi (Kairos), moät thôøi gian aân suûng: Giaùo hoäi laéng nghe moät caùch töông caûm vaø böôùc ñi beân caïnh caùc daân toäc baûn ñòa cuûa laõnh thoå: caùc daân toäc naøy töøng soáng taïi caùc vuøng ngoaïi vi veà ñòa lyù vaø hieän sinh töøng nhaän ñöôïc hoàng phuùc moãi ngaøy ñöôïc chieâm nieäm "Haõy coù", voán laø nhöõng lôøi ñaàu tieân cuûa Thieân Chuùa. Saùng theá laø cuoán 'Kinh thaùnh maøu xanh' maëc khaûi Ñaáng Taïo Hoùa, vaø vieäc cam keát ñoái vôùi moâi tröôøng tìm ñöôïc neàn taûng saâu saéc nhaát cuûa noù trong vieäc cöû haønh caùc Bí tích.
Ñaøo taïo lieân tieáp vaø thôøi kyø döï toøng cho moät Giaùo hoäi bieát ñi ra ngoaøi
Tröôùc söï suït giaûm ñaùng keå soá löôïng caùc coäng ñoàng tu trì ôû trong vuøng, nhö tröôøng hôïp ôû bang Paraø ôû Ba Taây, nôi söï hieän dieän cuûa caùc vò chaêm soùc muïc vuï thöôøng xuyeân ñaõ bò haïn cheá, chæ laø caùc chuyeán vieáng thaêm, caùc doøng tu ñaõ ñöôïc yeâu caàu laøm soáng laïi nhieät tình truyeàn giaùo cuûa hoï. Ñoàng thôøi, caàn phaûi cung caáp vieäc ñaøo taïo khoâng ngöøng vaø cung caùch giaûng daïy caùc döï toøng khoâng chæ döïa treân saùch vôû maø coøn döïa treân kinh nghieäm cô sôû baèng caùch tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi neàn vaên hoùa ñòa phöông. Mang khuoân maët Amazon coù nghóa laø hieåu caùc daáu hieäu vaø bieåu töôïng cuûa caùc daân toäc naøy, vaø soáng vôùi nhau trong vieãn caûnh ñoái thoaïi vaø lieân vaên hoùa, khuyeán khích vieäc ñaøo saâu moät neàn thaàn hoïc baûn ñòa ñeå phuïng vuï ngaøy caøng ñaùp öùng neàn vaên hoùa ñòa phöông. Ñieàu naøy haøm nghóa moät tính naêng ñoäng: ñoù laø khaû naêng vöôït quaù caùc cô caáu vaø quan ñieåm cuûa chuùng ta. Trong moät soá tröôøng hôïp, moät Giaùo hoäi bieát ñi ra ngoaøi ñaõ laø moät thöïc taïi ôû Amazon. Coù nhieàu ñieån hình veà söï hieän dieän muïc vuï nhaèm khuyeán khích ngöôøi baûn ñòa, nhöõng ngöôøi bò theá giôùi laõng queân, laõnh laáy soá phaän cuûa hoï trong tay. Tuy nhieân, khoâng bao giôø chuùng ta neân nhöôïng boä tröôùc côn caùm doã chæ muoán thöù truyeàn giaûng tin möøng döïa treân caùc chöông trình vieän trôï. Ñoàng thôøi, Giaùo hoäi ñöôïc keâu goïi ñoái ñaàu vôùi caùc thaùch ñoá, moät maët ñöôïc ñaët ra bôûi söï lan traøn cuûa caùc giaùo phaùi, vaø maët khaùc bôûi moät neàn vaên hoùa duy töông ñoái ñöôïc caùc nöôùc ñaõ kyõ ngheä hoùa saùng cheá.
