Hoïp baùo ngaøy 10 thaùng 10 naêm 2019
taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Amazon
Hoïp baùo ngaøy 10 thaùng 10 naêm 2019 taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Amazon: caùc tham döï vieân chia seû kinh nghieäm baûn thaân vaø caùc aán töôïng cuûa hoï veà ngaøy thöù tö.
Vuõ Vaên An
Vatican (VietCatholic News 10-10-2019) - Boä tröôûng Truyeàn thoâng cuûa Toøa Thaùnh, Tieán só Paolo Ruffini, ñaõ khai maïc cuoäc hoïp baùo baèng caùch toùm löôïc caùc ñieåm chính ñöôïc baøn thaûo trong phieân hoïp buoåi chieàu thöù Tö cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Amazon. OÂng cho hay: loaït can thieäp ñaàu tieân cuûa caùc nghò phuï chaám döùt vaøo toái thöù Tö. Moät trong caùc can thieäp aáy laø cuûa chính Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ.
Baûn toùm löôïc cuûa Tieán só Paolo Ruffini
Tieán só Ruffini noùi theâm: caùc vaán ñeà ñöôïc thaûo luaän trong phieân buoåi saùng ñeàu ñöôïc noái keát vôùi nhau caùch naøo ñoù. Chuùng lieân heä tôùi caùc vaán ñeà sinh thaùi, töông lai cuûa haønh tinh, giaù trò maø Vuøng Amazon ñaïi dieän cho toaøn haønh tinh, baïo löïc ñoái vôùi Amazon nhö moät khu vöïc vaø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi soáng ôû ñoù, caàn phaûi thay ñoåi moâ hình, toân troïng caùc nhaân quyeàn, vaø choáng laïi moïi hình thöùc baïo löïc. Nhöõng vaán ñeà naøy ñöôïc noái keát vôùi vaên hoùa, ñoái thoaïi giöõa caùc neàn vaên hoùa, truyeàn giaûng vaø hoäi nhaäp vaên hoùa Tin Möøng.
Caùc vaán ñeà khaùc lieân quan ñeán vieäc phaûi "trôû thaønh Giaùo hoäi taïi Amazon" ra sao, vaø moïi ngöôøi soáng ôû ñoù nhìn Giaùo hoäi nhö theá naøo. Caùc nhaän xeùt ñaõ xaùc nhaän vieäc thieáu ôn goïi trong khu vöïc Amazon, söï caàn thieát phaûi coù caùc hình thöùc muïc vuï môùi, caû thuï phong laãn khoâng thuï phong, vai troø cuûa phuï nöõ, vaø taàm quan troïng cuûa caùc bí tích trong coäng ñoàng. Ñaõ coù söï nhaán maïnh ñoái vôùi vieäc caàn phaûi daønh söï ñaøo taïo vaø traùch nhieäm xöùng hôïp cho giaùo daân, vaø töø boû "taàm nhìn giaùo só trò" trong Giaùo hoäi.
Bình luaän cuûa Cha Giacomo Costa Doøng Teân
Cha Giacomo Costa, Doøng Teân, laø Thö kyù cuûa UÛy ban Thoâng tin cuûa Thöôïng hoäi ñoàng. Ngaøi ñaõ khai trieån tính noái keát giöõa caùc chuû ñeà ñöôïc thaûo luaän taïi phieân hoïp buoåi saùng. Ngaøi noùi, trong khi khaûo saùt Khu vöïc Amazon, Thöôïng Hoäi Ñoàng cuõng noái keát noù vaøo bình dieän phoå quaùt, vì taùc ñoäng cuûa nhöõng gì ñang xaûy ra ôû ñoù cuõng aûnh höôûng ñeán toaøn boä Giaùo hoäi treân toaøn theá giôùi.
Cha Costa söû duïng thuaät ngöõ "tính ñoàng nghò truyeàn giaùo" ñeå giaûi thích cung caùch Giaùo hoäi coù theå ñoùng goùp vaøo moät khu vöïc cuï theå. Ngaøi noùi veà "caùch laøm Giaùo Hoäi môùi" bieát traân quùi söï ñoùng goùp cuûa moïi ngöôøi: giaùo daân, ngöôøi baûn ñòa, v.v.
