Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
laø chöùng taù hy voïng cho Phi chaâu
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ laø chöùng taù hy voïng cho Phi chaâu.
Hoàng Thuûy
Vatican (Vatican News 5-09-2019) - Saùng thöù tö muøng 4 thaùng 9 naêm 2019, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ baét ñaàu chuyeán vieáng thaêm 3 nöôùc Mozambique, Madagascar vaø Maurice. ÑTC trôû laïi chaâu luïc nôi thöôøng bò thöông tích vì chieán tranh, xung ñoät, beänh taät, ngheøo ñoùi, nhöng cuõng laø nôi coù khaû naêng xaây döïng moät hieän taïi vaø töông lai hy voïng. Ñaây chính laø lyù do thuùc ñaåy Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm caùc nöôùc naøy vaø cuõng laø ñieàu ngöôøi daân caùc nöôùc naøy chôø ñôïi nôi cuoäc vieáng thaêm cuûa ngaøi.
Trong cuoäc phoûng vaán daønh cho Vatican News hoâm 29 thaùng 8 naêm 2019, Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin, Quoác vuï khanh Toøa Thaùnh, nhaän ñònh raèng chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha mang laïi hy voïng cho chaâu Phi.
* Thöa Ñöùc Hoàng Y, nhöõng chuû ñeà chính cuûa chuyeán vieáng thaêm naøy laø gì?
- Hình aûnh chaâu Phi maø chuùng ta bieát vaø thöôøng ñöôïc loan truyeàn, ñoù laø moät chaâu luïc ñaày nhöõng vaán ñeà: caùc xung ñoät, beänh dòch... Toâi tin raèng chaâu Phi, treân heát, laø mieàn ñaát giaøu tình ngöôøi, mieàn ñaát giaøu caùc giaù trò, mieàn ñaát giaøu ñöùc tin vaø theo toâi, Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm chaâu Phi chính vì nhöõng caûm nghó naøy.
Toâi muoán noùi raèng nhöõng ñieåm noåi baät cuûa chuyeán ñi naøy, veà cô baûn, coù ba ñieàu. Ñaàu tieân laø nhaán maïnh veà chuû ñeà hoøa bình, sau ñoù chaéc chaén laø chuû ñeà veà chaêm soùc Thuï taïo, theo thoâng ñieäp Laudato si ', vaø sau ñoù laø vaên hoùa gaëp gôõ vaø taát caû ñieàu naøy ñöôïc nhìn döôùi chieàu kích cuûa hy voïng. Vì vaäy, Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ muoán chæ ra vaø thuùc ñaåy taát caû nhöõng daáu hieäu hy voïng coù ôû ñaây, taát caû nhöõng noã löïc ñang ñöôïc thöïc hieän ñeå giaûi quyeát raát nhieàu xung ñoät, vì söï phaùt trieån beàn vöõng, vì söï toân troïng vaø chaêm soùc Thuï taïo. Theo caùch noùi cuûa thaùnh Giaùo hoaøng Phaoloâ VI, chuùng ta coù theå noùi raèng Chaâu Phi gioáng nhö moät phoøng thí nghieäm phaùt trieån toaøn dieän. Toâi muoán nhaán maïnh chieàu kích hy voïng naøy vaø caùi nhìn veà töông lai, baét ñaàu töø nhieàu daáu hieäu tích cöïc taïi luïc ñòa naøy.
* Taïi Mozambique, sau nhieàu thaäp kyû xung ñoät noäi boä, noäi chieán ñaõ keát thuùc, moät thoûa thuaän hoøa bình ñaõ ñöôïc kyù keát giöõa chính phuû vaø cöïu phieán quaân Renamo, ngaøy nay laø ñaûng ñoái laäp chính. Thöa Ñöùc Hoàng Y, lieäu chuyeán thaêm naøy cuõng mang laïi söùc maïnh cho moät töông lai môùi khoâng?
