Gôïi yù muïc vuï naêm 2019:
Ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình gaëp khoù khaên
Baøi 8: Caàn phaân ñònh nhöõng gì?
Gôïi yù muïc vuï naêm 2019: Ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình gaëp khoù khaên.
Baøi 8: Caàn phaân ñònh nhöõng gì?
Saøigoøn (WHÑ 02-07-2019) - Chuùng ta ñaõ xaùc ñònh muïc tieâu vaø caùch thöùc cuûa söï phaân ñònh trong tieán trình Ñoàng haønh vôùi caùc caëp hoân nhaân hay soáng chung. Baây giôø chuùng ta coù theå höôùng tôùi thöïc haønh trong thöïc teá. Chuùng ta thaáy ôû ñaây ít nhaát laø ba ñoái töôïng caàn ñöôïc thöïc haønh söï phaân ñònh thieâng lieâng: öôùc muoán, daây lieân keát hoân öôùc, vaø nhöõng haønh vi vaø thöïc haønh höõu ích.
1. Phaân ñònh öôùc muoán
Moät ngöôøi li dò vaø ñang soáng trong moät cuoäc keát hôïp môùi hay taùi hoân veà maët daân söï, öôùc muoán ñöôïc laõnh nhaän bí tích Thaùnh Theå, caùc vò muïc töû coù theå giuùp hoï phaân ñònh öôùc muoán naøy. Caâu hoûi ñeå giuùp hoï nhaän ñònh cho roõ laø: öôùc muoán aáy ñaët treân cô sôû naøo?
Ñoái vôùi moät soá ngöôøi, öôùc muoán chæ ñôn giaûn laø vì hoï muoán ñöôïc ñoùn nhaän töø trong hoaøn caûnh khaùch quan hieän taïi "traùi qui taéc" cuûa hoï. Giaû nhö hoï ñöôïc pheùp röôùc leã thì coù leõ hoï ñaõ khoâng coù khao khaùt aáy. Hoï caûm thaáy böùc boái vì mình khoâng ñöôïc hieäp thoâng duø ñieàu aáy xem chöøng coù theå ñoái vôùi hoï khoâng quan troïng laém. Coù veû nhö hoï öôùc muoán mình coù quyeàn ñöôïc laõnh nhaän bí tích hôn laø khao khaùt chính bí tích, khao khaùt ñöôïc hieäp thoâng vôùi Chuùa. Öôùc muoán nhö vaäy khoâng ñuùng. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi naøy, caàn giuùp hoï hieåu khoâng ai coù quyeàn ñoøi hoûi aân suûng, vì aân suûng laø ñöôïc töï do ban cho caùch nhöng khoâng. Bí tích Thaùnh Theå laø Thaân Mình Chuùa Kitoâ, khoâng phaûi laø moät "thöù" gì thoâng thöôøng baát kyø ai ñoù coù quyeàn ñoøi chieám höõu. Nhieàu ngöôøi khoâng theå hay khoâng ñöôïc pheùp laõnh nhaän, cho duø hoï coù ñöôïc pheùp laõnh nhaän caùch coâng khai ñi nöõa hoï cuõng seõ "aên vaø uoáng laáy aùn phaït" cuûa mình. Vaû laïi, hoï caàn phaûi hieåu bieát raèng khoâng theå taùch bieät Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ vôùi maàu nhieäm Hoäi thaùnh Thaân Mình Ngöôøi. Hoäi thaùnh phaùt sinh töø Thaùnh Theå. Hieäp thoâng Thaùnh Theå khoâng phaûi chæ laø chuyeän rieâng tö giöõa toâi vaø Chuùa Gieâsu, maø coøn laø hieäp thoâng vôùi Hoäi thaùnh cuûa Chuùa. Coù moät söï thoáng nhaát treân bình dieän caùc bí tích. Ngöôøi ta khoâng theå laõnh nhaän moät bí tích naøy (Thaùnh Theå) maø laïi maâu thuaãn caùch khaùch quan vôùi moät bí tích khaùc (Hoân Phoái). Hoaøn caûnh khaùch quan cuûa nhöõng ngöôøi li dò taùi hoân (khoâng ñoàng nhaát vôùi tình traïng aân suûng cuûa hoï voán thuoäc chuû quan) thì "maâu thuaãn vôùi söï hieäp thoâng yeâu thöông giöõa Ñöùc Kitoâ vaø Hoäi thaùnh" (FC 84). Khoâng ñöôïc pheùp röôùc leã khoâng ñoàng nghóa vôùi vieäc bò phaùn xeùt laø ñang trong tình traïng toäi loãi hay moät phaùn xeùt naøo veà tình traïng aân suûng cuûa linh hoàn mình (nhöõng ngöôøi döï toøng hay caùc treû nhoû chaúng haïn, khoâng ñöôïc pheùp röôùc leã ñoù thoâi). Cho pheùp nhöõng ngöôøi li dò taùi hoân ñöôïc röôùc leã coâng khai coøn khieán cho caùc tín höõu coù theå bò sai laïc vaø hieåu laàm giaùo lí cuûa Hoäi thaùnh veà söï baát khaû phaân li cuûa hoân nhaân. Söï kieän nhöõng ngöôøi naøy khoâng ñöôïc pheùp röôùc leã khieán hoï khoâng caûm thaáy thanh thaûn, nhaéc hoï luoân nhôù cuoäc soáng hoï coøn coù caùi gì chöa oån, töø ñoù daàn daàn caøng öôùc muoán ñöôïc thay ñoåi caùch soáng cuûa mình.
