Gôïi YÙ gaây tranh caõi nhaát trong Taøi Lieäu Laøm Vieäc
cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Vuøng Amazon:
phong chöùc linh muïc cho ngöôøi coù vôï
Gôïi YÙ gaây tranh caõi nhaát trong Taøi Lieäu Laøm Vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Vuøng Amazon: phong chöùc linh muïc cho ngöôøi coù vôï.
Vuõ Vaên An
Vatican (VietCatholic News 01-07-2019) - Nhö ñaõ töôøng trình, phaàn cuoái cuøng Taøi Lieäu Laøm Vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Vuøng Amazon baøn veà nhöõng vaán ñeà muïc vuï thöïc tieãn cho vuøng naøy. Trong nhöõng Gôïi YÙ cuûa phaàn naøy, ngöôøi ta löu yù tôùi moät vaán ñeà töøng ñöôïc thaûo luaän roäng daøi trong Giaùo Hoäi maáy naêm qua, nhaát laø töø thôøi giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ: vaán ñeà phong chöùc linh muïc cho nhöõng viri probati (nhöõng ngöôøi ñaøn oâng coù vôï nhöng soáng 1 cuoäc soáng xöùng ñaùng).
Ñaõ coù nhieàu nhaän ñònh xoay quanh Gôïi YÙ treân cuûa Taøi Lieäu. Tröôùc khi töôøng trình moät soá nhaän ñònh aáy, chuùng toâi xin trích ñaêng nguyeân vaên Gôïi YÙ cuûa chính Taøi Lieäu Laøm Vieäc:
I. Töø Taøi lieäu Laøm vieäc
Chöông III: Cöû haønh ñöùc tin, moät phuïng vuï hoäi nhaäp vaên hoùa
"Vieäc truyeàn giaûng Tin Möøng trong nieàm vui trôû thaønh veû ñeïp trong phuïng vuï, nhö moät phaàn trong quan taâm haøng ngaøy cuûa chuùng ta muoán truyeàn baù söï toát laønh" (Evangelii Gaudium, 24)
124. Hieán cheá Sacrosanctum Concilium (37-40, 65, 77, 81) ñeà nghò raèng phuïng vuï neân ñöôïc hoäi nhaäp vaên hoùa nôi caùc daân toäc baûn ñòa. Tính ña daïng vaên hoùa chaéc chaén khoâng ñe doïa tính hôïp nhaát cuûa Giaùo Hoäi; ñuùng hôn, Giaùo Hoäi phaùt bieåu tính Coâng Giaùo chaân thöïc cuûa mình baèng caùch tröng baøy "veû ñeïp treân khuoân maët ña daïng cuûa mình" (Evangelii Gaudium 116). Ñoù laø lyù do taïi sao "chuùng ta phaûi baïo daïn ñuû ñeå khaùm phaù ra caùc daáu chæ môùi vaø caùc bieåu töôïng môùi, caùc xöông thòt môùi ñeå hieän thaân vaø thoâng truyeàn lôøi Chuùa, vaø caùc hình thöùc khaùc cuûa veû ñeïp voán ñöôïc traân quùy trong caùc khung caûnh vaên hoùa khaùc..." (Evangelii Gaudium 167). Khoâng coù söï hoäi nhaäp vaên hoùa naøy, phuïng vuï coù theå bò giaûn löôïc thaønh "moùn ñoà ôû vieän baûo taøng" hay "taøi saûn cuûa moät ít ngöôøi öu tuyeån" (Evangelii Gaudium 95).
125. Vieäc cöû haønh ñöùc tin phaûi ñöôïc tieán haønh moät caùch hoäi nhaäp vaên hoùa ñeå noù trôû thaønh moät bieåu thöùc cho kinh nghieäm toân giaùo cuûa rieâng ngöôøi ta vaø trôû thaønh sôïi daây hieäp thoâng trong coäng ñoaøn cöû haønh. Moät neàn phuïng vuï hoäi nhaäp vaên hoùa cuõng seõ laø moät baûng thaêm doø ñoái vôùi caùc tranh ñaáu vaø hoaøi voïng cuûa caùc coäng ñoàng vaø laø moät löïc ñaåy coù tính bieán ñoåi höôùng tôùi moät "laõnh thoå khoâng coù söï aùc".
Caùc Gôïi YÙ
126. Neân löu yù caùc ñieàu sau ñaây:
a) Moät dieãn trình bieän phaân laø ñieàu caàn thieát lieân quan ñeán caùc nghi leã, bieåu töôïng, vaø phong thaùi cöû haønh caùc neàn vaên hoùa baûn ñòa khi tieáp xuùc vôùi thieân nhieân, nhöõng ñieàu caàn ñöôïc tích nhaäp vaøo caùc nghi thöùc phuïng vuï vaø bí tích. Ñieàu caàn laø chuù yù ñeå naém baét yù nghóa ñích thöïc cuûa caùc bieåu töôïng, moät yù nghóa vöôït leân treân thaåm myõ vaø vaên hoùa daân gian, ñaëc bieät trong bí tích khai taâm Kitoâ Giaùo vaø Hoân Phoái. Coù gôïi yù cho raèng caùc cöû haønh neân coù tính leã hoäi, vôùi aâm nhaïc vaø ñieäu muùa cuûa rieâng hoï, söû duïng ngoân ngöõ vaø trang phuïc baûn ñòa, trong hieäp thoâng vôùi thieân nhieân vaø coäng ñoàng. Moät phuïng vuï bieát ñaùp öùng naàn vaên hoùa rieâng cuûa hoï ñeå trôû thaønh nguoàn coäi vaø ñænh cao ñôøi soáng Kitoâ höõu cuûa hoï (xem Sacrosanctum Concilium 10) vaø lieân keát vôùi caùc tranh ñaáu, ñau khoå vaø nieàm vui cuûa hoï.