Ngaøi noùi: Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ chuyeån sang böôùc tieáp theo, töùc ñieàu goïi laø "circoli minores" hay caùc nhoùm ngoân ngöõ nhoû, seõ baét ñaàu laøm vieäc vaøo saùng thöù Naêm. Caùc nhoùm naøy cho pheùp vieäc chia seû, so saùnh vaø trao ñoåi yù töôûng giöõa caùc thaønh vieân cuûa hoï nhieàu hôn. Ngaøi noùi, taát caû nhöõng ñieàu naøy ñöôïc noái keát vôùi caùc can thieäp taïi Hoäi tröôøng Thöôïng hoäi ñoàng vaø laø keát quaû cuûa moät giai ñoaïn laéng nghe thaâm haäu, nhaèm muïc ñích bieän phaân ñöôïc caùc neûo ñöôøng truyeàn giaùo môùi meû. Nhöõng nhoùm nhoû naøy seõ tieáp tuïc coâng vieäc cuûa hoï vaøo chieàu thöù Naêm vaø ngaøy thöù Saùu. Phieân hoïp toaøn theå seõ tieáp noái töø thöù Baûy ñeán thöù Ba. Caùc töôøng thuaät cuûa caùc nhoùm seõ ñöôïc trình baøy trong khoaûng moät tuaàn leã, vaøo toái thöù Naêm ngaøy 17 thaùng 10 vaø seõ ñöôïc coâng boá.
Baøi trình baøy cuûa Ñöùc cha Wilmar Santin, O.CARM., cuûa Itaituba, Ba Taây
Ñöùc Giaùm Muïc Wilmar Santin ñaõ noùi veà kinh nghieäm baûn thaân cuûa ngaøi taïi moät khu vöïc roäng 175 nghìn kiloâmeùt vuoâng. Ngaøi noùi, Phuû giaùm chöùc (prelature) cuûa ngaøi ñöôïc thaønh laäp vaøo naêm 1988, nhöng vieäc laøm cuûa Giaùo Hoäi vôùi caùc daân toäc baûn ñòa ñaõ coù töø naêm 1910 hoaëc 1911. Chính caùc tu só Phanxicoâ ñaõ baét ñaàu laøm vieäc ôû ñoù. Hoï ñöôïc theo chaân bôûi caùc Nöõ tu Voâ nhieãm Nguyeân toäi, cuøng moät Tu hoäi vôùi Nöõ tu Dulce Lopes Pontes, vò seõ ñöôïc phong thaùnh vaøo Chuùa Nhaät naøy.
Ñöùc Cha Wilmar ñaõ keå laïi caâu chuyeän caùc daân toäc baûn ñòa luùc ban ñaàu ñaõ khoâng muoán tieáp caän caùc nhaø truyeàn giaùo ra sao, cho ñeán khi moät nhaø truyeàn giaùo doøng Phanxicoâ chieám ñöôïc loøng hoï baèng caùch thoåi saùo. Ngaøi noùi: Haàu heát nhöõng ngöôøi trong khu vöïc nôi Ñöùc Cha Santin phuïc vuï ñöôïc röûa toäi trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Moät phaùi boä Baptist do moät caëp vôï choàng ngöôøi Thuïy Só ñöùng ñaàu cuõng ôû ñoù. Ngaøi noùi theâm: Moái lieân heä giöõa caùc nhaø truyeàn giaùo Coâng Giaùo vaø caùc muïc sö cuûa Giaùo Hoäi Baptist luoân toát ñeïp. Hoï hôïp taùc döôùi ngoïn côø ñoái thoaïi töø naêm 1963.