2. Phaân ñònh daây lieân keát hoân öôùc
Phaân ñònh daây lieân keát hoân öôùc laø ñeå bieát hoân nhaân ñoù coù thaønh söï hay khoâng, khoâng ñöôïc xem ñoù nhö laø phöông theá ñeå nhaèm tìm söï chaáp thuaän cho nhöõng ngöôøi li dò taùi hoân daân söï ñöôïc keát hoân laàn nöõa trong Hoäi thaùnh, vaø töø ñoù cuõng ñöôïc laõnh nhaän caùc bí tích. Ñuùng hôn, phaân ñònh daây hoân öôùc thuoäc "loä trình ñoàng haønh vaø phaân ñònh nhaèm höôùng daãn tín höõu ñi ñeán choã nhaän bieát tình traïng cuûa hoï tröôùc maët Thieân Chuùa" (AL 300). Söï phaân ñònh naøy seõ giuùp laøm saùng toû vaán ñeà lieäu toâi ñaõ keát hoân thöïc söï hay chöa. Ñieàu ñoù raát coù yù nghóa hieän sinh ñoái vôùi toâi. Vì baûn chaát hoân nhaân coù tính xaõ hoäi vaø Giaùo hoäi, neân söï phaân ñònh naøy phaûi coâng khai vaø cuøng thöïc hieän vôùi Giaùo hoäi môùi thöïc söï giuùp toâi höôùng ñeán cuoäc soáng töông lai cuûa toâi. Neáu nhö toâi chöa thöïc söï keát hoân vaø neáu nhö toâi ñaõ keát hoân trong tình traïng khoâng ñuû töï do vaø yù thöùc, töùc laø coù caùc nguyeân nhaân beân ngoaøi aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán töï do vaø yù thöùc, khieán cuoäc keát hoân khoâng thaønh söï, thì toâi coù theå thong dong tìm keát hoân moät laàn nöõa vôùi ngöôøi khaùc. Neáu toâi ñaõ keát hoân thöïc söï, töùc hoân nhaân cuûa toâi ñaõ hoaøn toaøn thaønh söï, toâi bieát mình vaãn coøn chòu raøng buoäc bôûi daây hoân öôùc vôùi ngöôøi phoái ngaãu, cho duø chuùng toâi ñaõ li thaân vaø cho duø ngöôøi phoái ngaãu cuûa toâi baát trung vaø ñaõ daán thaân soáng vôùi ngöôøi khaùc. Vaán ñeà chính yeáu cuûa söï tuyeân boá hoân nhaân baát thaønh laø laøm saùng toû tình traïng cuûa daây lieân keát hoân öôùc, chöù khoâng phaûi laø vaán ñeà Hieäp thoâng vôùi nhöõng ngöôøi li dò "taùi hoân".
YÙ thöùc nhö theá, caùc muïc töû khuyeán khích nhöõng ngöôøi li dò ñang soáng moät keát hôïp môùi phaân ñònh xem hoï coù thöïc söï ñang chòu raøng buoäc bôûi daây hoân phoái vôùi moät ngöôøi khaùc hay khoâng. Ñeå laøm theá cuõng caàn phaûi coù vaøi lí do hieån hieän naøo ñoù khaû dó cho laø hoân nhaân tröôùc khoâng thaønh söï. Coøn neáu khoâng coù lí do gì caû ñeå coù theå ñaët vaán ñeà veà daây hoân phoái, vaø neáu moät hoaëc caû hai ngöôøi ñeàu tin raèng hoân nhaân cuûa hoï ñaõ ñöôïc thöïc söï keát öôùc caùch hôïp phaùp, cho duø hoï nghó caàn phaûi li thaân vaø duø moät hoaëc caû hai ngöôøi hieän giôø ñaõ soáng vôùi ngöôøi khaùc, nhö theá daây hoân phoái vaãn toàn taïi, thì ñoù laø moät vaán ñeà khaùc.
