Toång quan veà ñeà xuaát Viri Probati
taïi Thöôïng hoäi ñoàng Amazon
Toång quan veà ñeà xuaát Viri Probati taïi Thöôïng hoäi ñoàng Amazon.
Vuõ Vaên An
Vatican (VietCatholic News 06-10-2019) - Caøng gaàn tôùi ngaøy khai maïc Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà vuøng Amazon, vaán ñeà phong chöùc linh muïc cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng coù gia ñình ñöôïc coäng ñoàng coi laø coù phaåm haïnh (viri probati) caøng trôû thaønh vaán ñeà gaây tranh caõi soá 1. Phaàn naøo gioáng nhö ghi chuù soá 351 trong toâng huaán Nieàm Vui Yeâu Thöông cuûa Ñöùc Phanxicoâ. Gioáng ghi chuù naøy, vaán ñeà phong chöùc linh muïc cho hoï khoâng haún laø vaán ñeà soá moät cuûa Ñöùc Phanxicoâ khi cho trieäu taäp Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy. Noù cuõng khoâng naèm ôû taâm ñieåm Taøi Lieäu Laøm Vieäc maø naèm trong phaàn Gôïi YÙ ñeå thaûo luaän.
Neáu chæ xeùt nguyeân trong boái caûnh Amazon thì vaán ñeà aáy phaûi ñöôïc coi laø chính ñaùng vaø neân ñöôïc ñem ra thaûo luaän roäng raõi vaø chính thöùc nhaát laø taïi moät Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc baøn veà nhu caàu muïc vuï cuûa moät khu vöïc roõ raøng caàn ñöôïc giaûi quyeát veà nhu caàu naøy. Nhöng sôû dó noù trôû thaønh vaán ñeá gaây tranh caõi soá moät laø vì möu toan "soâng Rhine chaåy vaøo Amazon" cuûa moät soá traøo löu Ñöùc muoán nhaân dòp naøy khai môû phöông thöùc "lieân bang" cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo noùi chung.
Thöïc vaäy, theo JD Flynn, toång bieân taäp CNA, moät soá thaàn hoïc gia vaø giaùo phaåm Ñöùc muoán duøng Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy laøm "cô sôû chöùng minh" cho moät nghò trình thaàn hoïc khoâng aên uoáng gì tôùi vuøng Amazon.
Vuøng naøy quaû coù nhieàu nhu caàu muïc vuï: ngöôøi baûn ñòa ñang ñöông ñaàu vôùi naïn kyø thò, neàn vaên hoùa cuûa hoï ñang coù nguy cô tan raõ, naïn phaù röøng vaø khai thaùc moû kieåu traán loät ñang ñe doïa huûy hoaïi loái soáng coå truyeàn cuûa hoï; do hieän traïng xa xoâi cuûa caùc laøng maïc vaø ñoâi khi haï taàng cô sôû haàu nhö khoâng coù, caùc linh muïc ñang phaûi lao ñao bôûi thaùch thöùc thöøa taùc treân nhöõng vuøng laõnh thoå meânh moâng; ngöôøi Coâng Giaùo taïi moät soá nôi ít ñöôïc hoïc giaùo lyù, ít cô hoäi tham döï Thaùnh Leã vaø xöng toäi, lieàu mình xa rôøi ñöùc tin. Trieäu taäp 1 Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñeå giaûi quyeát caùc nhu caàu naøy, trong ñoù, coù vaán ñeà phong chöùc linh muïc cho caùc ngöôøi ñaøn oâng coù vôï, nhöng ñöôïc coäng ñoàng nhìn nhaän coù phaåm haïnh, taát nhieân laø ñieàu hôïp thôøi hôïp luùc.
Ñieàu phieàn laø söï nhaåy voâ aên coù cuûa moät soá thaàn hoïc gia vaø giaùo phaåm Ñöùc nhaèm leân söùc maïnh cho moät thöù giaùo hoäi hoïc coå vuï phöông thöùc "lieân bang" caû veà tín lyù laãn kyû luaät, vôùi vieäc chaáp nhaän moät möùc ñoä khaùc nhau (variability) ñaùng keå trong caùc vaán ñeà luaân lyù vaø kyû luaät.
Caùi khoù laø hoï döïa vaøo hoïc lyù "ñoàng nghò" ("synodality") cuûa Ñöùc Phanxicoâ, moät hoïc lyù ñöôïc coi nhö raát thaân thieát ñoái vôùi trieàu Giaùo Hoaøng naøy. Nhöng ai cuõng bieát, raát nhieàu laàn, Ñöùc Phanxicoâ nhaán maïnh tôùi caùc giôùi haïn cuûa "tính ñoàng nghò". Theo ngaøi, khoâng ñöôïc baét caùc vaán ñeà tín lyù vaø kyû luaät quan troïng phuï thuoäc caùc sôû thích ñòa phöông.
Trong thö göûi cho caùc Giaùm Muïc Ñöùc môùi ñaây, ngaøi cho hay: ngaøi khoâng uûng hoä phöông thöùc öu tieân hoùa phaùn quyeát cuûa moät Giaùo Hoäi "quoác gia" so vôùi caùc giaùo huaán hay qui phaïm cuûa Giaùo Hoäi hoaøn vuõ.
AÁy theá maø trong Thöôïng Hoäi Ñoàng saép tôùi, hoï vaãn ñang coá gaéng bieán nhu caàu ñaëc thuø cuûa Amazon thaønh moät moâ thöùc "lieân bang", moät thöù qui luaät taûn quyeàn phoå quaùt aùp duïng cho luaät ñoäc thaân linh muïc. Chöa heát, hoï coøn ñoøi bieán qui luaät naøy thaønh moät tieàn leä cho vieäc taûn quyeàn trong caùc vaán ñeà quaûn trò vaø tín lyù khaùc nöõa, nhaát laø caùc vaán ñeà lieân quan ñeán vieäc Giaùo Hoäi phaûi xöû lyù ra sao vôùi trieát lyù soáng tính duïc theá tuïc. Taét moät lôøi noù naåy coø cho cuoäc tranh luaän noùi chung veà vieäc taûn quyeàn. Ñaáy cuõng laø muïc tieâu cuûa coâng ñoàng "troùi buoäc" ñang dieãn ra taïi Ñöùc.