b) Caùc bí tích neân laø nguoàn soáng vaø thuoác chöõa ai cuõng vôùi tôùi ñöôïc (xem Evangelii Gaudium 47), nhaát laø ngöôøi ngheøo (xem Evangelii Gaudium 200). Chuùng ta ñöôïc yeâu caàu vöôït quaù caùc cöùng ngaéc veà kyû luaät voán coù tính loaïi tröø vaø tha hoùa, vaø thöïc haønh moät nhaäy caûm muïc vuï bieát ñoàng haønh vaø tích nhaäp (Amoris Laetitia 297, 312).
c) Caùc coäng ñoàng thaáy khoù coù theå cöû haønh bí tích Thaùnh Theå vì thieáu linh muïc. "Giaùo Hoäi ruùt tæa söï soáng cuûa mình töø Thaùnh Theå" vaø Thaùnh Theå xaây döïng Giaùo Hoäi. Do ñoù, thay vì ñeå caùc coäng ñoàng khoâng coù Thaùnh Theå, caàn phaûi coù söï thay ñoåi trong caùc tieâu chuaån löïa choïn vaø chuaån bò caùc thöøa taùc vieân ñöôïc pheùp cöû haønh bí tích Thaùnh Theå.
d) Phuø hôïp vôùi vieäc "taûn quyeàn laønh maïnh" trong Giaùo Hoäi (Evangelii Gaudium 16), caùc coäng ñoàng yeâu caàu caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc thích öùng caùc nghi thöùc cuûa bí tích Thaùnh Theå theo neàn vaên hoùa cuûa hoï.
e) Caùc coäng ñoàng yeâu caàu ñaùnh giaù cao hôn, ñoàng haønh vaø coå vuõ loøng ñaïo ñöùc maø ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi ñôn sô voán duøng ñeå phaùt bieåu ñöùc tin cuûa hoï qua hình aûnh, bieåu töôïng, truyeàn thoáng, nghi leã vaø caùc aù bí tích khaùc. Taát caû caùc ñieàu naøy dieãn ra nhôø caùc hieäp hoäi cuûa coäng ñoàng bieát toå chöùc caùc bieán coá nhö caàu nguyeän, haønh höông, thaêm vieáng caùc ñeàn thaùnh, vaø röôùc kieäu cuõng nhö caùc leã hoäi cöû haønh thaùnh quan thaày. Ñaây laø baèng chöùng cuûa tuùi khoân vaø neàn linh ñaïo töøng taïo neân moät nguoàn cöù lieäu thaàn hoïc (theological locus) thöïc söï coù tieàm naêng truyeàn giaûng Tin Möøng (xem Evangelii Gaudium 122-126).
Chöông IV: Toå chöùc caùc coäng ñoàng
Caùc khoaûng caùch ñòa dö vaø muïc vuï
128. Ngoaøi tính ña nguyeân vaên hoùa taïi Amazon, caùc khoaûng caùch cuõng taïo ra moät thaùch thöùc muïc vuï nghieâm troïng khoâng theå giaûi quyeát baèng caùc phöông theá maùy moùc vaø kyõ thuaät maø thoâi. Caùc khoaûng caùch ñòa dö laøm xuaát hieän caû caùc khoaûng caùch vaên hoùa vaø muïc vuï nöõa; thaønh thöû "thöøa taùc muïc vuï thaêm vieáng" caàn nhöôøng böôùc cho "thöøa taùc muïc vuï hieän dieän". Ñieàu naøy ñoøi giaùo hoäi ñòa phöông taùi caáu hình moïi chieàu kích cuûa noù: caùc thöøa taùc vuï, caùc bí tích, thaàn hoïc vaø caùc dòch vuï xaõ hoäi.