Ñöùc Giaùm Muïc noùi raèng kinh nghieäm vaø yù höôùng cuûa ngaøi laø taêng cöôøng muïc vuï baûn ñòa. Ngaøi noùi veà vieäc Giaùo hoäi ñòa phöông phaûi ñöa vaøo thöïc haønh ra sao ñieàu "maø Ñöùc Giaùo Hoaøng keâu goïi chuùng ta thöïc hieän": ñoù laø chính ngöôøi daân baûn ñòa neân leân khuoân cho Giaùo hoäi ôû Amazon. Theo Ñöùc Cha Wilmar, moät khía caïnh quan troïng, laø nhöõng ngöôøi maø ngaøi hieän laøm vieäc vôùi neân coù caùc nhaø laõnh ñaïo rieâng. Cho ñeán baây giôø, nhöõng ngöôøi naøy luoân luoân laø ngöôøi nöôùc ngoaøi. Ñöùc Giaùm Muïc noùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ töøng noùi vôùi moät ai ñoù raèng ngaøi mô öôùc ñöôïc thaáy moät linh muïc baûn ñòa ôû moãi laøng. Khi Ñöùc cha Wilmar hoûi laøm theá naøo ñeå thöïc hieän öôùc mô ñoù, Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi raèng ngaøi neân baét ñaàu vôùi nhöõng gì Giaùo hoäi ñaõ cho pheùp: phoù teá vónh vieãn. Ñoù laø nhöõng gì ngöôøi ta ñaõ quyeát ñònh laøm. Hoï ñaõ khai trieån moät keá hoaïch vôùi moät linh muïc ngöôøi YÙ, ngöôøi töøng laøm vieäc suoát ñôøi taïi caùc ñòa ñieåm truyeàn giaùo baûn ñòa ôû Amazon. Böôùc ñaàu tieân bao goàm vieäc taïo ra caùc Thöøa taùc vieân Thaùnh Theå, sau ñoù caùc thöøa taùc vuï maø caùc phoù teá thöïc hieän ñeå tieán tôùi vieäc ñöôïc phong chöùc phoù teá. Hoï ñaõ choïn baét ñaàu vôùi Thöøa taùc vuï Lôøi Chuùa, vì Thaùnh Theå khoâng theå ñöôïc baûo toàn trong caùc laõnh thoå naøy raát laâu ñöôïc. Vieäc ñaøo taïo caùc Thöøa taùc vieân Lôøi Chuùa baét ñaàu vaøo thaùng 11 naêm 2017. 20 ngöôøi ñaøn oâng vaø 4 phuï nöõ ñaõ ñöôïc boå nhieäm vaø baét ñaàu rao giaûng lôøi Chuùa baèng ngoân ngöõ cuûa hoï.
Thaùng 3 vöøa qua, Ñöùc cha Santin noùi raèng ngaøi ñaõ trôû laïi ngoâi laøng ñoù vaø tìm thaáy 24 Thöøa taùc vieân Lôøi Chuùa khaùc, naâng toång soá leân 48 ngöôøi, giaûng baèng ngoân ngöõ ñòa phöông cuûa hoï. Ñöùc Giaùm Muïc noùi raèng ñieàu naøy laøm ngaøi traøn ngaäp nieàm vui khi nghó tôùi Leã Nguõ Tuaàn luùc raát nhieàu ngöôøi nghe veà nhöõng kyø coâng cuûa Thieân Chuùa, baèng ngoân ngöõ cuûa hoï. Ngaøi noùi: Kieåu ñaøo taïo naøy ñang tieán tôùi vieäc ñaøo taïo caùc Thöøa taùc vieân Röûa toäi, vaø sau ñoù caùc thöøa taùc vieân ñeå chöùng kieán caùc cuoäc hoân nhaân. Ngaøi noùi theâm: Ngöôøi daân ñòa phöông raát coi troïng Bí tích Röûa toäi, vaø hoï muoán ñöôïc keát hoân trong Nhaø thôø. Hoï muoán ñöôïc Chuùa chuùc phuùc. Ñoù laø lyù do taïi sao phaûi coù caùc thöøa taùc vieân ñeå thöïc haønh caùc ngi thöùc röûa toäi vaø hoân nhaân ôû moãi laøng. Ñöùc Giaùm Muïc Santin keát luaän, Ñieàu naøy seõ giuùp ngöôøi daân raát nhieàu, vaø trong töông lai, hy voïng, vieäc phong chöùc phoù teá seõ coù theå thöïc hieän ñöôïc.