3. Phaân ñònh caùc böôùc ñi cuï theå
3.1 Giao hoøa
Sau khi ñaõ phaân ñònh veà öôùc muoán vaø veà daây lieân keát hoân öôùc, giôø ñaây chuùng ta xem xeùt moät vaøi böôùc cuï theå nhaèm giuùp ngöôøi ta "tìm ra nhöõng caùch khaû dó ñaùp laïi tieáng Chuùa vaø ñeå lôùn leân qua caùc giôùi haïn" (AL 3015), ñeå ñaït tôùi söï "nhaän bieát tình traïng cuûa hoï tröôùc maët Thieân Chuùa" (AL 300), vaø ñeå soáng theo söï thaät cuûa daây hoân öôùc cuûa hoï. Caâu hoûi ñaàu tieân cuûa "muïc vuï daây hoân öôùc" (AL 211) hieån nhieân phaûi ñaët ra laø lieäu hai ngöôøi ñaõ li thaân coù theå giao hoøa vôùi nhau hay khoâng.
3.2 Töø boû cuoäc soáng chung ngoaøi hoân nhaân
Muïc ñích cuûa söï phaân ñònh trong boái caûnh muïc vuï daây hoân öôùc laø xaùc ñònh nhöõng caùch thöùc ñeå ngöôøi li dò ñang soáng trong moät keát hôïp khaùc ngoaøi hoân nhaân ñi ñeán choã soáng theo söï thaät hoaøn caûnh cuûa hoï. "Caùc linh muïc coù nhieäm vuï "ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi coù lieân heä treân con ñöôøng phaân ñònh döïa theo giaùo huaán cuûa Hoäi thaùnh vaø nhöõng höôùng daãn cuûa Giaùm muïc#"" (AL 300). Vaø "söï phaân ñònh naøy khoâng bao giôø ñöôïc pheùp boû qua nhöõng yeâu saùch cuûa söï thaät vaø baùc aùi theo Tin möøng nhö Hoäi thaùnh ñeà nghò" (AL 300). Yeâu saùch cuûa söï thaät ñoøi hoûi nhöõng ngöôøi li dò phaûi soáng theo söï thaät cuûa daây lieân keát hoân öôùc baát khaû phaân li. Yeâu saùch cuûa baùc aùi coøn ñoøi hoûi phaûi ñoái xöû baùc aùi ñoái vôùi ngöôøi phoái ngaãu, hieän giôø ñaõ li thaân. Trong tình baùc aùi vaø coâng lí, chuùng ta phaûi giöõ vöõng nieàm tin caäy hoï seõ hoaùn caûi vaø moät mai seõ ñaït tôùi söï giao hoøa, ngay caû khi khoâng thaáy coù daáu hieäu gì ñeå hi voïng coù giao hoøa. Dó nhieân, giao hoøa ñöôïc laø ñieàu toát nhaát, nhöng neáu khoâng theå thì toát hôn ngöôøi aáy phaûi töø boû daán thaân trong moái quan heä ngoaøi hoân nhaân kia. Baèng caùch ñoù, ngöôøi aáy baét ñaàu moät cuoäc soáng môùi, duø ñôn thaân, toân troïng daây hoân öôùc cuûa mình. Ñieàu ñoù bieåu loä moät söï trung tín khoâng phaûi chæ ñoái vôùi moät daây lieân keát tröøu töôïng sieâu hình naøo, maø laø trung tín ñoái vôùi ngöôøi baïn ñôøi, moät tình yeâu voán ñaõ vaø ñang coù, cho daãu vaãn coøn li thaân vaø chöa theå giao hoøa luùc naøy. Ñoù laø moät thieän ích thieâng lieâng cho hoï.
Tuy nhieân, theo Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II vaø Thaùnh cha Ñöùc Phanxicoâ, "Hoäi thaùnh nhaän bieát coù nhöõng hoaøn caûnh maø trong ñoù "ngöôøi nam vaø ngöøi nöõ, vì nhöõng lí do heä troïng - nhö nuoâi daïy con caùi chaúng haïn - khoâng theå thoûa maõn söï ñoøi buoäc phaûi chia tay"" (AL 298; x. FC 84). Trong tröôøng hôïp ñoù, Hoäi thaùnh ñeà nghò hoï chæ "soáng nhö anh em". Nhöõng lí do ñeå ñöôïc mieãn söï ñoøi buoäc chia tay trong nhöõng hoaøn caûnh naøy phaûi ñöôïc caùc muïc töû giuùp phaân ñònh caùch thích ñaùng. Con caùi chung, phaûi chaêm soùc "ngöôøi baïn ñôøi" beänh taät, nghóa vuï cuûa coâng baèng gaén lieàn vôùi nhöõng hoaøn caûnh taøi chaùnh phöùc taïp chaúng haïn, laø nhöõng lí do coù theå xeùt mieãn yeâu saùch chia tay, nhöng caàn löu yù moïi lí do coù theå nghó tôùi khoâng töï noù laø moät lí do toát laønh.
