Dieãn töø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
taïi cuoäc hoïp lieân toân vôùi giôùi treû
ôû Saân vaän ñoäng Maxaquene, Maputo
Dieãn töø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ taïi cuoäc hoïp lieân toân vôùi giôùi treû ôû Saân vaän ñoäng Maxaquene, Maputo.
Vuõ Vaên An
Maputo (VietCatholic News 05-09-2019) - Thöù naêm ngaøy 5 thaùng 9 naêm 2019. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ gaëp gôû giôùi treû Mozambique taïi Saân vaän ñoäng Maxaquene, Maputo. Nhaân dòp naøy, ngaøi ñaõ noùi vôùi hoï dieãn töø sau ñaây:
Cha caùm ôn caùc con raát nhieàu vì nhöõng lôøi chaøo möøng cuûa caùc con. Cha caûm ôn taát caû caùc con vì maøn trình dieãn ngheä thuaät toát ñeïp cuûa caùc con.
Caùc con caùm ôn Cha vì ñaõ daønh thôøi gian ôû beân caùc con. Nhöng coøn ñieàu gì coù theå quan troïng hôn ñoái vôùi ngöôøi chaên chieân hôn laø ôû vôùi ñaøn chieân cuûa mình? Coøn ñieàu gì quan troïng ñoái vôùi muïc töû chuùng toâi hôn laø gaëp gôõ nhöõng ngöôøi treû tuoåi cuûa chuùng ta? Caùc con môùi quan troïng! Caùc con caàn phaûi bieát ñieàu ñoù. Caùc con caàn phaûi tin ñieàu ñoù. Caùc con môùi quan troïng! Bôûi vì caùc con khoâng phaûi chæ laø töông lai cuûa Mozambique, hay cuûa Giaùo hoäi vaø nhaân loaïi. Caùc con laø hieän taïi cuûa hoï! Trong taát caû moïi thöù caùc con ñang laø vaø ñang laøm, caùc con coøn ñoùng goùp cho hieän taïi naøy baèng caùch cung caáp nhöõng gì toát nhaát cuûa caùc con hoâm nay. Neáu khoâng coù söï nhieät tình cuûa caùc con, nhöõng baøi haùt cuûa caùc con, joie de vivre (nieàm vui soáng) cuûa caùc con, vuøng ñaát naøy seõ ra sao? Nhìn caùc con haùt, cöôøi vaø nhaûy giöõa moïi khoù khaên cuûa caùc con - nhö caùc con vöøa noùi vôùi chuùng toâi - laø daáu hieäu toát nhaát cho thaáy caùc con, nhöõng ngöôøi treû tuoåi, laø nieàm vui cuûa laõnh thoå naøy, nieàm vui cuûa thôøi ñaïi chuùng ta.
Joie de vivre naøy laø ñieàu phaân bieät caùc con. Chuùng ta coù theå nhìn thaáy noù ôû ñaây! Moät nieàm vui chia seû vaø cöû haønh nhaèm hoøa giaûi laø lieàu thuoác giaûi ñoäc toát nhaát cho taát caû nhöõng ai muoán taïo ra söï baát ñoàng, chia reõ vaø xung ñoät. Nieàm vui soáng cuûa caùc con laø ñieàu caàn thieát xieát bao ôû moät soá nôi treân theá giôùi cuûa chuùng ta!
Cha caûm ôn caùc thaønh vieân cuûa nhöõng tín phaùi toân giaùo khaùc ñaõ tham gia vôùi chuùng ta, vaø nhöõng ngöôøi khoâng thuoäc baát cöù truyeàn thoáng toân giaùo ñaëc thuø naøo. Caûm ôn caùc con ñaõ khuyeán khích nhau soáng vaø cöû haønh hoâm nay thöû thaùch hoøa bình nhö moät gia ñình maø chuùng ta voán laø. Caùc con ñang traûi nghieäm ñieàu naøy: taát caû chuùng ta ñeàu caàn thieát: vôùi söï khaùc bieät cuûa chuùng ta, taát caû chuùng ta ñeàu caàn thieát. Cuøng nhau, caùc con laø traùi tim ñang ñaäp cuûa daân toäc naøy vaø taát caû caùc con coù vai troø neàn taûng trong moät döï aùn saùng taïo tuyeät vôøi: vieát moät trang môùi cho lòch söû, moät trang ñaày hy voïng, hoøa bình vaø hoøa giaûi. Caùc con coù muoán vieát trang naøy khoâng?