Ñoùng goùp trong boái caûnh quoác teá
Giaùo hoäi ñöôïc keâu goïi laøm cho tieáng noùi cuûa mình ñöôïc nghe thaáy. Moät soá vò noùi raèng caùc ñaïi dieän cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng coù theå tieáp tuïc ñoùng moät vai troø thieát yeáu nôi caùc Chính phuû vaø caùc Cô quan Quoác teá nhaèm coå vuõ caùc yeâu caàu cuûa ngöôøi daân Amazon lieân quan tôùi caùc quyeàn lôïi cuûa hoï veà ñaát ñai, nöôùc vaø röøng. Ngoaøi ra, Giaùo hoäi taïi Amazon ñöôïc keâu goïi coå vuõ moät neàn kinh teá tuaàn hoaøn (circular economy) bieát toân troïng söï khoân ngoan vaø caùc taäp tuïc ñòa phöông. Vieäc thaønh laäp moät voïng quan saùt giaùo hoäi quoác teá veà vieäc vi phaïm caùc nhaân quyeàn cuûa caùc daân toäc Amazon cuõng ñaõ ñöôïc keâu goïi. Do ñoù, coù lôøi hoâ haøo: caùc nöôùc ñaõ kyõ ngheä hoùa neân bieåu loä moät tình lieân ñôùi lôùn hôn ñoái vôùi caùc nöôùc coù neàn kinh teá mong manh, cuõng vì hoï ñaõ taïo ra tyû leä oâ nhieãm cao hôn. Nhôø söï ña daïng cuûa caùc can thieäp vaø caùc yù töôûng phaùt bieåu taïi Hoäi tröôøng Thöôïng hoäi ñoàng, Thöôïng hoäi ñoàng ñang cuûng coá nôi caùc tham döï vieân yù töôûng veà moät Giaùo hoäi hôïp nhaát xung quanh caùc thaùch ñoá cuûa khu vöïc Toaøn-Amazon. Moïi vuøng treân theá giôùi ñeàu caûm nhaän Amazon laø cuûa rieâng mình vaø caùc thaønh quaû cuûa cuoäc hoäi hoïp ñaëc bieät naøy seõ mang laïi lôïi ích cho Giaùo hoäi hoaøn caàu.
Truyeàn thoâng uûng hoä tính lieân noái keát
Amazon laø moät theá giôùi ña saéc toäc, ña vaên hoùa vaø ña toân giaùo, nôi nhieàu haït gioáng Lôøi Chuùa ñaõ beùn reã vaø ñang sinh hoa traùi. Ñieàu mong öôùc laø taïo ra moät heä sinh thaùi truyeàn thoâng giaùo hoäi Toaøn-Amazon nhaèm phaûn aûnh tính lieân noái keát cuûa nhaân loaïi. YÙ nieäm laø deät neân khoâng haún moät maïng löôùi daây caùp cho baèng moät maïng löôùi nhöõng con ngöôøi nhaân baûn. Thöïc vaäy, caùc khoù khaên lôùn lao cuûa vieäc di chuyeån trong khu vöïc meânh moâng ñoøi hoûi tính hieäu naêng cao hôn vaø vieäc coù theå vôùi tôùi caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi moät caùch roäng raõ. Ñoàng thôøi, caàn giuùp moïi ngöôøi bieát ñoïc moät caùch coù pheâ phaùn caùc thoâng tin ñöôïc truyeàn baù moät caùch hôøi hôït bôûi moät soá phöông tieän truyeàn thoâng, vaïch maët moïi hình thöùc thao tuùng, boùp meùo hoaëc suy ñoaùn.
Caùc thöøa taùc vuï vaø vieäc bieän phaân
Hieän dieän laø ñieàu caàn thieát. Khoâng chæ laø söï hieän dieän cuûa caùc linh muïc vaø giaùm muïc, maø cuûa caû caùc coäng taùc vieân giaùo daân, nam vaø nöõ. Moät ngöôøi laõnh ñaïo muïc vuï - coù theå laø moät giaùo lyù vieân, moät ngöôøi ñoïc saùch, moät ngöôøi phuïc vuï ngöôøi beänh, moät phoù teá hoaëc moät thöøa taùc vieân Thaùnh Theå ñaëc bieät - thi haønh chöùc linh muïc luùc chòu pheùp röûa cuûa mình khi maëc laáy thaùi ñoä phuïc vuï chöù khoâng phaûi quyeàn löïc hay thoáng trò. Phuï nöõ laø coäng taùc vieân quyù giaù trong söù meänh cuûa Giaùo hoäi taïi Amazon, hoï khoâng theå thay theá ñöôïc trong vieäc chaêm soùc do hoï cung caáp theo tinh thaàn Ngöôøi Samaritanoâ nhaân haäu, trong vieäc troâng coi vaø baûo veä söï soáng. Ñoàng thôøi, trong lónh vöïc giaùo duïc, caàn phaûi truyeàn taûi ñöùc tin, ñoäng vieân giôùi treû xaây döïng caùc döï aùn soáng cuûa rieâng hoï, coå