3.3 Laøm sao ñeå soáng tieát cheá
Neáu vì nhöõng lí do heä troïng do hoaøn caûnh cho thaáy ngöôøi ta khoâng theå boû cuoäc soáng chung ngoaøi hoân nhaân aáy, thì ñeå thoûa yeâu caàu cuûa "söï thaät vaø baùc aùi", ñoøi buoäc toái thieåu laø hoï phaûi soáng tieát duïc, töø choái thöïc haønh nhöõng haønh vi cuûa vôï choàng. Bôûi leõ hai ngöôøi khoâng phaûi laø vôï choàng tröôùc maët Chuùa. Hai ngöôøi, moät nam moät nöõ, khoâng laø vôï choàng soáng chung moät nhaø, hôn nöõa laïi yeâu thöông nhau, thì tieát duïc laø moät vieäc khoù. Theá nhöng ñeå laøm moät vieäc khoù caàn coù moät quyeát taâm maïnh meõ, ñieàu ñoù ñoøi hoûi phaûi hieåu nhöõng lí do taïi sao ta phaûi saün saøng laøm nhö theá. Tieát duïc ôû ñaây khoâng phaûi laø yeâu caàu cuûa moät leà luaät tröøu töôïng naøo ñoù aùp ñaët leân ngöôøi tín höõu giaùo daân, ñuùng hôn ñaây laø moät ñoøi hoûi cuûa baùc aùi vaø söï thaät: söï trung tín cuûa tình yeâu ñoái vôùi ngöôøi phoái ngaãu cho duø ngöôøi aáy ñaõ phaïm loãi ñoái vôùi hoï theá naøo. Baèng caùch ñoù, hoï ñeå cho Ñöùc Kitoâ yeâu thöông ngöôøi phoái ngaãu qua hoï, yeâu thöông ngöôøi aáy baèng chính tình yeâu cuûa Thieân Chuùa ñaõ ñoå traøn vaøo con tim hoï nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn ñöôïc ban cho (cf. Rm 5,5). Daán thaân quyeát taâm soáng tieát cheá nhö theá laø moät haønh ñoäng cuûa saùm hoái, öôùc muoán soáng keát hôïp vôùi Ñöùc Kitoâ, khaùt khao Ngöôøi vaø theo göông Ngöôøi. Khao khaùt ñöôïc bieán ñoåi neân gioáng Ngöôøi daãn ñeán söï thay ñoåi loái soáng ôû choã naøo nghòch vôùi Ngöôøi. Cuõng nhö Ñöùc Kitoâ trung thaønh voâ ñieàu kieän vôùi Hieàn theâ Ngöôøi, laø Giaùo hoäi, cuõng theá toâi muoán trung tín vôùi ngöôøi phoái ngaãu cuûa toâi, baát chaáp ngöôøi aáy khoâng trung tín vôùi toâi. Toâi muoán laøm moïi söï trong khaû naêng ñeå khoâng thaát trung vaø ñeå coù theå giao hoøa. Nhöng neáu nhö toâi khoâng theå giao hoøa, vaø cuõng khoâng theå rôøi boû ngöôøi baïn tình maø khoâng phaïm theâm söï baát coâng naøo nghieâm troïng nöõa, thì ít nhaát trong cuoäc "soáng chung" môùi naøy toâi seõ soáng tieát duïc, nghóa laø khoâng laøm nhöõng haønh vi vôï choàng, ñeå toâi soáng söï trung tín vaø tình yeâu ñoái vôùi ngöôøi phoái ngaãu.
Caâu hoûi gôïi yù suy tö vaø thaûo luaän
1. Neáu anh /chò laø ngöôøi ñang soáng tình traïng li dò vaø "taùi hoân", anh chò coù caûm thaáy khao khaùt ñöôïc röôùc Chuùa trong bí tích Thaùnh Theå khoâng? Ñieàu gì ngaên trôû khieán anh chò khoâng theå?
2. Coù bao giôø anh chò caûm thaáy daây lieân keát hoân phoái baát khaû phaân li laø oan nghieät khoâng? Ñoù coù phaûi chaêng laø chính söï choïn löïa cuûa anh chò töø ban ñaàu? Laøm sao ñeå gaây yù thöùc veà "daây hoân phoái" vónh vieãn laø moät moái phuùc laønh nôi caùc baïn treû saép keát hoân?
3. Nhöõng luùc phaûi soáng tieát cheá trong ñôøi soáng ñoâi baïn (trong hoân nhaân, baát ñaéc dó ngoaøi hoân nhaân) anh/chò ñaõ soáng theá naøo?
UÛy ban Muïc vuï Gia ñình