Caùc con hoûi Cha hai caâu hoûi, hai caâu maø trong ñaàu cuûa Cha coù lieân quan vôùi nhau. Moät trong caùc caâu hoûi ñoù laø: Laøm theá naøo ñeå chuùng ta bieán caùc giaác mô cuûa nhöõng ngöôøi treû thaønh söï thöïc?". Caâu hoûi kia laø "Laøm theá naøo chuùng ta coù theå loâi keùo ngöôøi treû vaøo caùc vaán ñeà maø quoác gia ñang quan taâm?" Hoâm nay, chính caùc con chæ ñöôøng cho chuùng toâi. Caùc con ñaõ cho chuùng toâi caâu traû lôøi ñoái vôùi caùc caâu hoûi naøy.
Caùc con töï phaùt bieåu qua ngheä thuaät vaø aâm nhaïc, vaø taát caû caùc kho taøng vaên hoùa maø caùc con trình baày vôùi nieàm töï haøo xieát bao. Caùc con baøy toû moät soá öôùc mô vaø thöïc teá cuûa caùc con. Trong taát caû nhöõng ñieàu naøy, chuùng ta thaáy nhieàu caùch khaùc nhau ñeå ñöa theá giôùi laïi gaàn nhau vaø nhìn veà phía chaân trôøi: vôùi ñoâi maét luoân traøn ñaày hy voïng, ñaày töông lai, ñaày mô öôùc. Gioáng nhö ngöôøi lôùn, nhöõng ngöôøi treû tuoåi ñi baèng hai chaân. Nhöng khoâng nhö ngöôøi lôùn, nhöõng ngöôøi giöõ cho ñoâi chaân song song, Caùc con luoân coù moät chaân tröôùc chaân kia, saün saøng leân ñöôøng, caát caùnh. Caùc con coù söùc maïnh tuyeät vôøi vaø caùc con coù theå nhìn veà phía tröôùc loøng ñaày hy voïng meânh moâng. Caùc con laø lôøi höùa heïn cuûa söï soáng vaø con coù moät söï kieân trì (xem Christus Vivit, 139) maø caùc con khoâng bao giôø ñöôïc ñaùnh maát hoaëc ñeå baát cöù ai ñaùnh caép khoûi caùc con.
Laøm theá naøo ñeå caùc con bieán giaác mô cuûa mình thaønh söï thöïc? Laøm theá naøo ñeå caùc con giuùp giaûi quyeát caùc vaán ñeà cuûa ñaát nöôùc caùc con ? Lôøi cuûa Cha muoán noùi vôùi caùc con laø. Ñöøng ñeå baûn thaân bò cöôùp maát nieàm vui. Haõy tieáp tuïc ca haùt vaø töï phaùt bieåu moät caùch trung thaønh vôùi taát caû nhöõng ñieàu toát ñeïp maø caùc con ñaõ hoïc ñöôïc töø truyeàn thoáng cuûa caùc con. Khoâng ai cöôùp maát nieàm vui cuûa caùc con! Cha noùi vôùi caùc con raèng coù nhieàu caùch ñeå nhìn veà ñöôøng chaân trôøi, theá giôùi cuûa chuùng ta, hieän taïi vaø töông lai. Nhöng haõy caûnh giaùc tröôùc hai thaùi ñoä gieát cheát öôùc mô vaø hy voïng. Thaùi ñoä cam chòu vaø lo laéng. Ñaây laø nhöõng keû thuø lôùn cuûa cuoäc soáng, bôûi vì chuùng thöôøng ñaåy chuùng ta vaøo moät con ñöôøng deã daõi nhöng töï ñaùnh baïi baûn thaân mình, vaø toán phí phaûi traû thì raát cao... Chuùng ta phaûi traû baèng haïnh phuùc vaø thaäm chí baèng caû maïng soáng cuûa mình. Bieát bao lôøi höùa troáng roãng veà haïnh phuùc keát cuïc ñaõ huûy hoaïi nhieàu cuoäc soáng! Chaéc chaén caùc con bieát baïn beø hoaëc ngöôøi quen - hoaëc thaäm chí ñaõ töï mình traûi nghieäm - raèng trong nhöõng thôøi ñieåm khoù khaên vaø ñau khoå, khi moïi thöù döôøng nhö suïp ñoå, thaät deã daøng ñeå boû cuoäc. Caùc con phaûi heát söùc caån thaän, bôûi vì thaùi ñoä naøy khieán caùc con ñi sai ñöôøng. Khi moïi thöù döôøng nhö ñöùng yeân vaø trì treä, khi caùc vaán ñeà baûn thaân cuûa chuùng ta gaây raéc roái cho chuùng ta vaø caùc vaán ñeà xaõ hoäi khoâng ñaùp öùng baèng caùc giaûi phaùp ñuùng ñaén, seõ khoâng coù ích gì neáu boû cuoäc" (ibid., 141).