YÙ kieán cuûa Ñöùc Hoàng Y Muller
Trong moät cuoäc phoûng vaán cuûa Edward Pentin, Ñöùc Hoàng Y Muller, cöïu toång tröôûng Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin cho hay: Taøi lieäu Laøm vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà vuøng Amazon, trong ñoù, coù ñieàu khoaûn veà viri probati, phaàn lôùn do moät nhoùm haäu dueä ngöôøi Ñöùc soaïn thaûo, chöù khoâng do ngöôøi ñòa phöông Amazon. "Noù mang quan ñieåm raát AÂu Chaâu, vaø theo toâi, noù laø moät phoùng chieáu tö duy thaàn hoïc AÂu Chaâu leân treân nhaân daân vuøng Amazon vì chuùng ta ñaõ nghe caùc khaùi nieäm naøy töø hôn 30 naêm nay".
Nhaân cô hoäi naøy, Ñöùc Hoàng Y Muller khoâng haún noùi ñeán vieäc phong chöùc linh muïc cho caùc viri probati ngöôøi Amazon, cho baèng möu toan baõi boû luaät ñoäc thaân linh muïc noùi chung. Ngaøi noùi: "Moät maët hoï [tö töôûng gia Ñöùc] thuùc ñaåy ñeå coù vieäc naøy (chaám döùt luaät buoäc giaùo só soáng ñoäc thaân) vaø noùi noù caùch coâng khai, vaø maët khaùc, khi ñöôïc hoûi, hoï noùi hoï seõ khoâng phaù hoaïi vieäc giaùo só soáng ñoäc thaân. Kyû luaät naøy baét reã saâu vaøo neàn linh ñaïo cuûa chöùc linh muïc trong Giaùo Hoäi Phöông Taây vaø Latinh. Chuùng ta khoâng theå thay ñoåi noù nhö theå noù chæ laø moät kyû luaät beân ngoaøi, vì noù ñöôïc lieân keát saâu xa vôùi linh ñaïo cuûa chöùc linh muïc, nhö coâng ñoàng Vatican II ñaõ noùi (Presbyterorum Ordinis, 16)."
Ñöùc Hoàng Y Muller cho raèng "ñaây khoâng phaûi laø giaûi phaùp lôùn lao hoï mong seõ giaûi quyeát moïi vaán ñeà, vì cuoäc khuûng hoaûng trong Kitoâ Giaùo ôû theá giôùi Taây Phöông khoâng lieân heä gì vôùi luaät ñoäc thaân linh muïc... Noù laø cuoäc khuûng hoaûng ñöùc tin vaø caû cuoäc khuûng hoaûng laõnh ñaïo tinh thaàn".
Noùi veà moái lieân keát giöõa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà vuøng Amazon vaø "con ñöôøng ñoàng nghò" hieän nay cuûa Giaùo Hoäi Ñöùc, Ñöùc Hoàng Y Muller cho hay moái lieân heä aáy "raát roõ raøng". Nhöng "hoï xöû lyù vieäc laïm duïng tình duïc moät caùch tuyeät ñoái sai laàm. Hoï khoâng coù khaû naêng vaø khoâng theå nhìn ra caùc nguyeân nhaân vaø lyù do ñích thöïc cuûa cuoäc khuûng hoaûng naøy, neân hoï luoân noùi ñeán nhöõng ñieàu khaùc, chaúng aên uoáng gì tôùi noù'.
Vì theo ngaøi, caùc giaùo hoäi theä phaûn cuõng ñang bò giaûm suùt taïi AÂu Chaâu duø hoï coù caùc muïc töû coù vôï, chaáp nhaän hoân nhaân ñoàng tính vaø khoâng coù chuyeän soáng ñoäc thaân. Söï giaûm suùt cuûa hoï coøn teä hôn söï giaûm suùt cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
Quan ñieåm cuûa ngöôøi trong cuoäc
Theo LifeSiteNews ngaøy 16 thaùng 7 naêm 2019, Ñöùc Cha Erwin Kr#utler, moät giaùm muïc höu trí, ngöôøi Ba Taây goác AÙo, vaø laø thaønh vieân cuûa uûy ban chuaån bò cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà vuøng Amazon, ñoàng thôøi laø ngöôøi soaïn thaûo chính cuûa Taøi Lieäu Laøm Vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy, hy voïng raèng Thöôïng Hoäi Ñoàng seõ chaáp thuaän vieäc phong chöùc phoù teá cho phuï nöõ vaø caùc viri probati vì lyù do muïc vuï.
Thöïc vaäy, "800 giaùo xöù cuûa chuùng toâi [giaùo phaän Xingu, Ba Taây, nôi ngaøi laø giaùm muïc höu trí] ñöôïc laõnh ñaïo bôûi giaùo daân, vaø 2 phaàn 3 bôûi phuï nöõ". Linh muïc "chæ ñeán 2 hay 3 laàn moät naêm". Caùc giaùo xöù naøy chæ coù phuïng vuï Lôøi Chuùa, chöù khoâng coù phuïng vuï Thaùnh Theå.
Ñöôïc hoûi lyù do taïi sao trong giaùo phaän cuûa ngaøi khoâng coù ôn goïi linh muïc, ngaøi baûo vì luaät ñoäc thaân. Ngaøi cho hay ngaøi ñaõ phong chöùc cho "moät soá ít linh muïc" nhöng ñeán moät nöûa sau ñoù ñaõ boû chöùc linh muïc vì luaät ñoäc thaân.