Caùc Gôïi YÙ
129. Caùc gôïi yù sau ñaây töø caùc coäng ñoàng gôïi nhôù caùc khía caïnh cuûa Giaùo Hoäi sô khai khi ñaùp öùng caùc nhu caàu cuûa mình baèng caùch taïo ra caùc thöøa taùc vuï thích ñaùng (Cv 6:1-7; 1 Tm 3:1-13):
a) Caùc thöøa taùc vuï môùi ñeå ñaùp öùng höõu hieäu hôn caùc nhu caàu cuûa caùc daân toäc vuøng Amazon:
1. Coå vuõ caùc ôn goïi nôi caùc ñaøn oâng vaø ñaøn baø baûn ñòa ñeå ñaùp öùng nhu caàu chaêm soùc muïc vuï vaø bí tích. Vieäc ñoùng goùp chuû yeáu cuûa hoï naèm trong phong traøo höôùng tôùi moät vieäc truyeàn giaûng Tin Möøng chaân chính theo quan ñieåm baûn ñòa phuø hôïp vôùi caùc thoùi quen vaø phong tuïc cuûa hoï. Ñaây seõ laø vieäc ngöôøi baûn ñòa truyeàn giaûng cho ngöôøi baûn ñòa theo moät nhaän thöùc saâu saéc neàn vaên hoùa vaø ngoân ngöõ cuûa hoï, coù khaû naêng thoâng ñaït söù ñieäp Tin Möøng baèng söùc maïnh vaø söï höõu hieäu cuûa nhöõng ngöôøi coù chung moät boái caûnh vaên hoùa vôùi hoï. Ñieàu caàn laø chuyeån dòch töø moät "Giaùo Hoäi thaêm vieáng" sang moät "Giaùo Hoäi hieän dieän", moät Giaùo Hoäi bieát ñoàng haønh vaø hieän dieän qua caùc thöøa taùc vieân xuaát phaùt töø chính caùc coäng ñoàng cuûa hoï.
2. Trong khi quaû quyeát raèng soáng ñoäc thaân laø moät hoàng phuùc ñoái vôùi Giaùo Hoäi, coù yeâu caàu cho raèng, ñoái vôùi caùc khu vöïc xa xoâi heûo laùnh nhaát trong vuøng, neân nghieân cöùu khaû theå truyeàn chöùc linh muïc cho caùc ngöôøi cao nieân, öu tieân laø ngöôøi baûn ñòa, ñöôïc coäng ñoàng cuûa hoï kính troïng vaø chaáp nhaän, duø hoï ñang coù moät gia ñình vöõng oån, ñeå baøo ñaûm coù saün caùc bí tích ñeå ñoàng haønh vaø naâng ñôõ ñôøi soáng Kitoâ höõu.
II. Caùc nhaän ñònh
Duø vieäc phong chöùc linh muïc cho caùc viri probati ñaõ ñöôïc nhieàu laàn neâu ra vaø thaûo luaän roäng raõi, thieån nghó cuõng neân hieåu yù nghóa cuûa gôïi yù naøy trong Taøi Lieäu Laøm Vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng veà vuøng Amazon.
Ba ñieåm ñaëc thuø cuûa Gôïi YÙ
ÔÛ ñaây, John Allen (https://cruxnow.com/news-analysis/2019/06/18/understanding-the-debate-over-married-priests-at-the-amazon-synod/) cho raèng coù ba ñieàu thieát yù caàn löu yù:
Thöù nhaát cuoäc tranh luaän taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon khoâng phaûi veà vieäc lieäu Giaùo Hoäi Coâng Giaùo coù neân coù caùc linh muïc coù vôï hay khoâng. Vì Giaùo Hoäi Coâng Giaùo voán ñaõ coù caùc vò nhö theá naøy roài. Hai möôi ba Giaùo Hoäi Ñoâng phöông hieäp thoâng vôùi Roâma voán coù caùc linh muïc coù vôï vaø taïi moät soá Giaùo Hoäi Taây Phöông vaãn coù caùc cöïu muïc sö Theä Phaûn trôû laïi Coâng Giaùo vaø ñöôïc tieáp tuïc cuoäc soáng coù vôï trong tö caùch linh muïc Coâng Giaùo.
Thöù hai, cuoäc thaûo luaän laàn naøy raát khaùc vôùi cuoäc thaûo luaän veà caùc linh muïc coù vôï taïi Hoa Kyø hay Taây AÂu vì noù khoâng coù tính yù thöùc heä. ÔÛ Taây Phöông, caùc ngöôøi Coâng Giaùo caáp tieán gaây aùp löïc ñeå coù haøng giaùo só coù vôï döïa treân cô sôû cho raèng soáng ñoäc thaân laø ñieàu khoâng töï nhieân vaø nuoâi döôõng caùc truïc traëc tính duïc, thaäm chí coøn lieân keát noù vôùi cuoäc khuûng hoaûng laïm duïng tình duïc.
Caùc nhaø tranh ñaáu aáy ñoâi khi cuõng cho raèng vì taïo ra moät ñaúng caáp nhöõng ngöôøi ñaøn oâng khoâng laäp gia ñình, vieäc soáng ñoäc thaân ñaõ goùp phaàn vaøo chuû nghóa giaùo só trò, öu quyeàn, vaø soáng xa lìa caùc cuoäc tranh ñaáu cuûa caùc gia ñình bình thöôøng vaø raát nhieàu bieåu hieän beänh hoaïn khaùc.