Cha bieát haàu heát caùc con say meâ boùng ñaù. Cha nhôù moät caàu thuû tuyeät vôøi töø caùc vuøng ñaát naøy ñaõ hoïc caùch khoâng boû cuoäc: Euseùbio da Silva, Con Gaáu Ñen. Anh baét ñaàu söï nghieäp theå thao cuûa mình ôû thaønh phoá naøy. Caùc khoù khaên kinh teá nghieâm troïng cuûa gia ñình anh vaø caùi cheát sôùm suûa cuûa cha anh khoâng ngaên anh mô öôùc; nieàm ñam meâ boùng ñaù khieán anh kieân trì, tieáp tuïc mô öôùc vaø tieán veà phía tröôùc. Anh ñaõ lo lieäu ghi ñöôïc baûy möôi baûy baøn thaéng cho ñoäi Maxaquene! Maëc duø coù raát nhieàu lyù do ñeå boû cuoäc...
Öôùc mô vaø khao khaùt ñöôïc chôi cuûa anh khieán anh tieáp tuïc, nhöng ñieàu quan troïng khoâng keùm laø tìm ñöôïc ngöôøi chôi cuøng. Caùc con bieát raèng trong moät ñoäi khoâng phaûi ai cuõng nhö ai; hoï ñeàu khoâng laøm cuøng nhöõng ñieàu nhö nhau hoaëc suy nghó gioáng nhau. Moãi ngöôøi chôi coù thieân phuù rieâng cuûa mình. Chuùng ta coù theå thaáy vaø ñaùnh giaù ñieàu naøy ngay trong cuoäc gaëp gôõ naøy cuûa cuûa chuùng ta. Chuùng ta ñeán töø nhöõng truyeàn thoáng khaùc nhau vaø chuùng ta thaäm chí coøn coù theå noùi caùc ngoân ngöõ khaùc nhau, nhöng ñieàu naøy khoâng ngaên chuùng ta ôû ñaây, cuøng vôùi nhau nhö moät nhoùm.
Nhieàu ñau khoå ñaõ vaø vaãn coøn ñang ñöôïc gaây ra bôûi vì moät soá ngöôøi caûm thaáy coù quyeàn quyeát ñònh ai coù theå "chôi" vaø ai neân ngoài "treân baêng gheá". Nhöõng ngöôøi nhö vaäy daønh cuoäc soáng cuûa hoï ñeå chia reõ vaø taùch bieät. Caùc ngöôøi treû thaân meán, ngaøy nay, caùc con ñang cung hieán moät thí duï vaø moät nhaân chöùng cho caùch chuùng ta neân haønh ñoäng ra sao. Caùc con hoûi Cha: Laøm theá naøo chuùng con coù theå laøm moät ñieàu gì ñoù cho ñaát nöôùc cuûa chuùng con?" Baèng caùch laøm nhö caùc con ñang laøm baây giôø, baèng caùch ôû beân nhau baát chaáp moïi thöù coù theå chia reõ caùc con, baèng caùch luoân tìm kieám cô hoäi ñeå theå hieän öôùc mô cuûa caùc con cho moät ñaát nöôùc toát ñeïp hôn. Nhöng luoân vôùi nhau.