Nhöng cuõng trong taâm thöùc AÂu Chaâu, ngaøi baûo ngaøi "tuyeät ñoái khoâng thaáy khoù khaên" neáu caùc linh muïc coù vôï ñöôïc ñöa vaøo nöôùc AÙo, coù leõ trong voøng 10 naêm tôùi. Ngaøi nhaän ñònh "thôøi gan ñaõ chín muøi" cho moät thay ñoåi nhö theá.
Ngaøi cho ñieàu ñoù "maät thieát hôïp Kinh Thaùnh" vì laø vieäc ñeå "giuùp ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi bò haét huûi" vaø ñoù cuõng laø quan taâm "cuûa caû Ñöùc Giaùo Hoaøng nöõa".
Taát caû caùc quan ñieåm aáy ñaõ ñöôïc phaûn aûnh trong Taøi Lieäu Laøm Vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà vuøng Amazon, moät taøi lieäu do ngaøi vieát phaàn lôùn. Taøi lieäu naøy ñaõ bò nhieàu vò giaùo phaåm cao caáp pheâ phaùn.
Tuy nhieân, theo tin CNA, moät vò giaùm muïc khaùc cuõng cuûa Amazon laø Ñöùc Cha Azcona, vöøa höu trí naêm 2016, ñaõ coù moät quan ñieåm ngöôïc haún laïi. Ngaøi duøng caùc ngoân töø heát söùc maïnh meõ pheâ phaùn ñeà xuaát naøy vaø phaàn naøo nghieâng veà quan ñieåm cuûa Ñöùc Hoàng Y Muller khi cho raèng nguyeân nhaân naïn thieáu linh muïc laø cuoäc khuûng hoaûng ñöùc tin.
Theo Ñöùc Cha Azcona, truyeàn chöùc cho caùc viri probati seõ laø moät ñieàu voâ ích vì noù chæ ñaët moät mieáng vaûi môùi leân chieác aùo cuõ, caøng laøm caùi aùo cuõ raùch nhieàu hôn. Ngöôïc laïi, "cuõng nhö toaøn theå Giaùo Hoäi, haøng giaùo só Amazon caàn aên naên, hoaùn caûi, ñöùc tin cöùu roãi theo nghóa chaët cheõ nhaát".
Ngaøi chuû tröông raèng "söï tieát duïc hoaøn haûo vaø vónh vieãn vì Nöôùc Thieân Chuùa seõ tieáp tuïc laø moät daáu chæ khuyeán khích ñöùc aùi muïc vuï vaø laø nguoàn ñoäc ñaùo cuûa vieäc troå sinh thieâng lieâng trong vuøng Amazon".
Ñöùc Cha Azcona cho raèng thaùi ñoä caàu nguyeän cho ôn soáng ñoäc thaân cuûa caùc linh muïc trong vuøng Amazon vaø khaép Giaùo Hoäi hieän laø moät soá khoâng khoång loà.
Ngaøi ñi xa hôn khi cho raèng ñeà xuaát naøy phaùt sinh trong "moät boái caûnh trong ñoù, caùc khuynh höôùng hieän nay cuûa nhieàu nhoùm ngöôøi Coâng Giaùo... ñang tra vaán Huaán quyeàn cuûa Giaùo Hoäi, ñaëc bieät nôi chính Ñöùc Giaùo Hoaøng. Moät soá ngöôøi coâng khai goïi ngaøi laø ngöôøi laïc giaùo, ñoøi ngaøi töø chöùc ngay... Chuùng ta khoâng neân thaûo luaän tính chính ñaùng cuûa nhöõng vaán ñeà naøy. Ñieàu chaéc chaén laø moät ñaùp öùng tích cöïc seõ môû ra nguy cô chia reõ, ly giaùo thöïc söï trong Giaùo Hoäi".
Ñöùc Phanxicoâ vaø luaät ñoäc thaân cuûa giaùo só
Môùi ñaàu naêm 2019, treân ñöôøng töø Ngaøy Giôùi Treû Theá Giôùi Panama trôû veà, Ñöùc Phanxicoâ tuyeân boá nguyeân vaên nhö sau: "Veà nghi leã Latinh... Toâi nhôù caâu noùi cuûa Thaùnh Phaoloâ VI: 'toâi thaø cheát coøn hôn thay ñoåi luaät ñoäc thaân'. Caâu naøy boãng xuaát hieän trong ñaàu vaø toâi muoán noùi ra caâu aáy, vì noù laø moät caâu noùi can ñaûm, trong moät thôøi ñieåm khoù khaên hôn thôøi nay, 1968/1970... Baûn thaân toâi, toâi nghó luaät ñoäc thaân laø moät ôn phuùc cho Giaùo Hoäi. Thöù hai, toâi khoâng ñoàng yù vôùi vieäc cho pheùp ñoäc thaân nhieäm yù, khoâng. Coù theå chæ coøn laïi moät soá khaû theå ôû caùc nôi heûo laùnh xa xoâi nhaát - toâi nghó tôùi caùc hoøn ñaûo ôû Thaùi Bình Döông... Nhöng ñoù laø moät ñieàu ñeå suy nghó khi coù nhu caàu muïc vuï, ôû ñaáy, muïc töû phaûi nghó ñeán tín höõu".
Sau ñoù, Ñöùc Phanxicoâ tröng daãn tröôùc taùc cuûa Giaùm Muïc höu trí Fritz Lobinger (Aliwal, South Africa), töùc cuoán Preti per domani (Caùc Linh muïc cho Ngaøy mai) noùi veà khaû theå truyeàn chöùc linh muïc cho caùc viri probati: "moät cuoán saùch ñaùng chuù yù - ñaây laø moät vaán ñeà thaûo luaän trong giôùi thaàn hoïc, veà phaàn toâi thì chöa heà coù quyeát ñònh. Quyeát ñònh cuûa toâi laø: ñoäc thaân nhieäm yù tröôùc khi chòu phoù teá, khoâng. Ñoù laø moät ñieàu gì ñoù ñoái vôùi toâi, moät ñieàu thieát thaân, toâi seõ khoâng thöïc hieän noù, ñieàu naøy vaãn coøn roõ raøng. Toâi ñaõ 'ñoùng' chöa? Coù leõ. Nhöng toâi khoâng muoán ra tröôùc maët Chuùa vôùi quyeát ñònh ñoù".