ÔÛ Amazon, thuaàn tuùy chæ vì naïn thieáu linh muïc, neân tín höõu "ñoùi" Thaùnh Theå maø Thaùnh Theå voán laø nguoàn vaø ñænh cao cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu. Nhöng tyû leä linh muïc/giaùo daân raát khaùc nhau trong Giaùo Hoäi: ôû Hoa Kyø chaúng haïn 1 linh muïc troâng coi 1,300 giaùo daân; ôû Chaâu Myõ La Tinh, tyû leä aáy laø 1 treân 7,000,; ôû vuøng haï Sahara, 1 treân 5,300; ôû vuøng Caribbean, 1 treân 8,300; rieâng ôû vuøng Amazon, tyû leä aáy coù khi leân ñeán 1 treân 16,000 hay 17,000.
Thaønh thöû ñoái vôùi caùc Giaùm Muïc cuûa vuøng naøy, vaán ñeà phong chöùc cho caùc viri probati khoâng heà laø vaán ñeà caùnh taû/caùnh höõu vì nhieàu vò Giaùm Muïc naøy laø nhöõng vò ñöùng haøng ñaàu veà baûo thuû thaàn hoïc vaø chính trò.
Thöù ba, cuoäc tranh luaän laàn naøy cuõng vaãn chæ laø moät cuoäc tranh luaän khoâng hôn khoâng keùm. Khoâng heà coù keát luaän doïn saün raèng gôïi yù viri probati seõ ñöôïc ña soá uûng hoä. Vaû laïi, Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc chæ laø moät ñònh cheá tö vaán vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng coù toaøn quyeàn muoán söû duïng coâng trình cuûa noù theá naøo tuøy yù, tuy ngaøi heát söùc laéng nghe.
John Allen cho raèng ñaây khoâng phaûi laø laàn ñaàu vaán ñeà naøy ñöôïc ñem ra thaûo luaän. Noù voán ñaõ ñöôïc neâu leân trong raát nhieàu Thöôïng Hoäi Ñoàng, duø khoâng ñöôïc ghi trong nghò trình chính thöùc nhö laàn naøy.
Taïo tieàn leä?
Noùi theá roài, John Allen cho raèng duø vieäc cho pheùp caùc viri probati chòu chöùc linh muïc chæ giôùi haïn vaøo 1 vuøng ñòa dö naøo ñoù, noù cuõng ñaõ taïo ra moät tieàn leä vaø chaúng bao laâu sau caùc nhaø tranh ñaáu taïi caùc nôi khaùc baét ñaàu yeâu caàu ñöôïc höôûng cuøng moät ñaëc aân.
Nhaän ñònh aáy cuõng ñaõ ñöôïc George Weigel (https://www.firstthings.com/web-exclusives/2019/01/nothing-about-us-without-us) töø ñaàu naêm nay noùi tôùi. Weigel cho raèng theo Ñöùc Hoàng Y Claùudio Hummes, Toång töôøng trình vieân cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon, gôïi yù naøy chæ haïn cheá ñoái vôùi vuøng Amazon maø thoâi. Nhöng gôïi yù naøy neáu thaønh söï hoaøn toaøn thì chaéc chaén seõ trôû thaønh moät tieàn leä vaø caùc giaùo phaän taïi caùc nôi khaùc seõ döïa vaøo tieàn leä naøy, ñeå trình baày caùc lyù do khaån caáp khaùc hoøng yeâu caàu ñöôïc phong chöùc cho caùc viri probati cuûa rieâng hoï. Daàn daàn luaät ñoäc thaân cuûa linh muïc seõ khoâng coøn.
Weigel cho raèng lo ngaïi cuûa oâng coù cô sôû. Vì trong moät cuoäc phoûng vaán cuoái naêm ngoaùi, Toång thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng, Ñöùc Hoàng Y Lorenzo Baldisseri, nhaán maïnh raèng Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon khoâng chæ thaûo luaän caùc vaán ñeà moâi tröôøng maø thoâi, nhöng seõ coøn thaûo luaän "caùc chuû ñeà Giaùo Hoäi nöõa" vaø seõ laøm theá moät caùch khieán Amazon trôû thaønh "moät moâ hình cho toaøn theá giôùi". OÂng tin chaéc vieäc phong chöùc linh muïc cho caùc viri probati cuûa vuøng Amazon seõ coù nhieàu haäu quaû lôùn cho toaøn theå Giaùo Hoäi.
Lo ngaïi cuûa Allen vaø Weigel caøng coù cô sôû hôn khi ta nhôù laïi söï kieän: treân ñöôøng töø Ngaøy Giôùi Treû Theá Giôùi ôû Panama trôû laïi Roâma, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ töøng noùi vôùi caùc nhaø baùo treân chuyeán bay raèng duø ngaøi tin luaät ñoäc thaân linh muïc "laø moät hoàng phuùc ñoái vôùi Giaùo Hoäi" vaø ngaøi "khoâng nhaát trí" bieán noù thaønh nhieäm yù, nhöng yù nieäm phong chöùc cho caùc viri probati coù theå ñöôïc coi laø moät khaû theå ôû caùc khu vöïc thöïc söï coù nhu caàu muïc vuï. Laáy Caùc Ñaûo Thaùi Bình Döông laøm thí duï, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng "ñoù laø moät ñieàu ñeå suy nghó veà vieäc khi naøo coù nhu caàu muïc vuï".