Ñieàu chuû yeáu laø khoâng bao giôø queân raèng "Thuø haèn xaõ hoäi ... laø phaù hoaïi. Caùc gia ñình bò phaù huûy bôûi söï thuø haèn. Caùc quoác gia bò phaù huûy bôûi loøng thuø haèn. Theá giôùi bò huûy dieät bôûi söï thuø haèn. Vaø thuø haèn lôùn nhaát taát caû laø chieán tranh. Hoâm nay chuùng ta thaáy theá giôùi ñang töï huûy hoaïi baèng chieán tranh Vì vaäy haõy tìm caùc caùch xaây döïng tình baïn xaõ hoäi. Noù khoâng phaûi laø ñieàu deã daøng; noù luoân coù nghóa phaûi töø boû moät ñieàu gì ñoù vaø thöông löôïng, nhöng neáu chuùng ta laøm ñieàu naøy vì muïc ñích giuùp ñôõ ngöôøi khaùc, chuùng ta coù theå coù traûi nghieäm tuyeät vôøi veà vieäc ñaët caùc khaùc bieät cuûa chuùng ta sang moät beân vaø cuøng nhau laøm vieäc vì moät ñieàu gì ñoù lôùn hôn. Neáu, do keát quaû cuûa caùc noã löïc ñôn giaûn vaø ñoâi khi ñaét giaù cuûa chuùng ta, chuùng ta coù theå tìm ñöôïc caùc ñieåm thoûa thuaän giöõa xung ñoät, xaây döïng caùc caàu noái vaø taïo hoøa bình vì lôïi ích cuûa moïi ngöôøi, thì chuùng ta seõ traûi nghieäm pheùp laï cuûa neàn vaên hoùa gaëp gôõ" (ibid., 169).
Moät caâu ngaïn ngöõ coå noùi raèng: "Neáu baïn muoán tôùi ñaâu ñoù moät caùch voäi vaøng, haõy böôùc moät mình; neáu baïn muoán ñi xa, haõy böôùc vôùi ngöôøi khaùc". Chuùng ta caàn luoân luoân mô öôùc vôùi nhau, nhö caùc con ñang laøm hoâm nay. Öôùc mô vôùi ngöôøi khaùc, ñöøng bao giôø choáng laïi ngöôøi khaùc. Haõy tieáp tuïc mô öôùc theo caùch caùc con mô öôùc vaø chuaån bò cho cuoäc gaëp gôõ naøy: moïi ngöôøi vôùi nhau vaø khoâng coù raøo caûn. Ñaây laø moät phaàn trong "trang söû môùi" cuûa Mozambique.
Chôi nhö moät ñoäi khieán chuùng ta thaáy raèng keû thuø cuûa nhöõng giaác mô vaø cam keát khoâng chæ laø boû cuoäc maø coøn laø söï lo laéng. "Söï lo laéng naøy coù theå choáng laïi chuùng ta baèng caùch khieán chuùng ta boû cuoäc baát cöù khi naøo chuùng ta khoâng thaáy keát quaû töùc khaéc. Caùc giaác mô toát ñeïp nhaát cuûa chuùng ta chæ ñaït ñöôïc thoâng qua hy voïng, kieân nhaãn vaø cam keát, chöù khoâng voäi vaøng. Ñoàng thôøi, chuùng ta khoâng neân do döï, ngaïi naém baét cô hoäi hay maéc sai laàm (sñd., 142). Nhöõng ñieàu ñeïp ñeõ nhaát caàn thôøi gian môùi thaønh hình, vaø neáu thoaït ñaàu, moät ñieàu gì ñoù khoâng thaønh coâng, thì ñöøng sôï tieáp tuïc coá gaéng. Ñöøng sôï phaïm sai laàm! Chuùng ta coù theå phaïm moät ngaøn sai laàm, nhöng chuùng ta ñöøng bao giôø sa vaøo caùi baãy boû cuoäc vì luùc ñaàu moïi thöù khoâng suoâng seû. Sai laàm toài teä nhaát laø ñeå cho söï lo laéng khieán caùc con töø boû giaác mô veà moät ñaát nöôùc toát ñeïp hôn.