- Chuùng toâi hy voïng nhö vaäy, bôûi vì thaät söï laø môùi ñaây, moät trang môùi ñaõ ñöôïc môû ra trong lòch söû cuûa Mozambique. Moät caâu chuyeän raát phöùc taïp, raát raéc roái. Chuùng ta nghó tröôùc heát ñeán cuoäc chieán giaønh ñoäc laäp, ngay sau ñoù laø cuoäc noäi chieán buøng noå giöõa hai löïc löôïng chính laø Frelimo vaø Renamo, keát thuùc vaøo naêm 1992 vôùi caùc hieäp ñònh taïi Roma, nhöng roài söï baát oån vaãn tieáp tuïc, cuoäc xung ñoät tieáp tuïc. Gaàn ñaây, nhôø thieän chí cuûa caùc beân, moät thoûa thuaän hoøa bình môùi ñaõ ñaït ñöôïc. Roõ raøng, trong taát caû nhöõng ñieàu naøy, Giaùo hoäi ñaõ bò aûnh höôûng raát nhieàu. Baây giôø ñaõ coù söï tieán boä, phaùt trieån, coâng nhaän vai troø cuûa Giaùo hoäi, veà töï do toân giaùo vaø mong muoán hoøa bình ñaõ ñöôïc theå hieän gaàn ñaây. Toâi tin raèng Ñöùc Giaùo hoaøng thöïc söï muoán nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa ñoái thoaïi noùi chung nhöng ñaëc bieät laø lieân quan ñeán tình traïng ôû trong nöôùc. Taàm quan troïng cuûa ñoái thoaïi, töø boû moät laàn cho taát caû loái lyù luaän xem vuõ khí, baïo löïc nhö moät phöông phaùp giaûi quyeát vaø giaûi quyeát caùc xung ñoät, giaûi quyeát söï khaùc bieät toàn taïi giöõa phe naøy vaø phe kia, thay vaøo ñoù, nghieâm tuùc môøi goïi theo con ñöôøng laéng nghe vaø hôïp taùc vôùi nhau, con ñöôøng hôïp taùc vì söï phaùt trieån toaøn dieän cuûa daân chuùng. Toâi tin raèng ñaây laø ñieàu ñuùng ñaén, ñeå thay ñoåi loái lyù luaän, ñieàu naøy raát quan troïng, ôû Mozambique cuõng nhö ôû nhieàu nôi khaùc treân theá giôùi nôi maø chuùng ta chöùng kieán nhuõng xung ñoät. Ñaây laø nhöõng gì Ñöùc Giaùo hoaøng yeâu caàu chuùng ta: moät taâm thöùc môùi, moät caùch tieáp caän môùi cho nhöõng tình huoáng naøy.
* Moät Giaùo hoäi ngheøo cho ngöôøi ngheøo laø moät Giaùo hoäi maø Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ seõ tìm thaáy ôû Madagascar. Coâng giaùo chieám khoaûng 1/3 daân soá. Naïn phaù röøng vaø haïn haùn gaây thieät haïi cho ñaát nöôùc naøy, roài caû nhöõng khuûng hoaûng chính trò. Chuyeán thaêm cuûa Giaùo hoaøng coù yù nghóa gì trong boái caûnh naøy, thöa Ñöùc Hoàng Y?
- Toâi nhôù Madagascar vôùi raát nhieàu caûm xuùc bôûi vì toâi ñaõ coù cô hoäi ñeán thaêm noù vaøi naêm tröôùc vaø toâi nhaän ra ñoù laø moät ñaát nöôùc raát sinh ñoäng, moät ñaát nöôùc treû ñang ñoái maët vôùi nhieàu thaùch thöùc. Thöû thaùch ñaàu tieân chính laø thöû thaùch cuûa tuoåi treû, moät ñaát nöôùc phaûi coù theå coáng hieán nhöõng cô hoäi, söï phaùt trieån vaø töông lai cho nhieàu ngöôøi treû. Tieáp ñeán, söï ngheøo khoå: caàn phaûi vöôït qua khoaûng caùch lôùn giöõa moät soá ít giaøu coù vaø phaàn lôùn daân chuùng ñang trong tình traïng ngheøo khoå. Toâi tin raèng chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng seõ thuùc ñaåy noã löïc nhaèm tìm ra phöông caùch ñeå mang laïi cho taát caû moïi ngöôøi, nhöng treân heát laø nhieàu ngöôøi treû, khaû naêng phaùt trieån naøy vaø cô hoäi cuûa töông lai. Ngay caû Giaùo hoäi cuõng ngheøo nhöng ñoàng thôøi coá gaéng trôû thaønh moät söï hieän dieän ñaùng keå, ñaëc bieät laø thoâng qua caùc toå chöùc hoã trôï, caùc toå chöùc giaùo duïc: ñaây laø moät daáu hieäu hy voïng cho daân nöôùc naøy. Vì vaäy, cuõng ôû ñaây, Ñöùc Giaùo hoaøng ñeán ñeå cuûng coá vaø taêng cöôøng cam keát vaø noã löïc naøy, veà phía Giaùo hoäi.
* Ngaøy 9 thaùng 9, Ñöùc Giaùo hoaøng seõ ñeán Coäng hoøa Maurice, moät ngaõ tö lòch söû cuûa caùc daân toäc. Moät nöûa daân soá laø theo AÁn giaùo, tieáp ñeán laø Coâng giaùo vaø chöa ñeán 1/5 theo Hoài giaùo. Thöa Ñöùc Hoàng Y, troïng taâm cuûa chuyeán thaêm naøy laø gì?
