Caûi toå Ngaân haøng Vatican
Caûi toå Ngaân haøng Vatican.
G. Traàn Ñöùc Anh OP
Vatican (Vatican News 17-08-2019) - Hoâm 10 thaùng 8 naêm 2018, vôùi vieäc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ aán ñònh vaø cho coâng boá Qui cheá môùi cuûa Ngaân haøng Vatican, teân chính thöùc laø "Vieän Giaùo Vuï" (IOR), tieán trình caûi toå cô quan taøi chaùnh naøy cuûa Toøa Thaùnh ñaït tôùi cao ñieåm quan troïng nhaát.
Moät ñieåm môùi meû ñaëc bieät trong Qui cheá môùi laø söï du nhaäp kieåm toaùn vieân töø beân ngoaøi ñeå kieåm chöùng caùc taøi khoaûn theo caùc tieâu chuaån quoác teá. Qui cheá cuõng xaùc nhaän caùc nguyeân taéc Coâng Giaùo laøm neàn taûng cho Vieän Giaùo Vuï.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ coâng boá Qui cheá môùi qua moät Thuû Buùt vaø aán ñònh Qui cheá naøy coù giaù trò thöû nghieäm trong 2 naêm trôøi, thay theá Qui cheá ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II coâng boá naêm 1990, ñeå ñaùp öùng hôn caùc ñoøi hoûi cuûa thôøi nay.
Söù maïng cuûa Ngaân haøng Vatican
Theo qui cheá môùi, söù vuï cuûa Vieän Giaùo Vuï khoâng thay ñoåi, nghóa laø giöõ vaø quaûn lyù caùc ñoäng saûn vaø baát ñoäng saûn ñöôïc chuyeån nhöôïng hoaëc uûy thaùc cho Vieän, do caùc theå nhaân vaø phaùp nhaân, nhaém thöïc thi caùc coâng taùc toân giaùo hoaëc baùc aùi.
Trong soá nhöõng ñoåi môùi chính yeáu, nhö vöøa noùi, coù vieäc du nhaäp Kieåm toaùn vieân beân ngoaøi, coù theå laø moät theå nhaân hoaëc moät coâng ty, ñeå kieåm ñieåm keát toaùn theo caùc tieâu chuaån quoác teá ñöôïc nhìn nhaän. Vì theá trong caùc boä phaän cuûa Vieän Giaùo Vuï khoâng coøn 3 kieåm toaùn vieân noäi boä nhö tröôùc ñaây. Kieåm toaùn vieân töø beân ngoaøi do Hoäi ñoàng Hoàng Y boå nhieäm theo ñeà nghò cuûa Hoäi ñoàng giaùm saùt, vaø thi haønh nhieäm vuï trong thôøi kyø 3 taøi khoùa lieân tieáp, coù theå ñöôïc gia haïn moät laàn maø thoâi.
Qui cheá cuõng xaùc ñònh caùc cô caáu quaûn lyù Vieän Giaùo Vuï: goàm Hoäi ñoàng Hoàng Y, Hoäi ñoàng giaùm saùt, Giaùm chöùc, Ban Giaùm ñoác..v.v.
Trong quaù khöù, Ngaân Haøng Vatican bò mang tieáng
Tröôùc ñaây, Ngaân Haøng Vatican hay Vieän Giaùo Vuï ñaõ bò mang tieáng vì bò moät soá ngöôøi lôïi duïng ñeå röûa tieàn, hoaëc ñeå troán thueá ñoái vôùi chính phuû Italia. Vì theá, khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ môùi baét ñaàu söù vuï, Hoäi ñoàng HY coá vaán cuûa ngaøi ñaõ baøn ñeán vaán ñeà coù neân baõi boû Ngaân haøng Vatican hay khoâng, nhöng roài, yù töôûng naøy ñaõ khoâng ñöôïc thi haønh, vì seõ taïo neân quaù nhieàu leä thuoäc vaø khoù khaên cho Toøa Thaùnh, cho caùc giaùo phaän vaø caùc doøng tu, nhaát laø ôû caùc nöôùc thuoäc mieàn truyeàn giaùo.
Nhöng trong nhöõng naêm qua, ñaõ coù nhieàu caûi toå ñaõ ñöôïc ñeà ra, ñaëc bieät laø taêng cöôøng coâng vieäc cuûa cô quan goïi laø thaåm quyeàn thoâng tin taøi chaùnh, coù nhieäm vuï canh chöøng vaø ñieàu tra veà nhöõng gì sai traùi trong caùc taøi khoaûn cuûa caùc khaùch haøng Ngaân haøng Vatican.