Trong cuoäc hoïp baùo ñeå coâng boá Taøi lieäu Lam vieäc, Cha Miguel Yanez, giaùo sö thaàn hoïc luaân lyù ngöôøi AÙ Caên Ñình taïi Ñaïi Hoïc Gregorian, ñaõ traán an moïi ngöôøi khi nhaán maïnh raèng taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng, caùc giaùm muïc coù theå baùc boû yù nieäm naøy hoaëc caùc ngaøi coù theå ñeà nghò noù vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng; vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng coù theå baùc boû noù.
Tuy nhieân, Ineùs San Martín (https://cruxnow.com/church-in-europe/2019/06/05/cardinal-kasper-says-francis-will-allow-married-priests-if-bishops-request-it/) töôøng trình raèng theo Ñöùc Hoàng Y Walter Kasper, 1 lyù thuyeát gia raát thaân caän cuûa Ñöùc Phanxicoâ, neáu caùc Giaùm Muïc tham döï Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon yeâu caàu vieäc phong chöùc cho caùc ngöôøi ñaøn oâng coù gia ñình, Ñöùc Phanxicoâ seõ chaáp thuaän.
Thaønh thöû traán an cuûa Cha Yanez khoâng ñaùnh tan nghi ngaïi cuûa nhöõng ngöôøi nhö Sandro Magister (http://247.libero.it/bfocus/625807/0/the-amazon-train-has-pulled-out-next-stop-germany). OÂng naøy nhaéc laïi lôøi cuûa Ñöùc Phanxicoâ treân chuyeán bay töø Panama trôû veà Roâma moät caùch kyõ löôõng hôn khi theâm "vaø nhieàu nôi khaùc" vaøo danh saùch nhöõng vuøng xa xoâi heûo laùnh caàn coù caùc linh muïc viri probati, duø cho bieát theâm: Ñöùc Giaùo Hoaøng coù nhaéc ñeán chuû tröông cuûa Ñöùc Cha Fritz Lobinger khuyeân chæ neân trao cho caùc linh muïc loaïi naøy nhieäm vuï "thaùnh hoùa" maø thoâi, nghóa laø cöû haønh caùc bí tích chöù khoâng coù nhieäm vuï cai quaûn nhö ñaïi ña soá caùc linh muïc hieän nay.
Soâng Rhine chaåy vaøo Amazon?
Magister cho raèng ñaøng sau yù nieäm phong chöùc cho caùc viri probati laø moät soá lôùn giaùo phaåm Ñöùc maø Ñöùc Cha Lobinger laø moät vaø vò thöù hai laø Ñöùc Hoàng Y Walter Kasper.
Veà aûnh höôûng Ñöùc taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon, Edward Pentin (http://www.ncregister.com/blog/edward-pentin/pre-amazonian-synod-study-meeting-held-in-rome) töôøng trình raèng ngaøy 25 thaùng Saùu vöøa qua, taïi Vatican, coù cuoäc hoïp rieâng cuûa moät soá giaùo phaåm ñeå chuaån bò cho Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon. Duø cuoäc hoïp naøy do Maïng Löôùi Giaùo Hoäi Toaøn Vuøng Amazon, taét laø REPAM, moät maïng löôùi do 9 Giaùo Hoäi trong vuøng laäp ra, toå chöùc nhöng coù söï tham gia khaù ñoâng cuûa caùc vò laõnh ñaïo Giaùo Hoäi Ñöùc hoaëc goác Ñöùc, trong ñoù, coù Ñöùc Hoàng Y Walter Kasper; Ñöùc Cha Erwin Krautler, ngöôøi voán uûng hoä vieäc truyeàn chöùc linh muïc cho ñaøn oâng coù vôï vaø cho caû phuï nöõ nöõa vaø ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng cöû laøm chuyeân vieân coá vaán cho Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon (coù ngöôøi cho ngaøi goùp phaàn soaïn thaûo Taøi lieäu Laøm vieäc); Ñöùc Cha Franz-Josef Overbeck, chuû tòch uûy ban Chaâu Myõ Latinh cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ñöùc, töøng giuùp ñôõ taøi chaùnh cho caùc Giaùo Hoäi Myõ Latinh (thaùng roài, ngaøi cho raèng Thöôïng Hoäi Ñoàng seõ daãn Giaùo Hoäi tôùi moät "ñieåm khoâng trôû laïi" vaø do ñoù, "khoâng ñieàu gì seõ coøn nhö tröôùc ñaây")
Pentin cho raèng khoâng tham döï vieân naøo cuûa cuoäc hoïp noåi tieáng veà phöông dieän giaùo lyù chính thoáng nhaát laø linh muïc Hubert Wolf, moät ngöôøi töøng ñöôïc meänh danh laø "choáng laïi luaät ñoäc thaân caû veà lyù thuyeát laãn thöïc haønh".