Naïi ñeán traùch nhieâm tröôùc maët Chuùa ñeå baùc boû vieäc boû luaät ñoäc thaân cho haøng giaùo só nghi leã Latinh chaéc chaén coù yù nghóa tuyeät ñoái cuûa noù. Coøn nhöõng nôi nhö moät soá hoøn ñaûo Thaùi Bình Döông, nôi ngöôøi laõnh ñaïo caùc coäng ñoàng laø phoù teá, hay nöõ tu hoaëc giaùo daân, thì Giaùm Muïc Lobinger nghó ta coù theå phong chöùc linh muïc cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng cao nieân coù gia ñình, nhöng chæ thi haønh munus sanctificandi (nhieäm vuï thaùnh hoùa) nghóa laø cöû haønh Thaùnh Leã, ban caùc bí tích hoøa giaûi, xöùc daàu beänh nhaân.
Dòp aáy, Ñöùc Phanxicoâ noùi roõ "toâi tin raèng vaán ñeà phaûi khai môû theo chieàu höôùng naøy, nôi coù nan ñeà muïc vuï, vì thieáu linh muïc. Toâi khoâng noùi neân laøm ñieàu ñoù, vì toâi chöa suy nghó, chöa caàu nguyeän ñuû veà noù. Nhöng caùc thaàn hoïc gia phaûi nghieân cöùu [noù]...Ñaây laø moät ñieàu ñeå nghieân cöùu, suy nghó vaø caàu nguyeän".
Gaàn ñaây hôn, theo Hannah Brockhaus cuûa CNA (https://www.catholicnewsagency.com/news/pope-francis-ordination-of-married-men-absolutely-not-main-theme-of-amazon-synod-42327), trong cuoäc phoûng vaán cuûa tôø La Stampa ngaøy 9 thaùng 8, Ñöùc Phanxicoâ tuyeân boá: vieäc phong chöùc cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng coù gia ñình "tuyeät ñoái khoâng phaûi laø" chuû ñeà chính cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon. Caùc chuû ñeà quan troïng seõ laø caùc thöøa taùc vuï truyeàn giaûng Tin Möøng vaø nhöõng caùch truyeàn giaûng Tin Möøng khaùc nhau. Ngaøi cuõng cho hay Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy laø "con" cuûa thoâng ñieäp Laudato Si' theo nghóa nhöõng ai chöa ñoïc thoâng ñieäp naøy cuûa ngaøi naêm 2015 veà moâi tröôøng "seõ khoâng bao giôø hieåu ñöôïc Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon".
Traán an aáy vaãn khoâng laøm cho moät ngöôøi nhö Ñöùc Hoàng Y Pell, duø ñang bò caàm tuø oan öùc veà caùo buoäc laïm duïng tình duïc 1 thieáu nam döôùi 16 tuoåi, khoûi lo aâu. Thöïc vaäy, trong khi chôø ra toøa khaùng caùo, vò Hoàng Y naøy ñaõ vieát moät laù thö cho nhöõng ngöôøi voán uûng hoä ngaøi ñeå caùm ôn hoï, ñoàng thôøi bieåu loä taâm tö ñoái vôùi vaän meänh Giaùo Hoäi "chuùng ta coù lyù do ñeå boái roái bôûi Taøi Lieäu Laøm vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon" trong ñoù coù khoaûn noùi veà vieäc phong chöùc linh muïc cho caùc ngöôøi ñaøn oâng coù phaåm haïnh.
Caùc Hoàng Y Burke vaø Brandmuller vieát thö cho Hoàng Y ñoaøn
Theo tin CNA ngaøy 4 thaùng 9 naêm 2019, hai vò Hoàng Y "dubia" coøn soáng ñaõ göûi thö cho caùc ñoàng chöùc saéc trong Hoàng Y ñoaøn toû yù lo aâu ñoái vôùi taøi lieäu laøm vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng saép tôùi. Trong thö ñeà ngaøy 28 thaùng 8, Ñöùc Hoàng Y Walter Brandmuller vieát raèng "...vieäc ñeà nghò phong chöùc linh muïc cho nhöõng ngöôøi voán ñöôïc goïi laø viri probati neâu leân moät hoaøi nghi maïnh meõ raèng ngay caû luaät ñoäc thaân cuûa linh muïc cuõng seõ bò nghi vaán".
Ñöùc Hoàng Y ñaëc bieät tra vaán lyù lòch cuûa vò chuû tòch, Ñöùc Hoàng Y (Claudio) Hummes, caùc giaùo phaåm trong ban ñieøu haønh Thöôïng Hoäi Ñoàng, hai Ñöùc Cha (Erwin) Krautler vaø (Franz-Josef) Overbeck. Taát caû ñeàu laø nhöõng ngöôøi coå vuõ vieäc xeùt laïi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi veà truyeàn chöùc vaø luaân lyù tính duïc.
Ngaøi cho raèng caùc vò Hoàng Y phaûi xem xeùt mình phaûi phaûn öùng ra sao ñoái vôùi "baát cöù tuyeân boá hay quyeát ñònh laïc giaùo naøo cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng".