Thí duï, caùc con coù tröôùc maét chöùng töø ñeïp ñeõ cuûa Maria Mutola, ngöôøi ñaõ hoïc ñöôïc caùch kieân trì, tieáp tuïc coá gaéng, maëc duø em aáy ñaõ khoâng ñaït ñöôïc muïc tieâu huy chöông vaøng trong ba Theá vaän hoäi ñaàu tieân. Roài, trong noã löïc thöù tö cuûa em, vaän ñoäng vieân 800 meùt naøy ñaõ giaønh ñöôïc huy chöông vaøng taïi Theá vaän hoäi Sydney. Caùc noã löïc cuûa em khoâng khieán em töï loay hoay vôùi chính em; chín danh hieäu theá giôùi cuûa em ñaõ khoâng ñeå em queân daân toäc em, nguoàn goác cuûa em: em tieáp tuïc tìm kieám nhöõng ñöùa treû khoù ngheøo cuûa Mozambique. Chuùng ta thaáy theå thao ñaõ daïy chuùng ta kieân trì ra sao trong caùc giaác mô cuûa chuùng ta!
Cha muoán noùi theâm moät ñieàu quan troïng: haõy chuù yù ñeán ngöôøi cao nieân.
Ngöôøi cao nieân coù theå giuùp giöõ cho caùc giaác mô vaø khaùt voïng cuûa caùc con khoâng bò phai môø, khoâng bò chuøn böôùc ôû traûi nghieäm ñaàu tieân gaëp khoù khaên hay baát löïc. Caùc ngaøi laø goác reã cuûa chuùng ta. "Haõy nghó veà ñieàu ñoù: neáu ai ñoù noùi vôùi ngöôøi treû laøm ngô lòch söû cuûa hoï, baùc boû caùc kinh nghieäm cuûa ngöôøi cao nieân cuûa hoï, khinh bæ quaù khöù vaø mong chôø moät töông lai maø anh ta hy voïng, thì haù khoâng deã daøng hay sao trong vieäc keùo hoï ñi theo ñeå hoï chæ laøm nhöõng gì ngöôøi naøy noùi vôùi hoï? Anh ta caàn nhöõng ngöôøi treû phaûi noâng caïn, maát goác vaø khoâng tin töôûng, ñeå hoï chæ coù theå tin töôûng vaøo nhöõng lôøi höùa heïn cuûa anh ta vaø haønh ñoäng theo caùc keá hoaïch cuûa anh ta. Ñoù laø caùch caùc yù thöùc heä khaùc nhau hoaït ñoäng: chuùng phaù huûy (hoaëc thaùo boû) taát caû caùc khaùc bieät ñeå chuùng coù theå trò vì khoâng bò choáng ñoái. Tuy nhieân, ñeå laøm ñöôïc nhö vaäy, chuùng caàn nhöõng ngöôøi treû tuoåi khoâng ích lôïi gì cho lòch söû, nhöõng ngöôøi töø boû gia taøi tinh thaàn vaø nhaân baûn thöøa höôûng töø caùc theá heä ñi tröôùc vaø khoâng bieát gì veà moïi ñieàu xuaát hieän tröôùc hoï" (Ibid., 181).