Pentin cho raèng coù nghòch lyù ôû ñaây vì duø Taøi lieäu Laøm vieäc hoâ haøo phaûi laéng nghe Amazon, nhöng tieáng noùi cuûa Amazon khaù yeáu trong khi tieáng noùi Ñöùc vaø laø Ñöùc caáp tieán ñang laán löôùt moïi tieáng noùi khaùc. Ngöôøi ta thoaùng thaáy boùng daùng cuûa ñieàu Ñöùc Phanxicoâ voán goïi laø chuû nghóa thöïc daân yù thöùc heä: duøng vieän trôï eùp ngöôøi ta theo yù thöùc heä cuûa mình. Pentin thì cho raèng Soâng Rhine ñang chaåy vaøo vuøng Amazon, noùi theo linh muïc ngöôøi Myõ Ralph Witgen khi töôøng trình veà Coâng ñoàng Vatican II vôùi cuoán "The Rhine Flows into the Tiber" coù yù noùi ñeán aûnh höôûng Ñöùc ñoái vôùi Coâng ñoàng naøy.
Öu tö naøy, theo Pentin, ñaõ ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Gerhard Muller phaùt bieåu nhö sau "chuùng ta thaáy raèng ñaây khoâng phaûi laø moät aûnh höôûng toát vì Giaùo Hoäi ñang xuoáng doác taïi Ñöùc".
Ngaøi noùi theâm "Hoï [caùc nhaø laõnh ñaïo Giaùo Hoäi Ñöùc] khoâng yù thöùc ñöôïc caùc vaán ñeà coù thöïc chaát [trong Giaùo Hoäi ngaøy nay] vaø hoï noùi ñeán neàn luaân lyù tính duïc, luaät ñoäc thaân vaø linh muïc phuï nöõ, nhöng hoï khoâng noùi gì tôùi Thieân Chuùa, Chuùa Gieâsu Kitoâ, ôn thaùnh, caùc bí tích, vaø ñöùc tin, ñöùc caäy vaø ñöùc meán, caùc nhaân ñöùc ñoái thaàn".
Laïc giaùo?
Ñöùc Hoàng Y Gerhard Muller khoâng phaûi laø vò giaùo phaåm Ñöùc cao caáp nhaát cuûa Giaùo Hoäi leân tieáng lo aâu. Moät vò Hoàng Y Ñöùc khaùc, maïnh meõ hôn, leân tieáng toá caùo caùc gôïi yù cuûa Taøi Lieäu Laøm vieäc laø laïc giaùo. Ñoù laø Ñöùc Hoàng Y Walter Brandmuller, moät trong boán vò Hoàng Y "dubia" ngaøy naøo vaø laø nhaø giaùo söû hoïc noåi danh.
Treân LifeSite News vaø Kath.net, Ñöùc Hoàng Y cho phoå bieán baøi vieát cuûa ngaøi töïa laø "Moät Pheâ phaùn ñoái vôùi Taøi lieäu Laøm vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon" trong ñoù, ngaøi nhaán maïnh "Caàn phaûi quaû quyeát ngay baây giôø moät caùch nhaát quyeát raèng Taøi lieäu Laøm vieäc maâu thuaãn vôùi giaùo huaán raøng buoäc cuûa Giaùo Hoäi ôû nhöõng ñieåm coù tính quyeát ñònh vaø do ñoù phaûi ñöôïc keå laø laïc giaùo".
Ngaøi cho raèng vieäc toå chöùc 1 Thöôïng Hoäi Ñoàng taïi 1 vuøng coù soá daân nhoû nhoi, chæ baèng nöûa Mexico City, "khieán ngöôøi ta hoaøi nghi caùc yù ñònh ñích thöïc" ñöùng ñaøng sau hoäi nghò naøy.
Ngaøi tra vaán taïi sao gaàn 3 phaàn 4 chuû ñeà cuûa Taøi Lieäu ít lieân quan gì tôùi "caùc Tin Möøng vaø Giaùo Hoäi", toaøn nhöõng "raát tích cöïc ñaùnh giaù caùc toân giaùo töï nhieân, goàm caû caùc thöïc haønh chöõa beänh cuûa ngöôøi baûn ñòa vaø nhöõng ñieàu töông töï, thaäm chí caùc thöïc haønh huyeàn thoïai toân giaùo vaø caùc hình thöùc thôø cuùng". Ngaøi cho raèng Giaùo Hoäi ñaâu coù chuyeân moân gì ñeå ñeà caäp tôùi nhöõng vaán ñeà nhö theá. Baøn veà nhöõng vaán ñeà nhö theá, Thöôïng Hoäi Ñoàng seõ vöôït quaù caùc ranh giôùi cuûa mình vaø laø moät haønh vi cao ngaïo cuûa giaùo só, moät ñieàu chaéc chaén caùc nhaø caàm quyeàn nhaø nöôùc phaûi baùc boû.
Sau ñoù, ngaøi chæ trích Taøi lieäu Laøm vieäc ñaõ thuùc ñaåy vieäc "baõi boû luaät ñoäc thaân" vaø du nhaäp "chöùc linh muïc phuï nöõ". Veà vieäc "baõi boû luaät ñoäc thaân", Ñöùc Hoàng Y khoâng ñöa ra luaän ñieåm naøo chi tieát; vaø veà nöõ linh muïc, ngaøi chæ döïa vaøo lôøi Ñöùc Gioan Phaoloâ ñeå baùc boû.