Cuõng ngaøy ñoù, Ñöùc Hoàng Y Raymond Burke vieát cho caùc vò trong Hoàng Y ñoaøn, phaàn lôùn ñeå hoã trôï laù thö cuûa Ñöùc Hoàng Y Brandmuller, nhaán maïnh tôùi "caùc khoù khaên nghieâm troïng lieân quan tôùi thöøa taùc vuï thuï phong vaø vieäc tieát duïc hoaøn haûo cuûa haøng giaùo só. Nhöõng ñeà xuaát naøy... taán coâng 'cô caáu phaåm traät vaø bí tích" cuõng nhö "truyeàn thoáng toâng ñoà cuûa Giaùo Hoäi". Ñöùc Hoàng Y noùi tôùi vieäc Taøi lieäu Laøm vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon mang "daáu baùo tröôùc moät cuoäc töø boû ñöùc tin Coâng Giaùo".
Tuy nhieân, theo Edward Pentin (National Catholic Register, 11/9/2019), Ñöùc Hoàng Y Burke cuøng vôùi Ñöùc Cha Schneider ñaõ coâng boá moät baûn tuyeân boá daøi 8 trang veà Taøi Lieäu Laøm Vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon, trong ñoù, caùc ngaøi neâu ra 6 "sai laàm vaø laïc giaùo thaàn hoïc nghieâm troïng" phaàn lôùn ñöôïc xeáp chung vaøo nguy cô phieám thaàn, thí duï, sai laàm thöù tö: ñaõ hoã trôï "vieäc ño caét caùc thöøa taùc vuï thuï phong cuûa Coâng Giaùo cho phuø hôïp vôùi caùc phong tuïc toå tieân cuûa ngöôøi baûn ñòa, trao ban caùc thöøa taùc vuï chính thöùc cho phuï nöõ vaø truyeàn chöùc cho caùc ngöôøi laõnh ñaïo coù gia ñình cuûa coäng ñoàng nhö caùc linh muïc baäc nhì, loaïi boû moät phaàn quyeàn haønh thöøa taùc cuûa hoï nhöng ñuû ñeå thuû dieãn caùc nghi thöùc phaùp sö [shamanic]". Ñieäp khuùc cuûa caùc ngaøi laø Taøi Lieäu Laøm Vieäc gaây "hoang mang, sai laïc vaø chia reõ".
Caùc vò thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon
Ngöôïc laïi, 2 vò thö kyù, phuï taù cho toång töôøng trình vieân Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon, Ñöùc Hoàng Y Claudio Hummes, laø cha (nay laø Hoàng Y) Michael Czerny vaø Ñöùc Cha David Martinez De Aguirre Guinea, heát lôøi ca ngôïi vieãn töôïng Thöôïng Hoäi Ñoàng, treân taäp san chính thöùc cuûa Doøng Teân La Civilta Cattolica: ñaây laø moät coá gaéng thöïc thi "Laudato Si' trong moâi tröôøng nhaân baûn vaø töï nhieân neàn taûng naøy.
"Toång hôïp môùi meû naøy laø lôøi môøi goïi ñaùnh thöùc toaøn theá giôùi, toaøn nhaân loaïi. Nhöng noù cuõng gôïi yù moät chieàu höôùng xaõ hoäi vaø muïc vuï môùi meû vaø naêng ñoäng cho Giaùo Hoäi, moät cô cheá caàn phaûi hieåu caùc thaùch ñoá ñaët ra cho caùc caù nhaân vaø gia ñình cuõng nhö caùc nhoùm trong caùc chieàu kích ña daïng naøy".
Hoï coù nhaéc qua tôùi vieäc caùc con soá giaûm daàn caùc linh muïc vaø tu só "ñang ñe doïa söï hieän dieän cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo giöõa caùc daân toäc baûn ñòa cuûa Amazon" nhöng khoâng vieát nhieàu veà vaán ñeà naøy, chæ nhaán maïnh ñieàu ñaõ coù trong Taøi Lieäu Laøm Vieäc laø phaûi di chuyeån "khoûi kieåu thöøa taùc thaêm vieáng ñeå böôùc sang kieåu thöøa taùc hieän dieän".
Moät Toång Giaùm Muïc Amazon uûng hoä vieäc phong chöùc cho caùc viri probati
Theo Ineùs San Martín (Crux 16/9/2019), Ñöùc Toång Giaùm Muïc Rafael Cob cuûa giaùo phaän Puyo, Ecuador, ngöôøi seõ ñi Roâma tham döï Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà vuøng Amazon, heát lôøi ca ngôïi tính lòch söû cuûa Ñöùc Phanxicoâ vaø do ñoù cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon khi nghó ñeán nhu caàu muïc vuï cuûa nhöõng laøng maïc xa xoâi heûo laùnh cuûa Amazon qua ñeà xuaát phong chöùc cho caùc viri probati.
Ngaøi cho raèng vieäc naøy khoâng heà môùi meû. "Giaùo Hoäi ñaõ coù noù töø luùc baét ñaàu". Luaät ñoäc thaân cho caùc linh muïc nghi leã Latinh khoâng baét buoäc tröôùc coâng ñoàng Nixeâa, theá kyû thöù tö, luùc Giaùo Hoäi quyeát ñònh luaät ñoäc thaân "thuaän tieän' ñeå caùc linh muïc soáng toát hôn ôn goïi cuûa hoï "nhöng khoâng heà coù nghóa khoâng coù caùc giaûi phaùp thay theá khaùc".
Theo ngaøi, giaûi phaùp viri probati "ñaùp öùng moät thaùch ñoá raát cuï theå trong vuøng Amazon, vaø vieäc naøy khoâng heà nghi vaán hình thöùc ñoäc thaân bình thöôøng". Ngaøi cho raèng Amazon bieåu töôïng cho "nhieàu thaùch ñoá ñòa dö lôùn lao", ngoaøi vieäc thieáu caùc öùng vieân cho chöùc linh muïc saün loøng tuaân thuû luaät soáng ñoäc thaân vì ñoù laø ñieàu caùc daân toäc baûn ñòa khoâng hieåu. Vaû laïi, con soá caùc linh muïc truyeàn giaùo tôùi vuøng naøy ñaõ giaûm moät caùch ñaùng ngaïi.
