Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ gaëp
caùc caáp chính quyeàn, ñaïi dieän xaõ hoäi daân söï
vaø ngoaïi giao ñoaøn taïi Mozambic
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ gaëp caùc caáp chính quyeàn, ñaïi dieän xaõ hoäi daân söï vaø ngoaïi giao ñoaøn taïi Mozambic.
Vaên Yeân SJ
Mozambic (Vatican News 5-09-2019) -Trong dieãn vaên tröôùc caùc caáp chính quyeàn, ñaïi dieän xaõ hoäi daân söï vaø ngoaïi giao ñoaøn taïi Mozambic, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khaúng ñònh: "hoøa bình laø moät boâng hoa moûng manh, phaûi vaät loän ñeå vöôn mình nôû hoa giöõa lôùp ñaù baïo löïc. Do ñoù, noù ñoøi hoûi chuùng ta phaûi tieáp tuïc, vôùi quyeát taâm nhöng khoâng cuoàng tín, vôùi loøng can ñaûm nhöng khoâng cao ngaïo, kieân cöôøng nhöng khoâng theo caùch maùnh khoeù, ñeå thuùc ñaåy hoøa bình vaø hoøa giaûi, chöù khoâng phaûi baïo löïc, laø thöù chæ mang laïi söï huûy dieät.
Chöông trình vieáng thaêm chính thöùc cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Mozambique baét ñaàu vaøo saùng ngaøy 5 thaùng 9 naêm 2019, vôùi vieäc thaêm ngoaïi giao toång thoáng Filipe Nyussi cuûa Mozambique taïi dinh toång thoáng "Ponte Vermelha". Sau ñoù, cuõng taïi ñaây, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaëp caùc thaønh vieân chính phuû, quoác hoäi, ngoaïi giao ñoaøn, ñaïi dieän chính quyeàn vaø xaõ hoäi daân söï cuûa Mozambique.
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Trong dieãn vaên ñaùp lôøi Ñöùc Thaùnh Cha caûm ôn toång thoáng, caùc thaønh vieân cuûa Chính phuû vaø nhöõng ngöôøi hieän dieän vì lôøi chaøo möøng vaø ñaëc bieät laø lôøi môøi ñeå ngaøi coù cô hoäi thaêm ñaát nöôùc Mozambique, moät ñaát nöôùc giaøu veà vaên hoaù.
Lieân ñôùi vôùi naïn nhaân cuûa hai côn loác xoaùy Idai vaø Kenneth
Tröôùc heát, Ñöùc Thaùnh Cha dieãn taû söï gaàn guõi vaø lieân ñôùi cuûa ngaøi vôùi nhöõng ngöôøi bò aûnh höôûng tröïc tieáp bôûi côn loác xoaùy Idai vaø Kenneth. Ngaøi noùi raèng: "Thaät tieác laø toâi khoâng theå ñích thaân ñeán thaêm anh chò em, nhöng toâi muoán anh chò em bieát raèng toâi cuøng tham döï noãi thoáng khoå cuûa anh chò em; vaø coäng ñoàng Coâng giaùo cuõng seõ daán thaân ñaùp laïi tình caûnh khoù khaên nhaát naøy. Giöõa thaûm khoác vaø hoang taøn, toâi caàu xin, trong söï quan phoøng cuûa Thieân Chuùa, ñeå taát caû caùc nhoùm xaõ hoäi vaø daân söï daønh öu tieân quan taâm trong vieäc taùi thieát."
Ca ngôïi thoaû thuaän hoaø bình ñöôïc kyù taïi Serra da Gorongosa
Veà thoaû thuaän hoaø bình ñöôïc kyù taïi Serra da Gorongosa hoài thaùng tröôùc nhaèm chaám döùt söï ñoái khaùng quaân söï giöõa caùc nhoùm ngöôøi Mozambiques, Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Toâi cuõng muoán baøy toû loøng bieát ôn cuûa caù nhaân toâi vaø cuõng nhö cuûa coäng ñoàng theá giôùi lôùn hôn, veà nhöõng noã löïc trong nhöõng thaäp nieân vöøa qua nhaèm laøm cho hoøa bình trôû thaønh chuaån möïc, vaø hoøa giaûi trôû thaønh con ñöôøng toát nhaát khi ñöùng tröôùc nhöõng khoù khaên vaø thaùch ñoá maø quyù vò, nhö laø moät quoác gia, ñang gaëp phaûi."
Ñöùc Thaùnh Cha hy voïng thoaû thuaän vöøa ñöôïc kyù laø moät coät moác ñeå ngöôøi ta coù theå hy voïng veà moät quyeát ñònh döùt khoaùt hôn nöõa treân con ñöôøng hoaø bình ñaõ baét ñaàu vôùi Hieäp ñònh Hoaø bình Chung ñaõ ñöôïc kyù taïi Roma töø naêm 1992.