Truyeàn giaûng hay cöû haønh bí tích?
Linh muïc Roger Landry (http://www.ncregister.com/blog/fatherlandry/evangelizing-the-amazon-and-the-gift-of-priestly-celibacy), cho raèng hieån nhieân coù nhöõng nhu caàu muïc vuï to lôùn ñeå truyeàn giaûng Tin Möøng vaø phuïc vuï vuøng roäng lôùn Amazon, nhöng truyeàn chöùc cho ngöôøi coù vôï coù phaûi laø giaûi ñaùp thích ñaùng vôùi tình hình naøy hay khoâng? Ngaøi coù moät soá phaûn öùng nhö sau:
Thöù nhaát, caùc vò Thaùnh cuûa caùc xöù truyeàn giaùo, töùc Thaùnh Phanxicoâ Xavieâ vaø Thaùnh Teâreâxa Haøi Ñoàng Gieâsu, noùi gì veà gôïi yù naøy? Phaïm vi truyeàn giaùo cuûa moät mình Thaùnh Phanxicoâ Xavieâ khoâng thua gì Vuøng Amazon, goàm AÁn Ñoä, Mieán Ñieän, Thaùi Lan, Maõ Lai, Nam Döông vaø Nhaät Baûn. Nhöng theo ngaøi, lyù do duy nhaát khieán nhieàu ngöôøi ôû vuøng naøy khoâng trôû thaønh Kitoâ höõu vì khoâng coù ai laøm hoï trôû thaønh Kitoâ höõu vaø ngaøi nghó ñeán vieäc "raûo khaép caùc ñaïi hoïc cuûa AÂu Chaâu, nhaát laø Paris, vaø khaép nôi keâu gaøo nhö 1 ngöôøi ñieân, keùo chuù yù cuûa nhöõng ngöôøi coù hoïc nhieàu hôn ñöùc aùi" ñeán giuùp ngaøi trong vieäc truyeàn giaùo. Ngaøi khoâng bao giôø gôïi yù thay ñoåi taäp tuïc ñoäc thaân giaùo só cuûa Giaùo Hoäi ñeå laøm vieäc ñoù.
Thaùnh Teâreâxa Haøi Ñoàng cuõng theá. Ñöôïc 1 linh muïc truyeàn giaùo ôû Phi Chaâu maø ngaøi nhaän laøm em thieâng lieâng hoûi laøm theá naøo maø sau 1,800 naêm sau khi Chuùa soáng laïi maø vaãn coøn haøng trieäu ngöôøi taïi chaâu luïc naøy chöa nghe teân Chuùa Gieâsu, vò tieán só treû nhaát cuûa Giaùo Hoäi chæ vaén goïn traû lôøi: vì caùc Kitoâ höõu khaùc khoâng laøm gì cho vieäc naøy caû.
Caû hai vò ñeàu cho raèng thuoác chöõa khoâng phaûi laø haï thaáp tieâu chuaån maø laø môøi goïi ngöôøi ta ñi truyeàn giaùo.
Keâu goïi truyeàn chöùc cho ñaøn oâng coù vôï laø thaùi ñoä bi quan vaø naûn loøng ñoái vôùi tính höõu hieäu cuûa vieäc caàu xin Chuùa Muøa Gaët sai nhieàu thôï gaët ñeán vuøng Amazon.
Theo Cha Landry, ñieàu hay hôn coù theå laø haøng giaùm muïc cuûa Amazon keâu goïi moïi giaùo phaän treân theá giôùi vaø moïi doøng tu moãi thaäp nieân göûi 1 linh muïc tôùi giuùp truyeàn giaûng Tin Möøng cho Amazon.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ voán noùi Giaùo Hoäi khoâng coù 1 vieäc truyeàn giaùo, maø laø moät vieäc truyeàn giaùo, vaø moãi ngöôøi chuùng ta phaûi nhìn nhaän raèng "toâi laø 1 vieäc truyeàn giaùo trong theá giôùi naøy". Nay laø luùc chöùng toû ñieàu naøy.
Thöù hai, vieäc phong chöùc cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng lôùn tuoåi seõ ra sao? Vì thieáu traàm troïng caùc haï taàng giaùo duïc, phaàn lôùn ngöôøi trong vuøng Amazon khoâng coù ñöôïc 1 neàn giaùo duïc thoaû ñaùng, coù phaåm chaát. Chuùng ta khoâng noùi ñeán caùc baèng tieán só hoaëc caû cöû nhaân nöõa veà thaàn hoïc hay baát cöù moân naøo khaùc. Chuùng ta chæ daùm nghó ñeán vieäc truyeàn chöùc cho nhöõng ngöôøi coù giaùo duïc baät tieåu hoïc, ñuû ñeå coù theå ñoïc Kinh Thaùnh vaø Saùch Leã.