Hai bieán coá phaûn baùc
Theo Elise Harris (Crux 17/9/2019), ngaøy 4 thaùng 10 naêm 2019, 2 ngaøy tröôùc khi Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Amazon khai maïc, moät nhoùm baûo thuû vôùi teân "Voice of the Family" seõ toå chöùc moät buoåi hoäi thaûo baøn troøn taïi Roâma vôùi chuû ñeà "Giaùo Hoäi cuûa Chuùng ta: Caûi toå hay Bò dò hình?" trong ñoù coù hai dieãn giaû laø John Henry Westen cuûa LifeSite News vaø Michael Vorris cuûa Church Militant.
Ngaøy 5 thaùng 10 naêm 2019, moät hoäi nghò chuyeân ñeà khaùc ñöôïc nhoùm "The Truth about the Amazon" toå chöùc, tuyeân boá theo hoï, söï thaät seõ khoâng phaùt xuaát töø phoøng Thöôïng Hoäi Ñoàng.
Cuõng cuøng ngaøy treân, seõ coù buoåi "Caàu nguyeän cho Giaùo Hoäi" raát lôùn gaàn Castel Sant'Angelo, saùt caïnh töôøng thaønh Vatican, cuûa nhöõng ngöôøi khoâng uûng hoä Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon.
Ngoaøi ra, theo Christopher White cuõng thuoäc Crux (25/9/2019), nhoùm baûo thuû Canh chöøng Thöôïng Hoäi Ñoàng Toaøn Vuøng Amazon (The Pan-Amazonian Synod Watch) vaøo moät ngaøy tröôùc khi Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy khai maïc, seõ toå chöùc taïi Roâma moät ngaøy hoäi thaûo veà "Söï Thaät cuûa Amazon". Kyù giaû naøy cho hay nhöõng ñieàu nhoùm naøy chuû tröông phaàn naøo tìm thaáy trong caùc phaùt bieåu cuûa caùc Ñöùc Hoàng Y Muller, Brandmuller vaø Burke veà Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon.
REPAM thaùch thöùc: ñeán soáng 1 naêm ôû Amazon seõ thaáy
Theo Ineùs San Martín (Crux 23/9/2019), ñoái vôùi nhöõng ngöôøi nhö treân, Mauricio Lopez, nhaø laõnh ñaïo cuûa REPAM, töùc Maïng Löôùi Giaùo Hoäi Toaøn Vuøng Amazon (Pan-Amazonian Ecclesial Network), moät toå chöùc lieân Amazon coå vuõ Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon, coù lôøi thaùch thöùc duy nhaát: haõy ñeán soáng 1 naêm taïi Amazon seõ thaáy.
OÂng ñaëc bieät uûng hoä vieäc phong chöùc cho caùc viri probati, nhö moät giaûi phaùp ñoái vôùi vieäc kinh nieân thieáu linh muïc trong vuøng. OÂng baûo ñeà xuaát naøy "phaùt xuaát tröïc tieáp töø daân Chuùa soáng treân laõnh thoå".
Moät laõnh thoå ñöôïc OÂng moâ taû: goàm 4,500 caên laøng nhoû traûi roäng khaép 9 quoác gia, nôi sinh soáng cuûa 500 nhoùm saéc toäc khaùc nhau, trong ñoù, hôn 80 nhoùm vaãn soáng trong nhöõng nôi goïi laø töï yù coâ laäp.
Lopez nhaän ñònh "vieãn kieán cuûa nhöõng ngöôøi sôï Thöôïng Hoäi Ñoàng seõ thay ñoåi ñaùng keå neáu hoï soáng taïi ñaây moät naêm... Moïi vaán naïn yù thöùc heä vaø tín lyù seõ chaám döùt".
OÂng cho baùo chí hay: REPAM ñaõ phoái trí vaø tieán haønh 300 buoåi laéng nghe khaép vuøng goàm 9 quoác gia. Vieäc naøy daãn tôùi 87,000 ngöôøi ñöôïc laéng nghe khaép caùc buoåi tuï taäp trong vuøng hoaëc caùc nhoùm giaùo xöù.
Trong moät baøi baùo vaøo ngaøy hoâm sau, Ineùs San Martín töôøng trình raèng ngöôøi Amazon cho bieát caùc linh muïc coù gia ñình laø moät giaûi phaùp cho caùc thöïc taïi ñòa phöông.
Coâ trình baày moät tröôøng hôïp ñieån hình: coäng ñoàng baûn ñòa Kichwa ôû Sarayaku, Ecuador: moät ñòa ñieåm xa xoâi heûo laùnh, chæ coù theå tôùi baèng maùy bay nhoû hoaëc canoâ, vôùi 1,500 ngöôøi, phaàn lôùn töï nhaän mình laø Coâng Giaùo.
Coäng ñoàng khoâng coù linh muïc, thöôøng xuyeân chæ coù 2 nöõ tu só vaø Alfonso Cuji, moät giaùo lyù vieân giaùo daân, höôùng daãn Phuïng vuï Lôøi Chuùa, ñoàng haønh vôùi ngöôøi beänh vaø choân caát ngöôøi cheát.
Nöõ tu Pico, moät trong hai nöõ tu taïi ñaây, cho hay duø phaàn lôùn nhaän mình laø ngöôøi Coâng Giaùo, hoï thích thöù Coâng Giaùo khoâng ñoøi hoûi chi. "Nhieàu ngöôøi khoâng muoán cam keát ñoái vôùi ñieàu Giaùo Hoäi ñoøi hoûi. Hoï coù thöù Coâng Giaùo töï cheá".
Baø uûng hoä vieäc phong chöùc linh muïc cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng coù vôï, nhö Cuji chaúng haïn: anh laøm moïi ñieàu chæ tröø ban caùc bí tích, maø caùc bí tích môùi caàn. Baø cho raèng "Giaùo Hoäi coù nhieàu ñieàu ñeå hoïc hoûi töø Amazon".
