Giôùi treû Vieät soáng xanh
cuøng Ñöùc Phanxicoâ
Giôùi treû Vieät soáng xanh cuøng Ñöùc Phanxicoâ.
An Duyeân - tình nguyeän vieân cuûa Vatican News
Saøigoøn (Vatican News 1-09-2019) - Ngaøy 18 thaùng 06 naêm 2015, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ chính thöùc ban haønh thoâng ñieäp veà moâi tröôøng vôùi caùi teân ñeán nay trôû thaønh quen thuoäc "Laudato sì". Thoâng ñieäp ñaõ coù söùc aûnh höôûng lôùn khoâng chæ trong phaïm vi toân giaùo nhöng coøn trong lónh vöïc kinh teá xaõ hoäi.
Cho ñeán nhöõng ngaøy gaàn ñaây cuûa naêm 2019, chuùng ta ruïc ròch thöông tieác cho ñaùm chaùy taïi caùnh röøng Amazon. Vaø roài, chuùng ta phaûi nhìn nhaän thaúng raèng thöù chuùng ta ñang ñoái maët khoâng coøn laø "bieán ñoåi khí haäu" nöõa nhöng laø "thaûm hoïa khí haäu". Beân caïnh nhöõng lyù thuyeát lôùn lao ñeå hieåu saâu vaán ñeà moâi tröôøng, nhöõng ngöôøi treû Vieät chuùng ta coù theå soáng xanh theá naøo töø khi môû maét daäy vaø daét xe maùy ra con ñöôøng nhieàu khoùi buïi?
Haõy bieát töø choái
"Noùi khoâng vôùi tuùi nilon" - moät khaåu hieäu ñeán 'moøn mieäng' cho nhöõng chieán dòch tuyeân truyeàn soáng xanh maø chuùng ta thöôøng laøm. Nhöng, nhöõng khaåu hieäu aáy laïi ñöôïc in treân baït nhöïa, cuøng vôùi baêng roân, côø hoa phaáp phôùi seõ ñi veà baõi raùc sau khi söû duïng. Vaø dó nhieân, nhöïa laïi trôû thaønh vi nhöïa roài leo ñeán taän mieäng baïn moãi böõa aên.
Reduce - Re-use - Recycle (Tieáng Vieät: Giaûm thieåu - Taùi söû duïng - Taùi cheá) laø thoâng ñieäp ñöôïc laëp laïi trong vieäc baûo veä moâi tröôøng. Tuy nhieân, mình coøn muoán theâm moät töø nöõa laø: Refuse (Töø choái). Haõy bieát töø choái tröôùc nhöõng côn caùm doã "mua haøng ñi". Chuû nghóa tieâu duøng haøng ngaøy doäi vaøo trong taâm trí chuùng ta daãn ñeán thoùi quen mua haøng quaù möùc caàn thieát. Ñeå ñaùp öùng cho nhu caàu mua haøng giaù reû (töùc laø haøng söû duïng trong thôøi gian ngaén), caùc doanh nghieäp phaûi ñaøo "thieân nhieân" leân maø aên.
Vieäc mua nhieàu ñoà saûn xuaát nhanh quaù möùc caàn thieát, baïn ñaõ giaùn tieáp goùp phaàn vaøo vieäc chaët phaù röøng "laùch luaät" cuõng nhö "coù luaät". Baïn cuõng ñoàng tính vôùi naïn buoân ngöôøi ñeå coù nhöõng coâng nhaân vôùi giaù löông reû maïc, taïi caùc xöôûng lôùn ôû Trung Quoác chaúng haïn. Haún baïn cuõng ñoàng tình raèng, ñoà giaù reû - sau khi boû ñi vì khoâng theå duøng ñeán heát - seõ taùc ñoäng ñeán moâi sinh cuûa ñaát ñai vaø nguoàn nöôùc. Vaø nhö baïn bieát, nguyeân nhaân chaùy röøng Amazon ñöôïc caùc nhaø khoa hoïc ñöa ra laø chuyeån ñoåi ñaát laâm nghieäp thaønh noâng nghieäp. Saûn phaåm taïi ñaây phuïc vuï cho thò tröôøng chaên nuoâi do nhu caàu tieâu thuï thòt coâng nghieäp quaù lôùn.
Vaäy, tröôùc khi giaûm thieåu hay taùi cheá, chuùng ta haõy bieát noùi "töø choái" vôùi nhöõng ñoà khoâng thöïc söï caàn thieát vôùi nhu caàu baûn thaân.
Böôùc chaäm laïi giöõa ñôøi ñang voäi
Tuy nhieân, vieäc noùi khoâng vôùi nhöõng ñoà haøng baøy ra tröôùc maét vôùi nhöõng ñoøn taâm lyù truyeàn thoâng tinh xaûo khoâng phaûi laø moät ñieàu deã daøng. Khoù loøng maø laéc ñaàu khi chuùng ta chöa hình thaønh cho mình moät loái soáng. Baïn coù theå baét ñaàu baèng vieäc hieåu veà vaán ñeà moâi tröôøng qua vieäc ñoïc saùch, xem phim, ñoïc baùo khoa hoïc...
Ñeå coù nhöõng höôùng daãn cho moät vaøi suy tö tích cöïc trong cuoäc soáng, baïn coù theå tìm ñeán cuoán "Muoán ít ñi, haïnh phuùc nhieàu hôn" cuûa Michelle. Hoaëc chuoãi phim "Tydying" (Doïn deïp) cuûa Marie Kondo, moät phuï nöõ Nhaät höôùng daãn quaûn lyù ñoà ñaïc trong phoøng, trong nhaø. "Loái soáng toái giaûn ngöôøi Nhaät" cuõng laø moät haønh trang thuù vò ñeå phoøng goïn hôn vaø ñôøi thì ngay ngaén nhieàu thöù.