Caùc theá heä cao nieân coù nhieàu ñieàu ñeå noùi vaø cung caáp cho caùc con. Ñuùng laø, ñoâi khi ngöôøi cao nieân chuùng toâi coù theå hoáng haùch vaø caèn nhaèn, hoaëc chuùng toâi coù theå coá gaéng khieán caùc con haønh ñoäng, noùi vaø soáng gioáng nhö caùch chuùng toâi laøm. Caùc con seõ phaûi tìm ra con ñöôøng rieâng cuûa mình, nhöng baèng caùch laéng nghe vaø ñaùnh giaù cao nhöõng ngöôøi ñaõ ñi tröôùc caùc con. Haù ñaây khoâng phaûi laø ñieàu caùc con laøm vôùi aâm nhaïc cuûa caùc con hay sao? Trong marrabenta, töùc aâm nhaïc truyeàn thoáng cuûa Mozambique, caùc con keát hôïp caùc nhòp ñieäu hieän ñaïi khaùc, vaø pandza ñaõ ra ñôøi. Nhöõng gì caùc con laéng nghe, nhöõng gì caùc con thaáy cha meï vaø oâng baø cuûa mình haùt vaø nhaûy theo, caùc con ñaõ laáy vaø laøm thaønh cuûa rieâng mình. Vaäy thì, ñoù laø con ñöôøng maø Cha muoán chæ ra cho caùc con, moät con ñöôøng "phaùt sinh töø töï do, nhieät huyeát, saùng taïo vaø nhöõng chaân trôøi môùi, ñoàng thôøi, nuoâi döôõng caùc goác reã töøng nuoâi döôõng vaø duy trì chuùng ta" (ibid., 184).
Taát caû nhöõng ñieàu naøy laø nhöõng ñieàu nhoû nhaët, nhöng chuùng coù theå mang ñeán cho caùc con söï hoã trôï maø caùc con khoâng neân baùc boû khi gaëp khoù khaên nhöng phaûi tieán veà phía tröôùc vôùi loøng hy voïng, tìm ra nhöõng caùch thöùc vaø loái thoaùt môùi ñeå phaùt bieåu oùc saùng taïo cuûa mình vaø cuøng nhau ñoái dieän vôùi caùc vaán ñeà trong tinh thaàn lieân ñôùi.
Nhieàu ngöôøi trong caùc con ñöôïc sinh ra vaøo thôøi ñieåm hoøa bình, moät neàn hoøa bình khoù giaønh ñöôïc khoâng phaûi luùc naøo cuõng deã daøng ñaït ñöôïc vaø maát nhieàu thôøi gian môùi xaây döïng ñöôïc. Hoøa bình laø moät dieãn trình maø caùc con cuõng ñöôïc keâu goïi ñeå thuùc ñaåy, baèng caùch luoân saün saøng tieáp caän vôùi nhöõng ngöôøi gaëp khoù khaên. Baøn tay dang roäng vaø tình baïn tìm ñöôïc bieåu thöùc cuï theå coù moät söùc maïnh lôùn lao xieát bao! Cha nghó tôùi söï ñau khoå cuûa nhöõng ngöôøi treû ñaày öôùc mô ñeán tìm vieäc laøm trong thaønh phoá, vaø laø nhöõng ngöôøi ngaøy nay voâ gia cö, voâ gia ñình vaø baïn beø thöïc söï. Hoïc caùch cung öùng cho ngöôøi khaùc moät baøn tay giuùp ñôõ vaø dang roäng laø ñieàu quan troïng xieát bao! Haõy coá gaéng phaùt trieån tình baïn vôùi nhöõng ngöôøi coù suy nghó khaùc vôùi caùc con, ñeå tình lieân ñôùi gia taêng giöõa caùc con vaø trôû thaønh vuõ khí toát nhaát ñeå thay ñoåi tieán trình lòch söû.
Hình aûnh cuûa baøn tay dang roäng cuõng khieán chuùng ta nghó ñeán söï caàn thieát phaûi cam keát chaêm soùc traùi ñaát, ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta. Caùc con thöïc söï ñaõ ñöôïc chuùc phuùc vôùi veû ñeïp töï nhieân tuyeät vôøi: röøng vaø soâng, thung luõng vaø ñoài nuùi vaø raát nhieàu baõi bieån ñeïp ñeõ.