Tieán trình thanh loïc
Trong yù höôùng ñoù, Vieän Giaùo Vuï ñaõ traûi qua moät söï thanh loïc vaø thay ñoåi ñoåi saâu roäng veà nhaân söï vaø thuû tuïc, vaø hoaøn toaøn theo caùc tieâu chuaån vaø qui luaät quoác teá veà vieäc coù theå truy taàm nhöõng chuyeån nhöôïng tieàn baïc; Vatican kyù nhöõng hôïp ñoàng quoác teá, keå caû vôùi Italia, ñeå choáng naïn troán thueá. Ngoaøi ra coù söï duyeät xeùt vaø giaûm bôùt caùc taøi khoaûn cuûa caùc khaùch haøng Ngaân haøng Vatican töø con soá 25 ngaøn taøi khoaûn trong naêm 2011 xuoáng coøn gaàn 15 ngaøn taøi khoaûn nhö hieän nay. Haøng ngaøn taøi khoaûn ñaõ bò ñoùng cöûa, ñaåy ra nhöõng khaùch haøng "coàng keành". Noùi ñuùng ra moät phaàn caùc khaùch haøng naøy ñaõ rôøi boû Ngaân Haøng Vatican töø naêm 2010, khi coù nhöõng böôùc ñaàu tieân ñöôïc thöïc hieän nhaém tieán tôùi moät söï minh baïch trong saùng trong taøi chaùnh cuûa Vatican.
Choáng naïn röûa tieàn
Nhöõng thay ñoåi lôùn trong ngaân haøng Vatican laø do nhöõng yeâu caàu cuûa caùc toå chöùc Lieân hieäp AÂu Chaâu, ngaân haøng quoác gia Italia vaø Boä ngoaïi giao Hoa Kyø, hoài naêm 2012 ñaõ ñònh nghóa "Vatican" coù theå bò toån thöông vì naïn röûa tieàn. Daàu sao ñi nöõa trong nhöõng naêm qua, tình hình ñaõ ñöôïc caûi tieán nhieàu, vaø Ngaân Haøng Vatican khoâng coøn bò coi laø nôi coù theå coù röûa tieàn, khaû naêng hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng ngaøy daàn daàn trôû laïi haàu nhö bình thöông, vaø ngoaøi ra nhöõng tieâu chuaån ñaàu tö hôïp luaân lyù ñaïo ñöùc cuõng ñöôïc xaùc ñònh.
Phuùc trình naêm 2018 cuûa Ngaân haøng Vatican
Theo phuùc trình môùi nhaát, trong naêm 2018, Ngaân haøng Vatican, lôøi ñöôïc 17 trieäu 500 ngaøn Euro, maëc duø thò tröôøng taøi chaùnh giao ñoäng maïnh meõ. Keát quaû naøy cho thaáy coù söï giaûm suùt tieàn lôøi laø 14 trieäu 400 ngaøn Euro so vôùi soá lôøi 31 trieäu 900 ngaøn Euro trong naêm 2017 tröôùc ñoù.
Nhöõng con soá treân ñaây ñöôïc ghi trong phuùc trình thöôøng nieân cuûa Ngaân haøng Vatican coâng boá hoâm 11-6 naêm ngoaùi (2018). Theo ñoù, trong naêm 2018, ngaân haøng naøy ñaõ phuïc vuï 14.953 khaùch haøng vaø coù nguoàn taøi chaùnh laø 5 tyû Euro, töùc laø giaûm 300 trieäu Euro so vôùi naêm 2017. Trong ngaân khoaûn vöøa noùi cuûa caùc khaùch haøng coù 3 tyû 200 trieäu Euro laø tieàn tieát kieäm hoï kyù thaùc nôi Vieän Giaùo Vuï. 52% caùc taøi khoaûn trong Ngaân haøng Vatican laø cuûa caùc doøng tu.
Phuùc trình cho bieát do nhöõng con loác thò tröôøng taøi chaùnh, laõi xuaát vaãn coøn raát thaáp.
Trong tieán trình giaûm bôùt caùc chi phí, ngaân haøng Vatican ñaõ giaûm bôùt chi phí xuoáng coøn 16 trieäu Euro, so vôùi 18 trieäu 700 ngaøn Euro hoài vôùi naêm 2017.
Trong naêm 2018, ngaân haøng Vatican tieáp tuïc thöïc hieän caùc cuoäc ñaàu tö nhaém hoã trôï söï phaùt trieån cuûa caùc nöôùc ngheøo nhaát, toân troïng nhöõng choïn löïa phuø hôïp vôùi vieäc thöïc hieän moät töông lai laâu beàn cho caùc theá heä töông lai. Ngoaøi ra ngaân haøng cuõng goùp phaàn thöïc hieän nhieàu hoaït ñoäng coù lôïi ích xaõ hoäi, qua nhöõng hieán taëng taøi chaùnh, hoaëc vôùi nhöõng ñieàu kieän deã daøng cho söû duïng caùc baát ñoäng saûn thuoäc ngaân haøng vaøo nhöõng muïc tieâu xaõ hoäi.