Lòch söû Giaùo Hoäi chöùng toû vieäc aáy khoâng haún laø yù töôûng hay. Trong caùc theá kyû tröôùc khi caùc chuûng vieän ñöôïc thieát laäp ôû AÂu Chaâu, caùc ngöôøi ñaøn oâng chæ töï taäp vieäc 1 thôøi gian vôùi haøng giaùo só ñòa phöông, döï 1 kyø khaûo haïch, vaø roài ñöôïc thuï phong, chæ ñuû khaû naêng ñoïc tieáng Latinh, chöù ñöøng noùi ñeán vieäc hieåu noù. Caùc tai tieáng do haøng giaùo só ñöôïc huaán luyeän ngheøo naøn aáy ñaõ goùp phaàn laøm nhanh hôn Phong Traøo Caûi Caùch Theä Phaûn.
Thaùnh Bernardine thaønh Siena, vò tu só vó ñaïi doøng Phanxicoâ theá kyû 15, than phieàn tình huoáng cuûa khaù nhieàu linh muïc duø coù theå cöû haønh caùc bí tích, nhöng khoâng coù khaû naêng laøm baát cöù ñieàu gì khaùc. Ngaøi noùi raèng neáu 1 laøng kia trong 1 theá heä chæ coù vieäc giaûng thuyeát toát maø khoâng coù caùc bí tích, hay chæ coù caùc bí tích maø khoâng coù giaûng thuyeát, thì ñieàu khoân ngoan hôn laø coù giaûng thuyeát...
Ñieån hình ñoù coù theå thích hôïp vôùi tình huoáng taïi Amazon. Ngöôøi ôû caùc vuøng xa xoâi theo Phaùi Nguõ Tuaàn ñaâu phaûi vì Nguõ Tuaàn coù caùc bí tích (hoï coù ñaâu) maø vì Nguõ Tuaàn cho ngöôøi vuøng aáy lôøi Chuùa, huaán luyeän hoï bieát caàu nguyeän vaø cho hoï moät coäng ñoàng ñöùc tin. Ngöôøi Coâng Giaùo, theo Cha Landry, cuõng neân laøm nhö theá, duø khoâng coù linh muïc. Coù khoân ngoan hay khoâng ñi truyeàn chöùc cho nhöõng ngöôøi chæ bieát cöû haønh Thaùnh Leã vaø giaûi toäi nhöng khoâng ñuû giaùo duïc vaø huaán luyeän ñeå giaûng daïy höõu hieäu?
Thöù ba, vieäc naøy coù nghóa gì ñoái vôùi Giaùo Hoäi hoaøn vuõ? ÔÛ ñaây, Cha Landry muoán noùi leân cuøng 1 öu tö nhö John Allen vaø George Weigel treân ñaây. Nghóa laø taïo neân 1 tieàn leä ñeå nhieàu nôi khaùc noi theo. Ñeán noãi luaät tröø nay thaønh luaät chung. Chöùc linh muïc noùi chung bieán thaùi. Luùc aáy, caùc linh muïc vaãn giöõ ñoäc thaân vì Nöôùc Chuùa seõ bò coi laø tham voïng vì, cuõng nhö trong caùc Giaùo Hoäi Ñoâng phöông, chæ caùc linh muïc ñoäc thaân môùi ñöôïc choïn laøm giaùm muïc. Veà phöông dieän truyeàn giaùo: caùc linh muïc ñoäc thaân chæ caàn moät thoâng baùo ngaén laø "khaên goùi" leân ñöôøng, do ñoù, deã phaûi ñaûm nhieäm caùc vieäc naëng neà. Coù linh muïc coù gia ñình naøo laïi muoán rôøi boû khu vöïc ñoâ thò nôi caàn thieát cho vieäc hoïc cuûa con caùi? Roài khi ñoäc thaân khoâng coøn ñöôïc coi troïng nöõa trong moät xaõ hoäi bò aùm aûnh bôûi tình duïc, ñaâu laø daáu chæ tieân tri cho thaáy ñöùc trong saïch laø ñieàu coù theå, haân hoan vaø mang laïi söùc soáng trong moïi baäc soáng nöõa?
Duø vaäy, bình taâm maø xeùt, gôïi yù ñeå thaûo luaän khoâng nhaát thieát phaûi bieán thaønh quyeát ñònh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Ñieån hình laø vieäc nghieân cöùu cuûa caû moät uûy ban giaùo hoaøng veà chöùc phoù teá phuï nöõ ñaõ mang ñeán keát luaän laø khoâng coù baèng chöùng hieån nhieân veà thaùnh chöùc naøy vaø do ñoù, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ cho ngöng cuoäc nghieân cöùu. Vaû laïi, Thöôïng Hoäi Ñoàng Amazon khoâng phaûi chæ coù caùc giaùm muïc vuøng Amazon vaø Ñöùc, maø coøn nhieàu vò khaùc ñaïi dieän cho Giaùo Hoäi hoaøn vuõ. Kinh nghieäm cho hay tieáng noùi cuûa caùc vò naøy khoâng coøn lu môû nhö ngaøy naøo.