vuõ vieäc chaêm soùc Ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta, ñeå naâng cao yù thöùc veà tai hoïa buoân ngöôøi, choáng laïi naïn muø chöõ vaø boû hoïc, taát caû ñeàu laø caùc vaán ñeà ñaõ ñöôïc neâu baät. Nhöõng ngöôøi treû tuoåi phaûi ñöôïc giuùp ñôõ ñeå tích hôïp kieán thöùc toå tieân vaø kieán thöùc hieän ñaïi giuùp caû hai ñoùng goùp cho "vieäc soáng toát". Do ñoù, döôùi haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, "cuøng vôùi Pheâroâ vaø döôùi Pheâroâ", Giaùo hoäi ñöôïc thuùc giuïc chuyeån sang quan ñieåm Amazon vaø khoâng sôï haõi ñaûm nhieäm vieäc bieän phaân vaø suy tö veà chuû ñeà chöùc linh muïc, caû vieäc laéng nghe giaû thuyeát phong chöùc cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng coù gia ñình, maø khoâng bao giôø laøm nheï giaù trò cuûa luaät ñoäc thaân. Thöïc theá, chuùng ta phaûi luoân ghi nhôù thaûm kòch cuûa nhöõng saéc daân naøy khoâng theå cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå vì thieáu linh muïc hoaëc chæ nhaän Mình Thaùnh Chuùa moät hoaëc hai laàn moät naêm. Moät suy tö ñaõ ñöôïc gôïi yù lieân quan ñeán vieäc coù theå caäp nhaät Toâng Thö cuûa Ñöùc Phaoloâ VI, Ministeria Quaedam. Cuõng ñaõ coù ñeà nghò cho raèng neân daãn nhaäp theå cheá caùc phoù teá baûn ñòa vónh vieãn vaø caùc phoù teá, nhöõng ngöôøi, qua thöøa taùc vuï Lôøi Chuùa, seõ giuùp ngöôøi daân ñòa phöông hieåu roõ hôn caùc Baûn Vaên thaùnh thieâng.
Baûo veä ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta vaø vieäc khai thaùc voâ traùch nhieäm
YÙ töôûng taïo ra caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo coù tính sinh thaùi vaø lieân vaên hoùa ñaõ ñöôïc neâu leân, nhöõng coäng ñoàng côûi môû ñoái vôùi vieäc ñoái thoaïi lieân ñònh cheá vaø lieân toân giaùo vaø daïy loái soáng môùi nhaèm höôùng tôùi vieäc chaêm soùc ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta. Caùc coâng ty daàu khí vaø ñoán röøng - töøng bò toá caùo - ñang huûy hoaïi moâi tröôøng vaø laøm suy yeáu söï hieän höõu cuûa caùc daân toäc. Thöïc theá, ngöôøi baûn ñòa khoâng kieám ñöôïc baát cöù lôïi nhuaän naøo töø kyõ ngheä khai khoaùng hoaëc töø vieäc ñoán röøng. Do ñoù, caàn phaûi maïnh meõ vaïch traàn naïn tham nhuõng traøn lan voán nuoâi döôõng caùc baát bình ñaúng vaø baát coâng vaø töï hoûi chuùng ta seõ ñeå laïi nhöõng gì cho caùc theá heä töông lai. Moái ñe doïa lôùn do buoân baùn ma tuùy cuõng phaûi ñöôïc khaéc phuïc, cuøng vôùi taát caû nhöõng gì nuoâi döôõng noù.
Tieáp caän thöïc phaåm vaø toân troïng heä sinh thaùi
Phoøng hoïp cuõng daønh choã cho vaán ñeà chuû quyeàn löông thöïc: moïi ngöôøi ñeàu coù quyeàn choïn thöù ñeå troàng, choïn ñoà ñeå aên vaø laøm theá naøo ñaûm baûo vieäc vôùi tôùi thöïc phaåm trong khi toân troïng heä sinh thaùi. Töø tröôùc ñeán nay, moät phaàn ñaùng keå cuûa tính ña daïng sinh hoïc thöïc noâng phaåm ôû Amazon vaãn chöa ñöôïc bieát ñeán vaø baûo toàn bôûi ngöôøi daân ñòa phöông. Coù lôøi keâu goïi raèng ñaây khoâng phaûi laø thöù maø keát cuïc bò moät soá ít ngöôøi khai thaùc vaø laáy maát khoûi quaàn chuùng, nhö ñaõ xaûy ra ôû maët traän y teá, nôi caùc caây troàng vaø hoaït chaát (acive ingredients) ñaõ laøm giaøu cho caùc coâng ty döôïc phaåm ña quoác gia, vaø khoâng coù gì ñöôïc traû laïi cho ngöôøi daân ñeå ñeàn buø.