Haõy noùi 'khoâng' vôùi baïo löïc vaø noùi 'coù' hoøa bình!"
Quyù vò ñaõ traûi qua nhöõng ñau khoå vaø bi thöông nhöng quyù vò ñaõ khoâng ñeå cho caùc moái töông quan con ngöôøi bò chi phoái bôûi oaùn thuø vaø khoâng ñeå cho thuø gheùt vaø baïo löïc coù tieáng noùi cuoái cuøng. Nhö vò tieàn nhieäm cuûa toâi, thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ ghi nhôù trong chuyeán vieáng thaêm ñaát nöôùc cuûa quyù vò naêm 1988: "Nhieàu ngöôøi nam nöõ vaø treû em thieáu nhaø ôû, löông thöïc, tröôøng ñeå hoïc, beänh vieän ñeå ñöôïc chaêm soùc söùc khoûe, nhaø thôø ñeå gaëp gôõ caàu nguyeän vaø caùc caùnh ñoàng cho ngöôøi lao ñoäng. Haøng ngaøn ngöôøi buoäc phaûi taûn cö ñeå tìm an ninh vaø phöông tieän sinh soáng; nhöõng ngöôøi khaùc ñaõ phaûi laùnh naïn ôû caùc quoác gia laân caän... Haõy noùi 'khoâng' vôùi baïo löïc vaø noùi 'coù' hoøa bình!" (Chuyeán thaêm vieáng Toång thoáng Coäng hoøa, 16 thaùng 9 naêm 1988, 3).
Quyeát taâm nhöng khoâng cuoàng tín, vôùi loøng can ñaûm nhöng khoâng cao ngaïo
Trong suoát nhöõng naêm naøy, quyù vò ñaõ nhaän ra caùch theá ñeå theo ñuoåi hoøa bình daøi laâu - moät söù maïng lieân quan ñeán moïi ngöôøi - ñoøi hoûi nhöõng noã löïc vaát vaû, lieân tuïc vaø khoâng ngöøng; vì hoøa bình laø moät boâng hoa moûng manh, phaûi vaät loän ñeå vöôn mình nôû hoa giöõa lôùp ñaù baïo löïc (Thoâng ñieäp cho Ngaøy Hoøa bình Theá giôùi 2019). Do ñoù, noù ñoøi hoûi chuùng ta phaûi tieáp tuïc, vôùi quyeát taâm nhöng khoâng cuoàng tín, vôùi loøng can ñaûm nhöng khoâng cao ngaïo, kieân cöôøng nhöng theo caùch maùnh khoeù, ñeå thuùc ñaåy hoøa bình vaø hoøa giaûi, chöù khoâng phaûi baïo löïc, laø thöù chæ mang laïi söï huûy dieät.
Hoøa bình khoâng chæ ñôn thuaàn laø khoâng coù chieán tranh maø laø moät söï daán thaân khoâng meät moûi
Nhö chuùng ta bieát, hoøa bình khoâng chæ ñôn thuaàn laø khoâng coù chieán tranh maø laø moät söï daán thaân khoâng meät moûi - ñaëc bieät laø veà phía chuùng ta, nhöõng ngöôøi chòu traùch nhieäm lôùn hôn - ñeå nhaän ra, baûo veä vaø phuïc hoài phaåm giaù cuûa anh chò em chuùng ta moät caùch cuï theå, maø thöôøng bò phôùt lôø hoaëc boû qua, ñeå hoï coù theå thaáy mình ñoùng vai chính trong vaän meänh quoác gia. Chuùng ta cuõng khoâng theå boû qua thöïc teá raèng "neáu khoâng coù nhöõng cô hoäi ngang nhau, thì nhieàu loaïi hình thöùc gaây haán vaø xung ñoät seõ coù ñöôïc moät maûnh ñaát maøu môõ ñeå phaùt trieån vaø cuoái cuøng laø buøng noå. Khi moät xaõ hoäi - duø laø ñòa phöông, quoác gia hay quoác teá - vaãn ñeå laïi moät phaàn naøo ñoù beân leà, thì khoâng moät chöông trình hay taøi nguyeân chính trò naøo coù theå duøng aùp cheá cuûa luaät hay heä thoáng giaùm saùt ñeå ñaûm baûo söï yeân bình" (Evangelii Gaudium, 59).