- Toâi muoán noùi raèng ñoù chính laø chieàu kích thöù ba maø toâi nhaéc ñeán tröôùc ñaây, neàn vaên hoùa gaëp gôõ, moät caùch töï nhieân, coù giaù trò cho taát caû caùc quoác gia maø Ñöùc Giaùo hoaøng seõ ñeán thaêm. ÔÛ Mozambique laø cuoäc gaëp gôõ giöõa caùc löïc löôïng chính trò ñoái laäp, coøn ôû ñaây laø cuoäc gaëp gôõ vì söï hình thaønh cuûa hoøn ñaûo: moät söï keáp hôïp ña saéc toäc, ña toân giaùo vaø ña vaên hoùa. Khía caïnh naøy cuûa cuoäc gaëp gôõ giöõa nhöõng khaùc bieät seõ trôû neân ñaëc bieät roõ raøng - Ñöùc Giaùo hoaøng chaéc chaén seõ nhaán maïnh ñieàu naøy - khi vöôït qua moïi hình thöùc phaân bieät ñoái xöû: ví duï veà khía caïnh chaáp nhaän côûi môû ñoái vôùi ngöôøi di daân, nhöõng ngöôøi thöôøng ñeán töø nöôùc ngoaøi ñeå tìm kieám chaát löôïng cuoäc soáng toát hôn. Vaø roài ñaây cuõng laø cuoäc ñoái thoaïi cuõng giöõa caùc toân giaùo khaùc nhau, moät cuoäc ñoái thoaïi phaûi nhaém hôïp taùc ñeå ñoái dieän vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà cuûa xaõ hoäi vaø theá giôùi noùi chung.
* Seõ coù saùu ngaøy caêng thaúng. Moät caâu hoûi nghi thöùc: mong muoán caù nhaân cuûa Ñöùc Hoàng Y cho chuyeán ñi naøy laø gì?
Toâi vui möøng vôùi chuyeán ñi naøy, toâi haïnh phuùc khi ñi cuøng Ñöùc Thaùnh Cha ñeán chaâu Phi. Chaâu Phi laø traûi nghieäm ñaàu tieân cuûa toâi, maëc duø Taây Phi chöù khoâng phaûi Ñoâng Phi, nhöng moät chuùt con tim cuûa toâi vaãn gaén boù vôùi luïc ñòa ñoù, vì vaäy toâi raát saün loøng ñi. Toâi muoán noùi hai ñieàu, nhöõng ñieàu cô baûn cuûa baát kyø caùch tieáp caän naøo vôùi chaâu Phi. Ñaàu tieân laø ngöôøi chaâu Phi phaûi nhaän thöùc ñöôïc traùch nhieäm cuûa hoï trong vieäc tìm kieám, ngay trong xaõ hoäi, quoác gia cuûa hoï, caùc giaûi phaùp cho caùc vaán ñeà chaâu Phi. Ñoù laø nhaän thöùc raèng vaän meänh cuûa chaâu Phi, töông lai cuûa noù naèm trong tay ngöôøi chaâu Phi: moät ñaûm nhaän veà traùch nhieäm theo nghóa naøy ñeå choáng laïi taát caû nhöõng hieän töôïng caûn trôû söï phaùt trieån vaø hoøa bình. Hy voïng khaùc laø söï chuù yù cuûa coäng ñoàng quoác teá. Chaâu Phi caàn coù nhöõng ngöôøi baïn cuûa chaâu Phi, khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi quan taâm, nhìn noù baèng con maét quan taâm, nhöng nhöõng ngöôøi thöïc söï coá gaéng giuùp luïc ñòa naøy thöïc hieän taát caû caùc nguoàn löïc cuûa mình, taát caû söùc maïnh ñeå tieán boä, tieán veà phía tröôùc. Tieáp ñeán, neùt ñeïp seõ laø cuoäc gaëp gôõ vôùi caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo, vôùi ngöôøi Coâng giaùo, soáng traûi nghieäm nieàm vui vaø söùc soáng naøy, kinh nghieäm veà söï hieäp thoâng tuyeät vôøi vôùi caùc coäng ñoàng Coâng giaùo ñaëc tröng cho caùc coäng ñoàng ôû chaâu Phi. Ñoù cuõng seõ laø moät khoaûnh khaéc raát ñeïp. Vaø giuùp Giaùo hoäi naøy phaùt trieån vaø giuùp noù phuïc vuï hôn nöõa, Tin Möøng vaø xaõ hoäi nôi hoï soáng.