Vò Hoàng Y Venezuela: thieáu linh muïc khoâng haún laø vaán ñeà
Nhöng theo Ineùs San Martín (Crux 25/9/2019), Ñöùc Hoàng Y Jorge Urosa, Toång Giaùm Muïc höu trí cuûa Caracas, Venezuela, cho raèng thieáu linh muïc khoâng haún laø nan ñeà. Ngaøi noùi:
"Töø nöûa theá kyû 19 ñeán nöûa theá kyû 20, chuùng toâi töøng rôi vaøo hoaøn caûnh raát thieáu caùc linh muïc ôû haàu heát laõnh thoå, tuy nhieân ñöùc tin vaãn ñöôïc soáng vaø duy trì. Khoâng phaûi laø vaán ñeà nhaän hay khoâng nhaän laõnh caùc bí tích, maø laø kinh nghieäm ñöùc tin ñaõ coù ñöôïc, ñaõ ñaït ñöôïc töø caùc giaùo lyù vieân tôùi caùc gia ñình, roài caùc gia ñình truyeàn laïi cho con chaùu. Vaán ñeà khoâng naèm ôû vieäc thieáu hay khoâng thieáu caùc linh muïc, maø naèm ôû vieäc truyeàn giaûng Tin Möøng coù theå thöïc hieän, khoâng nhöõng bôûi caùc linh muïc maø coøn bôûi caùc giaùo lyù vieân nöõa. Vaø ñoù laø söï cöùu vôùt Giaùo Hoäi taïi bình nguyeân vaø vuøng phía ñoâng Venezuela".
Cöïu sinh vieân cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI lo ngaïi veà vieäc truyeàn chöùc linh muïc cho caùc viri probati
Theo töôøng trình cuûa CNA ngaøy 28 thaùng 9 naêm 2019, moät cuoäc hoäi thaûo chuyeân ñeà cuûa caùc cöïu sinh vieân cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI ñaõ ñöôïc toå chöùc taïi Roâma vôùi chuû ñeà "Caùc Thaùch Ñoá Gaàn Ñaây cuûa Thöøa Taùc Vuï Thuï Phong trong Giaùo Hoäi" vaø hoï ñaõ coâng boá moät baûn tuyeân boá toû yù quan ngaïi khaû theå caùc linh muïc coù vôï.
Baûn tuyeân boá vieát: "Ôn goïi cuõng nhö söï hieän höõu cuûa linh muïc duy nhaát tuøy thuoäc ôû yù muoán cuûa moät mình Chuùa Gieâsu Kitoâ maø thoâi chöù khoâng daãn khôûi töø caùc xem xeùt cuûa con ngöôøi hay qui ñònh cuûa Giaùo Hoäi. Trong Ngöôøi vaø vôùi Ngöôøi, linh muïc trôû thaønh 'ngöôøi coâng boá Lôøi Chuùa vaø ngöôøi phuïc vuï nieàm vui'".
Baûn tuyeân boá vieát theâm: "Vì linh muïc chæ hieän höõu do moái töông quan cuûa ngaøi vôùi Chuùa Kitoâ, vieäc chia seû loái soáng cuûa Chuùa Kitoâ xem ra laø ñieàu thích ñaùng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi haønh ñoäng nhaân danh Ngöôøi. Theo truyeàn thoáng laâu ñôøi cuûa Giaùo Hoäi Latinh, ñoäc thaân ñöôïc coi nhö moät chöùng taù roõ raøng cho ñöùc caäy ñaày tin töôûng vaø ñöùc aùi quaûng ñaïi daønh cho Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi".
Baûn tuyeân boá coù veû nhö ñi theo quan ñieåm cuûa Ñöùc Hoàng Y Muller khi cho raèng: tai tieáng laïm duïng tình duïc hieän thôøi trong Giaùo Hoäi hoaøn caàu 'laøm giam ñoä tin töôûng' cuûa caùc linh muïc nhö moät con ngöôøi keát hôïp vôùi Chuùa Kitoâ, nhöng giaûi phaùp cho vieäc naøy "tröôùc nhaát vaø treân heát khoâng phaûi laø caùc caûi toå cô caáu seõ ñem laïi haøn gaén vaø giaûi cöùu, maø laø moät ñôøi soáng ñöùc tin ñöôïc soáng caùch chaân chính".
Ñöùc Hoàng Y Marc Ouellet
Nhöng tieáng noùi hoaøi nghi ñoái vôùi vieäc truyeàn chöùc cho caùc viri probati ñöôïc nhieàu ngöôøi chuù yù hôn caû laø tieáng noùi cuûa Ñöùc Hoàng Y Marc Ouette, boä tröôûng boä Giaùm Muïc, ngöôøi voán ñöôïc coi laø thaân caän cuûa ñöùc Phanxicoâ.
Theo Nicole Winfield cuûa A.P., Ñöùc Hoàng Y Marc Ouellet ñaõ toå chöùc moät cuoäc hoïp baùo hieám hoi hoâm thöù Tö, 2 thaùng 10 naêm 2019, ñeå phaùt ñoäng cuoán saùch cuûa ngaøi töïa laø "Friends of the Bridegroom: For a Renewed Vision of Priestly Celibacy" (Baïn cuûa Chaøng Reå: Höôùng tôùi moät Vieãn kieán Ñoåi môùi veà Luaät Ñoäc thaân Linh muïc) coâng khai noùi veà caùc thaùch ñoá ñang ñaët ra cho caùc linh muïc ngaøy nay giöõa caûnh giaûm suùt ôn goïi vaø thieät haïi lôùn lao töø caùc tai tieáng laïm duïng tình duïc. Ñöùc Hoàng Y thöøa nhaän vuøng Amazon hieän ñang chòu caûnh thieáu linh muïc vaø ngaøi côûi môû ñoái vôùi vieäc thaûo luaän caùch ñeå ñoái phoù vôùi noù trong Thöôïng Hoäi Ñoàng saép tôùi. Nhöng ngaøi cho hay ngaøi hoaøi nghi ñoái vôùi ñeà nghò truyeàn chöùc linh muïc cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng coù vôï. Ngaøi cho raèng giaûi phaùp ñuùng hôn cho vuøng Amazon laø laøm sao coù ñuû giaùo lyù vieân ñeå daïy giaùo daân veà ñöùc tin vaø phaûi huaán luyeän cho caùc phoù teá hoaëc linh muïc.