Nhöõng tieán boä ñaày höùa heïn
Hoøa bình ñaõ laøm cho söï phaùt trieån cuûa Mozambique ôû moät soá lónh vöïc trôû neân coù theå. Nhöõng tieán boä ñaày höùa heïn ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong caùc lónh vöïc giaùo duïc vaø chaêm soùc söùc khoûe. Toâi khuyeán khích quyù vò tieáp tuïc noã löïc xaây döïng caùc cô caáu vaø theå cheá caàn thieát ñeå ñaûm baûo raèng khoâng ai caûm thaáy bò boû rôi, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi treû chieám moät phaàn raát lôùn daân soá cuûa ñaát nöôùc quyù vò. Hoï khoâng chæ laø hy voïng cuûa vuøng ñaát naøy; hoï coøn laø moùn quaø cuûa ñaát nöôùc, moät moùn quaø thaùch thöùc, tìm kieám vaø caàn tìm ra nhöõng keânh xöùng ñaùng coù theå cho pheùp hoï söû duïng hieäu quaû taát caû nhöõng taøi naêng cuûa mình. Hoï coù khaû naêng gieo nhöõng haït gioáng cho söï phaùt trieån hoøa hôïp xaõ hoäi maø taát caû moïi ngöôøi mong öôùc.
Vaên hoùa gaëp gôõ
Moät neàn vaên hoùa hoøa bình ñoøi hoûi "moät tieán trình tieáp dieãn, nôi ñoù moïi theá heä môùi phaûi tham gia vaøo coäng ñoàng" (ibid., 220). Vì lyù do naøy, tieán trình naøy phaûi laø moät trong nhöõng öu tieân vaø thaám nhuaàn vaên hoùa gaëp gôõ: chaáp nhaän ngöôøi khaùc, taïo keát noái vaø xaây döïng nhöõng caàu noái. Veà vaán ñeà naøy, ñieàu caàn thieát laø phaûi traân troïng kyù öùc nhö moät con ñöôøng môû ra töông lai, nhö moät haønh trình ñöa ñeán choã ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu chung, nhöõng giaù trò vaø yù töôûng ñöôïc chia seû coù theå giuùp vöôït qua nhöõng lôïi ích heïp hoøi hoaëc ñaûng phaùi. Baèng caùch naøy, söï giaøu coù thöïc söï cuûa quoác gia quyù vò coù theå ñöôïc tìm thaáy trong vieäc phuïc vuï ngöôøi khaùc, ñaëc bieät laø ngöôøi ngheøo.
Quyù vò coù moät nhieäm vuï lòch söû vaø can ñaûm caàn thöïc hieän: Quyù vò seõ khoâng döøng daán thaân bao laâu coøn coù treû em khoâng ñöôïc ñeán tröôøng, gia ñình voâ gia cö, coâng nhaân thaát nghieäp, noâng daân khoâng coù ñaát canh taùc. Ñaây laø nhöõng neàn taûng cho moät töông lai hy voïng, moät töông lai cuûa phaåm giaù! Nhöõng ñieàu naøy laø khí giôùi cuûa hoøa bình.
Chaêm soùc "ngoâi nhaø chung"
Hoøa bình cuõng môøi chuùng ta nhìn veà traùi ñaát, ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta. Töø caùi nhìn naøy, Mozambique laø moät quoác gia raát may maén, vaø quyù vò coù traùch nhieäm ñaëc bieät trong vieäc chaêm soùc phuùc laønh naøy. Baûo veä ñaát ñai cuõng laø baûo veä söï soáng, voán ñoøi hoûi phaûi chuù yù ñaëc bieät khi chuùng ta thaáy xu höôùng cöôùp phaù vaø boùc loät gaây ra bôûi loøng tham, maø thöôøng khoâng xuaát phaùt töø nhöõng cö daân soáng treân nhöõng vuøng ñaát naøy, vaø cuõng khoâng ñöôïc thuùc ñaåy bôûi lôïi ích chung cuûa ngöôøi daân cuûa quyù vò. Vaên hoùa hoøa bình coøn coù moät söï phaùt trieån toaøn dieän, beàn vöõng vaø bao goàm, nôi taát caû moïi ngöôøi Mozambique coù theå caûm thaáy raèng vuøng ñaát naøy laø cuûa hoï. Nôi ñaây hoï coù theå thieát laäp moái töông quan huynh ñeä vaø coâng baèng vôùi laùng gieàng vaø vôùi taát caû moïi ñieàu xung quanh.
Lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Toång thoáng vaø quyù chöùc traùch thaân meán! Taát caû quyù vò haõy laø nhöõng ngheä nhaân kieán taïo nhöõng taùc phaåm tuyeät vôøi nhaát: töông lai hoøa bình vaø hoøa giaûi ñeå coù theå baûo veä quyeàn cuûa con caùi quyù vò trong töông lai. Toâi caàu xin Thieân Chuùa ñeå, trong thôøi gian traûi qua vôùi quyù vò, ngay caû toâi, trong söï hieäp thoâng vôùi caùc anh em giaùm muïc vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi vuøng ñaát naøy, coù theå giuùp laøm cho hoøa bình, hoøa giaûi vaø hy voïng ngöï trò giöõa moïi ngöôøi.