Baøi trình baøy cuûa Ñöùc Giaùm Muïc Medardo de Jesuùs Henao Del Río, M.X.Y., Giaùm quaûn Toâng toøa Mituù,
vaø Ñöùc Giaùm Muïc Titular cuûa Casae Medianae, ôû Colombia
Ñöùc Giaùm Muïc Del Rio ñaïi dieän cho moät khu vöïc Amazon nôi 90% daân soá laø ngöôøi baûn ñòa. Thaønh phoá gaàn nhaát laø moät giôø ñi baèng maùy bay. Ngaøi moâ taû tình hình ôû ñoù nhö ñaëc bieät khoù khaên. Ngaøi noùi, Buoân baùn ma tuùy ñang khai thaùc ngöôøi baûn ñòa trong khu vöïc. Duø coù moät tröôøng hoïc vaø moät traïm y teá, vaãn coù tình traïng thieáu dinh döôõng lan roäng vaø nhieàu cuoäc soáng bò boû rôi. Ñöùc Giaùm Muïc keå caâu chuyeän veà moät ngöôøi phuï nöõ traûi qua moät thai kyø khoù khaên. Baø khoâng coù nôi naøo ñeå ñi vaø ñaõ phaûi töï mình thöïc hieän vieäc sinh theo kieåu moå xeâdareâ (section C). Choàng baø ñaõ tìm caùch ñöa baø ñeán beänh vieän nôi baùc só saûn khoa bò soác vì ñieàu ñaõ xaûy ra. Trong tröôøng hôïp naøy, ngöôøi phuï nöõ vaø ñöùa con cuûa baø ñaõ soáng soùt. Trong nhöõng tröôøng hôïp khaùc, ñaøn oâng ñaõ phaûi giuùp vôï sinh con baèng dao phay vaø ñoâi khi phuï nöõ maát maïng. Boä Y teá ñaõ ñöôïc yeâu caàu phaûi taäp chuù nhieàu hôn vaøo vieäc chaêm soùc söùc khoûe nhöng moät vuï kieän taïi toøa aùn ñaõ ñöôïc tieán haønh maø khoâng ñöa laïi keát quaû.
Ñöùc cha Del Rio noùi: Giaùo hoäi ñaõ vaø ñang can thieäp vaøo caùc khu vöïc naøy. Ngaøi daãn lôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ noùi raèng Amazon chöa bao giôø bò ñe doïa nhö vaäy, khoâng nhöõng vì Nhaø nöôùc vaéng maët, maø vì raát nhieàu coâng ty ñeán ñaây ñeå boùc loät noù. Ñöùc Giaùm Muïc noùi, ñaây khoâng nhöõng laø vaán ñeà troàng caây hay thu raùc, "chuùng ta caàn moät heä sinh thaùi toaøn dieän". Ngaøi noùi tieáp, ñaát ñai raát quan troïng ñoái vôùi ngöôøi daân baûn ñòa, bôûi vì ñoù laø nôi choân caát gia ñình hoï. Ñöùc Giaùm Muïc noùi, ñoâi khi toaøn boä coäng ñoàng bieán maát, vì caùc coâng ty ña quoác gia buoäc hoï phaûi rôøi khoûi vuøng ñaát cuûa hoï. Moät soá löøa doái ngöôøi daân baèng caùch xin ñöôïc pheùp hôïp phaùp, hoaëc laáy ñöôïc chöõ kyù cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo baèng caùc phöông theá toài baïi, bao goàm caû vieäc duøng ñeán röôïu. Ñöùc cha Del Rio noùi tieáp, Giaùo hoäi ñang coá gaéng hoã trôï nhöõng ngöôøi naøy baèng caùch vaïch traàn söï boùc loät cuûa caùc coâng ty ña quoác gia. Ñoâi khi hoï kyù nhöõng ñieàu maø khoâng yù thöùc ñaày ñuû nhöõng ñieàu hoï kyù. Ñaây laø nhöõng vuøng ñaát thaùnh thieâng ñoái vôùi hoï. Ngaøi noùi theâm, nöôùc bò oâ nhieãm gaây ra nhieàu nan ñeà, vì ñoù laø nöôùc uoáng cuûa hoï.