Ngaøi noùi "toâi töï hoûi caâu hoûi ñoù. Toâi hoaøi nghi. Vaø toâi nghó toâi khoâng phaûi laø ngöôøi duy nhaát. Treân toâi, coù ngöôøi coøn hoaøi nghi hôn vaø ngöôøi ñoù laø ngöôøi cho pheùp cuoäc thaûo luaän". Roõ raøng, ngaøi muoán aùm chæ Ñöùc Phanxicoâ.
Ineùs San Martín cuûa Crux thì töôøng trình raèng duø hoaøi nghi, Ñöùc Hoàng Y Ouellet quaû quyeát luaät ñoäc thaân laø moät truyeàn thoáng, chöù khoâng phaûi laø moät tín ñieàu, cho neân khoâng laïc giaùo khi ñaët nghi vaán veà noù.
Martín cuõng thuaät laïi nhaän ñònh cuûa Ñöùc Hoàng Y Ouellet "Moät soá ngöôøi khaùt mong vieäc chaáp nhaän nhanh choùng giaûi phaùp muïc vuï viri probati - töùc vieäc caùc ngöôøi ñaøn oâng coù vôï, ñöùng ñaàu caùc gia ñình oån ñònh, coù theå ñöôïc thuï phong linh muïc ñeå baûo ñaûm vieäc cöû haønh Thaùnh Theå cho caùc coäng ñoàng baûn ñòa taûn maùc, nhöõng coäng ñoàng raát xa laï ñoái vôùi giaù trò cuûa luaät ñoäc thaân".
Ngaøi noùi theâm "Nhöõng vieãn aûnh aáy coù theå quyeán ruõ ñoái vôùi moät soá ngöôøi nhöng gaây lo aâu ôû nhöõng nôi khaùc". Ngaøi ñaëc bieät löu taâm tôùi söï kieän coù nhieàu yeáu toá yù thöùc heä vaø chieán löôïc ñan keát vaøo vieäc tìm kieám "caùc keát quaû coù tính tham voïng vaø quan troïng hôn ôû bình dieän phoå quaùt".
Ngaøi cuõng cho raèng coù moät soá "traøo löu tö töôûng töï do hay phaûn khaùng" taùi xuaát hieän "nhaèm phoãng tay treân tình hình vaø ñeà nghò caùc chöông trình caûi toå vöôït quaù caùc yù ñònh vaø xu höôùng cuûa Ñöùc Phanxicoâ".
Martín khoâng nhaän ñònh veà caùc traøo löu treân, nhöng Sandro Magister thì noùi roõ ñoù laø "caùnh caáp tieán trong Giaùo Hoäi nhaát laø nhöõng ngöôøi noùi tieáng Ñöùc".
Magister cuõng töôøng trình cuoäc hoäi thaûo chuyeân ñeà cuûa caùc hoïc troø tieán só cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI. Trong ñoù coù söï hieän dieän vaø thuyeát trình cuûa Ñöùc Hoàng Y Muller. Vò Hoàng Y naøy toá caùo söï nguy hieåm traàm troïng maø "ñieàu goïi laø 'con ñöôøng ñoàng nghò' ôû Ñöùc vaø Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon coù theå mang laïi moät tai hoïa khieán Giaùo Hoäi bò duy tuïc hoùa nhieàu hôn".
AÛnh höôûng cuûa Ñöùc ñoái vôùi ñeà xuaát truyeàn chöùc cho caùc viri probati caøng thaáy roõ raøng hôn bôûi söï kieän "con ñöôøng ñoàng nghò" hay "coâng ñoàng coù tính raøng buoäc" taïi Ñöùc dieãn ra gaàn nhö song haønh vôùi nhau. Ngoaøi ra, Edward Pentin
(http://www.ncregister.com/daily-news/german-catholic-relief-agencies-fuel-synods-push-for-change) coøn ñeà caäp ñeán söï ñoùng goùp taøi chaùnh cuûa Giaùo Hoäi Ñöùc cho dieãn trình Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon khieán ngöôøi ta nghó tôùi ñieàu ñöùc Phanxicoâ thöôøng goïi laø chính saùch thöïc daân yù thöùc heä: duøng vieän trôï buoäc ngöôøi nhaän phaûi theo yù thöùc heä cuûa mình.
Theo kyù giaû treân, caû hai cô quan baùc aùi cuûa Giaùo Hoäi Ñöùc laø Misereor vaø Adveniat ñaõ ñoùng goùp nhieàu cho vieäc chuaån bò Thöôïng Hoäi Ñoàng. Naêm 2018, Adveniat ñoùng 272,000 [$307,000] cho vieäc chuaån bò Thöôïng Hoäi Ñoàng. Adveniat cuõng ñaõ "thu thaäp caùc caâu hoûi, gôïi yù vaø chuû ñeà töø 85,000 ngöôøi ñòa phöông thuoäc vuøng Amazon.
Misereor cuõng taøi trôï nhieàu döï aùn chuaån bò Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon, tuy khoâng cho bieát bao nhieâu. Chæ bieát thu nhaäp naêm 2018 cuûa hoï laø 232 trieäu ($260 trieäu).
Tuy theá caû Ñöùc Hoàng Y Baldisseri laãn Ñöùc Hoàng Y Hummes, trong cuoäc hoïp baùo ngaøy 3 thaùng 10 naêm 2019, ñeàu nhaán maïnh: ñeà xuaát viri probati phaùt xuaát töø chính tín höõu Amazon.