Tuy nhieân, ñaùng buoàn thay, moät vaøi thaùng tröôùc, caùc con ñaõ chòu ñöïng söï taán coâng cuûa hai côn baõo vaø thaáy caùc haäu quaû cuûa thaûm hoïa sinh thaùi maø chuùng ta ñang traûi qua. Nhieàu ngöôøi, trong ñoù coù moät soá löôïng lôùn nhöõng ngöôøi treû tuoåi, ñaõ tieáp nhaän thaùch ñoá caáp baùch trong vieäc baûo veä ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta. Ñaây laø thaùch thöùc ñaët ra cho chuùng ta: baûo veä ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta. ÔÛ ñaây, caùc con coù moät giaác mô ñeïp ñeõ ñeå cuøng nhau vun ñaép, nhö moät gia ñình, moät thöû thaùch lôùn lao coù theå giuùp caùc con ñoaøn keát. Cha tin chaéc raèng caùc con coù theå laø taùc nhaân cuûa söï thay ñoåi raát caàn thieát naøy: baûo veä ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta, moät ngoâi nhaø thuoäc moïi ngöôøi vaø daønh cho moïi ngöôøi.
Haõy ñeå Cha taïm bieät caùc con baèng moät yù nghó cuoái cuøng: Thieân Chuùa yeâu caùc con, vaø ñaây laø ñieàu maø taát caû caùc truyeàn thoáng toân giaùo cuûa chuùng ta ñeàu ñoàng yù. "Ñoái vôùi Ngöôøi, caùc con coù giaù trò; caùc con khoâng voâ nghóa. Caùc con quan troïng ñoái vôùi Ngöôøi, vì caùc con laø coâng trình cuûa baøn tay Ngöôøi. Ñoù laø lyù do taïi sao Ngöôøi quan taâm ñeán caùc con vaø nhìn caùc con vôùi tình aâu yeám. Haõy tín thaùc vaøo kyù öùc cuûa Thieân Chuùa... Kyù öùc cuûa Ngöôøi laø moät traùi tim ñaày loøng traéc aån dòu daøng, moät traùi tim tìm thaáy nieàm vui trong vieäc 'xoùa boû' khoûi chuùng ta moïi daáu veát cuûa toäi aùc. Ngöôøi khoâng theo doõi caùc thaát baïi cuûa caùc con vaø Ngöôøi luoân giuùp caùc con hoïc ñöôïc ñieàu gì ñoù ngay töø nhöõng sai laàm cuûa caùc con. Vì Ngöôøi yeâu caùc con. Haõy coá gaéng giöõ thinh laëng trong giaây laùt vaø ñeå baûn thaân caûm nhaän ñöôïc tình yeâu cuûa Ngöôøi. Coá gaéng daäp taét moïi oàn aøo beân trong, vaø nghæ ngôi giaây laùt trong voøng tay yeâu thöông cuûa Ngöôøi" (Christus Vivit, 115).
Tình yeâu ñoù cuûa Thieân Chuùa raát ñôn giaûn, im laëng vaø kín ñaùo: noù khoâng cheá ngöï chuùng ta hay töï aùp ñaët leân chuùng ta; noù khoâng phaûi ñinh tai nhöùc oùc hay haøo nhoaùng. Noù laø "moät tình yeâu töï do vaø giaûi thoaùt, moät tình yeâu chöõa laønh vaø laøm troãi daäy. Tình yeâu cuûa Chuùa lieân quan tôùi naâng cao hôn laø haï guïc, tôùi hoøa giaûi hôn laø caám ñoaùn, tôùi vieäc cung öùng caùc thay ñoåi môùi hôn laø leân aùn, tôùi töông lai hôn laø quaù khöù" (sñd., 116).
Cha bieát raèng caùc con tin vaøo tình yeâu naøy, moät tình yeâu laøm cho söï hoøa giaûi trôû thaønh coù theå. Vaø bôûi vì caùc con tin vaøo tình yeâu naøy, Cha chaéc chaén raèng caùc con ñaày hy voïng vaø caùc con seõ khoâng thaát baïi trong vieäc böôùc ñi moät caùch haân hoan treân caùc neøo ñöôøng hoøa bình.
Caûm ôn caùc con raát nhieàu vaø, xin vui loøng, ñöøng queân caàu nguyeän cho Cha.
Xin Thieân Chuùa chuùc laønh cho taát caû caùc con.