Ñöùc Giaùm Muïc Del Rio gaàn ñaây ñaõ phong chöùc moät phoù teá baûn ñòa, söû duïng moät soá bieåu töôïng töø caû nghi thöùc Latinh vaø moät soá ñöôïc söû duïng trong caùc nghi leã töông töï trong caùc neàn vaên hoùa baûn ñòa. Ñöùc Giaùm Muïc noùi, chuùng ta caàn tieáp nhaän moät soá bieåu töôïng vaø giaù trò cuûa ngöôøi baûn ñòa, vì ñaây laø nhöõng gì mang laïi yù nghóa cho hoï. Ngöôøi daân ñòa phöông coù truyeàn thoáng cho ñi nhöõng gì hoï coù raát nhieàu, vaø taëng noù cho nhöõng ngöôøi khaùc baèng caùch nhaûy muùa. Ngaøi noùi, chuùng toâi keát hôïp ñieàu naøy vaøo Phaàn Daâng Leã. Theo caùch naøy, chuùng toâi noái keát vaên hoùa vaø kinh nghieäm Kitoâ giaùo. Ñöùc Giaùm Muïc keát luaän, chuùng toâi söû duïng caùc yeáu toá, tình huoáng vaø cöû haønh coù haït gioáng Thieân Chuùa trong ñoù.
Nöõ tu Gloria Liliana Franco Echeverri, O.D.N., Chuû tòch Lieân ñoaøn Tu só Myõ Latinh vaø vuøng Caribbean (C.L.A.R.), töø Colombia
Nöõ tu Echeverri ñaõ chia seû kinh nghieäm cuûa baø veà vieäc, vaøo cuoái thaùng 8 naêm nay, moät nhoùm nam nöõ tu só töø 9 quoác gia Amazon ñaõ hoïp nhau, moät soá trong soá hoï ñaõ phaûi du haønh caû 5 ñeán 6 ngaøy. Hoï töï goïi mình laø caùc tu só nam nöõ lang thang, vaø hoï ñoàng haønh cuøng ngöôøi daân Amazon haøng ngaøy ñeå cho hoï thaáy boä maët cuûa Chuùa Gieâsu. Hoï cung caáp cho nhöõng ngöôøi naøy moät töø ngöõ coù theå bieán ñoåi vaø giuùp hoï soáng moät caùch xöùng ñaùng hôn. C.L.A.R. bao goàm caû nam vaø nöõ tu só vaø bao goàm 22 quoác gia. Nöõ tu Echeverri moâ taû caùc thaùch thöùc cuûa hoï nhö laø ñöôïc keâu goïi soáng ôn goïi rieâng vaø thoâng ñaït vaø chia seû ôn phuùc hoï ñaõ nhaän ñöôïc vôùi loøng caûm thöông vaø nieàm vui. Baø noùi veà taàm quan troïng cuûa vieäc cuøng böôùc ñi vôùi Giaùo hoäi, moät ñieàu coù tính ñoàng nghò hôn, tham gia, laéng nghe vaø bieän phaân hôn.
Nöõ tu Echeverri noùi veà vieäc caûm thaáy phaûi ñoåi môùi vieäc öu tieân choïn ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi bò loaïi boû. Baø noùi, hoï ñoái ñaàu vôùi nhieàu thöïc teá phöùc taïp: ngheøo ñoùi, thoái naùt, di daân. Hoï cuõng caûm thaáy caàn phaûi coå vuõ neàn vaên hoùa gaëp gôõ, phaùt huy haønh ñoäng tieân tri trong Giaùo hoäi. Baø noùi, caùch höõu hieäu nhaát ñeå laøm ñieàu naøy, laø thoâng qua tình huynh ñeä. Nöõ tu Echeverri cuõng keâu goïi phaûi löïa choïn heä sinh thaùi toaøn dieän, coâng nhaän phaåm giaù cuûa con ngöôøi vaø cuûa taát caû caùc neàn vaên hoùa. Baø noùi veà taàm quan troïng cuûa vieäc chaêm soùc moïi ñieàu toát laønh cuûa Saùng theá, khuyeán khích caùc phong caùch soáng thay theá ít coù tính duy tieâu thuï hôn vaø coù khaû naêng chaêm soùc Saùng theá nhieàu hôn.
Caâu hoûi veà taùc ñoäng cuûa caùc giaùo hoäi Nguõ tuaàn
Traû lôøi caâu hoûi veà taùc ñoäng cuûa caùc giaùo hoäi Nguõ Tuaàn ôû Amazon, Ñöùc cha Santin ñaõ trích daãn ngöôøi daân baûn ñòa khi xaùc nhaän moät soá muïc sö ñaõ raát hung haêng ra sao ñoái vôùi neàn vaên hoùa ñòa phöông. Ngöôøi baûn ñòa thaäm chí bò caám noùi ngoân ngöõ cuûa hoï hoaëc veõ cô theå cuûa hoï. Coù söï taùch bieät dieãn ra giöõa coäng ñoàng Coâng Giaùo vaø moät soá coäng ñoàng nguõ tuaàn. Theo ngaøi, Tin Möøng ñoâi khi gaây ra söï chia ly, khoâng phaûi vôùi moïi ngöôøi, chæ moät soá thoâi.