Vaø ñeå hieåu saâu hôn veà vaán naïn moâi tröôøng, baïn coù theå tìm ñeán nhöõng boä phim taøi lieäu nhö "Blood in the mobile phone" (Giaù maùu trong nhöõng chieác ñieän thoaïi) ñeå thaáy vieäc thay ñoåi ñieän thoaïi xoeøn xoeït cuûa baïn aûnh höôûng ñeán cuoäc soáng cuûa nhöõng ñöùa treû taïi Congo ra sao. "Ñôøi khoâng plastic" laø nhöõng ghi cheùp thuù vò. Cuoán saùch "Caùch maïng moät coïng rôm" cuõng laø moät höôùng daãn thuù vò ñeå trôû veà nguoàn noâng nghieäp töï nhieân.
Thay vì nhöõng haøng tin môùi treân Facebook, Instagram laø chuoãi cöûa haøng quaàn aùo, baïn coù theå theo doõi nhöõng ngöôøi coù loái soáng xanh. Moät soá ngöôøi treû coù söùc aûnh höôûng nhö ngöôøi maãu Helly Toáng, chuû tieäm The Yeân Concept vaø Laïi ñaây Refill station; chò Trang Nguyen, taùc giaû cuûa cuoán Trôû veà nôi hoang daõ; Hay blogger Chuyeán ñi cuûa Vòt, Taâm An, Soï Döøa...
Chuùng ta coù quyeàn choïn moät thaùi ñoä soáng chaäm nhö aên chaäm vì phaûi loï moï ra taän quaùn thay vì goïi ship ñoà aên keøm ñoà nhöïa. Chuùng ta coù quyeàn mua chaäm, choïn nhöõng saûn phaåm "slow fashion" (thôøi trang chaäm) vôùi nhöõng nguyeân lieäu, ñoà nhuoäm töï nhieân vaø coù ñoä söû duïng laâu beàn. Chuùng ta coù quyeàn ñi chaäm vì phaûi ñi boä thay vì di chuyeån baèng xe maùy khoâng caàn thieát. Chuùng ta coù quyeàn soáng chaäm giöõa doøng ñôøi voäi vaõ naøy.
Xanh nhö moät caây tre Vieät
Ñöùng tröôùc caûnh raùc choàng raùc ôû Vieät Nam chuùng mình thöôøng baát löïc vaø ñeå moïi söï "buoâng theo chieàu gioù". Khi ñoïc veà nhöõng baøi vieát lieân quan ñeán moâi tröôøng, mình nhaän ra raèng chuùng ta, nhöõng ngöôøi treû Vieät coù theå "soáng xanh nhö oâng baø anh".
Baïn coù nhôù boá meï ôû queâ töøng bieát ñeán caùch laøm phaân boùn töø goác caây luùa thay vì phaân boùn hoùa hoïc khoâng? Baïn coù nhôù oâng baø chuùng mình töøng coù nhöõng vöôøn caây muøa naøo thöùc aáy, haùi rau trong vöôøn, naáu moät noài canh möôùp vôùi toâm ñoàng; voû chuoái ñeå goác caây vaø bieán thaønh phaân khoâng? Baïn coù nhôù hình aûnh caàm chieác gioû maây ñi chôï, con caù ñöôïc treo baèng laït maây vaø khoâng caàn ñeán tuùi nhöïa khoâng? OÂng baø, boá meï chuùng ta ñaõ coù quaõng thôøi gian soáng xanh vaø thaät gaàn vôùi thieân nhieân nhö theá.
Vaäy, laøm sao ñeå soáng xanh giöõa thaønh phoá khoâng coøn boùng caây? Soáng xanh khoâng chæ laø moät khaåu hieäu nhöng coøn laø söï choïn löïa phong caùch soáng döïa treân tri thöùc vaø vaên hoùa. Tri thöùc khoâng phaûi baïn coù bao nhieâu ñieåm 10 nhöng laø nhöõng hieåu bieát veà giaù trò vaø moái lieân keát giöõa cuoäc soáng. Haõy bieát noùi töø choái vaø choïn nhöõng saûn phaåm ñòa phöông, coù giaù trò söû duïng laâu beàn. Hieåu nhöõng ñoà duøng vaø noù thöïc söï coù ích gì trong cuoäc soáng cuûa baïn. Nhìn thöïc theå soáng trong moái lieân keát tuyeät haûo cuûa töï nhieân. Vaø chuùng ta coù theå soáng xanh nhö moät caây tre Vieät, gioáng theá heä tröôùc nhöng trong thôøi ñaïi cuûa mình.
Treân ñaây laø nhöõng chia seû trong taàm hieåu bieát haïn heïp veà vaán ñeà lôùn lao naøy. Chính mình cuõng ñang coá gaéng ñeå taäp moät loái soáng xanh vaø thaân thieän hôn vôùi Meï thieân nhieân. Haønh ñoäng nhoû gaày ñaép moãi ngaøy seõ "chöõa laønh" töøng veát thöông maø traùi ñaát ñang phaûi chòu vaø chuyeån trao laïi cho theá heä sau moät moâi tröôøng khoâng bò cha anh khai thaùc caïn kieät. Ñöøng queân tìm hieåu theâm ñeå ñaøo saâu vaán ñeà bôûi noù coøn naèm trong chuoãi lieân heä giöõa ñaïo ñöùc kinh teá, chính trò vaø xaõ hoäi maø thoâng ñieäp Laudato sì ñaõ chæ ra.
Vaø cuõng ñöøng queân nheù, haõy tranh thuû moãi ngaøy oâm mình vaøo caây xanh roài taï ôn Taïo hoùa tuyeät vôøi cuûa vuõ truï naøy nheù!