Nhö Thöôïng hoäi ñoàng ñaõ noùi, chuùng ta ñang coá gaéng tìm ra nhöõng neûo ñöôøng môùi vì ñaây laø moät thöïc taïi môùi. Caùc thaùch thöùc hieän nay khaùc vôùi caùc thaùch thöùc caùnh nay 10 naêm. Ñöùc Giaùm Muïc ñaõ ñöa ra ñieån hình luùc ngaøi ñeán thaêm Agua Branca, nôi khai thaùc vaøng. ÔÛ ñoù, ngaøi gaëp moät ngöôøi phuï nöõ, moät y taù, ngöôøi chaêm soùc coäng ñoàng Coâng Giaùo. Coâ chaøo moïi ngöôøi maø coâ gaëp vaø yeâu caàu moät vaøi ngöôøi trong soá hoï gaëp Ñöùc Giaùm Muïc. Coâ goïi hoï baèng teân. Moät trong soá hoï laø moät ngöôøi Nguõ tuaàn, ngöôøi ñaõ noùi vôùi Ñöùc Giaùm Muïc raèng oâng coù hai anh em laøm linh muïc vaø moät chò gaùi laøm nöõ tu. Khi Ñöùc Giaùm Muïc hoûi taïi sao oâng ta ñaõ chuyeån töø Coâng Giaùo qua Nguõ tuaàn, oâng ta traû lôøi raèng khi ñeán ñaây khoâng coù Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. OÂng ta muoán nghe Lôøi Chuùa neân ñaõ ñeán Nhaø thôø Nguõ tuaàn, nôi oâng ta ñaõ ôû laïi. Ñöùc Giaùm Muïc noùi, chuùng ta khoâng theå ñeán taát caû nhöõng nôi coù ngöôøi daân. Chuùng ta caàn thay ñoåi cô caáu Giaùo hoäi ñeå Giaùo hoäi coù theå di chuyeån nhanh hôn vaø khoâng phaûi moïi söï ñeàu phuï thuoäc vaøo linh muïc, ñeán möùc Giaùo hoäi khoâng theå thöïc hieän söù meänh cuûa mình. Ngaøi noùi theâm, chuùng ta chaäm chaïp, vaø chuùng ta khoâng theå giaûng ôû moïi nôi nhö chuùng ta neân laøm. Ñoù laø lyù do taïi sao, ñoâi khi, ngöôøi Coâng Giaùo phaûi laøm dòu côn khaùt Lôøi Chuùa trong moät Giaùo hoäi Kitoâ giaùo khaùc. Ngaøi keát luaän, chuùng ta caàn ñaûm baûo raèng chuùng ta coù theå thöïc hieän söù meänh cuûa mình moät caùch höõu hieäu hôn nöõa.
Caâu hoûi veà caùc nöõ phoù teá
Caùc nhaø baùo coù maët trong Vaên phoøng Baùo chí Toøa Thaùnh ñaõ ñöôïc nhaéc nhôû raèng coù gaàn 40 phuï nöõ taïi Thöôïng hoäi ñoàng. Nhieàu ngöôøi khaùc ñaõ tham gia vaøo caùc cuoäc tham vaán tieàn Thöôïng Hoäi Ñoàng. Nöõ tu Echeverri noùi, Giaùo hoäi coù khuoân maët nöõ, Giaùo Hoäi laø Meï. Baø noùi theâm, coù moät neûo ñöôøng ñeå chuùng ta theo ñuoåi trong tö caùch phuï nöõ. Chuùng ta khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi chuû ñoäng bôûi vì nhieàu ngöôøi khaùc ñaõ ñi tröôùc chuùng ta, nhö Thaùnh Clara. Coâ tieáp tuïc ñeà caäp ñeán nhöõng ngöôøi phuï nöõ baûn ñòa cuûa Amazon, caùc ngöôøi meï vaø caùc ngöôøi baø. Baø noùi theâm, Giaùo hoäi bieän phaân. Chuùng ta khoâng bieát lieäu ñaây coù phaûi laø thôøi ñieåm khoâng, nhöng nhieàu ngöôøi ñang tìm kieám "khuoân maët nöõ tính cuûa Giaùo hoäi", khoâng phaûi laø khuoân maët quyeàn löïc, maø laø khuoân maët phuïc vuï. Ñaây laø moät khoaûnh khaéc cuûa aân suûng, "hoaøng thôøi" (Kairos). Baø keát luaän, ñaây laø moät phaàn cuûa söï bieän phaân höôùng tôùi nhöõng neûo ñöôøng môùi.
Caâu hoûi veà buoân baùn ma tuùy
Giaùm muïc Del Rio ñaõ traû lôøi moät caâu hoûi veà vieäc buoân baùn ma tuùy aûnh höôûng ñeán ngöôøi daân baûn ñòa nhö theá naøo, baèng caùch moâ taû tình hình ôû Colombia, nôi ngaøi laø Giaùm quaûn Toâng toøa Mituø. Ngaøi noùi, baát chaáp tieán trình hoøa bình, ñoù laø moät khu vöïc baïo löïc, nôi caùc chieán binh du kích aån naùu vaø nôi troàng caùc thöù caây baát hôïp phaùp. Coù laàn ngaøi thaáy boán hoaëc naêm chieác maùy bay caát caùnh, taát caû chuùng ñeàu chöùa ñaày ma tuùy. Nhöõng ngöôøi treû coá gaéng trôû thaønh thaønh vieân cuûa nhöõng nhoùm ñoù vì moùn tieàn deã daøng ñöôïc chuùng höùa heïn. Ñöùc Giaùm Muïc noùi, moät coäng ñoàng baét ñaàu thay ñoåi caùch soáng cuûa hoï, baèng caùch caäp nhaät caùc hình thöùc thöïc phaåm cuûa hoï. Ñöùc cha Del Rio noùi, nhieàu ngöôøi daân baûn ñòa ñaõ rôøi cö ñeå tìm kieám moät cuoäc soáng "toát hôn" vaø khoâng bao giôø quay trôû laïi.
Caâu hoûi veà saùt nhi vaø baïo löïc choáng phuï nöõ
Ñieån hình ñaõ ñöôïc ñöa ra veà Mundurukus, moät daân toäc hieáu chieán ñaõ caét ñöùt ñaàu cuûa keû thuø ñeå söû duïng laøm chieán lôïi phaåm. Tröôùc khi caùc nhaø truyeàn giaùo ñeán, saùt nhi ñaõ ñöôïc thöïc haønh trong tröôøng hôïp treû em bò dò hình. Tuy nhieân, ñieàu ñaõ ñöôïc xaùc nhaän laø söï taän tuïy cuûa caùc nöõ tu, trong tö caùch y taù vaø giaùo vieân, ñaõ daàn laøm cho thöïc haønh naøy bieán maát. Nhöng ngaøi keát luaän baèng caùch hoûi taïi sao ngöôøi ôû phöông Taây laïi khoâng neân caûm thaáy boái roái khi phaù thai ôû caùc beänh vieän phöông taây laø vieäc raát phoå bieán.
Nöõ tu Echeverri traû lôøi caâu hoûi veà baïo löïc choáng phuï nöõ; baø noùi raèng "Thöôïng Hoäi Ñoàng noùi vôùi moïi ngöôøi". Baø noùi, ñieàu xaûy ra ôû Amazon cuõng xaûy ra ôû moïi nôi, trong ñoù coù caû vieäc baïo löïc choáng laïi phuï nöõ. Baø ñaëc bieät ñeà caäp ñeán naïn buoân ngöôøi, cho raèng noù coù lieân heä tôùi di daân vaø khai thaùc tình duïc. Nöõ tu Echeverri cuõng noùi veà vieäc phuï nöõ bò töø choái quyeàn hoaëc khaû theå hoïc haønh. Baø ñeà caäp ñeán vieäc caùc nöõ tu phuïc vuï caùc daân toäc baûn ñòa töøng bò saùt haïi. Baø noùi theâm, nhöõng vò töû ñaïo naøy ñaõ laøm cho laõnh thoå Amazon sinh hoa traùi.